Welkom, baby! Amerikaansche Brillen KLOK Het conflict tusschen Rome en Cenève. De Janskerk als archiefgebouw. r Hel Befauftijltste 53e Jaargang No. 16224 Verschijnt dagelijks, behalve bp Zon- en Feestdagen Donderdag 14 Mei 1936 HAARLEM S DAGBLAD Directie: P. W. PEEREBOOM en ROBERT PEEREBOOM. ABONNEMENTEN: per week ƒ0.25, per maand ƒ1.10, per 3 maanden 3.25, franco per post ƒ3.55, losse nrs. 0.06. Geïllustreerd Zondagsblad: per week 0.05, p. maand 0.22, p. 3 mnd. 0.65, franco p. post f 0.72*4. UITGAVE LOÜRENS COSTER MAATSCHAPPIJ VOOR COURANT-UITGAVEN EN ALGEMEENE DRUKKERIJ N.V. Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12 Telefoon Nos't Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600 Drukkerij: 10122, 12713 Administratie: 10724, 14825 Postgiro 38810 Bijkantoor: Soendaplein 37, Haarlem-Noord, Telefoon 12230. Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM. ADVERTENTIëN 15 regels f 1.75, elke regel meer f 0.35. Reclames ƒ0.60 per regeL Tarieven regelabonnementen op aanvraag. Vraag en aanbod 1—4 regels 0.60. elke regel meer ƒ0.15. Onze Groentjes zie hoofd rubriek. Gratis Ongevallenverzekering voor betalende abonnés. Levenslange ongeschiktheid f 600.-, Overlijden 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog ƒ400.-, Duim ƒ250.-, Wijsvinger f 150.-, Elke andere vinger 50.-, Arm- of Beenbreuk 30.— Idem voor Abonnés op het Geïllustreerd Zondagsblad: Levenslange ongeschiktheid ƒ2000.-, Overlijden ƒ600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog ƒ400 -, Verlies Duim ƒ75.- Verlies Wijsvinger 75.-. Verlies andere vinger ƒ30.-. Alles Indien het gevolg van een ongeval en volgens gratis ten kantore van dit blad verkrijgbare voorwaarden. DIT NUMMER BESTAAT UIT TWAALF BLADZIJDEN. HAARLEM, 14 Mei. De Vrouwen Vredesgang. Op Maandag 18 dezer zal de jaadijksche Vrouwen Vredesgang weer worden gehou den, ditmaal in Amsterdam. Ongetwijfeld zal het aantal deelneemsters, verleden jaar reeds zoo geweldig gestegen, een nieuwe belangrijke toeneming vertoonen. En dat is noodig ook. Demonstraties als deze zijn noo- dig en nuttig. Door haar snellen aanwas manifesteeren zij den groei van het besef, dat de oorlog bestreden en de internationale toenadering bevorderd moet worden. Dat dit besef diep wortel schiet in den geest van de vrouwen, die voor het overgroote meerendeel zijn hetgeen mannen „politiek ongeschoold" noemen maar wier invloed op het maat schappelijk gebeuren niettemin geweldig groot is, dient men te beschouwen als een der machtigste middelen tot het uitroeien van den oorlog. Den grooten invloed der Vrouw op het maatschappelijk gebeuren begrijpt iedereen, die er over nadenkt en die zich niet beperkt tot beschouwing van de mannelijke metho den van maatschappelijken arbeid. Vooral in het gezin doet die invloed zich voortdurend gelden. Als de vrouw-en-moed er iemand is, die haar vaste overtuiging tegen den oorlog en vóór den vrede heeft gevormd, die niet slechts bij voorkomende gelegenheid zegt „nu ja, natuurlijk denk ik er zoo ovë*", maar die zelf heeft nagedacht over wat haar man en kinderen in geval van oorlog te wachten zou staan en haar innerlijk verzet daar tegen heeft doen groeiendan doet over tuiging zich op het gansche gezin en ook op zijn omgeving gelden. De Vrouwen Vredesgang moet men naar mijn meening zien als een demonstratie die dez-e „inwendige propaganda' versterkt en die in haar vorm kenmerkend vrouwelijk is. Ik heb jaren geleden wel eens iemand hoo- ren beweren, dat men nu ook een Mannen Vredesgang moest organiseeren. Dat is on juist gedacht. Door mannen uitgevoerd zou zulk een demonstratie geen indruk maken. Wij kunnen dat niet, wij zouden er niemand mee imponeeren omdat deze uitingswijze de onze niet is. Deze stille lange stoet typeert alleen en op juiste wijze den dagelijkschen rustigen invloed die de Vrouw doet gelden... zonder bombarie, zonder openbare redevoe ringen tot opgezweepte menschenmassa's zonder reclame, maar in haar eigen kring, op haar eigen wijze. Dat niet alleen de vrouw-en-moeder dien invloed kan uitoefe nen maar ook de ongehuwde in haar kring, en dat het van het grootste belang is dat het jonge meisje er op wordt voorbereid be hoeft geen nadere toelichting. Bij vorige gelegenheden heb ik er al over geschreven dat het deelnemen aan een de monstratie als deze bij velen een zekere mate van zelfoverwinning eischt. Het is nog nieuw en ongewoon, het is ondanks de steu nende aanwezigheid van zoovele anderen een „optreden in het openbaar" waartegen veel vrouwen altijd min of meer op zien, en vaak moet men de spottende critiek van familie leden of kennissen, die zichzelf liever met wat goedkoope gemeenplaatsen van de groo te stroomingen van onzen tijd af maken, braveeren. Dit laatste is onplezierig. Maai de eeuwige vraag: „wat geeft het?", door de spottenden gesteld, is gemakkelijk te be antwoorden. In vier woorden reeds met: „Meer dan jouw nietsdoen". En wie zijn steentje wil bijdragen tot de langzame, moei zame verovering van een groote wereldher vorming moet zich nu eenmaal wat spot en wat bestrijding getroosten. De opoffering is het waard. Ge doet haar voor anderen, die u lief zijn en die gij in de huidige samenle ving voortdurend bedreigd weet.. Dat „in Nederland zooiets niet noodig zou zijn", zooals sommigen willen beweren, is een praatje voor de vaak. De actie voor den Vrede wordt in alle landen der wereld ge voerd, ook de Vrouwen Vredesgang wordt reeds in verscheidene landen gehouden. Ons volk is niet slechter ten aanzien van het vredesvraagstuk dan die andere volken, maar ook niet beter. Het heeft evenzeer als die anderen noodig, dat zijn besef omtrent dit probleem verdiept wordt, tot een krachtige innerlijke overtuiging. Evenals de Denen, de Zweden, de Noren, de Zwitsers, de Belgen, de Spanjaarden, de Tsjechen en nog meer volken zullen wij nimmer aan een verove ringsoorlog denken. Maar evenals al die vol ken, en de overige, zijn wij slechts menschen met al de gebreken en historische wanbe grippen die in dezen tijd nog in de wereld overheerschen, en alleen door die wanbegrip pen te overmeesteren kunnen wij een groeienden invloed ten goede in de wereld doen gelden. Daarom voeg ik mijn aansporing bij de vele. door de vredesactie tot de vrouwen gericht, om aan de imposante demonstratie van Maandagmiddag 18 dezer deel te nemen. Uit het zoo nabije Haarlem kan natuurlijk een groot contingent worden verwacht. R. P. (Het Chemisch Instituut voor be scherming der Gezondheid te Moskou heeft naar de N.R.Ct. meldt een gasvrije wieg voor zuigelingen geconstrueerd. Deze ziet er uit als een soort koffer, van gasfitters voorzien, verder ge heel afgesloten en met een ven stertje van cellofaan. Door middel van een slang, verbonden aan het gasmasker, dat de moeder draagt, komt er gezuiverde lucht in de wieg.) Welkom in het leven, baby, O. het leven is zoo mooi, Ook al zie je er voorloopig Niet meer van dan deze kool. Er 's een zon. millioenen sterren En een prachtig zilvren maan, Ook al kun je die niet vinden In je ruit van cellofaan. Er zijn. luchtig teere vlinders Heerlijk mooi van vorm en kleur, En ontelbaar vele bloemen, Met een fijnen zachten geur. Er zijn wijde vergezichten En een helderblauwe lucht, Waarin vele vogels vliegen In een sierlijk snelle vlucht. Er zijn lammetjes en kalfjes In de frissche groene wei, Er zijn haasjes en konijntjes, Dartelend door duin en hei. Er zijn groote oceanen Waar je ver op varen kunt O, 't is een genot te leven, Als je 't leven wordt gegund. Later, als mijn liefste wenschen Voor je toekomst zijn vervuld, Hoop ik, dat je van het leven Al dat schoons genieten zult. Maar vóór 't in zijn vollen rijkdom En zijn schoonheid je verrast, Moet je moeder ervoor zorgen, Dat haar kind niet wordt gegast. I? I f Groote Houtstraat l| r naast LUXOR (Adv. ingez. Med.) Italië's beschuldiging inzake de levering van dum-dumkogels. Gepoogd de nota in te trekken? LONDEN, 14 Mei (D.N.B.-A.N.P.) De cor respondent van de Times te Genève bericht, dat de Italiaansche regeering tracht het docu ment, waarin de Britsche regeering wordt be schuldigd dum-dum-kogels te hebben gefa briceerd en te hebben geleverd aan de Abes- syniërs in te trekken, aangezien haar duidelijk wordt hiermede een domheid te hebben be gaan. Het Britsche antwoord is intusschen even wel aan den secretaris-generaal van den Vol kenbond overhandigd. De doodslag te Bergeyk. Dader tot. vier jaar veroordeeld. 's-HERTOGENBOSCH, 14 Mei. De recht bank te 's-Hertogenbosch veroordeelde den 54-jarigen metselaar H. C. de W. uit Bergeyk, tegen wien terzake van den doodslag op J. van den Broek op 1 Januari j.l. te Bergeyk vijf jaar gevangenisstraf was geëischt, tot vier jaar gevangenisstraf. Tweehonderd man van Hitler's lijfgarde gearresteerd? Ook Himmler zou onder verdenking staan. LONDEN, 14 Mei. (ANP) De Daily Herald meldt, dat meer dan 200 leden van de lijfgarde van Hitier manschappen van de S.S. in de laatste paar weken zijn gearresteerd on der verdenking te hebben samengespannen tegen Hitier en den nationaal-socialistischen staat. De verdachten zijn in een concentratiekamp geplaatst, dat daartoe speciaal buiten Berlijn was ingericht. Zij worden nog steeds onder vraagd. Het blad voegt hieraan toe, dat in de re geering groote verontrusting is gewekt door deze ontdekking, daar men de S.S. tot nu toe als volkomen betrouwbaar beschouwde. Berichten over de arrestaties mochten in Duitschland niet worden gepubliceerd. Naar de Daily Herald verder weet te mel den wordt Himmler. de bevelhebber der SS. hoewel hij officieel met het onderzoek is be last, dag en nacht bespionneerd door man schappen van de geheime politie van gene raal Goering. Er zou een hevige spanning bestaan tus- schen Goering en Himmler en Goering zou van de gelegenheid gebruik maken zich te wreken op Himmler, die eens zijn mededinger is geweest. De Daily Herald is het orgaan van de Brit sche Labour Party. Red. f EDEN AVOND VERZETTEN Wij herinneren er nogmaals aan, dat de zomertijd in den nacht van heden op morgen om twee uur ingaat, zoodat men bij het naar bed gaan de klok een uur vooruit moet zetten. Engeland's dilemma. (Van onzen Londenschen correspondent) LONDEN, 13 Mei Het plotselinge vertrek van de Italiaansche afvaardiging uit Genève is hier erg koel op genomen. Velen ook verscheidene bladen vinden den Geneefschen toestand door het vertrek der Italianen verbeterd. Als mogelijk voorspel voor Italië's uittreden uit den Vol kenbond maakt het gedrag van Baron Aloisi ook geen indruk. De opvatting is algemeen dat Italië niet in den Volkenbond thuis hoort en dat het er feitelijk uit behoort te worden verbannen, misschien bij wijze van eersten maatregel tot de hervorming van den Bond, waarvoor hier en elders door eenigen wordt gepleit. Het jongste optreden der Italiaan sche vertegenwoordigers is slechts een bevesti ging van het gevoelen, dat op het oogenblik met Italië niets kan worden aangevangen. De ze wetenschap is overigens allerminst bemoe digend. Zij die altijd nog willen verhinderen dat de aanvaller zal worden beloond, vinden ook geen bemoediging in de dreigende afbrok keling van het sanctie-front. De overheer- schende gezaghebbende en openbare meening in Engeland wil om een verscheidenheid van redenen dat front althans zoo gaaf mogelijk houden, als het tot heden is geweest. De rede nen zijn o.a. de noodzakelijkheid het gezag van den Volkenbond hoog te houden, het reeds genoemde inzicht dat aanvalszucht niet zal worden beloond maar eerder zijn verdien de loon behoort te krijgen en de practische opvatting dat voortgezette sancties samen gaande met de kolonisatie-moeilijkheden, die Italië in Abessynië zal ondervinden, de econo mische positie voor het Italiaansche volk zoo hachelijk zullen maken dat Mussolini voor rede vatbaar zal worden. Dit laatste argument kan alleen gewicht hebben indien inderdaad die kolonisatie-moeilijkheden ernstig zullen blijken te zijn. Op het oogenblik blijkt eerder het tegendeel. De berichten uit het veroverde land doen gelooven dat de Italianen niet de minste moeite hebben met de onderwerping van de Abessyniërs. Alles loopt anders uit dan men aanvankelijk had verwacht. De oorlog is betrekkelijk snel verloopen en het zoo hoog aangeslagen weerstandsvermogen der Abessy niërs is een illusie gebleken. Er is geen geor ganiseerde tegenstand geweest en de debacle van de heerscharen onder dezen en genen Ras werd grootendeels bewerkt door Abessyniërs zelf, die naar de Italianen waren overgeloo- pen en door hen waren gewapend. Er was geen nationale eenheid en geen begrip van moderne oorlogvoering. Gas en luchtactie hebben het proces van verovering versneld. Men weet nu dat de Negus niet aan den greep van de Italianen ontvluchtte, maar aan dien van zijn eigen onderdanen. Hij deed geen af stand van den troon; hij werd onttroond. Het is dan ook geen wonder dat de Britsche regeering zich door den loop der dingen ver slagen acht en niet al te best weet hoe de zaak verder moet worden aangepakt. De vraag is met welk oogmerk verder tegen Italië moet worden opgetreden. En hoe moet het conflict tusschen den Volkenbond en Italië ten einde worden gebracht? Sancties hadden ten doel, den oorlog zoo spoedig mogelijk te doen eindi gen. De oorlog is nu geëindigd zonder dat de invloed van sancties op de beëindiging merk baar was. Voortzetting van sancties lijkt op een poging tot redding van den schijn. Dat ze nog invloed zullen hebben op den Abessyni- schen toestand is ondenkbaar. Om 400.000 K.G. papier te bergen. Ernstig verkeersongeluk op den Rijksweg. Wielrijder uit Haarlem door een auto aangereden. SANTPOORT Donderdag. Woensdagmiddag had op het kruispunt Hoofdstraat-Rijksstraatweg een ernstig ver keersongeluk plaats Een wielrijder, de heer Van Dijk. uit Haarlem, wilde den Rijksstraat weg naar de Hoofdstraat oversteken. Hij lette daarbij niet op het van Haarlem komend verkeer, met het gevolg dat hij werd aange reden door een auto. bestuurd door een in woner van Heemstede. De botsing was zoo hevig, dat de heer v. D. aan de zijde van den weg terecht kwam. Dr. Mak, die de eerste hulp verleende, con stateerde een dijbeenbreuk. Voorts had het slachtoffer eenige hoofdwonden. Met de ziekenauto van den stalhouder van Gameren te Velsen werd de heer v. D. naar het St. Elisabeths Gasthuis te Haarlem overgebracht. Zijn toestand Was hedenmorgen iets beter. Het woord is aan.... Bertha van Suttner: Iedere geestelijke strooming heeft drie stadia door te makenin het eerste stadium wordt zij bespot, in het twee de wordt zij bestreden en in het derde verwijt men haar, dat zij open deuren intrapt. Het inwendige der kerk. De Janskerk in de Jansstraat wordt met medewerking van het Werkfonds voor de huisvesting van het gemeente-archief ver bouwd. Aan het uiterlijke der kerk en kosterswo ning wordt weinig veranderd. Alleen wat herstelwerk waarbij gestreefd wordt het oude met piëteit te bewaren. Trouwens op die voorwaarde heeft de gemeente indertijd ook het gebouw van de Ned. Hervormde kerk ge kocht. Na den bouw van de nieuwe godshui zen in de buitenwijken der stad was de Jans kerk buiten gebruik gesteld. De uitgaven voor onderhoud van dit oude gebouw, dat op de lijst der beschermde monumenten staat, werden voor de kerkvoogdij te drukkend, waarom zij de kerk aan de gemeente ver kocht. De Janskerk dateert uit het begin van de 14de eeuw, zij werd namelijk in 1318 gesticht door de Heeren van de Commandery van St. Jan, die in de Jansstraat ook een klooster hadden. Aanvankelijk is blijkbaar alleen een kapel gebouwd, die later vervangen is door het middenschip der tegenwoordige kerk en een zijbeuk aan den Zuidkant. Wie den platte grond van het gebouw bekijkt krijgt den in druk, dat het de bedoeling der bouwers was later de kerk te vergrooten met een beuk aan den Noordkant. Zoover is het evenwel nooit gekomen. De kosterswoning in de Jansstraat, die ge heel tegen de kerk aanleunt, is in renaissan ce-stijl gebouwd. Aan het inwendige der kerk zal veel ver bouwd worden. Als kerk blijft daarvan niets over. „Monumentenzorg" heeft daartegen geen bezwaar gehad, want de binnenbouw had niet veel architectonische waarde. In het middenschip aan den kant der Jansstraat komt de bergplaats voor de ar chieven. Daar wordt een soort brandvrije kluis gebouwd die een lengte heeft van 16.09 M. en een breedte van 9.57 M. Twee zijden van deze kluis worden gevormd door de dikke muren van de kerk, waarin zich op die hoog te geen ramen bevinden. Er komen drie bergruimten boven elkaar, elk ter hoogte van 2.30 Meter, zoodat iemand die van normale afmeting is, op de bovenste archiefstellage kan zoeken zonder trap. Bij elkaar krijgt de nieuwe archivaresse een bergruimte van 2100 strekkenden meter. Op dit oogenblik heeft het archief in het Stad huis de beschikking over 1600 Meter, zoodat er wel voldoende reserve is. Te meer omdat het wel aan te nemen is, dat bij de verhui zing gesorteerd en wat weggegooid zal wor den! De documenten van het gemeente archief wegen te zamen 400.000 K.g. zoodat natuurlijk voorzorgen geno men moesten worden, dat voor deze brandvrije kluis een goede fundee ring aanwezig was. Bij onderzoek bleek, dat de fundamenten van de Janskerk aan de kerk zelf genoeg te dragen hebben. Daarom krijgt de archief bergruimte een eigen fundeering, die op 70 betonnen palen van 6 Meter rust. Het was voor het dreunen onge- wenscht in de kerk te heien, zoodat Openbare Werken voor de moeilijk heid stond daar palen in den grond te krijgen zonder heien. Op vernuftige wijze is de architect, de heer A. A. Hillebrand van Openbare Werken, die de leiding van dit werk heeft, er in geslaagd om daarvoor een oplossing te vinden. Door een handige constructie worden de holle betonnen palen door een belasting van 30 ton in den zandgrond gedreven. Daardoor wordt elke dreuning vermeden. Als de paal in den grond zit. wordt van binnen uit beton door den paal geperst, zoodat die als het ware nog op een klomp beton komt te staan. Er worden zoo 70 palen, die met ijzeren staven gewapend zijn in den grond gedreven. Eiken dag worden er 4 verwerkt. De vloer en de zolders van deze kluis wor den ook van beton gemaakt, evenals de twee muren die haar aan den voor- en achterkant afsluiten. Alles wordt zoo sterk gemaakt dat als het in de toekomst noodig zou zijn om nog meer archiefruimte te maken, nog een étage op de drie gezet kan worden. Ook is het dan mogelijk nog een deel van de kerk. dat nu onbebouwd blijft, bij de kluis te trekken. Deze kluis, alsook de bijgebouwen van het archief, worden centraal verwarmd. De elec- trische verlichting wordt aangelegd met alle mogelijke veiligheidsvoorzorgen. Practisch gesproken is elk brandgevaar dus uitgesloten, te meer omdat ook de toegang brandvrij gemaakt is. Er is natuurlijk ook voor een goede venti latie gezorgd, want deskundigen hebben ge constateerd. dat papier nooit geheel van lucht mag worden afgesloten, het moet kun nen „ademen". De kosterswoning wordt tot kamer van de archivaresse verbouwd. De Janskamer wordt ingericht voor leeszaal voor het publiek. De architect verwachtte dat 4 a 5 maanden met het werk gemoeid zal zijn. Aan het einde van het jaar kan dus met de verhuizing van het ar chief begonnen worden. I In de Janskerk werd vroeger jaren begra- ven. Alle beenderen die bij het graven gevon den zijn zijn overgebracht naar de nieuwe begraafplaats aan den Vergierdeweg. Eenige mooie grafzerken zullen worden opgesteld in j het voorportaal der kerk. Het gedeelte der kerk aan het Schapen pleintje. dat voor verschillende doelein den gebruikt kan worden, heeft nog geen bestemming gekregen. De eerste nieuwe haring is onderweg. Zij zal vermoedelijk Zaterdag verkocht worden. De reederij Parlevliet te Katwijk aan Zee heeft vanmorgen radiotéle- grafisch bericht ontvangen, dat de eerste haringlogger met ongeveer 80 kantje haring onderweg is naar huis. Deze vertegenwoordigt de vangst van zes schepen van samenwerkende reederij en. Het bericht spreekt van een zeer mooie kwaliteit. Verwacht wordt, dat deze haring a.s. Zaterdag zal worden verkocht. De Pers in Portugal. De Portugeesche regeering heeft een de creet gepubliceerd, waarin bepaald wordt, dat voortaan bepaalde moreele waarborgen zullen worden gevraagd van diegenen die een nieuwe krant willen uitgeven. In het desbetreffende besluit wordt tevens bepaald dat de dagbladen slechts èen om vang mogen hebben van hoogstens 70 pagina's per week. In buitengewone gevallen, wanneer extra- edities noodig mochten blijken te zijn, kan de regeering toestemming geven, dat de ze grens wordt overschreden. Het Oostcnrijksche kabinet heeft een belang rijke wijziging ondergaan. Starhemberg keert niet in de nieuwe regcering terug. pag. 4 Ethiopische ministers hebben in de stad Gore een rompregeering gevormd. pag. 4 De Britsche regeering heeft de Italiaansche annex atienota onder reserve aanvaard. pag. 4 Er is een commissie ingesteld om een onder zoek naar den gezondheidstoestand der werkloozcn in te stellen. pag. 3 Gemeenten zeggen hun medewerking toe voor de distributie, van gehakt in blik. pag. 3 Fokker heeft een vliegtuig met verdiepingen ontworpen. pag. 3 Sir Henri Deterding heeft twee schilderijen aan het Rijksmuseum te Amsterdam ge schonken. pag. 3 De Janskerk als archief gebouw pag. 1 ARTIKELEN, ENZ. R. P.: De Vrouwen Vredesgang. pag. 1 Van onzen Londenschen correspondent: Het conflict tusschen Rome en Genève. pag. 1 Spaansche miniaturen. C. B.: De Spaansche vrouw. pag. 3 Van onzen Weenschen correspondent: Vreem de toestanden in een Oostenrijksche gevan- nis. pag. 4 J. B. Schuil: Door Inspanning Uitspanning. pag. 6 G. J. Kalt: Chr. Gem. Zangver. „Soli Deo Gloria" te Bennebroek. K. de Jong: Kunstavond „St. Odilia". Damrubriek. Voor de Vrouw. pag. 11 pag. 10 De burgerlijke stand van Haarlem is opge nomen op pag. 7

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1936 | | pagina 1