pmkste^
ET
Kansspel.
Diaconiehuis der Ned. Hervormde Kerk.
RICHE
John van Brück
Hei Betou<jti\kste
53e Jaargang No. 16231
VerscKijnt dagelijks, beKalve op Zon- en Feestdagen
Zaterdag 23 Mei 1936
HAARLEM S DAGBLAD
Directie: P. W. PEEREBOOM
en ROBERT PEEREBOOM.
ABONNEMENTENper week ƒ0.25, per maand ƒ1.10, per 3 maanden
ƒ3.25, franco per post 3.55, losse nrs. 0.06. Geïllustreerd Zondagsblad:
per week 0.05, p. maand 0.22, p. 3 mnd. 0.65, franco p. post f 0.72*4.
UITGAVE LOURENS COSTER MAATSCHAPPIJ VOOR
COURANT-UITGAVEN EN ALGEMEENE DRUKKERIJ N.V.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12
Telefoon Nos-: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Drukkerij: 10122, 12713 Administratie: 10724, 14825 Postgiro 38810
Bijkantoor: Soendaplein 37, Haarlem-Noord, Telefoon 12230.
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
i i n
ADVERTENTIëN 1—8 regels f 1.75, elke regel meer f 0.35. Reclames
ƒ0.60 per regel Tarieven regelabonnementen op aanvraag. Vraag en
aanbod 1—4 regels 0.60. elke regel meer ƒ0.15. Onze Groentjes zie
hoofd rubriek.
Gratis Ongevallenverzekering voor betalende abonnés. Levenslange ongeschiktheid f 600.-, Overlijden 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog ƒ400.-, Duim ƒ250.-, Wijsvinger 150.-, Elke andere vinger 50.-, Arm-of Beenbreuk 30.—
Idem voor Abonnés op het Geïllustreerd Zondagsblad: Levenslange ongeschiktheid ƒ2000.-, Overlijden ƒ600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog ƒ400 -, Verlies Duim ƒ75.-, Verlies Wijsvinger 75.-, Verlies andere vinger ƒ30.-.
Alles indien het gevolg van een ongeval en volgens gratis ten kantore van dit blad verkrijgbare voorwaarden.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWINTIG BLADZIJDEN.
HAARLEM, 23 Mei.
Jimmy Thomas.
De Engelsche minister van Koloniën heeft,
zooals nu bekend wordt, al vóór het rapport
van het bekende speciale gerechtshof werd
ingediend zijn ontslag bij minister-president
Baldwin ingediend. Deze heeft dit aanvaard in
een brief, aanvangend met „My dear Jim"
den gemoedelijken vorm, die in Engeland ook
onder ministers in dergelijke briefwisselingen
gebruikelijk is en hem verzekerd, dat hij in
zijn geval hetzelfde gedaan zou hebben. Zoo
eindigt de loopbaan van een minister, die in
Engeland gedurende tientallen jaren als
„Jimmy Thomas" groote populariteit heeft
genoten.
Het onderzoek heeft niet tot een veroordee
ling van Thomas geleid. Ofschoon sommige
aanwijzingen sterk tegen hem schenen staat
daartegenover het feit, dat niet alleen hij zelf
maar ook degenen, die hem vóór de begroo-
tingsdagen gesproken hebben en die bij de af
gesloten verzekeringen betrokken waren, allen
onder eede hebben verklaard dat hij geen
enkele inlichting omtrent de komende begroo-
tingsrede van minister Neville Chamberlain
heeft verstrekt. Het is tenslotte zeer wel aan
vaardbaar gebleven dat alleen de schijn tegen
hem is. Maar de behandeling van zijn parti
culiere aangelegenheden in het openbaar,
waarbij o.a. bleek dat hij veel op paarden
wedde en dat hij 15000 pond in voorschot
had aanvaard voor het schrijven van een
biografie, waarvan nog niets op papier stond,
heeft zijn reputatie geschaad. Zelf geeft hij
dit motief op als de reden van zijn ontslag
neming, namelijk in de volgende bewoordin
gen: „Ik ben tot mijn besluit gekomen om
dat de wijze, waarop mijn naam en parti
culiere aangelegenheden ter sprake zijn ge
bracht, het mij onmogelijk maakt langer
deel uit te maken van de regeering".
Thomas treedt niet af als een veroordeeld
man ,maar hij wijkt voor de Faam.
Voor het kabinet-Baldwin is de historie
onaangenaam omdat het al meer leden heeft
moeten prijsgeven, én omdat sinds den val
van den minister van Buitenlandsche Zaken
Hoare zijn positie verzwakt is. Dit moge
vreemd schijnen voor een regeering met een
groote meerderheid van het Lagerhuis achter
zich, maar de Engelsche parlementaire sfeer
is een andere dan de Nederlandsche, de di
recte volksinvloed is in Engeland veel groo-
ter dan bij ons, men moet dus niet naar onze
maatstaven oordeelen. Onder den indruk van
de volksmeening is er een toenemende ver
deeldheid in de regeeringsmeerderheid ont
staan.
De linkervleugel van de Conservatieve Par
tij staat soms dichter bij inzichten van de offi-
ciëele oppositie dan bij die van den rechter
vleugel der partij. Herhaaldelijk heeft de re
geering al bakzeil moeten halen tegenover
dreigend verzet in haar eigen meerderheid.
Dat begon met het opofferen van minister
Hoare en het heeft zich sindsdien voortgezet
ook bij wetsontwerpen betreffende binnenland-
sche aangelegenheden. Het verdere verloop
van de Abessinische geschiedenis met haar
weinig overtuigend optreden daarin heeft haar
positie natuurlijk ook geen goed gedaan. Men
voorziet nu weer een beperkte kabinets-recon-
structie; de parlementaire ervaring leert dat
zulke veranderingen altijd gevaarlijke experi
menten voor een regeering zijn. Zij vestigen
in het parlement zoowel als bij de bevolking-
den indruk dat „het ergens kraakt", dat er
geen homogeniteit meer bestaat in het hoog
ste ressort van het landsbestuur, dat de re-
geeringswagen telkens weer gerepareerd moet
worden om hem met moeite rijdende te hou
den.
Baldwin's eigen positie is geschokt sinds de
episode met minister Hoare. De reputatie van
dezen typischen Engelschman is nu eenmaal
niet zooals die van zijn voorgangers Glad
stone, Disraeli, Campbell—Bannerman, Salis
bury, Asquitt, Lloyd George die van een
groot staatsman. Men beschouwt hem, en heeft
hem altijd beschouwd, als een typische ver
tegenwoordiger van het Engelsche karakter:
gemoedelijk, betrouwbaar, rustig, zakelijk, al
tijd begrijpelijk in zijn uitlatingen. Niet bril
jant in zijn redevoeringen, niet geniaal in zijn
vondsten, geen „érudit", geen „highbrow".
Al deze laatste eigenschappen plegen den
gemiddelden Engelschman met eenigen ach
terdocht te vervullen. Baldwin vertoont ze
niet. Maar in tijden als deze is men zich gaan
afvragen of de deugden, die hem zoo'n aan
trekkelijke figuur maakten, en die geaccen
tueerd werden door zijn onafscheidelijke pijp,
wel voldoende motief zijn om hem als premier
te blijven bewonderen. Het getij is tegen hem
geloopen en men pleit hem niet meer vrij van
de tegenslagen, die Engeland ondervonden
heeft. Het geval-Thomas, al is hij daar vol
maakt onschuldig aan, treft de regeering en
de leider der regeering is hij. De teekenen der
tijden schijnen wel aan te toonen, dat dit
(Als één der middelen om het
vreemdelingeribezoek aan ons land
te vergrooten, adviseert de com
missie Krayenhoff aan de regee
ring, in de groote badplaatsen
onder zeer strenge controle weder
gelegenheid te geven tot kans
spel).
Wij hebben golven om te baden,
Maar 't kansspel niet, tot veler spijt,
Omdat daarvan de nattigheid
Ons meer dan golvennat zou schaden.
Men kan bij onze Zuiderburen,
Bij dag vertoeven in het bad
En daarna bij het draaiend rad
In d' avonduren avonturen.
De menschen zijn volwassen kindren,
Zij zoeken steeds weer naar een spel
En vinden ergens anders wel,
Dat, wat men hier hen mag verhindren.
Zij spelen 't spel der speelsche baren
Met vreugd den ganschen zomerdag,
Waarbij hen 't zonlicht branden mag
Tot nikker bruin of witte blaren.
Maar 's avonds als de zon gaat dalen,
Is in hun oogen niets gelijk
Aan 't kansspel om het aardsche slijk,
Al moeten zij het duur betalen.
Zij laten zich door 't spel verhitten.
Zooals bij dag aan 't zonnig strand,
Waarbij ook menigeen zich brandt
En dan op blaren komt te zitten.
Ik weet niet of dit nieuwe pogen
Een kans geeft aan het spel van kans,
Maar ik weet wel dat het althans
De badplaatsdrukte zou verhoogen.
Wie dan verliest, één raakt er binnen,
Al staat voor hem ook 't meest op 't spel,
De eigenaar van 't badhotel,
Zou er m elk geval bij winnen.
P. GASUS.
kabinet geen lang leven meer beschoren zal
zijn. En aangezien men in Engeland het
middel der parlementsontbinding gaarne toe
past, zou men er bij kunnen zeggen, dat de
eerstvolgende verkiezingen ook wel eens spoe
dig zouden kunnen komen. Al is daar op dit
moment geen motief voor.
R. P.
Radiodistributie Haarlem.
Gaat het U niet om de kosten,
Dan toch wel om het gemak.
U bent met de distributie
Zoo te zeggen onder dak.
NIEUWE GRACHT 5 TELEF. 10010.
(Adv. Ingez. Med.)
MET
EEN NIEUW
UIT DE SCHITTERENDE
GROOTE COLLECTIE VAN
KRUISSTR. 1 1
TELEFOON No. 11491
(Adv. Ingez. Med.)
Wanneer U op een huistrap
„KLOMPENCENTRALE" ziet staan,
dan beteekent dat, dat U veilig
naar boven kunt gaan.
TELEF. 11784.
(Adv. Ingez. Med.)
Gewapende nationaal-socialis-
ten dringen Starhemberg's
landhuis binnen.
Twee der aanvallers gedood,
Uit Weenen:
Van nationaal socialistische zijde is een ge
wapende overval gepleegd op het familiegoed
van prins Starhemberg, de Laxemberg, waar
bij twee dooden zijn gevallen.
De gendarmerie had reeds van tevoren ken
nis gekregen van een plan en het kasteel be
zet.
Toen een aantal gewapende nationaal so
cialisten het landhuis binnendrongen, werden
zij gezien door de gendarmerie, die onmiddel
lijk het vuur opende en twee der aanvallers
doodde.
De leider der expeditie is er in geslaagd te
ontkomen, maar zij nidentiteit kon worden
vastgesteld.
Wat de motieven van den overval betreft
staat men voor een volkomen raadsel. Men
veronderstelt dat de aanvallèrs dachten dat de
prins zich te Laxemberg bevond, hoewel hij
op het oogenblik te Weenen vertoeft.
Contractactie Visscherij-
bedrijf.
Naar wij vernemen zouden de voorstellen
van den Rijksbemiddelaar door de leden van
de verschillende visscher ij organisaties ver
worpen zijn.
Het gewijzigde schoolgeld.
Wat dit voor de Haarlemmers beteekent.
Ingevolge de Bezuinigingswet heeft de re
geering aan de gemeentebesturen voorschrif
ten gegeven over een wijziging in de school
geldregelingen, die I September a.s. ingevoerd
moeten worden.
Wij hebben geïnformeerd welke gevolgen dit
voor Haarlem zal hebben.
Ons werd medegedeeld, dat het minimum
schoolgeld voor het lager onderwijs van
2.50 op 3.00 per jaar moet worden ge
bracht. Voor het u. 1. o. van 5 op 6. Dit
beteekent dus voor de lagere inkomens een
kleine verhooging. Voor de hoogere inkomens
zal het schoolgeld ongewijzigd blijven.
De schoolgeldverordeningen worden in de
zen geest herzien.
Ook de schoolgeldverordeningen van het
Middelbaar en Voorbereidend onderwijs moe
ten worden veranderd. De bedoeling van de
Haagsche voorschriften is er voor te zorgen,
dat aan de gemeentelijke scholen geen lager
schoolgeld wordt geheven dan aan de Rijks
Hoogere Burgerscholen. Te Haarlem werd
reeds een regeling ingevoerd, die aansloot aan
de rijksregeling. Daarin behoeft dus geen in
grijpende wijziging gebracht te worden. De
contracten met de buitengemeenten kunnen
ook ongewijzigd gehandhaafd worden, omdat
Haarlem voor het middelbaar onderwijs geen
subsidie van het rijk krijgt. Ook is er de nieu
we bepaling gekomen dat gemeenten, die zelf
een H. B. S. hebben, aan het rijk een vergoe
ding moeten geven voor de kinderen uit hun
gemeente die een Rijks H. B. S. bezoeken. Voor
Haarlem heeft dit geen beteekenis, daar geen
Haarlemsche leerlingen op de Rijks HB S. te
Velsen gaan. Sommige gemeenten worden
door deze nieuwe bepaling wel zwaar getrof
fen. Gouda zal bijvoorbeeld aan het rijk een
vergoeding moeten geven van 26.000.
Tenslotte geeft het rijk geen gegevens meer
aan de gemeenten voor het innen van school
gelden uit de kohieren voor de inkomstenbe
lasting. Voor het bepalen van de welstands-
grens geeft het rijk wel aan de gemeenten een
gemengde hoofdsom als bedoeld in art. 63
lid 4 der L.O.-wet 1920. Ook kan een gem.-be-
stuur zelf gegevens verzamelen over het in
komen van de ouders der leerlingen.
Ons kon nog niet medegedeeld worden wel
ke weg in deze te Haarlem bewandeld zou
worden, maar wel is reeds te zeggen, dat te
verwachten is, dat er practisch aan den toe
stand weinig veranderen zal.
Het Bloembollensurplusfonds.
Geen verdere bijdragen van het Rijk.
Het Weekblad voor Bloembollencultuur
meldt:
Wij ontvingen van het Regeeringsbureau het
onderstaande persbericht:
„Naar men zich zal herinneren heeft de
Minister van Landbouw en Visscherij onlangs
op desbetreffend dringend verzoek van de
bloembollenkweekers een bedrag van f 500,000
ter beschikking van het Bloembollensurplus-
fonds gesteld teneinde deze stichting in staat
te stellen bij de uitbetaling van de bij haar
ingeleverde vroege tulpen de voor deze ge
stelde minimumprijzen zoo dicht mogelijk te
Bestaat 29 Augustus 80 jaar.
Waar aan 110 oudjes de
levensavond wordt verhelderd.
Het Diaconiehuis der Ned. Hervormde Kerk
in de Jansstraat bestaat op 29 Augustus a.s. 80
jaar.
Vroeger was in het groote gebouw aan den
Koudenhorn (later tot Infanteriekazerne in
gericht) een huis voor ouden van dagen ge
vestigd. Ingevolge de Armenwet van 1854 werd
evenwel door de stedelijke overheid tot ophef
fing van dit Diaconie- en Aalmoezenierswees
huis besloten. Voortaan zouden de armen die
daar vanwege het Burgerlijk Armbestuur
verpleegd werden opgenomen worden in het
Buitenhuis aan den Schotersingel (thans het
Tehuis voor ouden van dagen, onder beheer
van Maatschappelijk Hulpbetoon), terwijl de
kerkbesturen voortaan zelf moesten zorgen
voor een huisvesting en verzorging van hun
armen. Daardoor was ook de diaconie der Ned.
Hervormde Kerk genoodzaakt een diaconie
huis te openen.
Daartoe werd in 1855 (voor f 24.000) aange
kocht het oude patriciërshuis staande naast de
Janskerk. Dit huis is in 1645 gebouwd, maar in
den loop der eeuwen is er heel wat in het huis
vertimmerd, omdat het ook nog een poos ge
diend heeft voor een onderwijsinrichting.
Er is nog wel iets over dat herinnert aan de
oude patriciërswoning, maar veel van het oude
moest wijken om het gebouw geschikt te
maken ter huisvesting en verzorging van vele
ouden van dagen. De breede marmeren vesti
bule, die een blik gunt op een mooie draaitrap
van eikenhout met kunstzinnige versiering, is
niet veel gewijzigd. Ook de oude regentenka
mer, die nu tot kantoor van den vader is in
gericht, draagt nog den stempel van het oude.
Boven de mooie marmeren schoorsteenmantel
hangt een „witje", de roem van Haarlem uit
beeldend, terwijl de muren met groote oude
schilderstukken geheel bedekt zijn. Deze stuk
ken zijn niet van Rembrandt of Frans Hals,
maar toch geven zij aan de kamer een aardig
cachet. De regentenkamer die achter dit kan
toor ligt, is met teekeningen van lateren tijd
versierd.
Vroeger heeft in de regentenkamer een oor
konde gehangen waarin vastgelegd was, dat
het Diaconiehuis op 29 Augustus 1856 plechtig
was ingewijd.
In 1891 is het huis uitgebreid door het
bouwen van een nieuwen vleugel aan den
Noordkant. Belangrijk was ook de uitbreiding
die voor enkele jaren werd uitgevoerd, waar
door de gelegenheid geopend werd om bijna
70 bedlegerige oudjes een behoorlijke verzor
ging te waarborgen. Het is een uitstekend in
gericht ziekenhuis. Natuurlijk ontbreekt een
operatiezaal, maar die is hier ook overbodig.
De zieken die hier verpleegd worden zijn uit
sluitend oudjes die gekweld worden door de
kwalen van den ouden dag en die alleen be
hoefte hebben aan een liefderijke verzorging.
Die genieten zijn van een hoofdverpleegster
en zeven verpleegsters. De inrichting staat
onder medisch toezicht van Dr. M. Eeftinck
Schattekerk.
In totaal worden in het Diaconiehuis 110
oudjes verzorgd. Wij hebben onder leiding van
den vader, den heer C. T. de Jong, een wande
ling door de inrichting gemaakt, waarbij wij
ons konden overtuigen, dat alles gedaan wordt
om den levensavond van de oudjes zooveel
mogelijk te verhelderen. Er zijn 4 oudjes die de
94 al gepasseerd zijn! De huisvesting is goed.
het eten uitnemend (de keuken is zeer modern
ingericht) en de verzorging laat niets te wen-
schen over. Het kazerneachtige idee dat zulke
tehuizen voor ouden van dagen in vroeger ja
ren hadden is geheel verdwenen. Aan de oudjes
wordt zooveel mogelijk vrijheid gelaten, ter
wijl er naar gestreefd wordt hen een gezellig
tehuis aan te bieden.
De verpleegprijs per patiënt is slechts f450
per jaar. zoodat elk kan begrijpen, dat geen
winst gemaakt wordt. Integendeel er wordt
nog geteerd op oude legaten, anders zou het
niet mogelijk zijn de ouden voor dit geld zoo'n
goede verzorging te geven.
Binnenkort zal het dak van het oude huis
vernieuwd moeten worden. Die gelegenheid
zal aangegrepen worden om een aantal ka
mertjes te maken waarin echtparen opgeno
men kunnen worden. Het gebeurt meermalen
dat bejaarde menschen feitelijk niet meer voor
zich zelf kunnen zorgen, maar er tegen op
zien naar een diaconiehuis te gaan, omdat zij
dan verder gescheiden zouden moeten leven.
Er worden in het Diaconiehuls natuurlijk-
allereerst de oudjes opgenomen van de Ned.
Hervormde Kerk, maar verder worden er ook
van alle gezindten opgenomen als daarvoor het
verpleeggeld betaald wordt. Voor velen wordt
daarvan gebruik gemaakt.
Het woord is aan....
Anton Smit:
Wij icegen vaak slecht, wij
moesfen veel meer overicegen.
benaderen. Blijkens verschillende, dezer dagen
in de pers verschenen uitingen wordt de in
druk gewekt, alsof de Minister genegen zou
zijn nog verdere bedragen voor dit doel be
schikbaar te stellen.
Van bevoegde zijde wordt echter medege
deeld, dat belanghebbenden in geen geval op
een beschikbaarstelling van verdere bedragen
kunnen rekenen".
De redactie van het Weekblad teekent hier
bij aan:
Welke in de pers verschenen uitingen in deze
officieele mededeeling bedoeld zijn. die den in
druk hebben gewekt, alsof de Minister gene
gen zou zijn tot een aanvulling van het Fonds
voor de Vroege tulpen mede te werken, is ons
onbekend. Wij wisten niet beter dan dat dit
nog alleen maar gevraagd is.
Dit bericht moet beschouwd worden als een
antwoord op het daartoe strekkend verzoek,
eerst zeer onlangs ingediend door het Surplus-
fonds zelf: het is wel zeer teleurstellend, dat
de Regeering direct geheel afwijzend blijkt te
staan tegenover een verzoek, dat zoo overtui
gend kan worden toegelicht. De erkentelijk
heid voor de geboden huif), die immers het
zelfde doel heeft als de eventueele aanvulling
waarom gevraagd wordt, n.l. de uitbetaling
van den prijs, die de bodem van de vroegere
tulpen-markt ten vorigen jare is geweest," zal
nu verdrongen worden door de vraag: waarom
slechts halverwege geholpen als "men toch
helpen wil?
ZANDVOORT
Heden feestelijke opening van het seizoen
Dagelijks Thé-Diner Soirfe Dansant
met zijn vermaard dansorkest.
Kitty Crawong, Lady Crooner Relreinzang.
De Bagdadzaal een unicum in Nederland
(Adv. Ingez. Med.)
MODERNE WONINGEN
TE KOOP, JUNOPLANTSOEN 5000.-
S. VELDKAMP,
Van Dortstraat 90 Telefoon 16573.
(Adv. IngezMed.)
Minister Thomas is uit het Britsche kabinet
getreden.
pag. 4
Dc pacificatie van Abessynië.
pag. 4
Een nieuw kabinet-Van Zeeland na de ver
kiezingen?
pag. 4
Mr. Shngenberg beveelt ter bestrijding van de
jeugd-werkloosheid ernstig het ,t,wee op
een"-stelsel- aan.
pag. 4
Bij een brand te Sevenum zijn twee kinderen
om het leven gekomen.
pag 3
Het voortbestaan der Alkmaarsclie Kaasmarkt
wordt ernstig bedreigd.
pag. 3
Het Diaconiehuis der Ned. Herv. Kerk te
Haarlem bestaat op 29 Augustus 80 jaar.
pag. 1
De mogelijkheid bestaat, dat de Ziekenfondsen
onder toezicht zullen komen.
pag. 1
Zullen dc deuren van den Jansschouwburg
weer geopend worden.
pag. 2
Bioscopen.
pag. 14
ARTIKELEN, ENZ.
R. P.: Jimmy Thomas.
Mr. E. Elias: Wat Scheveningen bieden zal
dezen zomer.
pag 3
Amy Groskamp-ten Have: Een vrouw schrijft:
Een degelijke vrouw.
pag 3
Mr. M. KamiWat in Amerika „anders" is.
P. v. d. Hem: De Muggenplaag.
Pag. 3
Van onzen correspondent: Engelsche woning
toestanden.
pag. 4
Financiecle Kroniek. Een schijnbare tegen
stelling.
A. II. Loc ffBokma: „Over een vlug vuur
hangen te koken''.
W. S.: Nieuwe haring.
pag. 13
H.D. Vertelling: De hulpvaardige Boedtflfa.13
J. H. de Bois: Litteraire kantteekeningen. 13
J. B. Schuil: Het afgeloopen tooneelseizoem
pag. 15
pag. 11
pag. 7 en 8
De Burgerlijke Stand van Haarlem is opge
nomen op pag. 12.
Sport in 't Kort.
Voor de jeugd.
