GROOT BADHUIS
J. VAN DER LAAN
Eerste Nieuwe Hollandsciie Maatjes Haring
Hei BeianQtifate
Nieuwe haring.
Het Vrouwe- en Anthonie-Gasthuis.
De H. D. Vertellingen.
53e Jaargang No. 16226
Verschijnt dagelijks, behalve bp Zon- en Feestdagen
Zaterdag 16 Mei 1936
HAARLEM S DAGBLAD
VOOR BRILLEN NAAR
STiENS!
GIERSTRAAT 27TELEFOON 16764
Het schilderachtige hofje op het Klein Heiligland.
Het Vrouwe en Anthonie Gasthuis, het aar
dige hofje zoo rustig achter een steenen muur
met open hekwerk aan het Klein Heiligland
gelegen, bestaat daar.thans 150 jaar.
Dit gesticht is zoo vertelt Allan ont
staan uit een combinatie van twee voormalige
gasthuizen hier ter stede, waarvan het eerste
in 1430 gevestigd was in „een huis en erve op
Bakenes", of eigenlijk in de Klerksteeg, toe-
behoorende aan Claes Brenssensoen (Barends-
zoonszoon), die het op St. Valentijnsdag van
genoemd jaar aan Kapelmeesteren van de
Bakenesserkerk opdroeg, „om", zooals in den
opdrachtbrief stond, „de armen dair in te lo-
gieren ende te legghen". Het andere, (het St.
Anthoniusgasthuis) werd in 1440 gesticht door
zekeren Jan Claes Diertsen, uit wiens geslacht
denkelijk ook de stichter van het Hofje van
Gratie (in de St. Jacobstraat) afkomstig is.
Genoemde Diertsen droeg in 1440 bij scabinale
acte. aan het Heilige Kruisgild een kapel en
gasthuis op, staande buiten de Schalkwijker
poort.-
De beide bovengenoemde gestichten, in 1581
stedelijk eigendom geworden, bleven van toen
af onder toezicht der regeering voortbestaan
tot 1726, toen men. daartoe door verschillende
omstandigheden genoodzaakt, besloot, beide
instellingen tot één geheel te vereenigen. Se
dert zijn de bewoonsters van het St. Antho-
niegasthuis in dit gebouw het Vrouwe Gast
huis overgegaan.
Volgens de Koning hebben beide gestichten,
ouder gewoonte gediend om aan armen en rei
zigers tijdelijk verblijf en verpleging te ver
schaffen; het St. Anthoniegasthuis, waar
schijnlijk meer bepaald voor dezulken, die een
bedevaart naar het Heilige Land wilden onder
nemen. Dit blijkt uit de beide eerste regels van
een vers, door Dr. D. Veegens, in der tijd op de
Vereeniging van het Vrouwe- en St. Anthonie
Gasthuis vervaardigd:
„Het Vrouwe Gasthuys, met Antoon
vereend, gesticht
Tot Vrouwe slaapsteen, toen de
Kruysvaart wierd verricht."
Het tegenwoordige gebouw is eigenlijk het
voormalige Teylershofje. Dit hofje kwam in
1786 dus nu 150 jaar geleden te koop. Re
genten van het Vrouwe en St. Anthonie Gast
huis gaven toen aan H.H. Executeuren van
Teylers nalatenschap te kennen dat zij voor
nemens waren, ten behoeve hunner instelling
het ten verkoop aangeslagen Hofje te koopen.
waarop genoemde executeuren de goedheid
hadden het Teylershofje met de huisjes, die
aan den kant van het Klein Heiligland uit
kwamen, aan de regenten van het Vrouwe en
St. Anthonie Gasthuis ten geschenke aan te
bieden, welk aanbod natuurlijk in dank werd
aangenomen. Toen dit gebouw nog het Teylers
hofje was, had het aan deze zijde hoegenaamd
geen aanzien, en was het thans open terrein
aan het Klein Heiligland met eenige huisjes
bebouwd, terwijl een poort of gang in de
Groote Houtstraat den toegang tot het Hofje
verleende.
Het Hofje biedt, evenals bij zijn oprichting,
plaats aan zes vrouwen. Zij hebben vrij wonen
en krijgen nog 50 cent in de week als bijdrage
in de kosten voor levensonderhoud. Vroeger
genoten de bewoonsters nog meer voordeelen,
maar de fondsen waaruti dit bekostigd werd,
zijn in den loop der jaren geslonken.
De Regentenkamer biedt niet veel belang
wekkends. alleen de schouw is aardig. Jammer
dat het eikenhout geverfd is. Het schilderstuk
is een afbeelding van vroegere regenten.
Een gesneden houten beeld van St. Antho-
nius, dat in de kamer staat is vermoedelijk
afkomstig uit de oude kapel van het Gasthuis
van St. Anthonius.
ZANDVOORT
lederen Zondag Thé dansant
THE BONZONIANS
m n E* KI I KI Hotel en Restaurant
W I tl V* I IM lx EINDE N1EI
(Adv. Ingez. Med.)
De werkverschaffing.
Een nieuwe maatregel over de Ioonen.
In de regentenkamer.
De nieuwe maatregel van loonbetaling aan
de tewerk gestelden bij de werkverschaffin
gen, tenminste voor hen die na 11 Mei ge
plaatst zijn, naar men ons van de zijde der
vakbeweging schrijft, voor deze menschen
moeilijkheden ontstaan. Inplaats van loon
ontvangen zij in den vervolge den eersten Za
terdag nadat zij de eerste week gewerkt heb
ben, het gewone steunbedrag, wat beteekent.
dat men eerst 14 dagen aan den arbeid moet
zijn alvorens voor 't eerste loon te ontvangen
Financieel blijft er geen verschil, daar be
trokkenen zoo zij uit de werkverschaffing
weer aan den steun komen, een week loon en
geen steun ontvangen, daar immers het ver
diende loon pas een week later wordt uitbe
taald, doch er moet toch rekening gehouden
worden, dat het hier menschen betreft die
al reeds langen tijd werkloos zijn en dan
plotseling voor zwaren arbeid worden ge
plaatst. Het is dus logisch dat het lichaam
dan iets meer noodig heeft dan men tijdens
de werkloosheid van het lage steunbedrag kon
krijgen Door de nieuwe maatregelen moet
men echter eerst twee weken arbeid verrich
ten, terwijl er niet meer inkomt als het steun
bedrag.
Schuschnigg aanvaardt de leiding van het
Yaderlandsche Front in Oostenrijk.
pag. 4
Oostenrijk erkent de annexatie van Abessynië
pag. 4
Hitier stelt zijn antwoord op de Engelsche
vragen uit.
pae- 4
Dc negus zou zich begin Juni naar Genève
begeven om voor de Abessynische zaak te
pleiten.
pag. 4
De Britsclie aviatrice Amy Mollison heeft twee
nieuwe records gevestigd.
pag. 4
De pacificatie van Abessynië: Het verzet nog
niet gebroken.
pag. 4
De stand der rijksmiddelen.
pag. 3
Minister de Wilde hoorde pas na het eervol
ontslag van den burgemeester van de frau
des te Ambt Hardenberg.
pag. 9
Het vrouwe- en Anthonie Gasthuis 150 jaar
in een nieuwe behuizing.
pag. 1
Scheffer heeft het Ned. record 200 Meter rug
slag- verbeterd.
pag. 11
Bioscopen.
pag. 15
ARTIKELEN, ENZ.
Het doet ons genoegen den lezers mede
te kunnen deelen, dat in ons blad een
reeks artikelen over Amerika zal ver
schijnen van de hand van Mr. M. Kami,
redacteur van het iveekblad „De Groene
Amsterdammeidie momenteel in de
Vereenigdc Staten vertoeft en daar o.m.
eenige voordrachten aan de Harvard
Universiteit houdt. Vandaag plaatsen
ivij het eerste artikel van Mr. Kann.
Mr. M. Kann: Hoe Amerika leeft en denkt.
pag. 6
Financieele Kroniek: Politiek en Valuta.
pag. 17
Mr. E. Elias: Den Haag is zenuwachtig over
den Gouverneur-Generaal.
pag. 3
Amy Groskamp-ten Have: Een vrouw schrijft:
Zeg het niet.
pag. 3
Van onzen Weenschen correspondent: Neder-
landsche kunstenaars te Weenen.
pag 14
Van onzen Londenschen correspondent: Het
bloeiende spionnagcbcdrijf.
pag. 4
Van onzen Bcrlijnschen correspondent: De
Sakscrs zijn boos.
pag. 4
G. I- Gustav Mahler's sterfdag.
pag. 9
K. de Jong over het concert van den Bond
van Gemengde- en Mannenkwartettcn.
pag. 15
J. H. de Bois: Litteraire kantteekeningen.
pag. 15
M. S. v. G.: Cabaret.
pag. 13
T. R. Tjap Gomch, het Carnaval der Chinee-
zen in Batavia.
pag. 13
Miep Schroder: „Niets bijzonders".
pag. 13
H. D. Vertelling. Elsa Kaiser: Garibaldi's Avon
tuur.
pag 14
W. S.: Het Ilollandsche familieleven.
pag 14
J. Bastiaans: Zenuwachtigheid bij kinderen.
pag. 14
De verwezenlijking van de luchtroutes.
pag. 9
P. v. d. Ilem: De wereld wacht.
pag. 3
1 oor de jeugd.
pag. 7 en 8
De Burgerlijke Stand van Haarlem is opge
nomen op pag. 12.
Directie: P. W. PEEREBOOM UITGAVE LOÜRENS COSTER MAATSCHAPPIJ VOOR prrprnADM
en ROBERT PEEREBOOM. COURANT-UITGAVEN EN ALGEMEENE DRUKKERIJ N.V. Hoofdredacteur: ROBERT EfcEREBcruiu.
ABONNEMENTEN: per week ƒ0.25, per maand ƒ1.10, per 3 maanden
ƒ3.25, franco per post ƒ3.55, losse nrs. ƒ0.06. Geïllustreerd Zondagsblad:
per week 0.05, p. maand 0.22, p. 3 mnd. 0.65, franco p. post 0.72^4.
Bureaux: Grcote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaame 12
Telefoon Nos-: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Drukkerij: 10122, 12713 Administratie: 10724, 14825 Postgiro 38810
Bijkantoor: Soendaplein 37, Haarlem-Noord, Telefoon 12230.
ADYERTENTIëN 15 regels 1.75, elke regel meer 0.35. Reclames
ƒ0.60 per regeL Tarieven regelabonnementen op aanvraag. Vraag en
aanbod 1—4 regels 0.60. elke regel meer ƒ0.15. Onze Groentjes zla
hoofd rubriek.
Gratis Ongevallenverzekering voor betalende abonnés. Levenslange ongeschiktheid f 600.-, Overlijden 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog ƒ400.-, Duim ƒ250.-, Wijsvinger f 150.-, Elke andere vinger f 50.-, Arm- of Beenbreuk f 30.—
Idem voor Abonnés op het Geïllustreerd Zondagsblad: Levenslange ongeschiktheid ƒ2000.-, Overlijden ƒ600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog ƒ400-, Verlies Duim f 75.-, Verlies Wijsvinger f "75.-. Verlies andere v nger 30.-.
Alles indien het gevolg van een ongeval en volgens gratis ten kantore van dit blad verkrijgbare voorwaarden.
(Adv. Ingez. Med.)
VISCHHANDEL
ANNO 1831
Bericht de ontvangst der
Riviervischmarkt 13
Tel. 13855 en 10545
(Adv. Ingez. Med.)
i
Het woord is aan....
Schiller:
De mensch wordt grooter
naarmate hij zijn doel hoo-
ger stelt.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWINTIG BLADZIJDEN.
A. H. G. Fokker 25 j'aar
vlieger.
Radiodistributie, Haarlem.
Weet van alles te genieten,
Leef niet zoo geïsoleerd,
Grijp toch wat de distributie
U voor'niets haast presenteert.
NIEUWE GRACHT 5 TELEF. 10010.
(Adv. Ingez. Med.)
Uitvoer van bloembollen.
Iets hooger dan verleden jaar.
In het Weekblad, voor Bloembollencultuur
lezen we eenige cijfers over den uitvoer van
bloembollen, waaruit blijkt, dat die in 1936 iets
hooger was, dan verleden jaar. Die cijfers lui
den als volgt:
April 1936 687.105 K.G. f316.661; April 1935
593.872 K.G. f 256.572.
Januari—April 1936 4.113.516 K.G. f 1.720.782;
JanuariApril 1935 3.967.429 K.G. f 1.692.184
Een vrouw schrijft.
Een A. H. G. Fokker-fonds gesticht.
Heden is het 25 jaar geleden dat de heer A.
H. G. Fokker zijn brevet als vlieger heeft be
haald, een succes, dat voor dien tijd nog meer
waarde had, omdat de brevetvlucht geschiedde
op een door hem zelf gebouwd vliegtuig, De
Spin genaamd. Het had een vier cylinder Ar-
gus-motor van 50 P.K., welke van een uitge
breide waterkoeling was voorzien. Tevens had
hij met dit toestel het eerste automatische
stabiele vliegtuig vervaardigd. Later heeft de
heer Fokker zich een faam als vliegtuigbouwer
verworven, waarover wij hier niet behoeven
uit te wijden. Zij is bij allen bekend en is alle
dagen overal waarneembaar.
Een fonds ter bevordering van de
opleiding tot vliegtuigbestuurder.
Naar wij nader vernemen heeft de heer
Fokker ter gelegenheid van 25-jarig jubileum
besloten een Nederlandsche stichting in het
leven te roepen, die zich onder den naam
„A. H. G. Fokker-fonds" ten doel stelt:
1. Het bevorderen van het opleiden van
een zoo groot mogelijk aantal Nederlanders tot
vliegtuigbestuurder zulks voornamelijk in
verband met het belang, dat de nationale
defensie heeft bij een krachtige versteriring
van de reserve aan vliegtuigbestuurders
door een aantal Nederlanders, die voor een
opleiding tot vliegtuigbestuurder geschikt zijn
te achten.
2. Voor zooverre daarin niet op andere
wijze wordt voorzien, steun te verleenen aan:
a. Nederlandsche luchtvaartpioniers en we
duwen en weezen van dezen,
b. Nederlanders, die in de uitoefening van
de civiele of militaire Nederlandsche lucht
vaart geheel of gedeeltelijk invalide werden en
weduwen en weezen van dezen.
c. Weduwen en weezen van Nederlanders,
die bij de uitoefening van de Nederlandsche
civiele of militaire luchtvaart het leven ver
loren.
3. 'Het bevorderen van de verdere ontwik
keling der Nederlandsche luchtvaart in het
algemeen.
'4. het verleenen van steun en het nemen
van' het initiatief tot maatregelen, wanneer
zulks ter beoordeeling van het bestuur van
het ,.A. H. G. Fokker-fonds" aan den bloei
van de Nederlandsche luchtvaart ten goede
kan komen.
De heer Fokker heeft besloten een bedrag
van 100.000 te bestemmen om daarmede het
„A. H. G. Fokker-fonds" in het leven te roe
pen.
De Litteraire Kantteekeningen
Voortaan
vaste wekelijksche rubriek.
J. H. de Bois.
Onze lezers zullen hebben opgemerkt dat de
Litteraire Kanteekeningen van onzen letter
kundigen medewerker J. H. de Bois reeds twee
maal in feuilleton-vorm in ons Zaterdagavond
nummer zijn verschenen. Dit is ook vandaag
het geval en het zal zoo blijven. De Litteraire
Kantteekeningen worden dus een vaste weke-
lijksche rubriek. Wij hebben opgemerkt dat
in steeds toenemenden mate De Bois' knappe
en objectieve beschouwingen als leidsman die
nen bij de keuze van litteratuur. Daarom zijn
wij ervan overtuigd, door uitbreiding van het
aantal zijner bijdragen aan ons blad en door
instelling van een geregelde wekelijksche pu
blicatie aan onze lezers een dienst te be
wijzen.
Vandaag wijdt onze medewerker zijn geheele
artikel aan een belangrijk pas-verschenen
werk: „Drift en Bezinning", een beknopte ge
schiedenis der nieuwe Noord-Nederlandsche
Letterkunde, door W. L. M. E. van Leeuwen,
een boek dat hij den minnaars onzer littera
tuur met overtuiging aanbeveelt. In den regel
zal hij evenwel, waar het romans betreft,
meerdere boeken in een feuilleton bespreken.
Het gevolg z-al een spoediger bespreking van
nieuw-verschenen boeken zijn, dan tot dusver
het geval was. Wij meenen ook daarmee een
verbetering in den inhoud van ons blad te heb.
ben ingevoerd, die zeer velen met voldoening
begroeten zullen.
HET PLANTEN VAN DEN MEIBOOM.
Bij de opening van het trekkersseizoen zal
Zaterdagavond op het voorplein van het slot
Assumburg de Meiboom worden geplant.
Er zullen dien avond door de trekkers en
treksters eenige reidansen worden uitgevoerd.
Weer dagelijks een kort verhaal.
Wij hebben besloten met ingang van heden
de H. D. Vertellingen weer dagelijks in ons
blad te doen verschijnen. Gedurende den af-
geloopen winter hebben wij her-haaldelijk onze
lezers verrast met nieuwe rubrieken, met
nieuwe series bijdragen. Op deze pagina komen
vandaag weer twee dergelijke aankondigingen 1
voor, plus de uitbreiding van de Litteraire
Kantteekeningen tot een wekelijksche rubriek
en deze uitbreiding van de H. D.-Vertellingen
tot een dagelijksehe. Wij zijn er zeker van
dat dit alle vier mededeelingen zijn, die onze
lezers op prijs zullen stellen. De vernieuwing
en verbetering van den inhoud der courant
heeft natuurlijk onze voortdurende aandacht.
Een courant, die op de hoogte van zijn tijd wil
blijven, moet zich telkens herzien. Wij hopen
daarin te slagen.
150 jaar in een nieuwe behuizing.
Den eersten keer over
„Zeg het niet
Wij beginnen heden met een nieuwe
serie artikelen, geschreven door onze
stadgenoote mevrouw Amy Groskamp
ten Have, die in het bijzonder bestemd
zijn voor onze lezeressen, maar dit wil
geenszins zeggen, dat zij ook niet de
belangstelling zullen genieten van vele
lezers.
Het eerste artikel nemen wij heden
op Pag. 3 op.
Deze nieuwe rubriek wordt geplaatst-
op Dinsdag, Donderdag en Zaterdag.
MODERNE WONINGEN
TE KOOP, TUNOPLANTSOEN 5000.-
S. VELDKAMP,
Van Dortstraat 90 Telefoon 16573.
(Adv. Ingez. Med.)
Daar komt het schip weer volbelaan
Met d' eerste nieuwe haring aan.
Het water loopt ons om den mond,
Want nieuwe haring is gezond
En lekker, als hij malsch en vet,
Als zeebanket wordt voorgezet.
De eerste, die is opgehaald,
Wordt nog wat extra duur betaald,
En, door den smulpaap gewaardeerd,
Gegeten neen, gesavoureerd.
Maar daarna duurt het niet meer lang,
Dan is de vangst in vollen gang,
En 't diertje raakt voor weinig geld,
Verzuurd en aan de kaak gesteld.
De haring verliest dan den kop
En iemand slikt hem haastig op,
Zij 't niet met haar, dan toch met huid
En een welsprekend smakgeluid,
De haring is niet voor de poes.
Maar voor den kater, na een roes.
Hoewel hij niet naar eigen zin,
Uit verregaanden menschenmin,
Het water en de school verlaat
En in den mensch ten onder gaat
Hij dient ons toch als lekkernij
En ondertusschen nog daarbij,
Zij 't onbewust, als medicijn.
Laat ons den haring dankbaar zijn.
P. GASUS.
(Adv. Ingez. Med.)
