De sluier der liefde.
Morgen automatische
telefoon.
Hei Be&okgtiiksie
54e Jaargang No. 16286
VèrscKijnt dagelijks, KeKalve op Zon- ën Feestdagen
Dinsdag 28 Juli 1936
HAARLEM S DAGBLAD
Directie: P. W. PEEREBOOM
en ROBERT PEEREBOOM.
UITGAVE LOURENS COSTER MAATSCHAPPIJ VOOR
COURANT-UITGAVEN EN ALGEMEENE DRUKKERIJ N.V.
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM.
ABONNEMENTEN: per week 0.25, per maand ƒ1.10, per 3 maanden
3.25, franco per post ƒ3.55, losse nrs. 0.06. Geïllustreerd Zondagsblad:
per week 0.05, p. maand 0.22, p. 3 mnd. 0.65, franco p. post 0.72*4.
Bureaus: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12
Telefoon Nos-: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 o Redactie 10600
Drukkerij10132,12713 Administratie: 10724, 14825 Postgiro 38810
Bijkantoor: Soendaplein 37, Haarlem-Noord, Telefoon 12230.
ADYERTENTIëN 15 regels 1.75, elke regel meer 0.35. Reclames
0.60 per regel. Tarieven regelabonnementen op aanvraag. Vraag en
aanbod 1—4 regels 0.60. elke regel meer 0.15. Onze Groentjes zie
hoofd rubriek.
Gratis Ongevallenverzekering voor betalende abonnés. Levenslange on
Idem voor Abonnés op het Geïllustreerd Zondagsblad: Levenslange
Alles indier
geschiktheid 1600.-, Overlijden 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog 1400.-, Duim 250.-, Wijsvinger f 150.-, Elke andere vinger 50.-, Arm- of Beenbreuk 30.-
ongeschiktheid f 2000.-, Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog 400 -, Verlies Duim 75.-. Verlies Wijsvinger 75.-. Verlies andere vinger 30.-
het gevolg van een ongeval en volgens gratis ten kantore van dit blad verkrijgbare voorwaarden.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TIEN BLADZIJDEN
HAARLEM, 28 Juli.
Spanje.
De Spaansche burgeroorlog woedt voort
zonder eenig logisch ontwikkelings-beeld te
geven. Van beide zijden klinken de berich
ten omtrent behaalde overwinningen zoo
weinig overtuigend, dat men zich vanzelf
afvraagt of de regeering ter eene en de lei
ders van den opstand ter andere zijde er
zelf wel een helder begrip van hebben, hoe
hun kansen eigenlijk sitaan, hoe de diverse
gevechten in verschillende streken van het
uitgestrekte land eigenlijk zullen verloopen.
Best mogelijk dat zij het zelf niet meer kun
nen overzien. Noch aan regeeringszijde, in
het Volksfront dus, noch aan de zijde der
opstandelingen heerscht eenheid van stre
ven. Het zijn niet alleen partijen maar ook
persoonlijke ambities die elkaar straks, als
een van beide zijden een bloedige overwin
ning zal hebben behaald, zullen gaan tegen
werken. Mocht de regeering zegevieren, dan
is het de vraag of zij de macht der door
haar zelf bewapende vakarbeiders het hoofd
zal kunnen bicden en zelf dé leiding in han
den houden. Zegevieren de opstandelingen
tegen het huidige bewind, dan moet een gan-
sche staalkaart van richtingen onderling
uitmaken wie de macht nu verwerven zal.
Onder de opstandelingen zijn republikein-
sche generaals, monarchistische generaals,
fascisten, carlisten (die het koningschap aan
een andere Bourbonsche familie-tak willen
...toekennen) en een van de generaals, die tot
de voorstanders van een militaire dictatuur
behooren, heeft alvast verklaard dat „het
volk volkomen vertrouwen in zijn generaais
stelt", hetgeen minstgenomen twijfelachtig
is, want zij zijn het onderling niet eens Ook
zijn volken, al worden zij gemakkelijk het
slachtoffer van strijdende facties en al
moeten ze geleid worden, altijd schrander
genoeg om te begrijpen dat generaals even
min staatslieden zijn als staatslieden gene
raals. Als men een burger aan het hoofd van
een leger stelt zal hij rare beslissingen ne
men. Als men een generaal tot staatsman
promoveert is hetzelfde met zekerheid te
verwachten, en geen wonder. De wereldge
schiedenis kent slechts een paar geniale uit
zonderingen op dezen regel, maar van de
aanwezigheid van een Napoleon onder Span-
je's generaals is nog nimmer iets gebleken.
Erger: in de laatste jaren van de Spaansche
ruzies heeft zich evenmin een groot leger
aanvoerder als een groot staatsman gemani
festeerd.
Overigens heeft het moede, verscheurde
Europa al zeer weinig behoefte aan nog een
dictator „in grooten stijl". Spanje voert zijn
burgeroorlog, maar het staat tot dusver bui
teneden strijd der internationale belangen. De
Spaansche buitenlandsche politiek is sinds
lange jaren geweest (zooals iemand eens ge
zegd heeft): „aan den anderen kant van de
Pyreneeën te blijven". Een streven, dat door
Europa niet genoeg gewaardeerd kon worden.
De hemel beware het voor een Spaanschen
dictator die het heele volk tot de tanden be
wapent, aankondigt dat „de wereld aan Spanje
zal genezen" en „het Spaansche imperium"
als punt 1 op zijn program zet. De gedachte
schijnt op dit moment een tikje lachwekkend,
maar uit hevige revoluties plegen grootmach
ten te groeien binnen verrassend korten tijd,
zooals de twintigste eeuw nu ook al weer bij
diverse gelegenheden heeft bewezen.
De weg naar genezing zal voor Spanje wel
geen kort proces kunnen zijn. Het mist de
vaste basis, de sterke ruggegraat van een
krachtigen middenstand. Het werd en wordt
heen en weer geslingerd tusschen extremis-
men en persoonlijke ambities van militaire en
politieke Strefers. Het heeft ook met het
vraagstuk monarchie-of-republiek nog niet
afgerekend. Vandaar dat de in 1931 verdre
ven koning. Alfonso XIII zich alweer aange
boden heeft, „indien men hem roept", het
geen behalve zijn zin voor avontuur ook zijn
persoonlijken moed bewijst. Want hij moet er
zelf toch wel sterk aan twijfelen of een
tweede koningschap hem niet op geweldda
dige wijze aan zijn eind zou brengen.^
Ook te Voorburg een televisie
zender.
's Gravenliage, 28 Juli. Ingevolge het
besluit van den minister van binnenlandsche
zaken is aan het experimenteele radio-zend
station P.A.O.J.F. van den heer J. G. Mulder,
van Halewijnlaan 287 te Voorburg, vergun
ning verleend voor het draadloos uitzenden
van° televisiebeelden op een golflengte van
ongeveer 80 meter. Deze uitzendingen, welke
als"wetenschappelijk experiment bedoeld zijn,
zullen geschieden op alle Zaterdagavonden,
direct na het sluiten van de Nederlandsche
omroepzenders. De juiste datum van inbe-
drijfstelling zal nader worden bekend se-
maakt.
Meneer had iets stoutigs bedreven,
Mevrouw had die wandaad ontdekt,
En nimmer had iets in haar leven,
Zoo hevig haar toorn opgewekt.
Eerst huilde zij tranen met tuiten,
Maar dat liep weer droog na een tijd,
Toen dreunden de echtlijke ruiten
van bijtend en snerpend verwijt.
Zij slaagd' erin, hem te vertellen,
Wat of zij precies van hem dacht,
Geen rechter die vonnis moest vellen,
Heeft 't ooit zoo volledig volbracht.
Toen eindlijk de stroom werd verbroken
En zij voor een oogenblik zweeg,
Was 't niet, dat ze uit was gesproken,
Maar opdat ze adem herkreeg.
Toen kreeg meneer kans om te zeggen:
Ja, goed, ik verdien het verwijt,
Maar laat ons een sluier nu leggen,
Op 't droef onveranderlijk feit.
Mevrouw stond van woede te trillen
In heel haar breed golvende lijn:
Een sluier? dat zou je wel willen,
't Moet minstens een bontmantel zijn.
P. GASUS.
Ij^ cd De Zee op de Heide
poekeSo BADHOTEL
temidden v cn bosch en heide
«V. LArt'.
(Adv. Ingez. Med.)
Noodweer boven Zandvoort.
Straten ondergeloopen.
Hedenmorgen te ongeveer 9 uur
brak boven Zandvoort een hevige
donderbui los, gepaard gaande met
ontzaglijke stortregens. De gevolgen
bleven niet uit. De riolen konden het
overvloedige water niet verzwelgen.
De Willemstraat en omgeving stonden
decimeters onder water. Op het
Schoolplein van school B, spoelde om
een rioolput 'n groot gat in den grond.
Om het overtollige water kwijt te ra
ken, werd de Oosterstraat opengebro
ken, zoodat door de gevormde geul
het water kon afvloeien naar een
open terrein langs de trambaan.
In den stroomenden regen ploeterden de be
woners om de deuren en luchtroosters met
zand te barricadeeren. Velen gelukte het, zoo
het vuile water buiten de deur te houden. An
deren'kregen het, ondanks hun harde werken,
toch binnen.
Ook in de Verlengxle Haltestraat stond het
water ruim 2 d.M. hoog; het kon slechts met
groote moeite buitengehouden worden. Toen
het water eindelijk wegzakte bleef een vette
laag rioolvuil op straat achter, die een on-
draaglijken stank verspeidde.
Het wordt wel hoog tijd, dat hier afdoende
maatregelen worden genomen om herhalingen
te voorkomen.
Het Stationsplein' werd in korten tijd in een
meer herschapen; het afvloeiende water
maakte een groot gat in het talud aan de
Noordzijde.
Ook de Brederodestraat kwam voor een deel
onder water te staan. In verschillende huizen
was de waterschade veroorzaakt door lekken,
zeer groot.
Pas tegen half 12 werd de regen minder en
kon men zich weer op straat wagen.
Paard springt door etalage.
Sigaren en cigaretten vertrapt.
De sigarenwinkel van den her Kroes op
den hoek van het Zuider Buitenspaarne en
den Kampersingel heeft vanmorgen bezoek
gehad van een onverwachte, onbesuisde en
onvoordeelige klant. Een paard dat voor
een sleeperskar was gespannen, schrok
kennelijk van de tram, die daar den bocht
maakt en i sprong plotseling opzij pardoes
de étalage van den sigarenwinkel binnen.
De ravage was natuurlijk groot. De groote
spiegelruit lag in duizend scherven terwijl
ook van de inhoud van de étalage niet veel
over bleef. De etagères werden vernield, siga
ren en sigaretten werden dooreen geworpen
en vertrapt.
Natuurlijk was er voor het incident, dat
nog wel tijdens den stroomenden regen plaats
vond. veel belangstelling.
PERSONALIA.
Voor het examen M.O. Fransch is geslaagd
de heer H. Rodenboog, te Haarlem.
ONGELUK IN DE WEI.
Hedenmorgen zes uur wilde de 47-jarige
landbouwer W.. wonende aan den Oudeweg.
op een weiland in den Waarderpolder bij een
koe een stuk eelt van haar poot snijden. Plot
seling schoot het mes uit en raakte zijn rech
ter dijbeen, waar een slagader werd doorge
sneden. Door een lid van den Ongevallendienst
werd hij ter plaatse verbonden, waarna hij
per ziekenauto naar de Maria-Stichting werd
vervoerd.
Voor abonné's in Haarlem, Heem
stede, Aerdenhout en Bloemendaal.
Zooals reeds per circulaire aan alle tele-
foonabonnés werd medegedeeld, zal morgen-,
Woensdagochtend om 8 uur het tijdstip zijn
aangebroken, waarop telefoongesprekken met
de aangeslotenen op de netten te
Hillegom K 520
Lisse K 530
Sassenheim K 532
Noordwijkerhout K 533
Bennebroek K 502
IJmuiden K 550
Santpoort K 560
automatisch (dus zonder tusschenkomst van
de telefoniste te Haarlem) zullen kunnen
worden tot stand gebracht.
Vóórdat het betrokken abonnénummer
wordt gedraaid, moet eerst het kengetal, dat
hierboven achter de diverse plaatsen is aan
gegeven, worden gekozen. De diverse kennum-
mers zijn vermeld in de Interlocale Naamlijst
en voor wat Bennebroek en Santpoort betreft
bovendien in den zoo juist verschenen nieu
wen localen gids.
Voorts zal morgen om 13 uur het nieuwe te
lefoonnet Santpoort worden in dienst gesteld,
waarop diverse abonné's, die tot dusverre op
het net Haarlem waren aangesloten, zullen
worden overgebracht. Van 13 uur af kieze
men dus niet meer de oude Haarlemsche num
mers, doch de nieuwe Santpoortsche num
mers voorafgegaan door het kengetal K 560.
Deze nieuwe nummers zijn achter in den nieu
wen gids, in een afzonderlijk gedeelte „Sant
poort", vermeld. Volledigheidshalve zij hier
voor de nieuwe Santpoortsche abonnés aan
toegevoegd, dat zij na 13 uur de Haarlemsche
abonnés kunnen bereiken door eerst het ken
getal van Haarlem namelijk K 500 te draaien
en daarna het Haarlemsche abonnénummer
te kiezen.
Leest vooral neg eens het voorwoord (blz. 5)
van den localen gidsl
Revolutionnair complot in
Peru ontdekt.
Uit Buenos Aires: Volgens uit Lima ont
vangen berichten, zou de Peruaansche re
geering een revolutionnair complot hebben
ontdekt. De omwenteling had vandaag ter
gelegenheid van den nationalen feestdag
zullen uitbreken. Er hebben verscheidene ar
restaties plaats gehad.
Samenwerking van overheids
bedrijven met installateurs.
Regeeringscommissie geïnstalleerd.
Gelijk bekend, werd kortelings bij gemeen
schappelijke beschikking van de ministers
van Handel. Nijverheid en Scheepvaart en
van Waterstaat een commissie ingesteld,
welke tot taak zal hebben van voorlichting
te dienen in zake een regeling nopens de
samenwerking van overheidsbedrijven (elec-
triciteit, gas enz.) en installateurs, zulks in
zonderheid met betrekking tot den verkoop
van verbruikstoestellen in den ruimsten zin.
Mede uit naam van zijn ambtgenoot van
Waterstaat heeft de minister van Handel,
Nijverheid en Scheepvaart prof. dr. Gelissen
dezer dagen in het gebouw van zijn departe
ment bedoelde commissie geïnstalleerd.
De minister, die de bestaande verhoudin
gen op dit terrein in den breede schetste,
sprak den wensch uit, dat het der commis
sie moge gelukken een voor alle partijen be
vredigende oplossing voor te bereiden.
Dr W. L. Groeneveld Meijer dankte als
voorzitter der commissie mede namens de
overige leden voor de vereerende opdracht,
waarvan hij zich intusschen de moeilijkhe:
den allerminst ontveinsde.
Roofmoord te Grootegast
opgehelderd.
Vermoedelijke daders in arrest gesteld.
GRONINGEN, 28 Juli. Naar wij
vernemen is de justitie er dank zij
de uitstekende samenwerking tus
schen de verschillende politiecorpsen
in geslaagd, licht te brengen in de
zaak van den roofmoord te Groote
gast, waarvan de 72-jarige heer R.
Zetsma het slachtoffer is geworden.
De vermoedelijke daders bevinden
zich reeds in arrest. Het zijn de
Gebr. Wiersma, resp. 27 en 24 jaar
oud. afkomstig uit Drachtster Com
pagnie.
Trans-Siberische express
verongelukt.
Groot aantal slachtoffers?
Volgens te Sjanghai ontvangen be
richten uit Charbin is de Trans-Sibe
rische exprestrein op de in een steile
helling loopende lijn tusschen Khin-
gan en Pokotoe verongelukt.
De tweede locomotief van den trein, twee
wagons derde klasse en een postwagen stortten
van een steile glooiing omlaag. De wagons
eerste en tweede klasse bleven staan. Het juiste
aantal slachtoffers is nog niet bekend. Men
vreest echter dat het aanzienlijk is.
Motorrijder in volle vaart
tegen auto gereden.
Doodelijk ongeluk te Heiloo.
HEILOO, 28 Juli Gisteravond te omstreeks
twaalf uur heeft bij de kruising Stationsweg-
Rijksstraatweg te Heiloo een ernstig motor
ongeluk plaats gehad. De 20-jarige motorrij
der Sieverink uit Alkmaar is in volle vaart in
botsing gekomen met een personenauto. De
motorbestuurder en de duorijder werden op
den weg geslingerd en bloedend ver
wond. De motorbestuurder is met een sehe-
delbasisfractuur in het ziekenhuis te Alkmaar
opgenomen. Hedenmorgen is hij daar over
leden.
De duorijder, zekere Scheyt uit Egmond-
Binnen, kreeg ernstige inwendige kneuzingen.
Ook hij is in het ziekenhuis te Alkmaar opge
nomen.
Het motorrijwiel en de auto werden ernstig
beschadigd.
Gevaarlijke auto-racebaan op
de Heiloosche kermis.
HEILOO, 28 Juli De kermisdagen te
Heiloo zijn niet geheel zonder ongevallen
verloopen. Nadat Zondag eenige bezoekers
van de autoracebaan verwondingen van niet-
ernstigen aard hadden opgeloopen, hebben
twee leden van het personeel Maandagavond
dusdanige verwondingen bekomen, dat zij
niet meer in staat waren hun werkzaam
heden verder te verrichten. Toen de beide
mannen zich op de baan bevonden, konden
zij op een gegeven oogenblik de aankomende
wagentjes niet tijdig uit den weg gaan. Zij
werden aangereden en daarbij ernstig aan
de voeten gewond. Een hupner werd daarbij
de Achillespees doorgesneden. De man in
ter verpleging in het ziekenhuis te Alkmaar
opgenomen. De andere persoon moest ter
verpleging naar zijn woning worden overge
bracht.
Later op den avond kwam een zevenjarig
meisje op de auto-racebaan te vallen, waarbij
ook zij verwondingen opliep.
Het woord is aan....
Bagehot:
Een staatsman in een con-
stitutioneelen staat is ge
woonlijk een man van ge-
ivone opvattingen en onge
wone bekwaamheden.
Amerika's ambassadeur
verlaat Spanje.
WASHINGTON, 28 Juli (Reutar-A.N.P.)
De ambassadeur der Vereenigde Staten in
Spanje heeft het ministerie van buitenland
sche zaken medegedeeld, dat hij het Spaan
sche grondgebied verlaat, en zijn hoofd
kwartier vestigt aan boord van het oorlogs
schip „Cayuga", vanwaar hij zal toezien op
de bescherming der Amerikanen in alle dee-
len van Spanje.
Nationaal-socialisten in
Oostenrijk gearresteerd.
Reuter meldt uit Innsbrück: 500 Duitsch©
toeristen, die het Alpinistencongres te Gar-
rnisch hadden bijgewoond, hebben een uit
stapje gemaakt naar Innsbrück, waar zij
door de bevolking enthousiast werden ont
vangen. Aangezien de nationaal-socialisten
hebben getracht, een Hitler-betooging uit te
lokken, zijn 34 hunner gearresteerd.
Samenstelling der Britsche
V olkenbondsdelegatie.
In het Lagerhuis deelde Eden gistermiddag
mede, dat de Britsche delegatie op de a.s. zit
ting van den Volkenbond zal bestaan uit Lord
Halifax, Malcolm Macdonald en Eden zelf.
Vliegtuig in zee gestort bij aan
komst van de Queen Mary.
Reuter meldt uit Londen: Toen de „Queen
Mary" het lichtschip ..Ambrose" naderde, is
een vliegtuig, waarmede 9 persfotografen het
schip tegemoet waren gevlogen, in zee gestort.
De „Queen Mary" veranderde onmiddellijk van
koers, doch een Amerikaansch schip, dat zich
in de nabijheid bevond, bereikte het eerst de
plaats van het ongeluk. Gemeld wordt, dat
een der inzittenden van het vliegtuig om het
leven is gekomen, terwijl enkele anderen ge
wond werden.
PASTOR KAETZKE GAAT 1 OCTOBER
NAAR DEN HAAG.
Pastor P. Kaetzke, predikant bij de Duitsch
Evangelische gemeente te Haarlem, heeft
thans aan den kerkeraad te 's Gravenhage
bericht, dat hij zijn beroep naar Den Haag
heeft aangenomen. Met ingang van 1 October
a.s. zal hij Pastor Herbst, die naar Duitsch-
land terugkeert, opvolgen. Pastor Herbst zal
op Zondag 27 September zijn afscheidspreek
houden. Zondag 4 October, zal Pastor Kaetzke
bij de Haagsche gemeente zijn intrede doen
In Zuid-Spanje zijn bloedige gevechten r
leverd. Bij Madrid is de beslissende slag
uitgebleven.
pag.
Minister Eden bespreekt in een groote rede r
het Lagerhuis de internationale verhoudin
gen.
pag.
De K. N. S. M. stuurt in overleg met de re
geering schepen naar Spanje.
pag 3
De regeering zal voor het einde van dit zit
tingsjaar plannen indienen voor het lucht-
wapen en de vloot in Ned. Indië.
pag. 3
Voor de kleine boerenbedrijven is een voor
lichtingsdienst ingesteld.
pag. 3
Maandag is weer een bader te Scheveningen
verdronken.
Pag. 3
Boven Zandvoort heeft hedenmorgen een
noodweer gewoed.
Pag 1
Morgen begint de automatische telefoon te
werken.
pag. 1
Euwe verliest zijn partij tegen Bogoljubow.
pag. 5
De eerste Nederlandsche athletcn zijn te Ber
lijn aangekomen.
pag. 6
ARTIKELEN, ENZ.
R. P.: Spanje.
pag. 1
Van onzen correspondent te Londen: Welk
doel heeft Engeland met zijn bewapening?
pag. 4
V. A. Kampers: Het is vervelend in Amster
dam.
pag. 3
J. Bastiaans: De moeilijke weken op de la
gere school.
pag 2
Amy Groskamp-ten Have; Een vrouw schrijft
H. D. Vertelling. Eugene Heltai: Carmen?^
Schaakrubrick.
Het beroemde Engelsche parlementsgebouw wordt grondig gerestaureerd. Een
deel van de gebeeldhouwde gevelreliefs wordt hierbij afgedankt en oDenbaar
yerkocht.
pag. 6
pag. 5
De Burgerlijke Stand van Haarlem is opge
nomen op pag. 7,