Plezierfrein.
't ZONNIGST HUIS in heel het land?
Zeker KROON-BEHANGSEL aan den wand
Het woningvraagstuk te Haarlem
Het Beiauftijltste
53e Jaargang No. 16222 Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen Dinsdag 12 Mei 1936
HAARLEM S DAGBLAD
Directie: P. YV. PEEREBOOM
en ROBERT PEEREBOOM.
ABONNEMENTENper week 0.25, per maand 1.10, per 3 maanden
ƒ3.25. franco per post 3.55, losse nrs. ƒ0.06. Geïllustreerd Zondagsblad:
per week 0.05, p. maand 0.22, p. 3 mnd. 0.65, franco p. post 0.72S4.
UITGAVE LOURENS COSTER MAATSCHAPPIJ VOOR
COURANT-UITGAVEN EN ALGEMEENE DRUKKERIJ N.V.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12
Telefoon Nos-: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Drukkerij: 10122, 12713 Administratie: 10724, 14825 Postgiro 38810
Bijkantoor: Soendaplein 37, Haarlem-Noord, Telefoon 12230.
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM.
ADVERTENTIëN 15 regels f 1.75. elke regel meer f 0.35. Reclames
ƒ0.60 per regeL Tarieven regelabonnementen op aanvraag. Vraag en
aanbod 1—4 regels 0.60. elke regel meer ƒ0.15. Onze Groentjes zie
hoofd rubriek.
Gratis Ongevallenverzekering voor betalende abonnés. Levenslange ongeschiktheid f 600.-, Overlijden 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog ƒ400.-, Duim ƒ250.-, Wijsvinger f 150.-, Elke andere vinger 50.-. Arm- of Beenbreuk 30.—
Idem voor Abonnés op het Geïllustreerd Zondagsblad: Levenslange ongeschiktheid ƒ2000.-, Overlijden ƒ600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog ƒ400-, Verlies Duim f 75.- Verlies Wijsvinger 75.-. Verlies andere vinger ƒ30.-.
Alles indien het gevolg van een ongeval en volgens gratis ten kantore van dit blad verkrijgbare voorwaarden.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWAALF BLADZIJDEN.
HAARLEM, 12 Mei.
Een Onderzoek.
In Engeland is door een bijzonder gerechts
hof een onderzoek ingesteld van ongewonen
aard, dat groote opschudding in den lande
wekt. Het betreft de verzekeringen, vlak vóór
de indiening van de Engelsche staatsbegroo-
ting voor zeer hooge bedragen bij Lloyds af
gesloten tegen mogelijke verhoogingen van de
inkomstenbelasting en van het invoerrecht op
thee. Bij Lloyds kan men zich tegen zoo onge
veer alle mogelijkheden verzekeren. De posten
werden dus geaccepteerd. Een paar dagen later
hield de Kanselier van de Schatkist, Neville
Chamberlain, zijn begrootingsrede en werden
inderdaad verhoogingen van de inkomsten
belasting en van het invoerrecht op thee door
de regeering voorgesteld lees, gezien haar
groote meerderhaid: aangekondigd. Nu was
de verhooging van de inkomstenbelasting, ge
zien de reeds bekende plannen tot uitbreiding
der bewapening, zeer waarschijnlijk. Vrij al
gemeen werd zij verwacht. Maar de verhoo
ging van het invoerrecht op thee was niet ge
makkelijk te raden, want dergelijke „duties"
zijn er op zooveel artikelen. Dus rees achter
docht, Lloyds vestigde de aandacht van het
ministerie van Financiën op de zaak, en spoe
dig kwam men tot de conclusie dat er een lek
geweest moest zijn. Buiten de leden van het
Kabinet, die natuurlijk ambtshalve tot de
strengste geheimhouding verplicht zijn, ken
nen slechts enkele ambtenaren en stenogra
fen den inhoud van de staatsbegrooting voor
de Chancellor zijn Budget Speech houdt, en
die enkelen worden allen tot het afleggen van
een eed van geheimhouding verplicht. Natuur
lijk was het bestaan van een lek dus een
ernstige zaak, temeer omdat zulk bedrog, fei
telijk oplichterij van een verzekeringsmaat
schappij beteekent, de integriteit van de le
den van het Kabinet in twijfel bracht. Der
halve werd een speciaal Gerechtshof benoemd
om de zaak tot opheldering te brengen. De
pers had zich natuurlijk al doen hooren en
unaniem met kracht op een onderzoek aan
gedrongen.
Gisteren heeft dit Hof, gepresideerd door
rechter Porter, zijn eerste zitting gehouden.
Natuurlijk wordt het onderzoek in het open
baar gevoerd, en onmiddellijk bracht het een
sensatie want de beursmakelaar Leslie Tho
mas, zoon van den minister van Koloniën J.
H. Thomas, en Alfred Bates, vriend van dezen
minister, eigenaar van sportbladen en van een
advertentiebureau bleken gezamenlijk posten
bij Lloyds te hebben afgesloten. De omstan
digheden zagen er ook niet prettig uit. Leslie
Thomas, die zeide voor Bates te hebben afge
sloten, moest toegeven dat hij als beursma
kelaar normaliter geen verzekeringen afsloot.
Hij was er evenwel op gesteld Bates eiken
dienst te bewijzen dien hij kon verrichten.
Beiden hadden met den minister Thomas een
paar dagen vóór het afsluiten der posten golf
gespeeld, maar de begrooting was bij die ge
legenheid slechts in algemeenen zin ter sprake
gekomen en Leslie Thomas verklaarde onder
eede, dat zijn vader hem geenerlei inlichtin
gen omtrent mogelijke belasting-wijzigingen
had gegeven. Eenige dagen na het indienen
van de begrooting had zijn vader hem opge
beld en hem opheldering gevraagd, omdat het
feit van het afsluiten der posten door zijn
zoon hem ter oore was gekomen.
Veel meer kwam in de eerste zitting niet aan
den dag, maar het was al geruchtmakend ge
noeg. De naam van het Lagerhuislid Sir Al
fred Butt werd ook genoemd als die van een
der afsluiters van verzekeringsposten.
Minister J. H. Thomas was vroeger een der
voornaamste leiders van de Labour Partij en'
van het vakvereenigingswezen, waarin hij
zeer belangrijk werk had verricht als secre
taris van de Railway Union (de vakvereeni-
ging van het spoorwegpersoneel). Hij werd
parlementslid, later minister in de beide La-
toour-regeeringen, liep bij de schepping der
Nationale Regeering in 1931 met Ramsay
Mac Donald uit de part-ij, raakte in conflict
met de Railway Union die zijn pensioen in
trok, en werd in de Nationale Regeering op
nieuw minister.
Het is duidelijk dat deze zaak hem in een
zeer onaangename positie brengt. Het is na
tuurlijk heel wel mogelijk dat de verklarin
gen van zijn zoon juist zijn en dat hij geen
enkele inlichting betreffende komende be
lastingwijzigingen heeft verstrekt, maar hoe
moet men een dergelijk negatief ding bewij
zen? Het is ondoenlijk. De ervaring leert, dat
de openbare cneening niet geneigd is het
beste maar bij voorkeur juist het slechtste
in zoo'n geval te denken. Natuurlijk had de
zoon kunnen bedenken dat hij als zoon van
een minister dergelijke transacties niet moest
aangaan. Dat zei rechter Porter dan ook tot
hem, maar hij antwoordde dat hij dat pas
bedacht had toen het al te laat was. En dat
Bates' secretaresse de premie voor een der
afgesloten posten op haar eigen naam had
betaald verwonderde hem niet. Men zou ge-
(In het Noorden van Frankrijk
loopt thans een trein, die radio
bevat en verder een bar-wagon
en een dans-rijtuig.)
Als je hier per spoor moet trekken,
Heb je enkel het idee,
'k Hoop dat men mij niet zal wekken
Uit mijn dut in de coupé.
Als je reis wat lang moet duren,
Zorg je ook nog voor een boek
En zoo slijt je dan de uren,
Lezend, slapend in je hoek.
Maar in Frankrijk richt men treinen
Nu al heel wat anders in,
't Is nog maar op enkle lijnen,
Maar-het is een grootsch begin.
Voortaan worden dan de Franschen
Op de radio vergast,
Een wagon om in te dansen,
Is er ook al ingelascht.
Je kunt in je hoekje „pitten",
Want dat wordt je graag gegund,
Maar ook aan de bar gaan zitten,
Waar je cocktails drinken kunt.
Kortom, je krijgt nieuwe kansen,
Om eens aan de rol te gaan,
Letterlijk is 't nooit door Franschen,
Met zooveel „entrain" gedaan.
Nu het zoo ver is gekomen,
Zou je zeggen, komt de trein,
Toch een beetje, strict genomen,
Op een andermans terrein.
En het zou mij niet verbazen,
Als we dan ook binnenkort,
In de kranten ook eens lazen,
Dat er wraak genomen wordt.
Wat kan d' exploitant beletten
Van 't café Au Boulevard,
Om zijn huis op rails te zetten,
Met zijn dansvloer en zijn bar.
Hij kan dan reclame maken;
't Loopt op rolletjes bij mij,
Als gérant ben ik uit zaken,
'k Ben nu spoorwegmaatschappij.
Alleen Gr. Houtstr. 179 Tel. 14269
(Adv. Ingez. Med.)
neigd zijn daaruit af te leiden dat deze Bates,
vriend van minister Thomas, wél besefte dat
hij deze transacties maar liever niet op zijn
naam moest hebben.
Voor den eertijds in Engeland zoo popu-
lairen Jimmy Thomas is het een uiterst pijn
lijke historie. In spanning wacht men af wat
het onderzoek verder zal opleveren.
R. P.
Britsche ambulance moet
Addis Abeba verlaten.
„Verzoek" van het Italiaansche opperbevel.
ADDIS ABEBA. 12 Mei (Reuter'A.N.P.l Het
Italiaansche opperbevel heeft het Britsche
Roode Kruis verzocht, binnen twee weken de
hoofdstad te verlaten. De Italianen zullen
zich belasten met de verzorging van de ge
wonden van deze ambulance.
Armenraad te Haarlem.
Blijft gehandhaafd.
Het bestuur van den Armenraad deelt ons
ons mede, dat het heden van den Minister
van Binnenlandsche Zaken bericht heeft ont
vangen, dat de Armenraad voor Haarlem ge
handhaafd blijft.
Er zijn voldoende ledige huizen, maar er is veel dubbelwoning
Het woningvraagstuk is den laatsten tijd
ook te Haarlem meer en meer een quaestie
van de huren geworden.
Wij kunnen beginnen met de laatste cijfers
te geven over de thans ledig staande huizen.
Eind April stonden onbewoond:
Huren tot 275 per jaar: 479
Huren van 275 tot 300 68
Huren boven 3001212
Gewoonlijk wordt voor een goede voorzie
ning der woningmarkt aangenomen dat 3 pCt.
van de huizen onbewoond moet zijn voor een
keuze van menschen die zich willen komen
vestigen, of voor stadgenooten die willen ver
huizen. Voor de groep huizen tot 275 per
jaar is het percentage 3.8, voor de huizen
275—7' 300 2.6. Deze laatste groep is veel
kleiner dan de eerste, zoodat het gemiddelde
percentage van beide groepen nog ver boven
de 3 uitkomt. Van de middenstandshuizen
staan veel huizen leeg, zoodat daarvoor het
percentage ledig staande woningen veel meer
dan 3 is.
Daarbij moet evenwel bedacht worden dat
onder de groep van huizen met een huur tot
275 er een aantal zijn, die, hoewel zij nog
niet in de termen vielen om onbewoonbaar
verklaard te worden, toch bij voorkeur niet
gehuurd worden. Maar al rekent men er die
af, dan blijft het percentage toch nog wat bo
ven de 3.
Nu deze cijfers bij het gemeentebestuur be
kend zijn is wel te begrijpen, dat er den laat
sten tijd weinig gedaan wordt aan bouw van
arbeiderswoningen met steun van overheids
wege.
Op een totaal van 35911 woningen te
Haarlem staan, er thans 1759 ledig. Dit
is een percentage van 4.8.
De toestand in andere groote steden
des lands is veel ongunstiger, te Am
sterdam is dit percentage 8 en in den
Haag en te Rotterdam gaat het nog
ver daarboven uit.
Dat in de steden een groot overschot aan
woningen is. hoewel er in de laatste jaren
toch niet bijzonder veel is bijgebouwd, wordt
veroorzaakt door de vele dubbelbewoningen.
Ook te Haarlem komt in de laatste jaren
veel dubbelbewoning voor al is het blijkbaar
in verhouding wat minder dan in de genoem
de steden.
Een deskundige schatte het aantal
dubbelbewoningen op eenige duizen
den. Juiste cijfers zijn evenwel niet
te geven. Dit zou pas te doen zijn als
de gemeente opnieuw tot een woning
telling beslist.
De dubbelbewoning komt vooral voor in de
middenstandswoningen in Haarlem-Noord.
In het algemeen worden de kleine arbeiders
woningen door een gezin bewoond. Wel komt
dubbele bewoning voor in de duurdere arbei
derswoningen. In huizen die f6.of f7.—
huur doen wonen dan twee gezinnen, die al
is de voor elk beschikbare ruimte meestal
kleiner, beter wonen dan elk in een woning
van 'f 3.50 of f4.
Wat de middenstandshuizen betreft zit de
zaak zoo: Vele menschen hebben vroeger in
huizen van f 10.huur per week gewoond.
Hun inkomen is door de crisis zoo gedaald,
dat zij niet meer dan f 5.kunnen verwo
nen. Zij zien er tegen op om in een arbeiders
huis van f 5.— te gaan wonen, omdat zij dan
op andere wijken der stad zouden aangewe
zen zijn. Daarom huren twee van zulke ge
zinnen nu één huis.
Mogen zoo vroegen wij zulke huizen
door twee gezinnen bewoond worden?
Het antwoord was: Er zouden uit de Bouw
verordening bepalingen te halen zijn die de
overheid in staat zou stellen daartegen maat
regelen te nemen. Maar tot heden is nog geen
stap in die richting gedaan, omdat het. een
zeer moeilijke materie is. In het. algemeen
kan immers gezegd worden dat er vele hui
zen wel geschikt te maken zijn om tijdelijk
door twee gezinnen bewoond te worden. Er
is dan wel slechts één keuken in zoo'n huis,
maar meestal wordt de badkamer in zoo'n
geval tot tweede keuken ingericht. Alleen als
er twee groote gezinnen samen wonen
wordt de toestand minder gewenscht. Daar
tegen worden wel maatregelen genomen. Ook
komen in zoo'n geval de betrokkenen wel tot
de gemeente om hulp te vragen om een be
tere woning te verkrijgen in een huurklasse
die zij kunnen betalen.
Het probleem der dubbelbewoning is dus
ook een quaestie van de huur. Er kan, letten
de op het bevolkingsaantal van Haarlem,
niet gezegd worden dat er op dit oogenblik
te veel huizen zijn, want als er een einde
zou komen aan de dubbelbewoning, zouden
vrijwel alle thans ledig staande huizen be
trokken worden. Hier heeft men dus zuiver
met een crisisverschijnsel te doen.
Van de arbeiderswoningen die te Haarlem
met overheidssteun gebouwd zijn. staan er
thans zeer weinig open. Veel ledige huizen
vindt men alleen in de weinige groepen hui
zen die de hoogste huren hebben, namelijk
„Patrimonium" in de straten ten Noorden
van den Kloppersingel en van Rosenhaghe
aan den Zijlweg.
Voor Rosenhaghe is dezer dagen
weer een nieuwe huurverlaging inge
voerd. Daar zijn nu huizen te huur
voor f 5.90. Ook is weer een nieuwe
verlaging voor de huizen van Patri
monium in het uitzicht.
Door deze maatregelen hoopt het gemeen
tebestuur weer huurders voor de ledige hui
zen te verkrijgen.
Mep. weet. dat in het Vaste Last-en-ontwerp
der vegeering maatregelen voorbereid zijn
voer den verlaging der huren. Onze zegsman,
die een zeer goed overzicht heeft van de Haar-
lemsche woningmarkt., vreesde, dat de regee-
ring me: dezen maatregel te lang gedraald
heeft. Het is thans veel minder noodig dan
een jaar geleden om van overheidswege maat
regelen te nemen tot gedwongen huurverla-
Shig.
Door de crisisomstandigheden heb
ben de huren zich reeds voor een groot
deel aangepast. Te Haarlem geldt dit
zeer sterk voor de middenstandswo
ningen. Ook de huren der arbeiders
woningen zijn hier verlaagd, hoewel
lang niet in zoo'n sterke mate.
De regeering heeft haar oorspronkelijk ont
werp thans gewijzigd. Als het ontwerp wordt
aangenomen zooals het nu op tafel ligt, ver
valt de aanvankelk voorgeschreven impera
tieve huurverlaging van de huizen die daar
voor in de termen vielen. Nu zal de rechter
hebben uit te maken of er reden is huurver
laging voor te schrijven. Daarbij zal dan gelet
worden op de financieele draagkracht zoowel
van den huurder als van den verhuurder. Dit
systeem aldus onze deskundige zal bij de
toepassing op zeer veel bezwaren stuiten. Ne
men wij eerst de omstadigheid dat op de ver
dienste van den huurder wordt gelet. Gaat
men die richting uit, dan zou het er toe leiden,
dat aangenomen wordt dat de huur afhanke
lijk zal zijn van het gezinsinkomen. Ervarin
gen bij de gemeente Haarlem met dot systeem
hebben aangetoond, dat hei praciisch niet is
door te voeren. De gemeente heeft het dan
ook een enkel kleme groep woningen waar
voor bijzondere omstandigheden gelden
moeien opgeven.
Als zooi ets niet is toe te passen door een
een gemeente voor haar woningen, dan is het
zeker, dat zoo'n regeling voor particuliei-en
geheel onuitvoerbaar is. De ervaring is, dat
de huurders wel verlaging van huur komen
vragen als hun inkomen verminderd is. maar
als dit weer vermeerdert, zijn zij heel traag
in het zoeken van den weg om daarvan ken
nis te geven.
Nu de kant van de financieele positie van
den huiseigenaar.
Het is een bekend feit, dat de positie van
zeer veel huiseigenaars in de laatste jaren
zeer verzwakt is. Velen zijn „aan handen en
voeten gebonden door de hypotheeklasten".
Dit wreekt zich reeds thans op het onderhoud
der huizen. In het algemeen zoo verzeker
de onze deskundige kan wel aan de huizen
gezien worden, dat de eigenaars spaarzaam
zijn geworden met hun kosten aan onder
houd. Dit heeft weer een ongunstigen invloed
op de arbeidsmarkt. Het zou geen overdaad
genoemd kunnen worden als per huis gemid
deld eens 50.- a 60.- besteed werd om den
achterstand in het onderhoud in te halen. Vele
huizen vragen, niet alleen van binnen, maar
ook van buiten, om de komst van den schil
der. Dan zijn er reparaties aan daken, schoor -
steenen, goten, enz.
Als dit gemiddelde bedrag van f 50 a f 60 per
woning aangenomen zou kunnen worden, zou
Een enorme brand heeft de Ver. Fabrieken van Stearinekaarsen te Gouda geheel verwoest. De geweldige vlammenzee.
Het woord is aan....
Herodotus
In vredestijd begraven de
zonen hun vaders, in oorlogs
tijd de vaders hun zonen.
ten dan een kleine 6000 woningen buiten be
schouwing omdat in het algemeen de wonin
gen die met overheidssteun gebouwd zijn be
hoorlijk worden onderhouden) een bedrag be-
teekenen van meer dan f 1 500.000.
Voor de bestrijding der werkloosheid van
zeer veel beteekenis.
Geen wonder dat het Welvaarts-comité te
Haarlem een oproeping verspreid heeft om de
ingezetenen, dus ook de huiseigenaars, aan
te sporen aandacht te wijden aan het nood
zakelijke onderhoud van hun panden.
Hoofd van het Telefoon
district.
De heer J. Boer in gelijke functie te
's-Gravenhage benoemd.
Naar wij vernemen is de heer J. Boer. Hoofd
van het Telefoondistrict Haarlem, met ingang
van Maandag 18 Mei benoemd tot Hoofd van
het Telefoondistrict 's-Gravenhage.
Onder leiding van den heer Boer, die van
September 1932 af zijn functie te Haarlem
bekleedt is de automatiseering van het c'istrict
voor een groot deel voltooid. Li het district
's-Gravenhage, waar de heer Boer den on
langs overleden heer F. Sassen zal opvolgen,
staat zij echter nog aan het begin. De onder
vinding, die de heer Boer bij dit werk te Haar
lem heeft opgedaan, zal bij de automatisee
ring van het Haagsche telefoon district van
groote waarde zijn.
Sancties blijven tot half Juni
van kracht.
Dan heeft een speciale zitting van den
Volkenbondsraad plaats.
GENèVE, 12 Mei (Reuter/A.N.P.) Van
morgen heeft geen zitting van den Volken
bondsraad plaats gehad. De Raad zal heden
middag om 5 uur bijeenkomen en waarschijn
lijk zal deze zitting dan aan het Italiaansch-
Abessynisch conflict gewijd zijn.
De raadsleden, die gisteravond bij Avenol
bijeengekomen zijn, zijn het eens geworden
over de groote lijnen van de resolutie, die de
verdaging van de behandeling van het con
flict en de bijeenroeping van een speciale zit
ting op 15 Juni beoogt. In de resolutie zal de
verdaging gemotiveerd worden met eenige
juridische en feitelijke overwegingen, terwijl
de raad zal wijzen op de continuïteit van de
Volkenbondspolitiek ten aanzien van het
conflict. Het resultaat van de tekst, die thans
wordt uitgewerkt, zal zijn. dat het stelsel der
sancties op zijn minst tot de zitting van Juni
van kracht blijft en dat de kwestie van de
souvereiniteit van den Negus buiten beschou
wing blijft. Het is mogelijk, dat. in de reso
lutie ook zal worden gezinspeeld op het niet
erkennen van gebiedsuitbreidingen, die met
geweld verkregen zijn. De Abessynische ge
delegeerde zal in de zitting van hedenavond
de gelegenheid hebben, de stem van Abessynië
te doen hooren.
De Volkcnbondsraad en de verovering van
Abessynië; Aloisi c.s. verlieten de geheime
zitting wegens de aanwezigheid van Wolde
Mariam.
pag. 4
Italië recruteert Abessynische soldaten.
pag. 4
De zoon van den Engelschen minister Thomas
is over de „theelek" affaire gehoord.
pag, 4
Bij een zwaren brand in de Vereenigde Kaar
senfabriek te Gouda is een enorme schade
aangericht.
pag. 3
De regeering onderzoekt of de margarineprijs
kan worden verlaagd.
pag. 3
Bij de glasfabriek „Leerdam" is nog werk
voor twee weken.
pag. 3
Jhr. v. d. Does heeft verklaard, dat in den
Abessynischen krijg meer gasslachtoffers
zijn geweest dan in den wereldoorlog.
pag. 3
Er zijn voldoende Iedigstaande huizen te
Haarlem.
pag. 1
De resultaten der Ned. Handel Mij. zijn over
1935 beter dan die over 1934.
pag. 6
Nederland verliest den Davis Cupwedstrijd
tegen Frankrijk met 41.
pag. 10
ARTIKELEN, ENZ.
R. P.: Een onderzoek.
nag, 1
Van onzen Londenschen correspondent: Enge-
land's sanctiepolitiek.
pag. 1
Jhr. dr. J. C. Mollerus: De sancties tegen Italië
pag. 4
Kan de zweefvliegerij in ons land slagen?
pag. 3
J. B. Schuil: „De gerechtigheid Gods".
pag. 6
K. de Jong over de uitvoering van „De Stem
des Volks".
pag. 6
C. J. v. T. Onze 39: J. A. M. Engels.
pag. 6
De Burgerlijke Stand van Haarlem is opge
nomen op pag. 7.
