Het Be&tutftijksie
54e Jaargang No. 16281
Verschijnt dagelijks, Behalve op Zón- en Feestdagen
Woensdag 22 Juli 1936
HAARLEM S DAGBLAD
Directie: P. W. PEEREBOOM UITGAVE LOUKENS COSTER .MAATSCHAPPIJ VOOR
en ROBERT PEEREBOOM. COURANT-UITGAVEN EN ALGEMEEXE DRUKKERIJ N V Hoofdredacteur: ROBERT
ABONNEMENTEN: per week ƒ0.25, per maand ƒ1.10, per 3 maanden
ƒ3.25, franco per post ƒ3.55, losse nrs. ƒ0.06. Geïllustreerd Zondagsblad:
per week 0.05, p. maand f 0.22, p. 3 mnd. 0.65, franco p. post f 0.72t4-
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkery: Zuider Buitenspaarne 12
Telefoon Nos-: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Drukkerij: 1(5132,12713 Administratie: 10724, 14825 Postgiro 38810
Bijkantoor: Soendaplein 37, Haarlem-Noord, Telefoon 12230.
ADVERTENTIëN 15 regels f 1-75, elke regel meer 0.35. Reclames
ƒ0.60 per regel. Tarieven regelabonnementen op aanvraag. Vraag en
aanbod I4 regels 0.60. elke regel meer f 0.15. Onze Groentjes zie
hoofd rubriek.
Gratis Ongevallenverzekering voor betalende abonnés. Levenslange on
idem voor Abonnés op het Geïllustreerd Zondagsblad: Levenslange
Alles Indiër
geschiktheid ƒ600.-, Overlijden 600.-. Verlies van Hand, Voet of Oog ƒ400.-, Duim f
ongeschiktheid ƒ2000.-, Overlijden f600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog ƒ400-, Vei
het gevolg van een ongeval en volgens gratis ten kantore van dit blad verkrijgbare vc
250.-, Wijsvinger f 150.-, Elke andere vinger 50.-, Arm- of Beenbreuk f 30.-,
lies Duim f 75.-. Verlies Wijsvinger ƒ75.-. Verlies andere vinger ƒ30.-.
orwaarden.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TIEN BLADZIJDEN
HAARLEM, 22 Juli.
Spaansche Burgeroorlog.
Het verloop van den rampzaligen burger
oorlog in Spanje is tot dusver duister. Beide
partijen zenden berichten uit, die natuurlijk
allemaal sterk gekleurd zijn omdat men „het
moreele effect" ervan berekent. Wat oor
logscommuniqués waard zijn weten we. Bur
geroorlogen onderscheiden zich in dit opzicht
niet van andere. De strijd-in-den-aether, ge
voerd door de radio-stations te Madrid en
Sevilla geeft een modern aspect aan de be
richtgeving. De wereld wordt er sneller door
ingelicht dan bij vroegere burgeroorlogen,
maar niet betrouwbaarder.
Vermoedelijk maakt de regeering in den
strijd nog wel de besite kansen, want zij be
schikt over het grootste deel van leger en
vloot en dus ook over de beste technische
hulpmiddelen. Maar als zij de overwinning
behaalt schijnt haar toekomst nog niet erg
geruststellend. Blijkbaar woi'dt zij zoowel
van uiterst-rechts (fascisten en monarchis
ten) als van uiterst-links (de communisten)
voortdurend belaagd en is dit ongelukkige
land nog steeds niet in een toestand geko
men, waarin men aan eenigen vorm van be-
stuursstelsel althans eeai redelijke kans wil
geven.
In de laatste 25 jaar heeft Spanje het met
vele stelsels beproefd en het schijnt er geen
enkel te kunnen verwerken. Na jaren van
hopelooze politieke verwarring onder het
constitutioneele koningschap kwam de dic
tatuur van markies Primo de Rivera, gevolgd
door een korte dictatuur van generaal Be-
renguer die eindigde met de vlucht van ko
ning Alfonso XIII. De republiek werd 'ge
sticht en een nieuwe periode van binnen-
landsche stormen trad in. Vertrouwen in de
overheid bleek evenmin onder rechtsch als
onder het huidige linksche bewind gescha
pen; te worden, en de herinneringen die men
aan de dagen van het koningschap en aan
die van de dictatuur heeft schijnen een groot
deel der bevolking met afschuw voor een
herhaling te vervullen. Het volk is verdeeld
en verscheurd; wellicht moet als de hoofd
oorzaak zijn achterlijkheid bij.de cultureele
ontwikkeling van het grootste deel van
Europa worden beschouwd. Het bezit onge
twijfeld een cultureele élite vooral in de
laatste jaren is gebleken dat er knappe kop
pen in Spanje zijn maar zij is te be
perkt, gedeeltelijk alleen universitair ge
oriënteerd en zonder invloed op de massa,
en naast haar doen zich andere machten gel
den: militairistische, clericale en die van
allerlei politieke avonturiers die in troebel
water trachten te visschen.
Wij hebben in de laatste maanden een
reeks „Spaansche Miniaturen" in dit blad
gepubliceerd, geschreven door een landge-
noote die sinds jaren in de provincie Ali
cante woont en die haar sympathie voor het
eenvoudige Spaansche landvolk wel op onze
lezers moet overgebracht hebben. Zij schetst
dit volk als arbeidzaam, vriendelijk van na
tuur en gastvrij, tevreden met geringe in
komsten, onderling hulpvaardig op een wijze
zooals men die bij meer ontwikkelde volken
zelden aantreft, en tenslotte dit laatste
treft een Hollander vooral buitengewoon
proper op zijn woningen, die voorbeelden van
zorg en reinheid zijn.
Dat dit eenvoudige, vriendelijke landvolk
telkens weer mede het slachtoffer moet wor
den van de eindelooze politieke verdeeldhe
den en ruzies in de steden stemt tot mede
lijden. Het is te hopen voor Spanje dat deze
wilde uitbarsting voorloopig de laatste zal
zijn en dat er een bewind uit zal te voor
schijn treden van lieden, wier doel de rustige
ontwikkeling van de republiek is. Daaraan
hebben land en volk zonder twijfel boven
alles behoefte; geenszins aan politieke theo
retici en avonturiers.
Spanje heeft in korten tijd meer experi
menten ondernomen dan eenig ander land.
Het heeft er niets dan verdriet aan beleefd
en snakt ongetwijfeld naar rust. Maar het
zal die zelf moeten vinden. Het buitenland
kan niet anders doen dan afwachten wat er
uit den heksenketel op het Iberische schier
eiland te voorschijn zal komen. Het wacht
af, en zal er tenslotte wellicht zelf nog wat
uit kunnen leer en.
R. P.
ORGELBESPELING.
Programma der orgelbespeling in de Groote
of St. Bavo Kerk op Donderdag 23 Juli a.s.
des namiddags van 34 uur, door den heer
George Robert.
1. Ve Sonate F. Mendelssohn Bartholdy
2. Fuge as moll Joh. Brahms
3. Rhapsodie III Sur les Cantiques bretons,
C. Saint-Saëns
4 a. Arabesque
b. Choral L. Vierne
g. Morceau de Concert A. Guilmant
Nieuwe Duitsclie lijst van
Joodsche juristen.
Zij mogen niet meer worden
geciteerd.
Ook T. M. C. Asser op de zwarte lijst.
Te Stuttgart is dezer dagen verschenen een
lijst van Joodsche auteurs van rechtskun
dige geschriften, die gelijk in het voor
woord wordt gezegd in de juridische en
economische literatuur sterk op de voor
grond zijn getreden. Een dergelijke lijst wordt
als een groote behoefte gevoeld. Wie onbe
hoorlijke citeering van niet-Arische ge
schriften wil vermijden, moet snel kunnen
vaststellen, of de samensteller van een be
paald werk een Jood is.
Deze lijst aldus het voorwoord is be
doeld voor dagelijksch gebruik. In het bij
zonder voor examenstudie, dissertaties e.d.
is de behoefte aan een dergelijke lijst zoo
dringend naar voren gekomen, dat de samen
stelling noodzakelijk was.
Het boekje bevat ongeveer een 1000-tal
namen van Duitsclie en ook eenige buiten-
landsche Joodsche juristen, wier werk im
mers blijkens de opname op deze zwarte lijst
voor de rechtswetenschap en de economie
van beteekenis is.
Op pag. 3 van het boekje treffen wij de
naam aan van den beroemden Nederland -
schen rechtsgeleerde T. M. C. Asser met de
volgende beschrijving: „Sedert 1889 lid van
de Raad van State der Nederlanden. Doctor
in de rechtswetenschap, hoogleeraar. Amster
dam, doctor honoris causa aan de Universiteit
te Berlijn".
Onlusten in Belgisch soldaten-
kamp.
Na betooging tegen diensttijdverlenging.
Naar het Belgische blad de „Stand
aard" meldt, is het in het kamp van
Beverloo, naar aanleiding van een be
tooging van 3000 soldaten tegen de
verlenging van diensttijd, tot botsin
gen gekomen tusschen soldaten aan
den eenen en officieren en gendarmes
aan den anderen kant.
De ruiten der auto's, waarmede de officie
ren derwaarts getrokken waren, werden stuk
gegooid. Een officier moest vluchten. De sol
daten sloegen vervolgens in de cantine alles
kort en klein.
Ook de „Libre Belgique" maakt melding van
de demonstraties in het kamp van Beverloo
tegen de diensttijdverlenging.
BEGRAFENIS E. A. A. LIERA.
Dinsdag had te Doorn de teraardebestel
ling plaats van het stoffelijk overschot van
den heer E. A. A. Liera, oud-stadgenoot en
oud-voorzitter en eerelid van het Doopsge
zinds Zangkoor.
Namens dit koor sprak de heer Ed. A. van
Bilderbeek, alhier, aan de groeve een kort
woord.
„Eeen woord van dank", aldus spr. „voor
al wat dl heer Liera is geweest voor dat koor.
Het heeft een reeks van jaren onder zijn
voorzitterschap een tijdperk van bloei be
leefd en daarvan mocht ik als zijn plaats
vervanger een waardeerend getuige zijn. Nog
bloeit zijn vereeniging en zij dankt dit voor
een groot deel aan zijn toewijding.
Aan zijn nagelaten betrekkingen, zijn echt-
genoote en zijn kinderen, wensch ik toe, dat
vele goede herinneringen aan den verschei
dene hun tot troost mogen zijn.
Uit naam van bestuurderen en leden van
Doopsgezind Zangkoor zij den overledene toe-
gewenscht: Rust in vrede!"
De zoon, de heer E. A. A. Liera Jr., dankte
voor de belangstelling en sprak ook woorden
van afscheid.
DS. MR. F. C. M. BOENDERS.
Morgen viert Ds. Mr. F. C. M. Boenders,
Ned. Herv. predikant te Oss en voorganger
van de vereeniging in het belang van lijdende
Nederlanders verpleegd te Gheel in België,
zijn zilveren ambtsjubileum.
Fransiscus Coenraad Marinus Boenders
werd 19 Mei 1887 te Middelburg geboren en
studeerde aan het gymnasium te Middelburg
en aan de Rijksuniversiteit te Leiden, om in
1911 candidaat te worden in Friesland. 23
Juli van dat jaar bevestigde wijlen Ds. H. v.
Papendrecht, den jubilaris te Brielsch-
Nieuwland in zijn eerste gemeente. In 1914
vertrok hij naar Abbekerk, war hem in 1916
eervol ontslag werd verleend in verband met
zijn benoeming tot voorganger te Gheel. In
1917 werd de jubilaris benoemd tot- voorgan
ger van de afd. van de Ver. van Vrijz. Herv.
te Haarlem, welke functie hij bekleedde naast
zijn predikantsschap te Gheel. Tot 1919 is hij
te Haarlem werkzaam geweest. In 1921 pro
moveerde Ds. Boenders tot meester in de
rechten en van 19221934 heeft de jubilaris
te Utrecht de advocatuur beoefend.
Eind 1934 stelde hij zich opnieuw be
roepbaar en 6 Jan. 1935 verbond Ds. Boen
ders zich aan de gemeente van Oss:
Ds. Boenders wenscht zijn gedenkdag niet
publiek te vieren. Hij is voornemens a.s.
Zondag in Gheel in de prediking met een
enkel woord aan zijn jubileum te herinneren
en Zondag 2 Augustus voor zijn gemeente
te Oss dit eveneens te doen.
De verdiensten van den jubilaris werden
door de Belgische regeering erkend in zijn
benoeming tot ridder in de Kroonorde van
België..
Radiodistributie Haarlem
Wat Uw kennis met zijn toestel
Krassend uit de aether haalt,
Krijgt U zuiver in Uw kamer
Als U vijftig cent betaalt.
NIEUWE GRACHT 5 TELEF. 10010
(Adv. Ingez. Med.)
Telefoonwijziging.
Zooals men weet is het noodzakelijk geble
ken, een aantal telefoonnummers in ons dis
trict te wijzigen. Ook een der nummers van
Haarlems Dagblad is in die wijziging betrok
ken en wel het nummer 10122 van onze druk
kerij Z.B. Spaarne 12. Dit is nu 10132 gewor
den. Het andere nummer van onze drukkerij
12713 is ongewijzigd gebleven, evenals al onze
kantoornummers.
Abessynische aanval op
Addis Abeba?
Er zou hevig gevochten zijn.
Reuter meldt uit Cairo: Volgens
een telegram, door het ministerie
van buitenlandsche zaken van het
Egyptische consulaat in Addis Abeba
ontvangen, zou een Abessynisch le
ger onder bevel .van Ras Kassa uit
het Zuiden naar de hoofdstad opruk
ken, terwijl Ras Seyoem uit een an
dere richting zou optrekken. Er wor
den botsingen gemeld, waarbij aan
beide zijden zware verliezen geleden
zouden zijn.
De bekende Ras Kassa vertoeft op het
oogenblik in Engeland. In bovenstaand be
richt wordt wellicht een zoon van den leger
aanvoerder bedoeld, maar hieromtrent be
staat geen zekerheid.
Verder herinnert men er aan, dat het re
genseizoen in Abessynië in vollen gang is, zoo
dat het niet waarschijnlijk is, dat groote ope
raties zullen plaats hebben.
Levenslange gevangenisstraf
voor Duitsch journalist.
Wegens hoogverraad.
De Volksrechtbank te Berlijn heeft den
Duitschen journalist Walter Gchwertfeger
wegens hoogverraad veroordeeld tot levens
lange gevangenisstraf en onthouding der bur
gerrechten.
Hij was redacteur van de „Boersenzeitung"
en werd in Juli 1935 gearresteerd, omdat hij
aan buitenlandsche journalisten vertrouwe
lijke daginstructies zou hebben verstrekt,
welke door het ministerie van propaganda aan
de Duitsche pers waren doorgegeven.
Geschatte ontvangsten der
Spoorwegen over Juni.
De geschatte ontvangsten van de Neder-
landsche spoorwegen over de maand Juni
1936 bedragen: Reizigers f 4.042 800.Ba
gage f 78.100.Brief- en Pakketpost
f 149.588.08. Goederen f 2.942.00.—. Levende
dieren en lijken f 29.900.Diversen f 123.600.
Totaal f 7.366.388.08.
De totaal-ontvangst van 1 Januari af
wordt geraamd op f 44.768.669.32 (v. j. defi
nitief f 49.255.527.01), het gemiddeld aantal
kilometers in exploitatie van 1 Jan. af op
3.429 (v. j. 3.557), dus ontvangst per dag-
kilometer f 71.73 (v. j. f 76.52).
De fraude bij het crisiscomité
te Vlissingen.
Administrateur gearresteerd.
VLISSINGEN, 22 Juli. De heer W., admi
nistrateur van het bureau voor sociale zaken
en leider van Maatschappelijk Hulpbetoon te
Vlissingen, is gisteravond gearresteerd. Hij
zal hedenmorgen voor de justitie te Middel
burg worden voorgeleid.
Heden neem ik onzen haring
Nog een keertje bij den kop.
Maar niet zonder een verklaring,
Dien ik hem u nogmaals op.
Het is haringweek geworden,
We zijn er al midden in.
Dus het dier is aan de orde
Voor elk Nederlandsch gezin.
Haring is reeds bij zijn leven
In de zee een nette visch,
Maar hem wordt pas d' eer gegeven,
Als ie 'n dooie wal-visch is.
Tusschen onze haringkaken
Loopt het water in den mond
Als wij ons hem laten smaken
Hij is lekker en gezond.
Naar deskundige verklaring
Is de haring medicijn.
Laat ons met de maatjesharing
Dus ook goede maatjes zijn.
Daarom namen wij dit maatje
Nog een keertje bij den kop.
Zelfs de laatste uit het vaatje
Gaat volkomen in ons op.
P. GASUS.
Inbraak in de Kleine
Houtstraat.
Geldkistje met 800.—' ontvreemd.
Door den heer G. M. Kostermans werd he
denmorgen aan de politie kennis gegeven,
dat in den afgeloopen nacht in zijn heeren
modezaak aldaar is ingebroken. Door de ruit
uit de winkeldeur te lichten heeft de inbre
ker zich toegang tot het perceel verschaft.
In den winkel heeft hij de kassa doorzocht,
maar daar zat niets in. In een achterkamer
had hij meer succes. Daar vond hij in een
dressoir een geldkistje, dat hij met een
schroevendraaier open brak. Eèn bedrag van
ruim f 800 aan bankpapier werd er uit ont
vreemd. De andere papieren, die in het kistje
geborgen waren, zooals polissen enz., smeet
hij ter zijde. De bewoner heeft niets ver
dachts gehoord.
De politie tracht hem op te sporen.
Brand in Noorsch stoomschip.
Vuur spoedig door Rotterdamsche
brandweer gebluscht.
Dinsdagmiddag omstreeks half twee heeft
het Noorsche stoomschip „Tarn" van de ree-
derij Wilhelmsen te Oslo, welk schip van
Hamburg via Antwerpen Dinsdag den nieu
wen Waterweg was binnengeloopen en aan
paal 52 in de Waalhaven te Rotterdam lag,
kennis gegeven, dat er een brand was ont
staan in ruim 3. Daar de bemanning met de
automatische bluschapparaten den brand
niet op eigen kracht kon blusschen heeft
men het ruim afgesloten en assistentie ver
zocht.
De brand die zich aanvankelijk ernstig liet
aanzien, bleek echter niet van zoo grooten
omvang te zijn als men vermoedde.
Met vier stralen heeft de brandweer het
vuur spoedig bedwongen.
Autobus in een afgrond
gestort.
Negentien inzittenden ernstig gewond.
DRAGUIGNAN, 21 Juli. (Reuter-ANP) Een
autobus, die van Parijs naar Nice onderweg
was, is in de nabijheid van deze plaats ten
gevolge van een verkeerde manoeuvre van
den weg geraakt en van een hoogte van 45
M. op de rotsen gevallen.
Zeventien inzittenden en de beide chauf
feurs werden ernstig gewond.
Het woord is aan....
Bcnald
Door vieeningen brengt
men een volk in oproer, door
karakter beheerscht men het.
Goudvoorraad Ned. Bank
weer vermeerderd.
Thans met ƒ5.4 millïoen.
De goudvoorraad van de Neder-
Iandsche Bank is ook nu weer, naar
uit de jongste weekstaat blijkt, toe
genomen. Ditmaal bedraagt de stij
ging f 5.4 millioen. De totale edel-
metaalvoorraad is thans gekomen op
f 650 millioen. Het dekkingspercen
tage bedraagt bijna 80 procent.
Kippendieven gesnapt.
Succes voor de Veluwsche politie.
De politie gaat nog steeds door met krach
tige hand opruiming te houden onder de kip
pendieven. die geruimen tijd de Veluwe on
veilig hebben gemaakt.
Thans zijn wederom vijf personen gear
resteerd, verdacht van diefstal van jonge
hennen, medeplichtigheid daaraan of heling.
In Alkmaar zijn ingesloten W. de B.. G. M.
en P. C. R., terwijl in Arnhem W. M. en J. R.
hetzelfde lot deelen. Voorts werden in den Up
door de politie 181 van diefstal afkomstige
jonge hennen in beslag genomen, die aan den
rechtmatigen eigenaar S. te Walderveen kon
den worden teruggegeven.
Hoewel de verdachten aanvankelijk steeds
alle schuld ontkennen, stapelden de bewijzen
tegen hen zich telkens op.
Het succes, dat de politie met haar actie te
gen de kippendieven in enkele weken tijds
heeft, is enorm, dank zij de samenwerking
der corpsen van verschillende gemeenten.
WEER EEN VERDACHT BRANDJE TE OSS.
OSS, 22 Juli. Gisteravond te omstreeks
half twaalf ontdekten buren, dat er rook
kwam uit het huis, bewoond door de familie
S., gelegen aan de Molenstraat te Oss. De
buren gingen de bewoners waarschuwen. Toen
zij werden opengedaan, bleek, dat eeen tafel
kleed, dat in de woonkamer op tafel lag,
smeulde. Het vuurtje werd met vereende
krachten spoedig gebluscht, waarna de buren
het huis verlieten.
Ongeveer tien minuten later werd wederom
in dezelfde woning brand ontdekt, thans op
de bovenverdieping. De brandweer werd ge
waarschuwd. Inmiddels hadden manschappen
van de maréchaussée den brand eveneens ge
zien. Zij slaagden er in, zonder dat groote
schade werd aangericht, het vuur meester
te worden.
In verband met dezen brand zijn
S., zijn vrouw en dochter aan een verhoor
onderworpen.
De opstand in Spanje is nog geenszins on
derdrukt. De rebellen rukken van twee
kanten naar Madrid op.
pag. 4
In een communiqué wordt verklaard, dat het
doel der conferentie te Londen is, den Euro-
peesclien vrede te versterken.
pag. 4
Bloemisten vragen f Wi millioen crisissteun.
pag. 3
Een wijziging in de levenvserzekeringtarieven
zou op handen zijn.
pag. 3
Frans Miller, Olympisch starter.
pag. 6
De Davis Cup-wedstrijd AustraliëDuitsch-
land is door Australië gewonnen.
pag. 6
ARTIKELEN. ENZ.
R. P.: Spaansche burgeroorlog.
pag. 1
Van onzen Geneefschen correspondent: De
vijfde internationale conferentie voor het
openbaar onderwijs.
pag. 4
Van onzen correspondent te Genève: Van drie
Zwitsersclie veteranen.
pag. 9
Van onzen Berlijnschen correspondent: Ber
lijn en de Olympische Spelen.
pag. 2
Jhr. dr. J. C. Mollerus: De a.s. vestigingswet.
pag. 5
J. H. de Bois: Haarlem's Kunstbezit.
pag. 3
L. S. Stokrozen.
pag. 5
Langs de Straat. Willy van der Tak: Ontwaken
aan den Amstel.
pag. 3
H. D. Vertelling: De Opaal.
pag. 5
De Burgerlijke Stand van Haarlem is opge
nomen op pag. 7,
De rots van GibraT'ar -staat door de onlusten van Spanje weer in het middel
punt van de belangstelling. Gibraltar is door de Engelschen tot een zeer sterke
vesting gemaakt. De reusachtige pantserplaten op onze foto beschermen reser
voirs voor drinkwater en stookolie.
