Haan
MEANWS
Spelling.
VOOR ELKE SCHOEN
EEN PASSENDE KOUS
Hei
53e Jaargang No. 16177
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Donderdag 19 Maart 1936
HAARLEM S DAGBLAD
Directie: P. W. PEEREBOOM
en ROBERT PEEREBOOM.
UITGAVE LOURENS COSTER MAATSCHAPPIJ VOOR
COURANT-UITGAVEN EN ALGEMEENE DRUKKERIJ N.V.
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM.
ABONNEMENTEN: per week 0.25, per maand ƒ1.10, per 3 maanden
ƒ3.25 franco per post ƒ3.55, losse nrs. ƒ0.06. Geïllustreerd Zondagsblad:
per k eek 0.05, p. maand f 0.22, p. 3 mnd. 0.65, franco p. post 0.72ï4.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12
Telefoon Nos-: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Drukkerij: 10122, 12713 Administratie: 10724, 14825 Postgiro 38810
Bijkantoor: Soendaplein 37, Haarlem-Noord, Telefoon 12230.
ADVERTEXTIëN 15 regels I 1-75, elke regel meer f 0.35. Reclames
ƒ0.60 per regeL Tarieven rege'.abor.nementen op aanvraag. Vraag en
aanbod 1—4 regels 0.60. elke regel meer ƒ0.15. Onze Groentjes zie
hoofd rubriek.
Gratis Ongevallenverzekering voor betalende abonnés. Levenslange ongeschiktheid f 600.-, Overlijden f 600.-, Verlie6 van Hand, Voet of Oog ƒ400.-, Duim ƒ250.-, Wijsvinger 150.-, Elke andere vinger 50.-, Arm-of Beenbreuk f 30.—
Idem voor Abonnés op het Geïllustreerd Zondagsblad: Levenslange ongeschiktheid ƒ2000.-, Overlijden ƒ600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog ƒ400-, Verlies Duim f 75.-. Verlies Wijsvinger ƒ75.-, Verlies andere vinger ƒ30.-.
Alles indien het gevolg van een ongeval en volgens gratis ten kantore van dit blad verkrijgbare voorwaarden.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWAALF BLADZIJDEN.
HAARLEM, 19 Maart.
Brandbommen.
Prof. Wester van de Hoogere Krijgsschool
heeft gisteren hier in Haarlem over bescher
ming tegen gas aanvallen gesproken, en daar
bij ook de beruchte brandbommen ter sprake
gebracht. Ons verslag van zijn rede vermeldt
dit a.v.:
„Het gebruik van brandbommen tegen de
burgers zal veel grooter zijn. Deze bommen
wegen namelijk slechts 1 a 2 K.G. en kunnen
dus in groote getale meegevoerd worden. Door
brandbommen op verschillende punten van
een stad te laten vallen, zal men het beoogde
doel, paniek te stichten onder de bevolking,
gemakkelijk kunnen bereiken. De brandbom
men, die gemaakt zijn van een mengsel, dat
bij ontbranding zeer hooge temperaturen (tot
plm. 3400 gr.) bereikt, omgeven door een huls
van licht en brandbaar materiaal, zullen door
hun gering gewicht, doorgaans niet verder in
een huis doordringen dan den zolder. Het is
dus gewenscht alle brandbare goederen, die
dikwijls op den zolder staan, te verwijderen,
de vloer te bedekken met een laagje zand en
bovendien te zorgen dat er een kist met zand
en een schop aanwezig is. De brandbommen,
die, wanneer ze met water bespoten worden,
op gevaarlijke wijze gaan spatten, kunnen
echter vrij gemakkelijk met een schop op
gelicht en in de zandkist gedeponeerd wor
den, waar zij dan rustig uitbranden."
Het wil mij voorkomen dat de professor de
zaak wat al te eenvoudig voorstelt. Men zal
zich bij het onderzoek van dit vraagstuk
heusch niet tot bewoonde huizen van meer dan
één verdieping, op welker zolders wat rom
mel ligt, kunnen bepalen. Dat is maar een
soort van de zeer brandbare trefpunten die een
stad voor een bombardementsvliegtuig biedt.
Er zijn tallooze houten schuurtjes en tallooze
garages, waarin auto's met gedeeltelijk of ge
heel gevulde benzinereservoirs, door welker
daken de bommen kunnen vallen. Meent prof.
Wester dat ten allen tijde bij al die brand
haarden menschen aanwezig zullen zijn, die
„vrij gemakkelijk" de brandbommen in een
aanwezige kist-met-zand zullen deponeeren?
Voorziet hij niet, evenals ik, dat tijdens een
bomaanval slechts zeer weinigen het hoofd
koel zullen houden, en dat verreweg de mees
ten zullen trachten te vluchtenin de
eerste plaats ver weg van de vele brand
bare plaatsen? Meent hij dat velen in hun
huizen zullen wachten tot er een bom op zol
der valt, en het ding dan rustig in den zand
kist zullen gaan deponeeren?
Ettelijke andere vragen rijzen.
Er is altijd een groot aantal leegstaande
huizen. Hoe denkt prof. Wester daarin brand
te voorkomen? Er zijn werkplaatsen en fa
brieksgebouwen die 's nachts, op Zaterdag
middag en op Zondag gesloten en meeren-
deels onbewaakt zijn. Hetzelfde geldt voor
vele kantoren. Vele fabrieken en werkplaatsen
hebben geen zolderverdieping. Dit geldt b.v.
voor alle moderne drukkerijen. Er is veel
brandbaar materiaal in schier alle fabrieken
en kantoren. Hoe beschermt men die? Als ze
eenmaal branden, kunnen ze heele buurten
aansteken.
De door prof. Wester bedoelde zolderver
diepingen in woonhuizen bevatten bijna alle
niet alleen rommelzolders, maar ook slaap
plaatsen, vele slaapkamertjes. Wanneer moe
ten die ontruimd worden? Volgens de her
haaldelijk in andere landen geuite verwach
ting zou een volgende oorlog zonder oorlogs
verklaring met een onverhoedschen lucht
aanval beginnen. Dus moet men tevoren
ontruimen. Wanneer? Het woningvraagstuk
zal hierdoor ongekende nieuwe afmetingen
aannemen.
Hier blijft het nog lang niet bij. Wat moet
er gebeuren als bommen niet door het dak
vallen maar erop blijven liggen of in de go
ten terechtkomen? Moet de bewoner met zijn
zandkist het dakraam uit, tijdens het bombar
dement? Hoevelen zullen dit doen? Wat ge
beurt er als bommen vlak naast de huizen val
len en kozijnen, deuren, veranda's in brand
zetten?
Ik moet eerlijk zeggen dat de professorale
uiteenzettingen betreffende bescherming
tegen brandbommen mij zeer ontoereikend
lijken. Ik wijs daarop omdat het mij voor
komt dat men, als men over luchtbescher
ming spreekt, het aspect van de zaak in zijn
geheel moet behandelen en zich niet bepalen
tot een detail van hetgeen voor de getroffen
stad een geweldige ramp zou zijn.
Juist die brandbommen behooren tot het
allergevaarlijkste bij een luchtaanval, en hun
lichtheid maakt dat zeer groote hoeveel
heden door slechts weinige vliegtuigen kun
nen „uitgestrooid" worden. Als men de men
schen tot bescherming daartegen wil aan
sporen, en straks wettelijk dwingen, moet men
de zaak in vollen omvang duidelijk maken en
behandelen.
R. P.
(Minister Slotemaker de Bruine
zal nogeens overwegen, of het
mogelijk is, een wettelijke regeling
in zake de spelling voor te stellen.)
Ach, gaan wij weer 't spellingspel spelen,
Dat eerder het doel heeft gemist?
De eerste partij bracht krakeelen
En eindigde zeer „onbeslist".
Op andere spelregels zinnen
Is best, maar men doe het dan met
Het voornemen om het te winnen.
De troef is in naam van de wet"
De zaak komt dan zeker in orde,
Wij volgen den spelleider wel,
Want niemand wil spelbreker worden,
Daarvoor staat -teveel op het spel.
De meesten zijn zeer onverschillig,
Maar gaat de regeering vooraan,
Dan zullen zij even gewillig
In 't wettelijk spellingspoor gaan.
Ons kwelt geen taalkundige stelling,
Ons drukt slechts de zorg des gemoeds,
Wanneer men dan praat over spelling,
Hoe spelt ons de toekomst iets goeds?
P. GASUS.
HAARLEM TEL.10070-HEEMSTEDE TEL.29280
(Adv. Ingez. Med.)
Teylers Tweede Genootschap.
Prijsuitreiking aan dr. H. B. G. Casixnir.
Directe urien van Teylers Stichting en de le
den van Teylers Tweede Genootschap (het
genootschap van beoefenaren der weten
schappen) hadden voor het jaar 1935 uitge
schreven een prijsvraag waarbij verlangd
werd een verhandeling over de wisselwer
king tusschen atoomkernen en electronen.
Van de ingekomen antwoorden is er een met
de: gouden medaille bekroond en de schrij
ver bleek te zijn dr. H. B. G. Casimir, assis
tent voor de theoretische natuurkunde te Lei
den. Hedenmiddag is in tegenwoordigheid
van de directeuren van Teylers Stichting en
van de leden van Teylers Tweede Genoot
schap te Haarlem de: prijs aan den geluk
kigen winnaar uitgereikt. De secretaris van
het Genootschap deed voorlezing van het judi
cium waaraan het volgende is ontleend:
„De verhandeling ingezonden onder een aan
Lorentz' academisch proefschrift ontleend
motto: „Maar juist hierin is voor een deel
het nut van elke uitbreiding onzer natuur
kennis gelegen, dat zij ons duidelijker voor
oogen stelt, wat er nog te doen overblijft." is
een degelijk en knap stuk werk. De schrijver
schroomt niet diep op de theoretische aflei
dingen en hun grondslag in te gaan. Noch
tans beperkt hij zich, en voorzoover aflei
dingen en bewijsvoeringen in andere publi
caties te vinden zijn, herhaalt hij die niet. Op
andere punten is hij uitvoeriger, daar waar
hij de resultaten van eigen onderzoekingen
aangeeft welke nieuw zijn en in de littera
tuur nog onbekend. Het grootste deel der ver
handeling is gewijd aan de discussie van de
dusgenaamde hyperfijnstructuur der spec
traallijnen, een met de scherpste onderschei
dingsvermogens der spectroscopische instru
menten juist ontleedbare subtiele geaard
heid van het uitgezonden licht, waarin be
paalde eigenschappen van de atoomkern
zelf te voorschijn treden.
Op heldere en beknopte wijze, in een ver
zorgden stijl, als vakman voor ingewijde vak-
genooten, heeft de geleerde schrijver het re
sultaat aangeboden va:/ omvangrijke, moei
lijke en diepgaande stndies, welke hem tot
uitkomsten leidden, welke onze kennis verder
uitbreiden. Dit werk zou niet aldus geschreven
hebben kunnen worden zonder een zeldzame
zekerheid en volledige beheersching van de
gansche quantummechanica. Een vaste hand
en een scherpe pen getuigen van een werk-
zamen, krachtigen en wakkeren geest. Het is
voor de natuurkundigen in Nederland een
geluk, dat er onder hen iemand werkzaam is
met de niet falende zekerheid, den rustigen
moed en frïssche durf van dezen vermoedelijk
nog jongen schrijver.
Directeuren van Teylers Stichting en de
leden van Teylers Tweede Genootschap aar
zelden daarom niet dit antwoord te bekronen
met den ter beschikking staanden prijs en aan
dit werk de1 gouden medaille toe te kennen."
Vervolgens werd aan dr. H. B. G. Casimir
de* gouden medaille met een kort woord van
hartelijken gelukwensch overhandigd.
Het borgstellingsfonds.
Voorstel komt a.s. Woensdag in den
Haarlemschen raad.
Het voorstel van B. en W. om medewerking
te verleenen voor de stichting van een borg
stellingsfonds te Haarlem komt a.s. Woens
dag in den gemeenteraad aan de orde.
(Adv. Ingez. Med.)
VIERDE HAARLEMSCHE
VOORJAARSBEURS.
Hedenmiddag geopend.
In alle zalen van het Gemeentelijk Con
certgebouw heerschte vanmorgen vroeg weer
een groote drukte. De laatste hand werd ge
legd aan het in orde maken van de ongeveer
zeventig stands, die tezamen de vierde Haar-
lemsche Voorjaarsbeurs vormen, die door de
af deeling Haarlem en Omstreken van de Ned.
Vereeniging van Huisvrouwen georganiseerd
wordt.
De algemeene leiding berust weer bij den
secretaris van de Voorjaarsbeurs, den heer
J. van der Burg. die zijn sporen op dit gebied
al lang verdiend heeft en die er ook nu weer
voor heeft gezorgd, dat alles tot in de pun
tjes verzorgd en geregeld is.
Alle stands waren vanmorgen, toen we er
eau kijkje gingen nemen, nog niet gereed,
maar dat zou vanmiddag twee uur bij de
opening stellig wel het geval zijn.
Links van den ingang in de groote zaal
vindt men den stand van den Ned. Bond tot
bestrijding der Vivisectie, die van deze gele
genheid gebruik heeft gemaakt door een pak
kende reclame de aandacht op zijn humaan,
werk te vestigen.
De N.V. Kremer's Koffie- en Theehandel
heeft een flinke expositie van haar geurige
en welriekende producten. Aan eiken bezoe
ker, die bij het binnenkomen uit de automaat
een nummer heeft ontvangen, eindigende op
10, wordt een half pond thee of een ponds
bus koffie overhandigd.
De firma J. Th. Kort te Haarlem zal de-
monstreeren van welk een uitstekende kwali
teit haar Epada-bovenmatrassen zijn. zoowel
wat soepelheid, sterkte als aangename ligging
betreft. Op deze matrassen, die in 29 lan
den gepatenteerd zijn, wordt vijftien jaar
garantie gegeven. Deze firma is dus wel ze
ker van haar zaak. Men kan hier zien, hoe
de matras, die door een paar zware wielen be
werkt wordt, dadelijk weer haar gewonen
vorm aanneemt, als de wielen zich verplaatst
hebben.
Een pakkende reclame is ook gemaakt door
den bekenden Brandstoffenhandel N. van
Breemen en Co. te Haarlem. In zes oranje
kleurige bakken liggen diverse soorten
anthraciet en cokes. In het midden staat
een ijzeren 1/2 H.L. maat boordevol met het
zwarte goud. De firma geeft steeds de volle
maat in gewicht en in warmte.
De wasscherij „Kleverpark" van W. J. A.
Thijssen, die vlak bij den ingang van de
groote zaal een flinke stand heeft, houdt
weer een demonstratie van boordenstrijken
en van de machinale huiswasch, die wel de
noodige belangstelling zal trekken.
Stand No. 38 is van Cebuto, het bekende
Auto Reisbureau van Jac. Heemskerk aan
het Plein te Haarlem. Hier is een pakkende
reclame voor de buitenlandsche tochten, die
men met de touringcars van den heer Heems
kerk kan maken. Elke 50ste kooper van een
Cebuto-reisgids ontvangt een bon, recht ge
vende op een gratis dagreisje met een luxe
touringcar.
De Koninklijke Nederlandsche Zout-
industrie te Boekelo maakt in stand No. 43
reclame met haar reinigingsmiddel Rabrama,
waardoor o.a. het zilverpoetsen overbodig is
geworden
In het midden van de zaal staat een groote
heldere stand, die onmiddellijk de aandacht
van de bezoekers vraagt. Die is van de N.V.
Colgate Palmolive Handel Maatschappij te
Amsterdam. De geur van de heerlijke toilet-
en scheerzeep komt, u tegemoet.
De firma Crama uit de Kleine Houtstraat,
die ook nimmer ontbreekt, demonstreert
weer in stand No. 16 het Smyrna-werk. Zij
garandeert, dat de zelf gemaakte tapijten,
loopers, kussens en kleine kleedjes altijd
goedkooper en degelijker zijn, dan die men
gemaakt koopt.
Een schitterende stand is No. 19, in ge
bruik genomen door het bekende Stoffenma-
gazijn „Favoriet" uit de Barteljorisstraat 27.
De prachtige kleuren van de stoffen komen
hier goed tot hun recht.
Iets dergelijks kan men ook zien in stand
No. 36 van de N.V. De Groot uit de Groote
Houtstraat 98. Ook hier mooie stoffen en
fournituren.
De Fabriek van Maggi's Voedingsmiddelen
te Amsterdam, is eveneens weer present-, dit
maal in stand No. 27. Hier kan men voort
durende demonstraties zien met Maggi's soe
pen, bouillon en aroma.
Bijzonder smaakvol is wederom de stand
van de N.V. Electrische Luxe Broodfabrieken
H. Franken Jr. te Haarlem, Heemstede en
Bloemen daal. Zoo ooit. dan is hier van toe
passing het spreekwoord: ..Goede wijn be
hoeft geen krans". Speciaal de aandacht zal
hier trekken een heel groot chocolade
Paaschei op wielen, volgeladen met- en
voortgetrokken door een groote hoeveelheid
kuikens. Alle andere heerlijkheden behoe
ven niet besproken te worden. Ze zijn van
de bekende prima kwaliteit.
De bezoeksters zullen stellig ook veel aan
dacht hebben voor stand No. 29. waar de
Stofzuiger Centrale P. Elzerman uit Amster
dam o.a. haar Hamilton Beach Klop-veeg-
stofzuigers laat bewonderen.
Een groote oppervlakte van de zaal is in
beslag genomen door E. Ostermann en Co.'s
I-Iandel Maatschappij te Amsterdam, de fa-
brikante van Persil „Henco", Henkel's wasch-
en bleeksoda, „Ata", „Imi" en „Sil", bij de
huisvrouwen welbekend.
Het Gemeentelijk Gasbedrijf zal ook hier
weer kookdemonstraties geven op Vrijdag 20
en Maandag 23 Maart in de tuinzaal. In
stand No. 24 exposeert dit bedrijf o.a. Gey
sers en gasfornuizen.
De Oliefabrieken Calvé Delft hebben even
eens een groote stand voor haar flesschen
Delftsche slaolie, plantenvetten, 'Delfia.
Mayonaise enz. in potjes, enz. In de kleine
zaal worden doorloopend bakdemonstraties
gegeven, die wel weer druk bezocht zullen
worden.
Het Gemeentelijk Electriciteifcsbedrijf is
present in stand No. 4.
Ook wordt de aandacht gevraagd voor de
stand van den Brandstoffenhandel „De
Spaarnestad" te Haarlem.
Smaakvol is weer de stand van De Haas'
Tafelazijn, tafelzuren, mosterd, enz. Ook voor
de rangschikking niets dan lof. Die is „af".
In de bovenzaal vindt men op het podium
de artikelen, die door jongelui van de Haar-
lemsche Werkinrichting „Nazorg" vervaar
digd zijn, zooals matten, mandenwerk, bor
stels, enz. Die zijn alle keurig gemaakt.
In deze zaal is ook reclame-materiaal aan
wezig van de Vereeniging tot bevordering der
beiangen van Slechthoorenden. Hier mogen
apparaten geprobeerd worden.
Op verschillende plaatsen in de zaal en ook
op de galerij is een smaakvolle versiering van
planten en bloemen aangebracht en de Radio-
Centrale zorgt voor muziek.
Tijdens deze Voorjaarsbeurs, die tot en met
26 Maart wordt gehouden, zullen verschil
lende attracties plaats hebben.
Het woord is aan....
Venizelos
De groote oorlog werd ge
streden om den Balkan te
europeaniseeren.
John Gunther:
De oorlog slaagde erin.
Europa min of meer te bal-
kaniseeren.
Dronken sportvlieger in hooger
beroep veroordeeld.
Drie weken hechtenis en zes maanden
intrekking van het vliegbrevet.
De Haarlemsche rechtbank heeft heden uit
spraak gedaan in de zaak tegen een 31-jarigen
sportvlieger, geboren te Almelo, thans wonen
de te Londen, die in tweede instantie door
den kantonrechter was veroordeeld tot één
maand hechtenis, zes maanden intrekking van
zijn vliegbrevet en f 50 boete, omdat hij op 19
Mei van het vorige jaar, toen hij onder den in
vloed van sterken drank verkeerde, op een
gevaarlijke manier met zijn vliegtuig over het
vliegveld Schiphol had getaxied en niet da
delijk had voldaan aan het bevel van den
plaatsvervangenden havenmeester den motor
van zijn toestel stop te zetten.
De Officier van justitie had veertien dagen
geleden overeenkomstig het vonnis van den
kantonrechter één maand hechtenis en zes
maanden intrekking van het vliegbrevet en
f 50 boete geëischt.
De rechtbank vernietigde op formeele gron
den het vonnis van den kantonrechter en ver
oordeelde, opnieuw rechtdoende, den vlieger
tot drie weken hechtenis en zes maanden in
trekking van zijn vliegbrevet.
De rechtbank ontsloeg verdachte op juridi
sche gronden van het tweede feit, het niet op
eerste vordering voldoen aan het bevel van
den plaatsvervangenden havenmeester.
Zij verwierp het verweer van den verdedi
ger, mr. J. Deen ik uit Haarlem, dat verdachte
de openbare orde en veiligheid niet in gevaar
zou hebben gebracht, omdat Schiphol geen
openbaar terrein is. Volgens de rechtba-nk
moet onder orde en veiligheid worden verstaan
de natuurlijke orde in de maatschappij, welke
ook op een niet-openbaar terrein kan worden
verstoord.
GEWELDIG SORTIMENT
KOUSEN EN SOKKEN
tfeh.. Ccon{éstcaal 1Z9
(Adv. Ingez. Med.)
De vier Locarnolantlen bereikten bij hun be
sprekingen van Woensdagavond op vier
punten overeenstemming.
pag. 4
De overstroomingen in de Ver. Staten nemen
catastrofale afmetingen aan.
pag. 4
De oorlog in Oost-Afrika: Bombardementen
ten in het noorden en het zuiden.
pag. 4
Het groote belang der padvinders-wereldjam
boree voor deze streek.
pag. 6
Bij de spoorwegen is een ingrijpende reorga
nisatie op handen.
pag 3
De koffieinvoer wordt voor den tijd van drie
maanden gecontingentcerd.
pag. 3
Het Nederlandsch B-elftal heeft met 40 van
Southend United gewonnen; de zwaluwen
lijden een groote nederlaag tegen de Roode
Duivels.
pag. 10
ARTIKELEN. ENZ.
R. P.: Brandbommen.
Hoe ik groeide: De brief.
Mr. E. Elias: Haagsch allerlei.
Spaansche miniaturen.
pag. 1
pag 3
pag. 3
pag. 3
Jhr. dr. B. de Jong van Beek en Donk: Vol
kenbondssancties tegen Duitschland?
pag. 4
Jhr. dr. J. C. Mollerus: De Ned. Indische kof
fiecultuur.
pag. 10
E. E. J.-P.: Modeshow v. d. Laan's Modema
gazijnen.
J. B. Schuil over Piet de Leugenaar.
Damrubriek.
Voor de Vrouw.
Hoe het er vanmorgen op de Voorjaarsbeurs uitzag. Drukke voorbereidende
werkzaamheden.
pag. 2
pag. 11
pag. 10
pag. 9
De Burgerlijke Stand van Haarlem is opge
nomen op pag. 7.
