Afwijzing.
Hei BUaugtijkste
53e Jaargang No. 16232
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Maandag 25 Mei 1936
HAARLEM S DAGBLAD
Directie: P. W. PEEREBOOM
en ROBERT PEEREBOOM.
UITGAVE LOURENS COSTER MAATSCHAPPIJ VOOR
COURANT-UITGAVEN EN ALGEMEENE DRUKKERIJ N.V.
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREROOM.
ABONNEMENTEN: per week 0.25, per maand 1.10, per 3 maanden
3.25, franco per post ƒ3.55, losse nrs. ƒ0.06. Geïllustreerd Zondagsblad:
per week 0.05, p. maand f 022, p. 3 mnd. 0.65, franco p. post 0.72T4.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12
Telefoon Nos-: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Drukkerij: 10122, 12713 Administratie: 10724, 14825 Postgiro 38810
Bijkantoor: Soendaplein 37, Haarlem-Noord, Telefoon 12230.
ADVERTENTIëN 1—5 regels f 1.75, elke regel meer f 0.35. Reclame®
ƒ0.60 per regeL Tarieven regelabonnementen op aanvraag. Vraag en
aanbod 14 regels 0.60, elke regel meer ƒ0.15. Onze Groentjes zie
hoofd rubriek.
Gratis Ongevallenverzekering voor betalende abonnés. Levenslange on
Idem voor Abonnés op het Geïllustreerd Zondagsblad: Levenslange
Alles Indiër
geschiktheid f 600.-, Overlijden 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog 400.-, Duim 250.-, Wijsvinger 150.-, Elke andere vinger 50.-, Arm- of Beenbreuk 30—
ongeschiktheid f 2000.-, Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog 400 -, Verlies Duim f 75.-, Verlies Wijsvinger f 75.-. Verlies andere vinger 30.-.
het gevolg van een ongeval en volgens gratis ten kantore van dit blad verkrijgbare voorwaarden.
VEERTIEN BLADZIJDEN.
HAARLEM, 25 Mei.
De Nieuwe Passagier.
Radio-in-auto's bestaat al eeiiïge jaren,
maar tot dusver is het in Europa nog niet erg
gepopulariseerd. De opgewekte en jeugdige
vertegenwoordiger van een zeer groot en wel
bekend Nederlandsch concern, die mij onlangs
van het product zijner firma liet meer genie
ten zei natuurlijk dat het nu juist geperfec-
tionneerd is, en dat wel door zijn firma. Dit
zeggende schakelde hij het instrument in, en
de middag-dame van de A.V-R.O. kweelde ons
haar knipcursus voor terwijl wij den hoek
WagenwegHazepaterslaan namen. Twee
voorbijgangers grinniken, en met een en
kele handbeweging verjoeg hij de dame en
verwekte Richard Crooks' geweldige tenor
geluid. Er zat net een fietser voor ons. Crooks
bleek doeltreffender en welluidender dan
iedere klaxon; de man vloog opzij. Een vlegel
achtige straatjongen riep Crooks na, maar hij
had zijn plaats op het dashboard-podium al
ingeruimd voor hot jazz, die een van rechts-
komenden motorvrachtwagen uit pure ontzet
ting deed stoppen. Wij gingen vóór, en de
energieke verkooper keek mij triomfantelijk
aan. Ik knikte zwijgend, terwijl een zangeres
uit Warschau vroeg; „Connais-tu le pays oü
fleurit 1' oranger?"
Wij snelden voort, terwijl de gansche rede
voerende, tooneelspelende en musiceerende on
rust in de aether zich over ons bleef uitstor
ten, want mijn geleider wou de hyper-selec-
tiviteit van zijn artikel vooral demonstreer en.
Somber schilderde een Engelsche Hamlet de
zielefolteringen van dezen Deenschen prins
uit het ver verleden, ondanks de lentezon en
ondanks de tram, die net passeerde maar geen
merkbare storing gaf. ËYi net greep Hamlet's
misère mij een beetje aan toen monsieur
Edouard Daladier hem opvolgde en het pro
gram van het Volksfront ging „uitstippelen",
zooals dat tegenwoordig heet. Een halve
straatlengte verder antwoordde Hitier al het
kan ook Goering geweest zijn en de dame
uit Warschau reageerde vroolijk met: „Je suis
Titania, la blonde", zoodat de politiek weer
ganschelijk verdreven scheen. „Wat een we
reld!" dacht ik, terwijl een ernstig heer haar
opvolgde met een uiteenzetting over bijen-
houden, gevolgd door een S-O.S. van de Cana-
rische eilanden of daaromtrent, een blijkbaar-
humoristische voordracht in het Sloveensch
en een dame die blijkbaar den Letlandschen
knipcursus gaf.
Het bleek overigens een zeer mooi toestel.
Buitengewoon mooi. Haast storingsloos, en
geweldig selectief, en Cortot's weergave van
Chopin's Etude nr. 8 stemde mij bepaald
droomerig.
„Afleiden doet het heelemaal niet als u
rijdt", zei de vertegenwoordiger. Ik reed niet,
ik reed alleen mee en dorst het derhalve niet
tegenspreken.
Maar later schoot mij te binnen dat zich op
den duur een „en tout cas"-toestel ontwikke
len moet, dat men overal zal kunnen montee-
ren, b.v. op de kamer van zijn jongsten zoon,
boven in huis, als hij persé hot jazz wil hooren,
en in de auto als familieleden die niet van
natuurschoon houden er mee uit gaan, en
desnoods ook op de fiets van de dienstbode
als die haar avondje-uit heeft en een beetje
de aandacht wil trekken.
Want aandacht-trekken doet het. In de auto
kan men, met Lucienne Boyer bijvoorbeeld,
een heele middag-opstopping bij het Verwulft
het groene licht laten verspelen als zij op
haar bekorendst: „Ne dis pas toujours".
kweelt. Leuk om te probeeren.
Toch koop ik er geen. Ik heb het ronduit
gezegd ook. U doet het misschien wel, en
dan hoor ik het eerstdaags wel eens, ergens
in een queue: Crooks, of de knipcursus, of
HamletIk heb eigenlijk al afwisseling
genoeg in de journalistiek, geloof ik. Maar
't is niet modern van me.
R. P.
HET SCHAAKTOURNOOITE ZANDVOORT.
Omtrent het Internationaal meestertournooi,
dat half Juli te Zandvoort zal beginnen, ver
nemen wij. dat dezer dagen door den Kon.
Schaakbond en den Noord-Holl. Schaakbond
een commissie is geïnstalleerd.
Aan het tournooi zullen deelnemen 4 Ne-
derlandsche en S buitenlandsche deelnemers.
In ieder geval zullen voor Nederland uitkomen
de wereldkampioen dr. M. Euwe, verder Jhr.
J. H. van den Bosch en S. Landau.
Zevetn buitenlandsche meesters hebben
reeds definitief de uitnoodiging aangenomen,
n.l. Bogoljubow, Gruenfeld, Spielmann, Tarta-
kower, prof. Becker, Maroczy en Fine.
Het tournooi wordt Zaterdag 18 Juli, te 2 uur
officieel in het Grand Hotel, waar alle partijen
worden gespeeeld, geopend. De speeltijden zijn
van 26 uur en des avonds van 810 uur.
STADS BIBLIOTHEEK EN LEESZAAL.
Voor het assistents-diploma voor bibliothe
caris slaagde mej. S. Boks; voor het eerste ge
deelte van dit examen slaagden de dames A.
Nugteren, C. Wilson en T. Pot. Hiermee zijn
alle vier examencandidaten, die in opleiding
zijn bij de Stads Bibliotheek en Leeszaal, al-
feier, geslaagd.
(Het Noorsche parlement, Storting
genaamd, heeft het wetsontioerp
om vrouwen toe te laten tot diplo-
matieken dienst, geestelijk ambt,
leger en magistratuur, verworpen.)
De Noorvrouw is dus ook nog niet
Met Noormannen gelijkgesteld
Wanneer men dezen uitslag ziet,
Die toegang tot de ambten geldt.
Het geestlijk ambt staat haar niet vrij,
Men wenscht haar niet als diplomaat,
Het leger? zij mag er niet bij,
Zij blijft geweerd als magistraat.
De meerderheid heeft zich verklaard:
Hoe knap de vrouw ook moge zijn,
Hoe z' ons nabij komt, evenaart,
Dit is geen vrouwelijk terrein.
Er rijst misschien wel wat verzet
Bij 't vooruitstrevende geslacht,
Tegen mislukking van die wet,
Waarvan het glorie had verwacht.
Acht men haar voor zulk werk te min,
Of gaat men met z'n tijd niet mee,
Is zij slechts goed voor het gezin?
O. wat een ouderwetsch idee.
Lucht zij zoo even het gemoed.
Aan 't einde lacht zij toch weer stil,
Het komt tenslotte alles goed
En zij krijgt toch wel wat zij wil.
Als men 't haar openbaar niet laat,
In huis is zij het allemaal.
De geestlijk leidster, diplomaat,
De rechter en de generaal.
P. GASUS.
Radiodistributie Haarlem.
V/lit tl een nieuw toestel koopen
Voor een prijs waarvan U beeft
Luistert dan eerst bij een kennis
Die reeds distributie heeft.
NIEUWE GRACHT 5 TELEFOON 10010.
(Adv. Ingez. Med.)
Het bruggeld.
Niet voor de Buitenrustbrug?
Bij den raad van Haarlem is ingekomen een
verzoekschrift van de. Beurtvaartvereeniging
„Haarlem" om de verordening op de heffing
van bruggeld niet van toepassing te verklaren
op de Buitenrustbrug en om een goede meer-
gelegenheid in de nabijheid dezer brug.
In het adres wordt betoogd, dat door den
bouw van deze nieuwe brug het totaal der
bruggelden te Haarlem weer verhoogd is-
Daarom wordt verzocht den ouden toestand
te laten voortbestaan en dus aan de nieuwe
brug geen bruggeld te heffen omdat de schip
perij toch reeds te zwaar belast is met vaste
lasten.
Adressant wijst er op, dat ook voor de brug
gen aan de Cruquius en Buitenhuizen geen
bruggeld wordt geheven, omdat die bruggen,
evenals de Buitenrustbrug, alleen voor de be
langen van het landverkeer zijn gemaakt.
GEZANT BOD^RD HULDIGT HET
ITALIAANSCHE LEGER.
De Fransche gezant te Addis Abeba, Bodard,
heeft Donderdagavond een diner en een ont
vangst georganiseerd ter eere van de Italiaan-
sche officieren. In zijn rede zeide hij, dat het
Italiaansche leger „de drager van orde, be
schaving en welvaart voor het Abessynische
volk is."
De Groote Markt.
Eenige wijzigingen in het verkeersplan aan
bevolen.
In verband met het vastgestelde plan voor
de reorganisatie van het verkeer op de Groo
te Markt schrijft de heer Johs. v. d. Burg
aan den raad. dat het geheele verkeer in
drie, instede van vier tempi kan geschieden.
Het nu reeds zeer geringe verkeer Groote
Houtstraat.Zijlstraat kan namelijk zonder
bezwaar om den grooten vluchtheuvel (in
dien die aan de oostzijde verkort wordt) ge
leid worden of door de Spekstraat. terwijl
dit verkeer nog verminderd kan worden door
bij het Verwulft een richtingbord te plaat
sen: „Zijlstraat via Ged Oude Gracht".
Adressant meent dat onvoldoende aan
dacht is geschonken aan de parkeerende
auto's voor zoover betreft het langs den
kortsten weg daar vóór te kunnen rijden,
waar ze verwacht, worden. Hij geeft (bij een
teekening) middelen aan om die bezwaren
te ondervangen. In het bestaande plan zijn
de bij- en in de Vischhal geparkeerde auto's
genoodzaakt een omweg te maken om vóór
te rijden, te weten om den vluchtheuvel op
het Klokhuisplein bij de Begijnestraat. Even
wel zouden deze auto's aan den tegenover-
gestelden kant als thans bedoeld, de Visch
hal. voor zoover noodig, kunnen binnen rij
den en aan de Westzijde de hal verlaten. Al
dus gaat dit verkeer met het andere verkeer
in dezelfde richting gelijk op, terwijl boven
dien aan de Westzijde, bij den uitgang, het
uitzicht geheel vrij is.
De weg door deze auto's om den grooten
vluchtheuvel af te leggen wordt dan zeer be
kort. terwijl zij met het verkeer meegaan.
De wielrijders kunnen, daar het wielrij-
dersverkeer door de Lepelstraat zeer druk is,
over een IV2 Meter breed pad achter de ge
parkeerde auto's om, hun weg blijven vol
gen. Ter afscheiding kan een 40 c.M. hooge
betonnen muur worden aangebracht.
Ontbijt TARVO Brood vergeet.
(Adv. Ingez. Med.)
De Indische begrooting voor
1937.
Geen salarisverlaging, geen belasting-
verhooging.
BATAVIA, 25 Mei (Aneta) Hedenmorgen
had ten paleize de vergadering plaats waarop
de begrooting voor het jaar 1937 is besproken.
Deze vergadering stond onder presidium
van den gouv.-generaal. Aanwezig waren de
vice-president en leden van den Raad van
Ned.-Indië, de voorzitter van den Volksraad,
de president van de Rekenkamer, de hoofden
der diverse departementen, de procureur-
volksgezondheid, de hoofdinspecteur voor de
scheepvaart, de regeeringsgemachtigde voor
algemeene zaken, de thesaurier-generaal, de
president van de Javasche Bank, de algemeene
secretaris, de eerste gouvernementssecretaris,
het hoofd van de afdeeling begrooting en
eenigen andere ambtenaren; de adviseur voor
de decentralisatie was door dienstreis verhin
derd.
In deze vergadering werd de begrooting
voor het jaar 1937 definitief vastgesteld.
Het tekort op de begrooting be
draagt ongeveer 21.000.000, wat juist
het bedrag is dat voor de aflossing
van de vaste schuld was uitgetrokken,
zoodat een begrootings-opzet is ver
kregen, welke geen vermeerdering van
schuld medebrengt.
Dit resultaat is bereikt zonder
verdere nieuwe salariskorting.
Ook is geen verhooging van belas
ting ingevoerd.
De regionale regeling zal verder worden
doorgevoerd. In verband met het feit, dat het
bijzonder uitvoerrecht met ingang van 1
Januari 1937 geheel verdwijnt, zal een be
scheiden heffing op de bevolkingsrubber bij
de invoering der individueele restrictie worden
ingevoerd, waarvan de opbrengst op 2.900.000
wordt getaxeerd.
De aangekondigde verlagingen van slacht-
belasting en schoolgeld blijven gehandhaafd.
Over de besteding van de bekende gift van
25.000.000 is niet gesproken, zoodat deze in
de aanvullende begrooting zal moeten worden
verwerkt.
Drie Verkeersdagen.
Op 28—30 Mei.
Door het Verbond van Vereenigingen voor
Veilig Verkeer zullen drie Verkeersdagen wor
den gehouden en wel op Donderdag 28 Mei,
Vrijdag 29 Mei en Zaterdag 30 Mei a.s.
De Verkeersdagen zijn gekozen vlak voor de
Pinksterdagen, waarop in den regel een groot
aantal verkeersongevallen plaatsvindt.
De bedoeling van deze Verkeersdagen is om
de weggebruikers door woord en geschrift op
het hart te drukkenneemt de verkeersregelen
in acht, riskeert op den weg niets, het gevaar
op den weg is groot.
De Vereenigingen voor Veilig Verkeer zullen
vooral plaatselijk een groote actie voeren.
Gelden voor werkloosheids
bestrijding.
Te Haarlem is voor 1936 een ton meer noodig.
Uit verschillende gemeenten in ons land
komen mededeelingen dat de begrootingen
voor 1936 niet sluiten, omdat er meer gelden
voor werkloozensteun noodig blijken dan
waarop gerekend was. Dit komt omdat de werk
loosheid in vele streken van ons land na het
opmaken der begrootingen voor dit jaar nog
vrij belangrijk is toegenomen. De wethouders
van financiën zitten nu voor de moeilijkheid
middelen te vinden om het in hun begrooting
gekomen gat te stoppen.
Toen wij op de agenda voor de vergadering
van den Haarlemschen gemeenteraad van a.s.
Woensdag het punt „suppletoire begrooting
1936" zagen staan, hebben wij met belangstel
ling de raadsstukken nagegaan, maar over
dit punt is het gedrukte voorstel van B. en W.
nog niet verschenen.
Ons bleek, dat het voorstel van B. en W. vóór
de raadszitting van Woensdag zal verschijnen.
Op deze suppletoire begrooting zijn inderdaad
gelden voor de werkloosheidsbestrijding uit
getrokken. omdat ook gebleken is, dat de daar
voor bij het opmaken der begrooting uitge
trokken bedragen, niet voldoende zijn in ver
band met de toegenomen werkloosheid.
Op de suppletoire begrooting voor
1936 is een bedrag van ruim een ton
uitgetrokken voor verhooging van den
post werkverschaffing.
Uit die ton zullen gefinancierd worden
enkele objecten voor werkverschaffing waar
van de raad reeds tot uitvoering besloten
heeft, terwijl er ook een post van f 50.000 uit
getrokken is voor andere objecten die nog in
voorbereiding zijn.^
Door deze meerdere uitgaaf van
ruim een ton voor werkloozenzorg ont
staat evenwel geen gat in de Haar-
lemsche begrooting.
B. en W. zijn namelijk in staat om meteen
tegenover de uitgaven inkomsten te stellen.
Die inkomsten worden gevonden doordat
f 30.000 verlaging kan worden toegepast op den
post jaarwedden en loonen van het gemeente-
personeel, als een gevolg van de onlangs in
gevoerde korting op het gemeentepersoneel
ingevolge de aanschrijving uit den Haag. Ver
der kunnen ook de uitgaven verminderd wor
den voor de uitbetaling van rente aan de bij
zondere schoolbesturen voor de schoolge
bouwen.
LEES ONGESTOORD MET
EEN BRIL VAN KEIP
Gr. Houtstraat naast Luxor
(Adv. Ingez. Med.)
KONINKLIJK BEZOEK AAN ARTIS.
AMSTERDAM. 25 Mei. De Koningin en
Prinses Juliana hebben hedenmorgen een
bezoek gebracht aan Artis. In een gesloten
auto werd naar den thans zoo prachtigen tuin
gereden.
Aan den hoofdingang werden de beide
vorstinnen ontvangen door den directeur van
Artis dr. Sunier. t
Allereerst werden de roofdieren bezichtigd,
in het bijzonder het leeuwenpaar. dat de
Koningin ten geschenke heeft ontvangen van
den negus van Abessynië. Zooals men weet,
heeft dit roofdierenpaar welpen.
Deze kleine leeuwtjes, thans nog zoo groot
als jonge honden, werden in een mand naar
buiten gebracht, opdat de beide vorstinnen ze
naderbij konden aanschouwen.
De prinses nam een der leeuwtjes in de ar
men. Ook het ouderpaar, dat op het Kerbert-
terras vertoeft, had de belangstelling van de
hooge bezoeksters.
De wandeling door den tuin werd voortge
zet langs de olifanten, zeeleeuwen, en wisents.
Tenslotte wandelden de vortinnen door
het aquarium; door dit gebouw werd Artis
weer verlaten nadat de Koningin en de Prin
ses dr. Sunier belankt hadden voor hetgeen
hij had laten zien en haar bewondering- had
den uitgesproken voor den prachtigen tuin.
Voor het aquarium stond de auto gereed
om de Koningin en de Prinses weer naar den
Dam te brengen. Een spontaan gejuisch weer
klonk toen de auto wegreed.
Het standbeeld van Lourens Coster is vanmorgen van zijn houten omheining
ontdaan. Een foto van „Louwtje" op zijn nieuwe standplaats op de Groote Markt
na de „ontzetting"
I 7
Het woord is aan....
Hartley Coleridge:
Vrijheid is een algemeene
vergunning om goed te zijn.
Niet fotografeeren op Zondag?
Een verzoek aan den Raad.
Bij den gemeenteraad van Haarlem is in
gekomen een verzoekschrift van de afdeeling
Haarlem van den Nederlandschen Fotografen
Patroonsbond om te bepalen, dat de fotogra
fische ateliers op Zondag gesloten moeten zijn.
B. en W. zullen over dit adres praeadvies uit
brengen.
In het adres zegt de vereeniging dat reeds
sedert vele jaren bij de organisatie een sterke
strooming bestaat om te geraken tot een wet
telijk verplichte sluiting door middel van de
gemeentelijke verordeningen. In Hilversum
bleek de sluiting niet te handhaven door één
onwillige, die zich beriep op de bepalingen
van de arbeidswet. Een nader onderzoek van
het bestuur heeft evenwel aangetoond, dat
zoo'n gemeentelijke verordening geenszins in
strijd behoeft te zijn met de arbeidswet.
Bij een enquête in het land is bewezen, dat
een zeer groote meerderheid der patroons voor
sluiting op Zondag is.
De minister van sociale zaken deelde mede,
dat z.i. de gemeenten bevoegd zijn desbetref
fende verordeningen te maken.
Een enquête der Haarlemsche af
deeling heeft uitgewezen, dat van de
20 hier gevestigde vakfotografen er 16
voor Zondagssluiting zijn
Te Apeldoorn is een verordening op de slui
ting tot heden gehandhaafd kunnen worden.
Haarlemsche voorstandex-s van Zondagsslui
ting zijn:
Weyert van Zanen, Baan; A. Muns, Kruis
weg; v. d. Berg (atelier Riche), Gr. Houtstr.;
W. H. Dikkenberg, Ged. Oude Gracht; Paul
Schmidt, Zijlweg; Jac. Chabot, Zijlweg; P. v.
d. Velde, Kruisweg; mevr. Arens—Tepe, Wa
genweg; G. Mol, Gen. Cronjestraat: Basman,
Gen. Cronjestraat; v. d. Vlerk, KI. Houtstraat;
mevr. N. Herbert, Lange Veerstraat; S. Engel
Jr., Spaarnwouderstraat; G. Verhoef, Jans
straat; Theo Pardoen, Marnixstraat; J. H
Fortgens, Nieuwe Groenmarkt.
AANKOOP GROND.
B. en W. stellen den Raad voor, voor de ge
meente aan te koopen gronden met opstallen
gelegen ten zuiden van de Jan Gijzenvaart,
resp. groot 599 M2. en 111 M2, tegen den prijs
van f 5000.
B. en W. stellen den Raad voor, het be
sluit van 14 November 1934 waarbij o.m. werd
besloten aan de Bouwonderneming J. H. Felix
te Amsterdam in koop af te staan, grond, ge
legen aan de zuidzijde van de Damstraat, ter
grootte van pl.m. 260 M2, in te trekken.
De Belgische Kamerverkiezingen hebben suc
ces opgeleverd voor de Rcxbeweging. de
Vlaamsch Nationalen en de Communisten.
pag. 4
Een ernstige politieke botsing te Antwerpen
eischte twee dooden.
pag. 4
Keizer Haile Selassie is op weg naar Enge
land.
pag. 4
De onlusten in Palestina duren voort.
pag. 4
Eindhoven wordt geteisterd door een brand
stichter of een brandstichtersbende.
pag. 3
Boven Soesterberg is een militair vlieger uit
zijn toestel, toen dit neerstortte, gesprongen
pag. 3
Er is met Duitschland over een transfer- en
reisverkeersregeling principieelc overeen
stemming bereikt.
pag. 3
De Indische begrooting voor 1937 is sluitend
gemaakt zonder belastingverhooging of sa
larisverlaging.
pag. 1
Te Haarlem is voor werkloosheidsbestrijding
in 1936 nog een ton meer noodig.
pag. 1
Bij Aerdenhout heeft Zaterdagavond een
militair vliegtuig een noodlanding gemaakt.
pag. 12
Vier Nederlandsche zwemsters zijn erin ge
slaagd het wereldrecord 4 x 100 meter vrije
slag te verbeteren.
pag. 8
ARTIKELEN, ENZ.
R. P.: De nieuwe passagier.
J. B. Schuil over „In Rok".
pag. 1
pag. 12
K. de Jong: Ontspanningsvereeniging „Ons
Genoegen".
pag. 12
G. J. Kalt: Muzikale kindermiddag van Toon
kunst.
pag. 12
Criticus over den wedstrijd Kennemers
V. I. O. s.
pag. 6
H. D. Vertelling. Antoine de Courson: De man
aan het stuur.
pag. 12
De Burgerlijke Stand van Haarlem is opge
nomen op pag. 11.
