Hef weer.
Het Betouftijltste
53e Jaargang No. 16241
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Vrijdag 5 Juni 1936
HAARLEM S DAGBLAD
SHrectie: P. W. PEEREBOOM
en ROBERT PEEREBOOM.
UITGAVE LOURENS COSTER MAATSCHAPPIJ VOOR
COURANT-UITGAVEN EN ALGEMEENE DRUKKERIJ N.V.
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM.
ABONNEMENTENper week ƒ0.25, per maand ƒ1.10, per 3 maanden
ƒ3.25, franco per post ƒ3.55, losse nrs. ƒ0.06. Geïllustreerd Zondagsblad:
per week 0.05, p. maand 0.22, p. 3 mnd. 0.65, franco p. post 0.72J4.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkery: Zuider Buitenspaarne 12
Telefoon Nos-: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Drukkerij: 10122, 12713 Administratie: 10724, 14825 Postgiro 38810
Bijkantoor: Soendaplein 37, Haarlem-Noord, Telefoon 12230.
ADTERTENTIëN 1—5 regels ƒ1.75, elke regel meer ƒ0.35. Reclame»
ƒ0.60 per regel. Tarieven regelabonnementen op aanvraag. Vraag ec
aanbod 1—4 regels 0.60. elke regel meer ƒ0.15. Onze Groentjes zie
hoofd rubriek.
Gratis Ongevallenverzekering voor betalende abonnés. Levenslange on
Idem voor Abonnés op het Geïllustreerd Zondagsblad: Levenslange
Alles indier
geschiktheid ƒ600.-, Overlijden ƒ600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog ƒ400.-. Duim ƒ2
ongeschiktheid ƒ.2000.-, Overlijden ƒ600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog ƒ400,-, Vei
het gevolg van een ongeval en volgens gratis ten kantore van dit blad verkrijgbare vc
50.-, Wijsvinger 1150.-, Elke andere vinger 50.-, Arm- of Beenbreuk 30.—
lies' Duim 75.-. Verlies Wijsvinger ƒ75.-. Verlies andere vinger ƒ30.-.
torwaarden.
DIT NUMMER "BESTAAT UIT
VEERTIEN BLADZIJDEN.
HAARLEM, 5 Juni.
Het Honderdste.
Léon Blum's Kabinet van het Volksfront is
Frankrijk's honderdste regeering sinds de
schepping van de Derde Republiek, nu ruim 65
jaar geleden. Het is een ietwat raai- jubileum.
Geen enkel land zal het Frankrijk benijden,
hetgeen tot de zeldzaamheden bij jubilea be
hoort. Het geeft een gemiddelden levensduur
van zoowat acht maanden per regeering, en
als de stichters van de Derde Republiek dezen
loop van zaken hadden kunnen voorzien zou
den zij er ongetwijfeld voorzorg aatregelen
tegen getroffen hebben in hun eerste grond
wet. Zij zouden gezegd hebben: als het zóó
moet gaan houdt onze creatie het evenmin uit
als de eerste en de tweede Republieken. Maar
het is mogelijk gebleken. Met al haar onmis
kenbare gebreken leeft la Troisième Répu-
blique nu al ruim 65 jaar, zoodat de merk
waardige instabiliteit der regeeringen voor
het Fransche volk en in een bepaalde periode
der historie aanvaardbaar blijkt te zijn ge
weest en nog is. Hetgeen natuurlijk niet
zeggen wil dat een ander volk er zich in ge
schikt zou hebben, en evenmin dat de Fran-
schen over 25 jaar nog met deze voortdurende
variaties genoegen zullen nemen.
Uit een statistiek, die de „Illustration" ge
geven heeft, met een pracht van een grafische
voorstelling erbij, ontleen ik eenige bijzonder
heden aan het wisselvallig verloop. Er zij bij
aangeteekend dat de misère al heel spoedig
begonnen is omdat een der eerste presidenten
van de Republiek, de maarschalk Mac Mahon,
zijn bevoegdheid te buiten ging. en de Kamer
op eigen politieke overwegingen ontbond.
Dit schrikbarende geval leidde tot een dus-
•danige vrees voor parlementsontbinding, dat
men het middel dat wel degelijk in de Fran
sche grondwet is vastgelegd sindsdien nooit
meer heeft durven toepassen. Gevolg: iedere
Kamer blijft vier jaar zitten al is er geen sta
biele regeeringsmeerderheid in te vinden, en
er ontstaan telkens weer periodes waarin
rijen kabinetten als kaartenhuizen ineenvallen.
De derde Republiek begon op 19 Februari
1871 met het kabinet-D.ufa-ure, dat twee jaar
en drie maanden stand hield. Op 18 Mei 1873
viel het. Dufaure werd met de formatie der
nieuwe regeering belast, maar zijn tweede
kabinet hield slechts éen week stand. Daarop
volgde een heele reeks kortstondig-levende
regeerinigen in een tijd, waarin vooral mo
narchisten de Republiek nog zwaar bestre
den.
In 1877 was Frankrijk al aan zijn twaalfde
regeering toe (Dufaure's derde formatie die
ruim één jaar duurde) en daarna hielden
achtereenvolgens Waddington, de Freycinet,
Jules Ferry, Gambetta, opnieuw de Freycinet,
Duclerc en Fallières maar enkele maanden of
weken stand.
Het tweede kabinet-Jules Ferry (1883-1885)
leefde twee jaar en twee maanden, het vierde
kabinet-de Freycinet (18901892) bijna twee
jaar. Daarna weer jarenlang misère tot Mé-
liiie (1896-1898). Het einde der 19e en het
begin der twintigste eeuw schenen meer sta
biliteit te zullen brengen.
Waldeck-Rousseau (1899-1902), die met een
stem meerderheid in de Kamer begon, verbe
terde alle records en hield volle drie jaren
stand. Dit is tot op den huidigen dag de lang
ste levensduur van een Fransche regeering in
de Derde Republiek gebleven. Combes (1902-
1905) evenaarde hem bijna met 2 jaar en 7
maanden, en Clemenceau (1906-1909) kwam
nog dichter bij met 2 jaar en 9 maanden.
De twintigste eeuw heeft verder niet veel
continuïteit gebracht, behalve Poincaré's ka
binetten, waarvan er drie elk ruim twee jaar
duurden en Clemenceau's tweede regeering
(1917—1919).
Briand blijft de houder van het persoonlijke
record in kabinetten-tal: hij heeft er elf
gevormd. De meeste duurden maar heel kort.
Zal Blum, de man die het jubileum-kabinet
leidt, een lang regeerings-leven. beschoren
zijn? Weinigen gelooven het.
R. P.
De Varkenscentrale
gedagvaard.
Grossiers achten zich benadeeld door ingrijpen
der Centrale op de binnenlandsche markt.
's-GRAVENHAGE, 5 Juni. De Neder-
landsche bond van groothandelaren in var-
kensvleesch en groothandelaren, tevens
producenten van spek en reuzel („Neprova")
is overgegaan tot de dagvaarding van de Ne-
derlandsche Varkenscentrale en het eischen
van schadevergoeding ten behoeve van zeven
zijner leden, allen grossiers in varkensvleesch,
die deze schade zouden hebben geleden ten
gevolge van verschillende onrechtmatige da
den. die de varkenscentrale zou hebben be
gaan en wel door in te grijpen in den han
del in varkens en varkensvleesch, bestemd,
voor de binnenlandsche markt.
Het weer is danig in de war,
Gedurende een week of wat,
En af en toe is-'t boos en bar,
Zoo kil, zoo winderig en nat.
De brave Nederlander klaagt,
Terwijl hij rillend verder gaat,
En in zijn machteloosheid vraagt:
Is dit nou zomermaand-klimaat?
Hij haalt zijn brave neus daarvoor
En om een andre reden op,
Dit teeder lichaamsdeel komt door
Den regen leelijk in den drop.
En als hij zoo mistroostig snuit,
Wanneer hij niest met luid misbaar,
Denkt hij, terwijl hij d' oogen sluit,
De herfst is wel wat vroeg dit jaar.
Maar waarom nu zou gauw getreurd,
Het weer is tijdelijk wel slecht,
Maar dat is ieder jaar gebeurd,
Dat komt ook spoedig weer terecht.
Zoo'n tijd is nimmer lang van duur,
A! lijkt het lang sinds het begon,
Hoeveel er nat is in nat-.uur,
Zelfs in een zon-dvloed vindt men zon.
P. GASUS.
De heer F. H. Smit Zaterdag
75 jaar.
Zaterdag 6 Juni a.s. zal de lieer F. H. Smit,
oud-voorzitter van de Haarlemsche Handels-
vereeniging, den 75-jarigen leeftijd bereiken.
De heer Smit is in Haarlem een bekende
persoonlijkheid. Gedurende tal van jaren is
hij voorzitter der Haarlemsche Handelsver-
eeniging geweest en ook in het bestuur der
Middenstands Centrale nam hij steeds een
vooraanstaande plaats in; verschillende malen
was hij voorzitter dier organisatie.
Ook in het toenmalig Burgerlijk Armbestuur
heeft de heer Smit langen tijd met groote
toewijding veel en nuttig werk verricht.
Jaren lang stond de heer Smit aan het
hoofd van een groote encadreurs- en kunst
zaak in de Groote Houtstraat en hij was dus
volkomen op de hoogte met de nooden en
behoeften van den middenstand. Veel heeft
hij gedaan om dien stand in Haarlem omhoog
te brengen.
Het noodlottige vliegtuig
ongeluk op Schiphol.
Onderzoek door den Rijksstudiedienst voor de
luchtvaart.
AMSTERDAM, 4 Juni. Heden hebben de
heeren dr. ir. H. J. van der Maas eii J. van
der Heyden voor den Rijksstudiedienst voor
de luchtvaart de wrakstukken onderzocht van
het gisteravond op Schiphol neergestorte Oos-^
tenrijksche sportvliegtuig. bij welke ramp de
Nederlandsche bankier Mr. A. J. van Hengel
en de Oostenrijksche vliegtuig-instructeur G.
von Brumowsky om het leven zijn gekomen.
Men had de wrakstukken onaangetast gelaten,
teneinde de deskundigen in de gelegenheid
te stellen, zich aan de hand van hun bevin
dingen ter plaatse zoo -mogelijk een oordeel
te vormen omtrent de oorzaak van het onge
val, teneinde daarover het officieele rapport
uit te brengen, Na afloop van het onderzoek
zijn de overblijfselen van het vernielde toe
stel vrijgegeven.
In den loop van den morgen heeft zich
ook de kanselier van het Oostenrijksche con
sulaat, majoor F. Lauritsch, naar Schiphol be
geven om zich van de bijzonderheden van de
ramp op de hoogte te stellen. Zeer waarschijn
lijk zal door bemiddeling van het consulaat
het stoffelijk overschot van kapitein Von Bru
mowsky naar Oostenrijk worden overgebracht.
De teraardebestelling van mr. Van Hengel
zal Zaterdag a.s. plaats hebben op de Ned.
Herv. Begraafplaats Oud-Leusden te Leusden.
Aan de groeve zal niet worden gesproken.
Schuschnigg betuigt zijn deelneming.
Bondskanselier Schuschnigg heeft aan de
weduwe van den heer van Hengel het volgen
de condoleance-telegram gezonden: „Diep ge
troffen door het bericht van den tragischen
dood van Uw echtgenoot, verzoek ik U de ver
zekering mijner innigste deelneming te aan
vaarden",
Ook de Oostenrijksche bondspresident heeft
zijn deelneming telegrafisch aan mevrouw
Van Heugel betuigd.
De resten van het Paleis-orgel.
Hebben een kooper gevonden.
Ieder stelt belang in hetgeen in zijn naaste
omgeving gebeurt. En als iemand wat ziet,
waarvoor hij geen verklaring kan geven, blijft
er bij hem een onvoldaan gevoel. Hij blijft
nieuwsgierig. Zoo was het ook met een bewo
ner van de Groote Markt, die drie groote wa
gens met onderdeelen van een groot orgel uit
het Haarlemsche Stadhuis zag sleepen. Het
eenige wat hij te weten kon komen was, dat
die vracht vervoerd moest worden naar een
orgelfabriek in Alkmaar. Bij de nieuwsgierig
heid is ook nog eenige onrust gekomen, door
dat die Groote Markter later in de courant las,
dat die fabriek verbrand is. Waren die orgel-
onderdeelen van ons mooie St. Bavo-orgel, of
van het niet minder mooie orgel in het Gem.
Concertgebouw?
Toen hij ons deelgenoot maakte van zijn ge
moedsstemming, hebben wij natuurlijk den
heer G. Robert gevraagd. Maar die stelde ons
gauw gerust. Toen de gemeente indertijd het
orgel uit het Paleis voor Volksvlijt te Amster
dam ten geschenke ontving, is het bij de
plaatsing in het Concertgebouw gemoderni
seerd. Daardoor moesten verschillende onder
deelen, die niet tot het klankgevende gedeel
te behoorden, vervallen. Die restanten hebben
eenige jaren gezworven tot ze tenslotte een
onderdak vonden op de zolders van het Stad
huis. Om daar te wachten tot er een liefheb
ber kwam. Die kooper is eindelijk komen op
dagen. Vandaar het transport naar Alkmaar.
Of de resten daar verbrand zijn is hier niet
bekend, maar het kan Haarlem ook niet veel
interesseeren. De stukken waren voor ons or
gel immers van geen waarde meer en de
gemeente heeft er geld voor gekregen!
De werkloosheid te Haarlem.
Aantal werkloozen van 7100 tot 6000
gedaald.
Aan het eind van Februari van dit jaar wa
ren te Haarlem 7100 werkloozen ingeschreven.
Dit was het hoogste aantal dat in deze crisis
bereikt werd, het was zelfs 10C0 hooger dan
een jaar te voren. Gelukkig is er zooals "wij
reeds medegedeeld hebben een daling in
getreden. Thans is het aantal tot even over de
6000 gezakt. Een vermindering dus van bijna
1100. Het is evenwel jammer, dat de daling
zich niet heeft doorgezet. Reeds eenige weken
blijft het juist even boven de 6000.
Een omstandigheid die tot voldoening
stemt is, dat het aantal werkloozen thans niet
meer dan 600 boven het aantal van verleden
jaar is. (Dus geen 1000 meer zooals in Fe
bruari). Het is evenwel raadzaam daaraan
geen al te optimistische beschouwingen te ver
binden, want juist de laatste weken toont de
statistiek neiging tot kleiner worden van het
verschil met verleden jaar.
St. Bavo-orgel in 1938 200 jaar.
Plannen voor de oprichting van een
restauratiefonds.
Eenige weken geleden vestigden wij er in een
artikel de aandacht op, dat in 1736 begonnen
is met den bouw van het orgel in de St. Bavo
In 1738 was het voltooid, zoodat het in 1938
200 jaar geleden zal zijn, dat Haarlem met dit
mooie orgel verrijkt werd. In een onderhoud
dat wij met den organist George Robert had
den, werd de wenschelijkheid naar voren ge
bracht ter gelegenheid van dit jubilé het orgel
te restaureeren. In een ander onderhoud met
den heer Robert (in verband met het 25-jarig
jubilé der avondorgelbespelingen) werd ge
wézen op de wenschelijkheid het orgel tevens
uit te bouwen, opdat het mogelijk zal zijn
daarop ook de moderne orgelwerken uit te
voeren zooals die geschreven zijn.
Thans ontvangen wij het volgende commu
niqué:
Naar wij vernemen bestaat het voornemen
tot stichting te komen van een fonds, waaruit
de kosten van eene eventueele restauratie
(verrijking) van het St. Bavoorgel, ter gele
genheid van zijn 200-jarig bestaan in 1938 be
streden kunnen worden.
Alg. Ned. Typografen Bond
70 jaar.
Jubileumpakket voor de leden.
F. Keerwoll'
Deze week bestaat de Algemeene Nederland
sche Typografen Bond zeventig jaar. Dit jubi
leum wordt niet met feestvergaderingen ge
vierd. Toch is het voor de leden niet onopge
merkt voorbij gegaan. De ruim 10.000 leden in
ons land hebben allen een jubileum-pakicet
thuis gestuurd gekregen, inhoudende een si
garenkoker, een suiker- en theelepel, alle
voorzien van het embleem van den bond. Ver
der een trommel biscuits en een doos bonbons.
De vrouwelijke leden kregen hetzelfde pakket,
maar inplaats van den sigarenkoker een
fleschje eau de cologne.
De penningmeester van de afdeeling Haar
lem, de heer F. Keerwolf, hoopt op 26 October
a.s. den dag te herdenken, dat hij 25 jaar deze
belangrijke functie vervult. Dit is waarlijk
geen geringe prestatie, wanneer men bedenkt,
dat de afdeeling Haarlem ruim zeshonderd
leden telt. Deze bescheiden organisatieman zal
dan wel ervaren, dat de leden zijn accuraat
werk op prijs stellen.
BINNENBRAND IN DE BELLAMYSTRAAT
Hedenmiddag te ongeveer 12 uur brak brand
uit ha de Bellamystraat ten huize van de fa
milie v. L. Het vuur, dat in de keuken woedde,
is vermoedelijk ontstaan door het omvallen
van een primustoestel. De brandweer, die
spoedig ter plaatse was, had het brandje wel
dra onder den knie. In de keuken was echter
een flinke verwoesting aangericht. Ook in de
gang was eenig houtwerk geblakerd. Het huis
raad, dat door de bewoners ten deele naar bui
ten was gebracht, kon evenwel weer binnenge
dragen worden, want de overige vertrekken
hadden geen schade geleden.
De brand trok op het drukke middaguur veel
belangstelling, zoodat de politie de Bellamy
straat afzette,
Korps Motordienst.
Weer naar huis.
De dienstplichtigen die sedert 4 April hl., in
verband met de buitengewone maatregelen,
onder de wapenen zijn gebleven, zullen op 16
Juni a.s. met groot verlof vertrekken.
Souvenirjagers plunderen de
„Queen Mary".
Voorwerpen met nijptangen en schroeven
draaiers verwijderd.
NEW-YORK, 5 Juni (Reuter). De New-York
Herald Tribune meldt, dat ook de Queen Mary
niet aan de plunderzucht der souvenïrjagers is
ontkomen. Sedert de aankomst te New-York
hebben meer dan 35.000 bezoekers zich mees
ter gemaakt van tafelbenoodigdheden, plan
ten, pendules, kalenders, aschbakken en por-
celeinen voorwerpen. De chef-steward, die zijn
tranen nauwelijks kon bedwingen bij het zien
van de groote schade, verklaarde, dat de voor
werpen met behulp van nijptangen en schroe
vendraaiers moeten zijn verwijderd. Intus-
schen worden voorbereidselen voor de terug
reis naar Southampton getroffen.
DE AANKOMST VAN DEN NEGUS TE LONDEN.. Links een blik op de wach
tende menigte, waaronder zich vele kleurlingen bevonden, voor het Waterloo-
dation. Rechts Ilaile Selassie en zijn familie op het balkon van het Abessynische
gezantschap. Prinses Tsahai dankt via de microfoon voor de ontvangst.
I
Het woord is aan....
Alfred de Vigny:
De kunst is een keuze uit
de waarheid
Rechtsche oppositie verlaat het
Spaansche parlement.
Geen verdere deelneming aan de zittingen?
MADRID. 5 Juni (D.N.B.-A.N.P.) De
rechtsche oppositie heeft tijdens de nacht
zitting van het Spaansche parlement in haar
geheel de zittingszaal verlaten. In een van
daag bijeengeroepen partijleidersvergadering
zal zij een .beslissing nemen over de doelma
tigheid van een verder deelnemen aan de zit
tingen van het parlement.
De rechterzijde is uit het parlement Se
trokken op grond van een uitlating van den
minister van Onderwijs, die in den loop van
de debatten over de opheffing van het onder
wijs door geestelijken verklaarde, dat het
door geestelijken gegeven onderwijs „armzalig
nietswaardig en de ondergang van het Spaan
sche schoolwezen was".
De rechtsche partijen zien in deze uitlating
een ongehoorde beleediging van het Spaan
sche volksgevoel, welke te zwaarder weegt,
daar zij uit den mond van een minister komt.
De Lighal-uitvoeringf.
De kampioen Wedel werkt mee.
Het programma van de Zaterdagavond op
het H. F. C.-terrein te houden Lighal-uitvoe-
ring bevat negen nummers, die in de grootste
verscheidenheid het geheele gebied van de
gymnastiek bestrijken.
Telkens met vele honderdtallen tegelijk zul
len 4 nummers vrije oefeningen te zien wor
den gegeven, n.l. door jongens van 5e klassen
van het lager onderwijs, door meisjes van 5e.
6e en 7e klassen van het lager onderwijs, door
meisjes en jongens gezamenlijk van de U. L.
O. scholen en tenslotte door jongens van 6e
en 7e klassen van het L. O.
Volksdansen zullen te zien worden gege
ven door meisjes van 7e klassen der lagere
scholen Met springen en toestelturnen in
klassikalen vorm treden resp. op jongens en
meisjes van U. L. O. scholen.
Met dames en heeren komen vijf van de
belangrijkste vereenigingen van Kennemer-
land uit. Er wordt aan toestellen geturnd
door Bato, Turnlust Haarlem, Turnlust Be
verwijk en O. S, S. Keurturners uit den Ken-
nemer Turnkring zullen aan brug werken,
en K. T. K. keurturners geven ook een der
gelijk nummer. Aan laatstgenoemd nummer
werkt ook mede de trainer van den K. T. K.,
de Hagenaar Frits Wedel, leampioenturner
van Nederland. Wedel maakte Zaterdag deel
uit van onze ploeg in den landenwedstrijd
BelgiëHongarijeNederland; hij wist daar
in vrijwel even zooveel punten te behalen als
de wereldkampioen, de Hongaar Dr. Pelle. Het
optreden van Wedel zal dus van de Lighal-
uitvoering een bijzondere attractie zijn.
Turnlust Haarlem demonstreert verder
staaf-oefeningen. Concordia en Turnlust Be
verwijk zullen dansen laten zien.
Verschillende nummers worden met bege
leiding van muziek uitgevoerd. Voor dat doel
is een luidspreker-installatie opgesteld. Ook
„Harmonie-Crescendo" zal de uitvoering mu
zikaal opluisteren.
De entree-prijzen zijn zeer laag gesteld, n.l,
15 cent staanplaatsen, 30 cent onoverdekte
tribune en 60 cent overdekte tribune. Voor
ieder dus bereikbaar om mede te werken aan
het goede doel en te genieten van schitterend
turnen.
Het kabinet Blum is gisteren samengesteld.
pag. 4
De Fransche stakingen nemen een steeds
grooter omvang aan.
pag. 4
Chineesclie militaire leiders wekken op tot
verzet tegen Japan.
pag. 4
Er is weinig kans, dat de Tweede Kamer de
vaste lasten-ontwerpen zal aannemen.
pag. 3
Teruglevering van ondermelk zal weer ver
plicht worden gesteld.
pag. 3
Tegen den man, die verdacht wordt van den
moord in den IJpoldcr is 12 jaar geëischt.
pag. 3
Zware straffen zijn voor de Haarlemsche
rechtbank geëischt wegens meineed en uit
lokking daarvan.
pag. 6
De asphyxiatie-inrichting te Haarlem bestaat
40 jaar.
pag. 13
Scheffcr verbetert het record 400 meter rug
slag.
pag. 11
ARTIKELEN, ENZ.
R. P.: Het honderdste.
pag. 1
K. de Jong: Concert voor de Werkloozen.
pag. 4
II. D. vertelling. Andreas Poltzer: Het billet
van 100 mark.
pag. 6
Voor de jeugd.
pag. 9 en 10
De burgerlijke stand van Haarlem is opge
nomen op pag. 7.