Engeland en Frankrijk kunnen
den vrede verzekeren.
Balans der Verkiezingen in België.
Hoe zal Abessynië
geëxploiteerd worden?
Hoe Thijs Ijs de verdwenen poes terugbracht
ZXT ERDX 'G 30 MEI Ï93S
HA ARE EM'S DAGBEAD
De positie van Rex.
(Van onzen correspondent).
BRUSSEL, 29 Mei.
Het is niet mogelijk in de drukte voor en
de verwarring na een verkiezing een welover
wogen oordeel omtrent den toestand te vor
men. Eerst nu, de uiterlijke en de innerlijke
rust teruggekeerd zijnde, kan men de situatie
onbewogen overzien. Het is om te beginnen
noodïg even de geestesgesteldheid, waarin
deze verkiezingen plaats hadden, te schetsen.
De crisis heeft zich in België bet-rekkelijk laat
Léon Degrelle, de leider der Rexisten.
doen voelen en de welgeslaagde Brusselsche
Wereldtentoonstelling heeft de aandacht er
ruim een jaar van afgeleid. Maar niettemin
wordt hier evenals elders het openbaar leven
door wat men ten onrechte de crisis blijft
noemen bepaald. Ruim een jaar geleden is
men begonnen met het eerste systematische
werk van economische reorganisaties. De de
valuatie, welke dr. Van Zeeland niet ge-
wenscht en niet bewerkt heeft, maakte hem
echter wel zijn experiment mogelijk. Een jaar-
lang heeft een regeering zonder politieke kleur,
steunende op de drie groote partijen, met spe
ciale volmachten (dat wil dus zeggen buiten
de Kamer om) geregeerd. Om de zaak te ver
eenvoudigen kan men nu zeggen, dat het Bel
gische volk verdeeld is in twee groepen: één
zeer groote. die, tevreden over de resultaten
van het laatste jaar, met vertrouwen een ver
lenging der proefneming tegemoet ziet; een
ander, het kleinste deel dat, onbevredigd, on
tevreden blijft en tot eiken prijs „iets anders"
wil. Wat dat andere zijn moet en hoe iets
anders te bereiken valt, weet men niet in die
kringen, men laat zich daar alleen leiden door
een sterke ontevredenheid met het bestaande.
Deze groep malcontenten valt weer in drie
afdeelingen uiteen. Die in Vlaanderen brach
ten hun-stem uit op de Vlaamsch-Nationalis-
ten, de z;g/ Frontpartijdie in Brussel en het
Waalsche gedeelte stemden voor de gelegen-
heidsgroepeering door Léon Degrelle onder de
vreemde naam Rex uit den grond gestampt,
terwijl de ontevreden arbeiders de communis
ten steunden.
Aangezien deze nieuwe crisispartijen, dat
wil zeggen: door de crisis ontstaan óf van de
crisis profiteerend, hun stemmen ergens van
daan moesten halen, kon dit niet anders dan
ten koste van de bestaande groepen gaan. De
officieeïe Katholieke partij heeft het sterkste
te lijden gehad, omdat zoowel het Front als
Rex uit Katholieke kringen gerecruteerd zijn.
Slechts weinig liberalen gingen tot Rex over
en de communisten distilleerden hun winst
uit socialistisch verlies. Heel veel veranderd
is er dus niet. Wanneer we ons niet in de
war laten brengen door de op de spits gedre
ven verkiezingsterminologie, bemerken wij dat
Rex en Front beide in wezen en bedoeling
katholieke partijen zijn, welke zich, vooral op
den duur, meer en meer bij de officieeïe katho
lieke partij zullen aanpassen. Het is zelfs niet
uitgesloten dat zij er na korter of langer tijd
in op zullen gaan. Het is dan ook in verband
met die verwachtingen een ieder opgevallen
hoe het Belgisch episcopaat zich nimmer
daadwerkelijk tegen Rex gewend heeft. De
verbintenissen zijn nooit geheel verbroken en
van de zijde van Rex is nimmer de gehoor
zaamheid opgezegd. Meer en meer komen de
ingewijden in de Belgische politiek tot de over
tuiging. dat de beweging van Rex een zuive
ringsprocedure is, welke zich binnen het po
litiek Katholicisme voltrekt, zoodat deze
„jongturken", wanneer de booze verkiezings
woorden over en weer vergeten en vergeven
zijn, hun plaats in de groote georganiseerde
eenheid zullen gaan innemen.
Anderzijds groeit, in een land waar het
Fransche voorbeeld altijd heel sterk werkt, bij
de linkervleugel der socialisten en bij de
communisten een verlangen naar samenwer
king in een nader te bepalen vorm op een
eveneens nader te bepalen grondslag. Het
denkbeeld van een volksfront, zooals dat
thans in Frankrijk verwezenlijkt is, vindt hier
langzaam aan nog, toch steeds meer bijval.
Het is dus niet te voorzien dat de uitslag der
verkiezingen een wezenlijke verandering in de
Belgische politiek zal brengen. Behalve eenige
verandering in het ministerieel personeel laat
het zich aanzien, dat alles bij het oude zal
blijven: een nationale regeering steunend
op' de drie groote partijen met een beperkt,
onpolitiek, practiseh crisisprogramma. Socia
listen, officieeïe katholieken en liberalen ver-
eenigd, beschikken over een meerderheid sterk
genoeg om alle plannen door te zetten. De be
dreiging met obstructie door Rex en Front
geuit is voor hen niet verontrustend. Wanneer
werkelijk, hetgeen heel dom zou zijn, pogin
gen in die richting gedaan worden, laat de
nieuwe regeering zich eenvoudig weer volledige
volmacht verstrekken en handelt de zaken
zonder de Kamer af. Dan zullen de Rexisten
al spoedig gaan inzien, dat zij oneindig veel
meer bereiken kunnen met een loyale samen
werking aan den parlementairen arbeid.
De volmaakte kalmte, welke er in België in
alle lagen der bevolking heerschte vóór, tij
dens en na de verkiezingen, een kalmte welke
soms wel eens op onverschilligheid leek, be
wijst in elk geval, dat men niet bevreesd is
voor bijzondere moeilijkheden of bezwaren.
In het buitenland heeft men aan de bewe
ging van Rex dikwijls een te groote beteeke-
nis gehecht, omdat men niet voldoende op de
hoogte was van het ontstaan ervan en van de
atmosfeer waarin ze zich ontwikkelde. Geiijk
we hierboven reeds aangaven moet Rex be
schouwd worden als een interne aangelegen
heid van de katholieke partij. Deze heeft, door
een jarenlange hegemonie verzwakt en ver
blind', twee kapitale fouten gemaakt. Zij heeft
zich niet bijtijds opengesteld voor de ambities
der jongere krachten en zij heeft niet nauw
keurig genoeg toegezien op de zuiverheid van
haar voormannen. Terwijl de oudere politici,
rijk voorzien van eereposten en winstgevende
commissariaten, alle plaatsen bezet hielden,
stond een nieuw geslacht, dat ook een woordje
mee wilde spreken en ook zijn deel aan gunst
en goed wilde hebben, voor de deur van onge
duld te trappelen. Maar die bleef angstvallig
gesloten. Tot de jongelieden, opgewonden van
het wachten, hem intrapten. Daardoor kregen
zij, zij het dan ook op ietwat hardhandige
wijze, toegang tot de Groote Politiek. En als
de ouderen wat van den schrik bekomen zijn
en het ongeduld van de jongeren wat afge
koeld is, zullen zij vredig in hetzelfde partij
verband gaan samenwerken. De geschiedenis
van Degrelle bewijst de juistheid van het
beeld. Hij is begonnen als eerbiedig volgeling
van de partij grootheden, welke hij thans uit
jouwt en aanvalt. Er zouden bladzijden te
vullen zijn met de lofredenen, welke hij ge
schreven heeft op Segers, Van Cauwelaert, Du
Bus de Warnaffe en hoe die kopstukken verder
heeten mogen. Als een ijverig dienaar knapte
hij vele politieke zaakjes voor hen op en de
beroemde strijd om de ziel van het kind ten
bate van het katholiek onderwijs, heeft hij in
opdracht van hen en onder hun leiding geor
ganiseerd. Wanneer men toen zijn verdien
sten behoorlijk erkend en beloond had, zou
er nu van Rex geen sprake zijn. Uit de teleur
stelling, .tot verbittering gegroeid, van Léon
Degrellens Rex^ontstaan. De mogelijkheid voor
zijn beweging vond hij in de ontevredenheid
van bepaalde groepen en zijn succes boekte
hij doordat er werkelijk hier en daar misstan
den waren. Het spreekt van zelf dat Degrelle
met zijn super-Amerikaansche reclame
methodes sterk overdrijft, ook en vooral de
zonden van zijn tegenstanders. Maar in tal
van door hem aan het rollen gebrachte zaken
blijkt inderdaad een kern van bederf aanwezig
te zijn.
Door den aanval van Rex en het succes
waarmede deze bekroond werd, is de officieeïe
katholieke partij gedwongen zich te reorgani-
seeren. Wanneer deze reorganisatie zich vol
trekt in de richting welke men voorzien kan:
verjonging en zuivering der kaders, is daar
mede de kritische taak van Rex afgeloopen en
staat niets een fusie in den weg.
In weerwil van de leidersallures, welke Léon
Degrelle, die niet geheel vrij van persoonlijke
ijdelheid is, zich geeft, schept men misver
stand wanneer men Rex eenvoudigweg een
fascistische organisatie noemt. Er zijn onge
twijfeld analogieën aan te wijzen, maar even
veel verschillen. En wij gelooven dat men dich
ter bij de waarheid blijft wanneer men aan
Rex een beperkter beteeken is toekent en
deze beweging uitsluitend beschouwt als een
poging tot vernieuwing, verlevendiging ver
jonging en verheldering van de Katholieke
politiek in België.
Het is altijd een gevaarlijk en ondankbaar
werk voor profeet te spelen, maar uitgaande
van een nuchtere en nauwkeurige beschouwing
van de situatie gelooven wij te mogen her
halen, dat een verandering van eenige betee-
kenis hier op dit oogenblik niet te verwachten
is. Naar alle waarschijnlijkheid krijgt dr. Paul
van Zeeland gelegenheid tot het voorzetten
van de proef, welke tot nu toe geen onaardige
resultaten opleverde. Er is in het afgeloopen
jaar véél van onmiskenbaar belang tot stand
gekomen. De werkloosheid is verminderd, de
financieele lasten zijn dat evenzeer. Een op
lossing van de crr;s, voor zoover daar sprake
van is, kan men zich alleen internationaal
denken. Binnen het nationale kader is men
alleen in staat „to make the best of it". En
daarin is de heer Van Zeeland niet onverdien
stelijk geslaagd
JAN GRESHOFF.
Argentinië verzoekt bijeen
roeping van de Assemblee.
De regeering van Argentinië heeft
een verzoek ingediend voor het hou
den van een bizondere zitting van de
Volkenbonds-assemblée op 16 Juni en
als punten der agenda voorgesteld:
1. De sancties.
2. het vraagstuk der erkenning van
de annexatie van Abessynië.
3. De hervorming van het Volken
bondspact.
Het verzoek van Argentinië heeft in Londen-
sche diplomatieke kringen een enorme sen
satie verwekt, daar men dit initiatief be
schouwt als het einde van de gematigde poli
tiek die de Volkenbond sinds de annexatie van
Abessynië heeft gevoerd. Eden is reeds met
Pinkstervacantie en keert pas volgende week
naar Londen terug. Het is dus onwaarschijn
lijk, dat de regeering thans haar houding ten
aanzien van het Argentijnsch voorstel be
paalt.
Geen Italiaansch dreigement.
In Italiaansche kringen te Londen wordt
categorisch tegengesproken, dat Grandi aan
gekondigd zou hebben, dat Italië zou terug
trekken, wanneer de sancties na 15 Juni ge
handhaafd zouden worden.
Men wijst erop, dat de houding van Italië
in dit opzicht blijft zooals reeds dikwijls om
schreven is: de regeering te Rome kan niet
actief medewerken aan de Europeesche on
derhandelingen, zoolang Italië zich nog in
een uitzonderingspositie bevindt.
Dat sluit niet in, dat deze positie bij hand
having na 15 Juni een terugtrekken uit den
Volkenbond meebrengt.
'/iiliPAjuct ika.
Opstand in Nicaragua van
plaatselijken aard.
Reuter verneemt uit Bluefield, 29 Mei:
In het aan den Atlantischen Oceaan gele
gen gebied van Nicaragua is een staatsgreep
geschied, waarbij de gouverneur is afgezet.
De orde is hersteld, De locale regeering zal
een wijziging ondergaan.
(De beweging schijnt dus niet, zooals het
eerste'bericht vermeldde, tegen president
Sacasa te zijn .gericht. Red. A, N. P.)
Zestigduizend Fransche
metaalbewerkers in staking.
Volgens de „Paris Soir" overschrijdt het
aantal stakers in Frankrijk thans de 60.000.
De groep der* metaalbewerkers heeft een com
muniqué uitgegeven waarin gezegd wordt:
„Aangezien de Donderdag aanvaarde voor
waarden voor besprekingen, t.w. hervatting
van het werk of ontruiming der fabrieken, niet
zijn' vervuld, zullen de onderhandelingen in
het ministerie van arbeid voor de totstand
brenging van een collectief arbeidscontract,
niet doorgaan".
De arbeiders van verscheidene automobiel
fabrieken hebhen zich bij de stakingsbeweging
aangesloten. Jouhaux, de algemeene secre
taris van de Confederation Generale du Tra
vail, alsmede Racamond en Belin, hebben een
onderhoud gehad met Léon Blum over de
eischen der arbeiders en de bezetting dei-
fabrieken rondom Parijs.
Bij de fabrieken van Gnome et Rhone is
het wérk op de volgende voorwaarden hervat:
verhooging van loon en, afschaffing van extra
uren, betaalde vacantie, erkenning van de ge
delegeerden der arbeiders, recht tot vereeni-
ging en betaling van alle stakingsuren.
Vrijdagavond om 19.10 werden de roode
vlaggen, die op de fabrieken van Renault
woeien door de stakers ingetrokken en begon
de uittocht der arbeidsploegen, zonder eenige
ordeverstoring.
Toch een record van de
„Queen Mary"?
De speciale Reuter/A. N. P. correspondent
aan boord van de „Queen Mary" heeft draad
loos medegedeeld, dat het schip 747 zeemijlen
heeft afgelegd in het eerste etmaal, dat door
het tijdsverschil eigenlijk 25 uur is geworden.
Dit is drie mijlen meer dan door de Nor-
mandië op haar eerste dagreis werd afgelegd.
De gemiddelde snelheid van de „Queen Mary"
heeft 29,88 knoopen bedragen, gerekend over
deze 747 zeemijlen. Naar de correspondent
verder meldt, loopt het gerucht, dat men het
schip opzettelijk wat intoomt en niet op haar
volle snelheid laat varen. De leider van de
Cunard lijn verklaarde, dat men niet voorne
mens was het schip tot onnoodzakelijke snel
heden te forceeren.
De correspondent van een der New Yorksche
bladen zegt, dat ieder aan boord van 't schip
verwacht, dat de „Queen Mary" het Atlan
tisch record zal slaan. Hoewel met niet zoo
groot verschil als waartoe het schip in staat
zou zijn.
Aan boord van de Queen Mary" is een
tweede verstekeling ontdekt. Het is een ze
kere Frank Gardener uit Cardiff. Om zijn
overtocht te bekostigen werd hij te werk ge
steld als hulp-kok.
Particulier initiatief of
exploitatie onder staatscontrole.
ADDIS ABEBA, 29 Mei (Reuter-A.N.P.) Het
is moeilijk in de oude Abessynische hoofdstad
positieve gegeven, zoo deze er al zijn, te krij
gen over de toch zoo belangrijke vraag, in
welken vorm men zich voorstelt den econo-
mischen opbouw en de exploitatie van het
veroverde gebied ten uitvoer te leggen. In
politiek opzicht moge het voorbarig zijn deze
kwestie op te werpen, in feite gaat het hier
om een zaak van het allergrootste belang, ook
voor het buitenland aangezien niemand hier
zich zou kunnen voorstellen, dat Abessynië
alsnog aan den Italiaanschen greep zou kun
nen ontsnappén. In vorige telegrammen is
reeds gemeld, dat maarschalk Badoglio be
sloten heeft tot in het leven roepen van een
commissie, die toezicht zal moeten houden
op het oprichten-van Jndustrieele en comlher-
cieele ondernemingen.
Thans verluidt hier, dat een commissie..per
vliegtuig uit Rome naar Asmara onderweg
is, welke tot taak heeft het openleggen van
Abessynië voor den Italiaanschen handel. Het
doel dezer commissie zou zijn te komen tot
een plan betreffende instelling van centrale
magazijnen in de groote steden, waar de am
bulante kooplieden Italiaansche goederen zou
den kunnen koopen en Abessynische waren
zouden kunnen verkoopen. Na een bestudee-
ring van de mogelijkheden die Asmara biedt
op het. terrein van goederentransport en goe
derenopslag, zou deze commissie naar Dji-
boeti doorreizen om na te gaan, welke han
delsvolumen door deze haven zou kunnen wor
den verwerkt en om aldaar zoo mogelijk
vriendschappelijke onderhandelingen te voe
ren over de uitvoering der transportplannen.
Tenslotte zou de commissie naar Addis
Abeba gaan ter uitvoerige bestudeering van
de mogelijkheden op de Abessynische markt.
Vermoedelijk zal de commissie ongeveer twee
maanden in Oost-Afrika blijven. Voorts is in
dit verband van belang, dat zooals bekend
is. de Italiaansche soldaten, die het- Abessy
nische klimaat goed kunnen verdragen, niet
naar Italië zullen terugkeeren, tenzij met kort
verlof voor het sluiten van een huwelijk, maar
die in Abessynië zullen blijven, teneinde in
dienst gesteld te worden van de economische
exploitatie, Het zou natuurlijk voorbarig zijn
om uit deze enkele gegevens reeds thans con
clusies te trekken tot staats-exploitatie van
Abessynië, maar toch lijken deze losse feiten
er op zijn minst wel een aanwijzing voor, dat
het particuliere initiatief der Italianen bij het
exploiteeren van Abessynië niet zoo heel veel
zal hebben in te brengen, maar aan een zeer
Door een krachtige principe-politiek te voeren.
Allianties kunnen geen waarde
hebben.
Van October 1935 tot Mei 1936, in een tijds
verloop dus van zeven maanden, heeft de we
reld vijfmaal verdragen met voeten zien tre
den, overtredingen waarvan de een nog erger
is dan de andere:
lo. Italië heeft, door Abessynië bin
nen te dringen, de voornaamste
verplichting, welke de Volken
bondsleden op zich genomen heb
ben, n.l. eikaars territoriale inte
griteit en onafhankelijkheid te
respecteeren, geschonden;
2o. Een aantal staten, leden van den
Volkenbond, heeft het Volken
bondsverdrag geschonden door te
weigeren de sancties toe te passen
waartoe de Volkenbondsraad en
de Volkenbondsvergadering had
den besloten;
3o. Italië heeft de conventie van
Genève geschonden, waarbij vrij
wel alle staten zich verbonden
hadden in den oorlog geen gifgas
sen te gebruiken;
4o. Duitschland heeft het verdrag
van Locarno geschonden door de
hermilitarisatie van den linker
Rijnoever;
5o. Oostenrijk heeft het verdrag van
Saint Germain geschonden door
zich opnieuw te bewapenen.
Ieder der geschonden verdragen was een
fundamenteel verdrag, een hoeksteen voor
den Europeesehen vrede. Maar hoe en waar
om hebben zooveel schendingen, de een nog
ernstiger dan de andere, elkaar met zulk een
snelheid kunnen opvolgen, dat de wereld er
zich bijna nog geen rekenschap van heeft ge
geven?
Het is de instorting van een gebergte
reeds langen tijd ondermijnd door onzichtbare
waterstroomen welke door een laat-sten
schok veroorzaakt wordt op een tijdstip, dat
men het 't minst verwacht. De onzichtbare
waterstroomen. zijn de ontelbare dwalingen
geweest, sedert vijftien jaar begaan door de
overwinnende machten uit den wereldoarloL
de laatste, finale schok is de Abessynische
krijg geweest: dat is de historische beteeke-
nis van dezen oorlog, welke men koppig bleef
beschouwen als een kleine koloniale affaire.
"Het is nutteloos zich illusies te maken over
den ernst van den toestand. Het Latijnsche
woord voor vrede „pax" komt van denzelfden
stam, waarvan ook het woord pact is ge
vormd. Vrede is de inachtneming der verdra
gen oorlog hun schending. Een werelddeel,
waar in zeven maanden zooveel staten hun
woord hebben kunnen breken voor zooveel
verschillende motieven, verkeert reeds -in een
zekeren (zij het niet werkelijken) oorlogstoe
stand. Er worden nog geen kanonschoten ge
lost, doch men maakt zich gereed ze te lossen.
Sedert drie eeuwen- heeft Europa zich nim
mer in een dergelijke verschrikkelijke situatie
bevonden.
Europa is niets anders meer dan een systeem
van militaire machten, die elkaar observeeren
en wantrouwen en die door de algemeene
vrees in de onbeweeglijkheid van een schijn
baar evenwicht worden gehouden. Wat zal er
gebeuren, wanneer dit evenwicht door een
Snel mooi bruin.
door AMILDA-zonnebrujn-crême, óók bij
weinig of geen zon.
Flacon 90 ct. Tube 60 ct. Doos 50 en 25 ct.
(Adv. Inc/ez. Med.)
krachtige staatsleiband zal moeten loopen.
Wat dit vöor het buitenland zou beteekenen
is duidelijk. Het zou, zoo het dit wenschte,
onder die omstandigheden al niet veel meer in
Abessynië kunnen zoeken, dan een aanleiding
tot het verstrekken van leeningen aan Italië.
Voor eigen vrije ondernemingen zou niet veel
ruimte overblijven.
ONZE DACELIJKSCHE KINDERVERTELLINC.
Door GUGLIELMO FERRERO,
Hoogleeraar aan de Uni
versiteit van Genève.
Burreblaar heeft Rose-Marie uit het kooitje losgelaten. Hij geeft
het dier wat te drinken, maar de poes voelt zich heelemaal niet op
haar gemak. „Ja, ja," grijnst de toovenaar, „drink nog maar eens
voor het laatst. De muizen zullen het voortaan rustiger hebben
Op dat moment wordt er hard tegen het raam getikt. Het is Thijs,
die een verdieping hooger zit en met zijn stok het raam bewerkt!
Daar begrijpt de toovenaar niets van. Hij verwacht heelemaal geen
bezoek. Burreblaar loopt naar het raam om te zien, wie daar zoo
brutaal-weg aan zijn venster geklopt heeft.
heel onbeduidende oorzaak verbroken wordt?
In bepaalde milieu's is een tendenz op te
merken, den Volkenbond voor deze situatie
verantwoordelijk te stellen.
Men zegt, dat de Volkenbond een schepping
van fantasten is geweest: dat men hem i
afbreekt en terugkeert naar de oude methode
van de allianties, en dat men den vrede op
soliden basis zal grondvesten. Maar dit is nog
een illusie. Staten, tusschen welke een schen
ding van het Volkenbondspact als door Italië
begaan, mogelijk is geweest, zijn niet in staat
serieuze verbonden te sluiten.
Sluite een verbond wie wil. Om serieuze
verbonden te sluiten moet men serieuze ver
dragspartijen hebben. Gedurende een kwart
eeuw, tot aan den wereldoorlog, kon de vrede
in Europa bewaard blijven door het evenwicht
van twee allianties, omdat Europa toen een
betrouwbaar werelddeel was, met regelmatige
en legitieme staten, met een voldoend stabie
le politieke, moreele en intellectueele orde om
de internationale verbintenissen een blijvende
en preciese waarde te geven. In den huidigen
chaos zullen allianties slechts coalities van
vrees of begeerigheid zijn; beide zijn al te ver
anderlijke gevoelens en te zeer tegenstrijdige
belangen om er serieus en solide de staten
mee te binden voor een gemeenschappelijke
politiek op langen termijn.
Verval van principes
Wat moeten we dan doen?
De oorzaak van deze algemeene sociale ont
binding, die Europa naar den afgrond voert,
begrijpen, en erop reageeren.
De oorzaak van de catastrofe is niet moeilijk
te ontdekken: het is het verval der principes.
In plaats van waardeering voor de principes,
welke alleen den vrede en de orde in Europa
kunnen verzekeren, als regels, die met een
verstandige loyaliteit moeten worden nage
leefd, heeft men zich aangewend ze als voor
wendsels of uitvluchten te gebruiken om
kunstmatige machtsgroepeeringen te verkrij
gen binnen welke zelfs de staten worden op
genomen, die deze principes verloochenen.
Men moet echter juist het tegenovergestelde
doen: de machten groepeeren om de principes
te dienen en te ondersteunen tegen alle staten
die zouden weigeren ze te erkennen en na te- le
ven men kan niet spelen met de principes,
waarop de-moreele en sociale orde berust, zou-,
der de algemeene anarchie te provoceeren. -
Wij hebben daarvan heden wel een zeer in-
't oog vallend bewijs. De grondoorzaak van de
tegenwoordige catastrofe en van die catastro
fes, welke zich bezig zijn voor te bereiden, is
minder het conflict tusschen Italië en Abes
synië dan wel het conflict tusschen Italië en
den Volkenbond. Dat is het werkelijke con
flict, hetwelk reeds zeven maanden duurt en
in het centrum van den hedendaagschen
chaos staat. Maar niets was gemakkelijker te
voorkomen geweest dan dit conflict. Het was
voldoende geweest de redevoeringen, welke de
vertegenwoordigers der Italiaansche regeering
te Genève hielden, te vergelijken met de leer
stellingen, welke deze zelfde regeering in het
eigen land doceerde en daarop zijn gansche
politiek baseerde, en te weten, dat geen enkele
regeering er op den duur twee aan elkaar te
genovergestelde politieke richtingen, één voor
binnenlandsch en een voor buitenlandsch ge
bruik, op na kan houden. Een regeering, die
aan 't volk den plicht voorhoudt zich op aan
valsoorlogen voor te bereiden om het grond
gebied uit te breiden, kan geen lid van den
Volkenbond zijn zonder dezen in gevaar te
brengen.
Waarom hebben de mannen en de volken,
die de grootste verantwoordelijkheid voor de
Europeesche orde dragen, tot op heden zulk
een zonneklare waarheid niet willen erken
nen? Deze vraag zal zeker de historici later
bezig houden. Men heeft in de veronderstel
ling geleefd door goed gespeelde diplomatieke
zetten of door krantenartikelen een staat,
wiens officieeïe leerstelling openlijk de rech
ten van de verovering en de macht procla
meerde, tot een bewaker van den vrede te
kunnen, omvormen. Men ziet nu waartoe deze
algemeene verblinding Europa heeft geleid.
Zullen Frankrijk en Engeland in staat zijn
een krachtige principe-politiek tnt de hunne
te maken? Want alleen die politiek kan de si
tuatie nog veranderen en het neerstorten van
Europa in den chaos en den oorlog tegen hou
den. De toekomst hangt van de mogelijkheid
of onmogelijkheid van deze zwenking af. Want
als deze twee landen daartoe niet kunnen ko
men, zie ik voor hen geen andere mogelijkheid
open dan het bij elkaar zamelen van een aan
zienlijk aantal milliarden om ze te besteden
voor kanonnen, vliegtuigen en stikgassen. De
ongebreidelde bewapeningswedloop zal de
eenig overblijvende uitweg zijn om den krijg
te vertragen. Ik kan er niet in slagen te be
grijpen hoe men een politiek van verminde
ring der bewapeningen en van collectieve vei
ligheid op de basis van den Volkenbond zal
kunnen voeren met staten, die alle verdragen,
zelfs de meest ernstige, zoo gemakkelijk kun
nen schenden.
Nog eens zijn op dit beslissende moment
Frankrijk en Engeland verantwoordelijk voor
de toekomst. Een politiek van allerlei combi
naties en plannen zal tot niets dienen; een
krachtige principe-politiek is noodig. En het
is ook noodig, dat de tnenschen begrijpen naar
welk een verschrikkelijke toekomst zij afglij
den. Want men schijnt met blindheid gesla
gen te zijn. Wie verbaast er zich bij voorbeeld
over, dat de menschheid, zonder er iets van te
vermoeden, door sedert drie maanden den
gasoorlog met zijn zwijgende toestemming toe
te laten, dezen gasoorlog zelf riskeert, welke
sedert eenige jaren wordt voorgeschreven als
de modernste vorm van den verdelgingsoor
log? Dat groote oorlogen opnieuw de wereld
bedreigen, is een bedroevend feit, maar dat
zij haar bedreigen in den vorm van verdel
gingsoorlogen, waarin de slachtoffers bij mil-
lioenen geteld zouden worden, is een ver
schrikking, welke men zich niet kan voorstel
len. En, als de menschheid haar apathie niet
van zich afschudt, zou deze verschrikking
morgen werkelijkheid kunnen zijn.
(Nadruk verboden?
