Wolkbreuk en onweer boven Haarlem.
WOENSDAG TUE I 1936
H A A R E E M'S D A G B E A 15
6
Tal van kelders liepen onder, de
viaducten werden versperd.
Onze medewerker P. Gasus geeft over de
wolkbreuk van Dinsdagmiddag de volgende
ontboezeming:
De mensch heeft naast zijn droogje graag zijn
natje,
Dat ligt nu eenmaal zoo in zijn nat-uur,
Maar gisteren, dat gewelddadig badje,
Dat bluschte waarlijk zelfs het grootste vuur
Wij hebben wel geleerd in deze dagen,
Te moeten rekenen met heel wat nattigheid,
Maar toch niet zoo als z' ons met
donderslagen
Op dezen Juli Dinsdag werd bereid.
Venetië zat, daarbij vergeleken,
Haast op een droogje, het was heusch te gek,
In menig huis dat eens werd nagekeken,
Vond men zich plots in Haarlem-aan-de-lek.
En menigeen ging rillend naar den kelder.
Om daar in dienst te gaan van waterstaat,
En op dien dag werd het voor allen helder,
Dat ook in 't natje „overdrijving" schaadt.
P. GASUS.
Nu pas ls het mogelijk een overzicht te krij
gen van de ravage, die door het noodweer van
gistermiddag is aangericht.
Omstreeks één uur, wij meldden dit reeds
in het grootste deel van onze vorige oplage,
ontlastte zich een hevige onweersbui boven
onze stad. Van dat uur af tot drie uur stroom
de een stortbui neer, zonder ophouden, zon
der even te verminderen.
Geen enkel riolenstelsel, hoe goed ook, zou
dezen zondvloed hebben kunnen verzwelgen.
De gevolgen zijn dan ook ernstig genoeg ge
weest. Niet alleen de oude stad en niet alleen
de laagste deelen van de stad leden onder deze
watersnood. Natuurlijk waren het in de eerste
plaats de viaducten, die versperd waren. Aan
den Zijlweg stond in het viaduct zestig centi
meter water. De Marnixstraat in Haarlem-
Noord was in een watervlakte herschapen. Het
Kenaupark geleek een meer. Van tal van hui
zen liepen de kelders en sousterrains vol.
Vooral aan de Dreef had de reinigingsdienst
tot vandaag druk werk. Met de zuigmachine
werd het water uit de kelders gepompt.
Aan de Pijlslaan liggen de huizen iets lager
dan de weg. In de voortuintjes stond het water
spoedig een halve meter hoog en nog slechts
door de ramen hielden de bewoners contact
met de buitenwereld.
De deur durfden ze niet open te doen. „Er
kwam al genoeg door de kieren".
Aan het Staten Bolwerk konden de auto's
met handig manoeuvreeren een baan vinden
zonder door plassen te behoeven.
Het grasparterre van den Raad van Arbeid
stond bijna geheel blank. Luchtbellen door
den druk van 't water opgedrongen uit den
grond vonden een weg naar boven. Aan 't Ke
naupark zagen we iets, dat we nog nimmer
gezien hebben. De heerenhuizen, waar
indertijd onze burgemeesters jhr. Boreel en
Sandberg woonden weerspiegelden in 't nat.
Het middenvoetpad stond over 25 Meter
diep onder 't water.
Ernstig hebben ook de huizen aan de Jacob-
straat geleden. Hier waren de riolen bij lange
na niet in staat alles te verzwelgen en in een
oogwenk drong het water de huizen binnen.
Alle vertrekken stonden blank, mistroostig
plasten de bewoners door het water en keken
naar de ontreddering, die in hun kamers werd
teweeg gebracht.
Natuurlijk regende het klachten bij de ge
meentereiniging en bij Openbare Werken.' De
telefoons stonden niet stil, ieder die dacht na
tuurlijk, dat het bij hem in de buurt het ergst
was, zoodat hij ook meende aanspraak te
kunnen maken om het eerst geholpen te wor
den, maar hij wist niet dat het op vele andere
plaatsen nóg erger was. Beide diensten heb
ben den geheelen middag en avond gewerkt
om rioolputten door te steken opdat het wa
ter kon wegloopen.
Geen ongelukken.
Er heeft zich een merkwaardig en verheu
gend verschijnsel voorgedaan. Hoewel het on
weer boven Haarlem zeer ernstig heeft gewoed,
zijn geen ongelukken gebeurd. Slechts eenige
boomen in „Spaar en Hout" werden getroffen.
Zware takken lagen, gesplinterd door het he
melvuur, op het gazon.
Verder had het noodweer voor velen eerder
een vermakelijk karakter. Velen vonden hier
in een gereede aanleiding om kousen en schoe
nen uit te trekken en uit pootje-baden te
gaan.
Het was te veel
voor ons rioolstelsel.
Er is ontzettend veel water gevallen. De bui
duurde twee uur en daarbij is ongeveer 10
c.M. water gevallen.
Zoo'n zware regenval is te Haarlem
sinds menschenheugenis niet voorge
komen. Verleden jaar zijn met Pinkster
de straten ook ondergeloopen, maar
toen was het toch lang zoo erg nog
niet.
Zoo'n enorme watermassa kan ons riool
stelsel niet verwerken. Daarop is het niet be
rekend. Het water dat valt moet door de straat-
kolken naar de riolen zakken en dan uit deze
riolen naar de singels en vaarten afvloeien.
De aanvoer was evenwel veel grooter dan de
riolen konden laten wegvloeien. Daardoor steeg
het waterpeil op de straten met de minuut.
Waar de straten het laagst gelegen zijn
stond daardoor het meeste water Vermoedelijk
werd de hoogste waterstand bereikt op den
Rijksstraatweg in Haarlem-Noord, waar 25 a
30 c.M. water stond.
Op den Rijksstraatweg sloeg een bezitter
van een handwagen munt uit den toestand.
Hij zette menschen voor 2\'z cent met zijn
handwagen over van het trottoir van den
eenen kant van den weg naar den andere.
Ook zag men mannen die toch al natte voe
ten hadden of over waterlaarzen beschikten
menschen overdragen.
Op het Kastanjeplein in Haarlem-Noord
is een vijver waarin goudvisschen zwemmen.
Nu werd de vijver één met het water dat
zich op het plein verzamelde. De goudvis
schen zwommen weg en werden later op de
straat op het droge gevonden.
Het ergst heeft de Voortingstraat in het
Rozenprieel van het water te lijden gehad.
Daar is het water in de laagst gelegen hui
zen gedrongen, zoodat in enkele huizen 15
c.M. water stond.
De bewoners hadden, toen het water de
huizen begon binnen te dringen zooveel mo
gelijk de vloerbedekking in veiligheid ge
bracht, maar dit is lang niet in alle gevallen
gelukt.
Op het Plein en den Wagenweg waar een
houtbestrating ligt, zijn op enkele plaatsen
de blokken los geraakt, zoodat die ronddre
ven. Openbare Werken heeft zoo spoedig
mogelijk dit euvel hersteld.
In de Pladella-straat in Haarlem-Noord is
aan het doodloopende gedeelte een stuk van
de bestrating door de overstrooming wegge
zakt.
Het personeel van Openbare Werken en van
de Reiniging zoi'gde er voor dat straatkolken
die verstopt geraakten weer open gestoken
werden. Daartoe werd met auto's en zuig-
machines door de stad gereden. Al het be
schikbare personeel werd daarbij aan het werk
gezet. De Reiniging staakte daartoe tijdelijk
het ophalen van vuilnis.
Met het water werd natuurlijk veel zand
naar de straatkolken gedreven en dat ver
oorzaakte in vele gevallen een verstopping. Met
de auto-zuigmachines werden dan de kolken
gereinigd, zoodat zij weer konden medewerken
aan de afvloeiing van het water.
Om de watermassa's zoo snel mogelijk
door de riolen te laten wegloopen werden op
enkele punten deksels van kolken weggeno
men. In Haarlem-Noord is een man die de
straat wilde oversteken in zoo'n kolk geval
len, waardoor hij tot aan den hals in het
water zakte.
Toen er na 3 uur niet veel regen meer viel
begon al spoedig het water wat te zakken.
Om 4.15 uur waren de viaducten weer behoor
lijk begaanbaar. Om 4.30 uur had de Marnix
straat haar aanzien van meer verloren, om
5 uur was ook de Rijksstraatweg weer droog
gelegd.
Onl 6 uur was er in de stad weinig meer
van de overstrooming te zien.
Maar het personeel van de Reiniging heeft
tot vannacht 2.30 uur gewerkt om onder ge-
loopen kelders leeg te pompen. In onze stad
meest in het oudere gedeelte, zooals Dreef,
Koninginneweg. Voortingstraat, Voldersgracht
enz. waren ongeveer 40 kelders onder ge-
loopen. Toen het Reinigingspersoneel om half
drie zijn welverdiende nachtrust ging genie
ten waren nog niet alle kelders watervrij. He
denmorgen werd weer met nieuwe lust aan
het pompen begonnen.
Voor wateroverlast met de
brandweer opbellen.
De commandant van de Haarlemsche
brandweer deelde ons Dinsdagmiddag mede
dat de brandweer toen te ongeveer half drie
wel al 30 keer was opgebeld om hulp te ver-
leenen bij kelders, die onder water stonden.
De brandweer kon aan deze en dergelijke
verzoeken onmogelijk voldoen, daar zich na
tuurlijk, vooral bij het zware onweer van
gisteren, ieder oogenblik het geval kon voor
doen. dat zij werd gewaarschuwd voor een
ernstigen brand waarvoor zij in de eerste
plaats beschikbaar moet blijven.
Heeft men een ondergeloopen kelder, dan
blijve men rustig en waarschuwe de Ge
meentereiniging. De brandweer, hoezeer ook
anders- steeds tot hulp bereid, kan in zulke
gevall&x onmogelijk hulp bieden.
Hoeveel water gevallen is.
In de duinen der Haarlemsche Waterlei
ding is Dinsdagmiddag 50 m.M. waterval ge
constateerd, te Heemstede was dit 65 m.M.
en in Haarlem-Noord 90 m.M.
Te Bloemendaal.
Sinds menschenheugenis heeft het in onze
gemeente niet zoo geregend als Dinsdag
middag en daardoor zijn wel heel ongewone
situaties ontstaan.
Anderhalf uur achtereen heeft het. ge-
xioe bussen en auto's zich op den Schoterweg bij het Soendaplein een weg
door het water baanden.
plensd. Van het hoogere gedeelte van de
gemeente liep het hemelwater naar het
lagere gedeelte met alle onaangenaamheden
daaraan verbonden.
De Tetterodeweg was een ware rivier die
het water over den Bloemendaalschenweg
weg zond het trottoir overstroomde en de
huizen binnenstroomde.
We hebben een weide gezien, die afgezand
was, en die veranderd was In een meer, waar
lustig de golfjes kabbelden.
De brandweer had het geweldig druk om
garages enz. te bevrijden van het water. Bij
den heer Walter stond het water wel een
halven meter hoog.
De Kinheimweg was tot laat in den mid
dag nog blank.
De Bloemendaalscheweg was onbegaanbaar
en onberijdbaar.
Talrijke auto's kregen panne door natte
bougies en stonden hulpeloos langs den
weg.
Het onderwijs liep ook leelijk in de war.
De meest kinderen zijn thuis gehouden.
Er waren klassen met één heelen leerling.
De regenval ging gepaard met zwaar oxx-
weder vlak boven de gemeente, -dat even
wel voor zoover wij weten geen onheil heeft
gebracht.
Aardverschuiving.
Nabij het station Overveen had vlak naast
de in aanbouw zijnde brug over de spoor
baan HaarlemZandvoort, tengevolge van
den hevigen slagregen een aardverschuiving
plaats, waardoor de sporen werden ver
sperd en het treinverkeer eenigen tijd ver
traging ondervond. Door een ploeg werklie
den uit Haarlem is de baan na korten tijd
weer vrij gemaakt.
Doordat zeer veel zand is weggespoeld, zal
wel eenige schade worden geleden, maar
deze zal toch niet groot zijn, omdat het
eigenlijke bouwwerk niet beschadigd is.
Aan de versterking van de helling en de
beveiliging van het bouwwerk, werd na af
loop van den 2waren regenval dadelijk be
gonnen.
Te Bloemendaal stonden ook natuurlijk
overal de straten blank.
Nadat de bx-andweer eerst te Santpoort
hulp had geboden bij een huis ixx het Duin
lustpark te Santpoort waar de bliksem was
ingeslagen zonder dat brand was ontstaan,
maar waar wel het een en ander viel op te
ruimen, ging zij hulp bieden bij verschillen
de inwoners, wier kelders ondergeloopen
waren. Er waren kelders, waar wel 80 cM.
water in stond.
Daarna heeft de brandweer van 4 tot on
geveer 12 uur hulp geboden bij den Kin
heimweg, waar een breuk in het riool was
ontstaan, zoodat er wel 80 cM. water op den
weg stond. Met de zuigpompexx van 2 motor
spuiten werd het water weggepompt (ruim
2000 L. water per minuut).
Te Heemstede.
Dinsdagmiddag ontlastte zich boven Heem
stede een zwaar onweder, waarbij circa een
uur laxxg felle bliksemstralen en ratelende on
weersslagen elkander opvolgden.
De bui ging gepaard met een geweldigen
regenval, die deed denken aan die van 2en
Pinksterdag van het vorige jaar.
Maar al was het onweer zwaar, en gedurig
vlak boven ons dorp, van ongelukken verna
men wij vrijwel niets.
Wel sloeg de bliksem op den bliksemafleider
van het Raadhuis. Zij gixig langs den dakgoot
en sloeg daaxrna in den grond zonder schade
te veroorzaken.
De regenval verooi'zaakte meer last. De rio-
leeringen konden op enkele plaatsen het wa
ter niet verzwelgen en zoo werd spoedig de
Javalaan, Bankastraat, Camplaan en Valken
burgerplein in miniatuurkanalen en meeren
herschapen. Ook in het Bronsteepax-k stonden
enkele straten blank.
Bij de brug aan de Adr. Pauwlaan spoelde
een stuk straat weg exx moest de brug gedeel
telijk voor het verkeer afgesloten worden.
Achter een deel der huizen aan de Vijf-
heerenstraat is langs de Bleekersvaart een pad
aangelegd van tegels, met een betoxmen wal
kant langs de vaart.
Hier is een groot deel van dit pad onbxmik-
baar geworden. Er liggen gaten in van 1 Metev
diep, terwijl de betonnen schoeiing zeker een
halve Meter is uitgezet.
Daar de rioleering van het Raadhuis het
hemelwater niet kon verwerken, stroomde het
water uit 'n putje in den kelder van 't raad
huis. Door personeel van Openbare Werken
werd 5000 L. water uit den kelder gepompt.
Openbare Werken was ook spoedig in de
veer om de rioolkolken open te maken, terwijl
loodgieters exx metselaars menig telefoontje
kregen voor „verstopte gooten".
slagen. Na een half uur kon de man zijn arm
weer normaal gebruiken.
Behalve het toestel, dat beschadigd was,
werd ook de dakgoot beschadigd.
Een zoontje van de fam. Lexks, dat blijkbaar
op een stukje van de uitelkaar geslagen zeke
ring trapte, kreeg een brandwondje aan zijn
voet.
Ook het badhuis geraakt.
Om kwart over 2 sloeg de bliksem op de
schoox-steen van het badhuis aaix de Postlaan.
De kop van den schoorsteen werd afgeslagexx,
terwijl ook een deel van het lichtnet defect
raakte. De electrische klok in de hal werd
mede beschadigd.
Achter het huis der fam. Mudde aan den
Glipperweg sloeg de bliksem in den grond.
Hier ontstond een groot gat.
DE ESPERANTO-TENTOONSTELLING IN
ONZE TIJDINGZAAL.
Ook op den tweeden dag der expositie in
onze tijdingzaal was er veel belai-gstelling zoo
wel van d'e zijde der esperantisten zelf als van
anderen, die zich eens lieten voorlichten.
De jongere esperantisten vinden het inte
ressant iets meer uit de eerste jaren van het
bestaan dezer wereld-hulptaa.l te weten te
komen, terwijl de oudex-exx vaak met belang
stelling de nieuwste sixufjes gadesloegen zoo
wel op literair gebied, als wat leerboeken be
treft. Ook waren er velen, wier aandacht werd
getrokken door een of ander onderdeel, dat zij
dan met groote belangstelling bekeken. Aaix
alle bezoekers werd de brochure „Esperanto op
de Scholen" uitgereikt, die ongetwijfeld velen
het nut en de vele mogelijkheden "an het Es
peranto duidelijk zal maken.
ORGELBESPELING.
Orgelbespeling in de Groote- of St. Bavo-
kerk te Haarlem, op Donderdag 9 Juli 1936.
des namiddags van 34 uur door den heer
George Robert, met medewerking van Riet
Ipema, zang.
Programma:
1. Fantasie en Fuga g kl. t., 0'. S. Bach
(orgel).
2. a. Aria uit Cantate 92
„Ich hab' in Gottes Hex*z
und Sinn", J. S. Baoh.
to. Cara Selve G. F. Handel,
c. Die Morgenrötbe schön'rer zeit,
(zang met orgel). G. F. Handel.
3. Pastel, S. Karg—Elert.
(orgel).
4. a. En Prière, G. Fauré.
b. Gott ist mein Hirte, A. Dvorak.
c. Maria Wiegenlied, Max Reger
(zang met orgel).
5. Passacaglia, H. Andriessen.
(orgel)
HET BALLET VAN TILLY SYLON EN DE
H. O. V. TE „VELSEREND"
Het ballet van Tilly Syloxx zal op Zondag 19
Juli a.s. des avoxxds te 8 uur een grooten bal-
let-avoxxd geven in het natuurbad „Velser-
end" De begeleidixxg berust bij de Haarlemsche
Orkest VereJniging. Er zal een programma
wordexi uitgevoerd met o.a. dansen van Mosz-
kowsky, Debussy, Joh. Strauss, Schubert en
Chopin, terwijl de H.O.V. nog een aantal or
kestwerken van Berlioz, Wagner Liszt, Delibes,
Joh. Strauss en Sibelius ten gehoore zal
brexxgen. Het geheel staat onder leidixxg van
Marinus Adam.
Voor deze gelegenheid zal een speciale ver
lichting worden aangebracht en eexx podium
wordexx gebouwd, waarvoor de heer Kok, ex
ploitant van het Natuurbad, de zorg op zich
genomeix heeft.
De entreeprijs is zeer laag gehouden, terwijl
de leden van de Vereexxiging „Santpoort's
Bloei" en die van den Nieuwen Haarlemschen
Kunstkring nog een belangrijke reductie heb
ben.
Treinverbinding om het half uur exx auto
bus zorgen er voor dat men gexnakkelijk het
Natuurbad kaïx bereikexx.
De huizen weerkaatsexx ixx den blanken vijver van het Kenaupark.
Hoewel de telfooixkabels voor het overgroote
deel ondergronds zijn, heeft de boerderij „Het
Oude Slot", bewoond door de heer Lexks, nog
•en bovenleiding van de Javalaan af. Blijk
baar is de bliksem Diixsdagmiddag op deze
lovenleiding, die loopt over het hoogste punt
/an het gebouw „Het Oude Slot" geslagen,
/aakte eerst een grooten iepenboom die voor
het huis staat onx daarxxa ook de woning der
'-•milie Lexks bixxnen te gaan.
De zekering, binnen de woning sloeg stuk,
n de stukken vlogen door de kamer. Een kost-
mger. die nabij het toestel zat, met zijn
'^boog rustend op een naaimachine, werd
etroffeix. doch niet leveixsgevaarlijk. Wel
leef zijn arm een half bewegeloos. Op de
1 plaats waar zijn arm op de naaimachine
rustte, zijn splinters van het houtwerk afge-
Oxxder het viaduct aan dexx Zijlweg stond een goede halve meter water.
Hoe Haarlem en omstreken
geteisterd werden.
EXAMENS.
EINDEXAMEN 1936 DER 1ste HOOGERE
BURGERSCHOOL B MET 5-j. c. TE HAARLEM
Van de 5e groep slaagden de dames M. L. E.
v. d. Hart, L. Klingen, J. K. Kranen en de
heeren D. Andréa, J. W. Dijk, A. J. H. Elfers,
C. Fortgens, J. G. der Kixxderen, J. F. van Leer,
C. P. Leersnijder.
Afgewezeix: geen.
Het examen duurt voort.
HAARLEM, 6 en 7 Juli.
EXAMEN NUTTIGE HANDWERKEN.
Rijkskweekschool voor Onderwijzers (essen)
te Haarlem. Toegelaten de dames: M. van Eer-
dexx, te Haarlem; A. Eveleens, te Aalsmeer; P.
Giltay, I. Hinze, T. Leunis, P. Moesker, A. M.
Oosterveld en J. A. Vliegen, te Haarlem; A. M.
vaxx der Werff, te Zandvoort en A. de Wilde, te
Aalsmeer..
EXAMEN HANDENARBEID.
Rijkskweekschool voor Oix der wijzers (essen)
te Haarlem. Toegelaten de heex-en: G. B. Ban
ning, te Bloemendaal; J. Brugman, te Bever
wijk; P. Dekker en K. Neijenhuis, te Haar
lem; C. Peet, te Bloemendaal; J. Poots, te
Zandvoort; A. Rijkeboer, te IJmuiden en K.
van Willigenburg, te Haax-lem.
STAATSEXAMENS VOOR MUZIEK.
Bij de te Deix Haag gehoudeix Staatsexamens
voor Muziek, slaagden gisteren voor het prak
tisch gedeelte piano L.O., mejuffrouw Th. Wit
kamp, te Haarlem en mejuffrouw J. de Vos, te
Spaarndam, beiden leerlingen uit den oplei
dingscursus van den heer Liirsen.
WEER EEN RIJWIELDIEF AANGEHOUDEN.
Dinsdag is door de politie aangehouden de
25-jarige T. ,te Haarlem, verdacht van rijwiel
diefstal. Hij heeft bekeixd, op 6 Juli eeix fiets
op de Botermarkt te hebben ontvreemd. Hij is
ixx verzekerde bewaring gesteld. Het onder
zoek wordt voortgezet.
(Adv. Ingez. Med.J 1
LANDDAG VRIJZ. DEM. JONGEREN
ORGANISATIE.
Onder de leuze „Jong Holland getuigt voor
democratie" houdt de Vrijzinnig Democrati
sche Jongeren Organisatie a.s. Zondag haar
jaarlijksche groote laxxddag te Arnhem ixx het
Openluchttheater. Als sprekers trederx op Mr.
A. M. Joekes, lid van de 2e Kamer exx Z. Exc.
Mr. P. J. Oud, Minister van Financiën. Het
verdere programma vermeldt o.a. uitx-eiking
van afdeelingsvlaggen aan nieuwe afdeelin-
gen, het optreden van de Daxxsgroep van de
Meihof onder leiding vaxx Mevr. Dr. van der
Ven ten Bensel uit Oosterbeek, gemeenschap
pelijke zaxxg onder leiding van Boy Wolsey,
de samensteller van kampliederenbundëls, als
mede voordrachtexx in dialect. Tenslotte zal
een bezoek aan het naast het Openlucht
theater gelegen Openluchtmuseum worden ge
bracht onder deskundige leiding.
Door de afdeelixxg Haarlem wordt een tocht
met autocars xxaar dezen landdag georgani
seerd, waaraan door vele leden en belangstel
lende ixiet-leden wordt deelgenomen. De groep
zal om zevexx uur van het Stationsplein ver
trekken en 's avonds ongeveer xxegeix uur weer
terug zijn.
ACADEMISCHE BERICHTEN.
Pater C. M. Bildex-beek, leeraar aaix het R.K.
Lyceum aaix dexx Zijlweg te Haarlem, is ge
slaagd voor het cand'idaatsexanxen in de klas
sieke letteren aaix de Gemeentelijke Universi
teit te Amsterdam.
TENTOONSTELLING IN KRELAGEHUI5
GAAT NIET DOOR
De Lathyrustentoonstelling, die op 10. 11 en
12 Juli in het Krelagehuis gehouden zou wor
dexx, kan door het noodweer vaxx gisteren xxiet
doorgaan.
