Rijwielplaatje.
Hei Befakytijitsie
54e Jaargang No. 16287
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Woensdag 29 Juli 1936
HAARLEM S DAGBLAD
Directie: P. W. PEEREBOOM
en ROBERT PEEREBOOM.
UITGAVE LOURENS (JUïslEK MAATSCHAPPIJ VOOR
COURANT-UITGAVEN EN ALGEMEENE DRUKKERIJ N.V.
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM.
ABONNEMENTEN: per week ƒ0.25, per maand ƒ1.10, per 3 maanden
ƒ3.25, franco per post ƒ3.55, losse nrs. ƒ0.06. Geïllustreerd Zondagsblad:
per week ƒ0.05, p. maand ƒ0.22, p. 3 mnd. f 0.65, franco p. post f 0.12V3
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12
Telefoon Nos-: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Drukkerij: 10132,12713 Administratie: 10724, 14825 Postgiro 38810
Bijkantoor: Soendaplein 37, Haarlem-Noord, Telefoon 12230.
ADVERTENTlëN 15 regels J 1.75, elke regel meer t 0.35. Reclames
ƒ0.60 per regel. Tarieven regelabonnementen op aanvraag. Vraag en
aanbod 14 regels f 0.60. elke regel meer ƒ0.15. Onze Groentjes zie
hoofd rubriek.
Gratis Ongevallenverzekering voor betalende abonnés. Levenslange ongeschiktheid 600.-, Overlijden J 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog ƒ400.-, Duim ƒ250.-, Wijsvinger f 150.-, Elke andere vinger 50.-, Arm- of Beenbreuk f 30.-,
Idem voor Abonnés op het Geïllustreerd Zondagsblad: Levenslange ongeschiktheid ƒ2000.-, Overlijden 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog 400 .-, Verlies Duim f 75.-. Verlies Wijsvinger ƒ75.-. Verlies andere vinger ƒ30.-.
Alles indien het gevolg van een ongeval en volgens gratis ten kantore van dit blad verkrijgbare voorwaarden.
Overval op Leidsch taxi
chauffeur voor de rechtbank.
Tramwagen ontspoorde.
Steenen waren op de rails gelegd.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TIEN BLADZIJDEN
HAARLEM, 29 Juli.
De Schaakmeesters.
Gisteren ben ik eens naar het Internationa
le Meestertournooi in Zandvoort gaan kijken.
Het speelt zich af in een zijzaal van het
Grand Hotel, die een beetje vreemd 19e
eeuwsch aandoet vanwege haar hoogte, en
haar witgepleisterde muren en haar wonder
lijke gordijnen, maar die een vorstelijk uit
zicht biedt over golvend duinlandschap en
verre zonnige zeeNatuur in vollen Juli-
praeht. Binnen houdt de zonderlinge Mensch
zich met gansch andere gedachten bezig. In
twaalf geperfectionneerde denk-exempiaren
zit hij twee-aan-twee zich af te pijnigen om
het ingewikkeldste spel dat hij ooit bedacht
heeft te winnen. Urenlang martelt hij zich af
en zijn nervositeit is vaak zichtbaar! Ik ben
geen schaker, maar als belangstellend mede-
mensch, physionomieën en gebaren waarne
mend achter het koord dat de twaalf hersen-
acrobaten van het publiek scheidt, heb ik
zonder groote moeite begrepen dat' Landau in
verliezende positie tegen Fine verkeerde lang
voor hij opgaf en dat hij wanhopige pogingen
deed om de gevolgen van een erg verkeerden
zet te bezweren. Ik heb bevroed dat Spielmann
met verwoede volharding' en nijdige concen
tratie bezig was zijn mede-Oostenrijker
prof. Becker „op den langen afstand" te ver
slaan, dat de jeugdige Prins zich in de listen
van den wereldkampioen Max Euwe verstrik
te en dat Keres, het 19-jarige keurige Estlan-
dertje, zich wel bewust was dat hij van Does-
burgh bij de kladden had. Voor poker, een
kaartspel waarbij men, zooals u weet, al zijn
emoties moet weten te verbergen en dus een
volkomen-ondoorgrondelijk gezicht trekken,
zouden deze schaakmeesters vrijwel allen on
geschikt zijn. Ook Maroczy, de 66-jarige vete
raan met den markanten en belangwekken-
den kop, de schepping eens groot portretschil
ders waardig. En ook zijn tegenstander van
Dinsdagmiddag, dr. Tartakower. De eenige
uitzondering lijkt mij Bogoljubow, ondanks
zijn naam Duitscher, overigens dik als een
Beier en opvallend-vaag van gelaatsuitdruk
king, traag van gebaar.
Het is een aardige bezigheid, een Meester
tournooi aldus te beschouwen, den stand en
de bewegingen der geheimzinnige schaak
stukken negeerend, de expressies der gelaten
en de gebaren en wandelingen der Meesters
bespiedend. Ook deze beschouwing brengt u in
de sfe^r van het geval. Gij beleeft haar mee.
Uw eigen concentratie op dit aspect van den
strijd wordt blijkbaar in de machtige schaak
concentratie achter het koord opgenomen,
meegesleept. Gij geraakt ten zeerste geboeid.
Het gezelschap in het zaaltje ziet er erg in
ternationaal uit en het is er een beetje rom
melig. Concentratie en onrust wedijveren er
met elkaar. De denkkampioenen zitten bij tij
den twintig minuten over één zet te peinzen,
maar als hij dan eindelijk gedaan is, springt
de Meester haastig op, laat zijn tegenstander
zich verdiepen in de nieuw-geschapen situatie
en gaat kijken bij de andere partijen. Grün-
feld, zwaar steunend op zijn wandelstok,
schijnt meer belangstelling voor al de andere
conflicten te hebben dan voor zijn eigen strijd
met Bogoljubow maar hij wint tenslotte
toch en het jonge Estlandertje Keres, be
zetter van de tweede plaats, moet telkens eens
gaan kijken hoe de leider, de schier-even-
jeugdige Amerikaan Fine, er voor staat. Er
wordt veel gewandeld; ieder verlaat op zijn
beurt zijn naambordje-met-nationaliteit-erop-
vermeld, laat het bij een leegen stoel achter
en verkuiert zijn onrust. Alleen meester
Spielmann blijft onafgebroken aan zijn plaats
genageld.
Wonderlijke collectie menschentypen, deze
schaakmeesters. Een heterogene verzameling.
Als men hen, niet wetend wie zij waren, op
straat tegenkwam, zou men in Becker en
Euwe wellicht den schaakmeester, althans den
geleerde veronderstellen. Maar in de anderen?
De jonge Keres heeft meer het type van
Haagschen cricketer of tennisspeler, Maroczy
zou met succes voor een ouden tooneelspeler
doorgaan, Bogoljubow voor een beursmake-
laar-met-vacantie. Sommige anderen schijnen
al heel moeilijk te classificeeren en daartoe
behoort Fine, de leider en vermoedelijke win
naar van dit tournooi, die er heelemaal niet
wetenschappelijk uitziet, alleen maar een
beetje eigendommelijk van uiterlijk is en ove
rigens net zoo goed voor kantoorbediende als
voor een der nieuwe schaakgenieën van de
zen tijd versleten kan worden. Hij is heel
jong, maar nogal zelfbewust, en hij schijnt
genoegelijk-kalm te blijven als hij „in tijd
nood raakt"een schrikbeeld .nochtans
voor iederen schaker, waarbij vaak een over
haaste zet de partij doet verliezer:.
In dit Zandvoortsche tourrooi leidt thans
de Jeugd. 1. Fine met 6Vz punt, Keres met
(Kan vrijelijk gezongen worden,
wijze: Hebt u nog sigarenbandjes?
Mits heel zachtjes, met het oog
op de baren.)
Hebt u al een rijwielplaatje?
't Oude heeft weer afgedaan,
Voor een nieuw belastingslaatje,
Biedt de staat het nieuwe aan.
Niemand is verplicht tot koopen,
Weigering is toegestaan,
Maar'dan moet u verder loopen,
Of per tram of auto gaan.
Hebt u al een rijwielplaatje?
Hebt u al een riks gespaard,
Die u ergens in een laadje
Voor den fiscus hebt bewaard.
Denk eraan, als het spendeeren,
U misschien wat erg bezwaart,
't Is, wanneer ze controleeren,
Meer dan een rijksdaalder waard.
Hebt u al een rijwielplaatje?
Denk erom, het is nu tijd,
-"s Is dan wel geen mooi plakkaatje,
Maar 't is een noodzaaklijkheid.
Een van die zoo dure plichten,
Waaraan je je morrend wijdt.
Maar u moet haar nu verrichten,
Dat u straks in vrede rijdt.
P. GASUS.
MONOPOLE - ZANDVOORT
TELEFOON 40.
IEDEREN NACHT CABARET.
JOHNNY RISCOE
THE CLUB GIRLS
Geopend tot 5 uur 's morgens.
(Adv. Ingez. Med.)
5Y2 punt. Dat is volstrekt geen regel bij
schaaktournooien, maar hier is het zoo. Zal
zij zich handhaven op de beide leidende
plaatsen? Euwe staat met 5 punten op de der
de plaats. Bogoljubow, Maroczy en Tartako
wer volgen ex aequo met leder 4Vz punt. Er
zijn nog drie ronden te spelen en er is nog
veel mogelijk, ofschoon Fine wel een heel
mooie kans maakt op de overwinning.
De spanning neemt van dag tot dag toe.
R. P.
Een nieuwe industrie te
Haarlem.
Aan het Noorder Buitenspaarne.
Eenigen tijd geleden hebben wij mededee-
lingen gedaan over de aanstaande vestiging
van een nieuwe industrie te Haarlem.
Naar wij thans vernemen is de voormalige
fabriek van ijzer en staalwerken aan het
Noorder-Buitenspaarne verhuurd aan de fir
ma „Het Westen" te Amsterdam, die er een
meubelfabriek in zal openen.
Het Borgstellingsfonds voor
Haarlem.
De acte gepasseerd.
Zooals onze lezers weten heeft de secretaris
van de Kamer van Koophandel, jhr. dr. J. C.
Mollerus, in een der laatste zittingen dezer
Kamer uitvoerige mededeelingen gedaan
over de oprichting van het Borgstellingfonds,
waarvan de bijzonderheden in ons blad gepu
bliceerd werden.
Dinsdag is de acte gepasseerd voor dit Borg
stellingsfonds, uitsluitend voor consumptieve
doeleinden voor de stad Haarlem.
Hiermee is de grondslag voor dit fonds, dat
een apart bestuur heeft, gelegd. Maar de in
terne organisatie is nog niet gereed gekomen.
Eerst ais die klaar is kan het fonds in wer
king treden.
Vragen over geweigerde
radiolezing.
Het Tweede Kamerlid Westerman heeft
aan de ministers van binnenlandsche zaken
en van handel, nijverheid en scheepvaart de
volgende schriftelijke vragen gesteld.
Is het den minister bekend, dat de radio-
omroep controle commissie aan mr. dr. W.
"J. A. Nijgh toestemming geweigerd heeft om
op 23 Juli jl. voor de P. H. O. H. I. een lezing
te houden over de figuur van den Italiaan-
schen minister-president Mussolini?
Zijn de ministers bereid aan deze commis
sie mede te deelen, dat zij het oordeel van de
commissie als zoude deze lezing, waarin voor
den huidigen Italiaanschen minister-president
en het huidige Italiaansche regeerstelsel
waardeering wordt uitgesproken, zonder meer
verboden behoort te worden, niet deelen, te
minder nu van de zijde der Nederlandsche
regeering door de zending van twee hoofd
ambtenaren naar Rome getracht wordt de
oude economische banden met Italië weder
opnieuw aan te knoopen?
Tegen elk der daders zes jaar geëischt.
's-GRAVENHAGE. 28 Juli. Voor de va-
cantiekamer van de Haagsche Rechtbank
hebben terecht, gestaan de 22-jarige mon
teur E. B.. en de 27-jarige metselaar W. S..
beiden afkomstig uit Celle bij Hannover,
thans gedetineerd, die in den nacht van 25
op 26 Mei jl. te Alphen a d. Rijn, den taxi
chauffeur W. P. G. van Lieshout uit Leiden,
die hen per taxi vervoerde, aangevallen heb
ben. Tijdens een kort oponthoud, waarbij de
chauffeur uit de auto was gestapt, heeft de
eerste verdachte hem met een zwaren hamer
eenige slagen op het hoofd toegebracht, zoo
dat hij bewusteloos ineenzakte. Het slachtof
fer had evenwel nog om hulp kunnen roepen,
waardoor de omwonenden werden gewekt en
hulp konden verieenen.
De verdachten hadden het plan zich van
de auto meester te maken. Verdachten na
men toen de vlucht, doch konden den vol
genden dag door de politie te Nieuwkoop in
den Aardlanaerveenschen polder worden ge
arresteerd. Intusschen had B. nog kans ge
zien een fiets te stelen. De hamer, waarmede
het misdrijf was gepleegd, was door S. van
een bouwwerk te Leiden ontvreemd.
Beide verdachten legden een volledige be
kentenis af.
De officier van justitie. Jhr Mr. van Asch
van Wiick, hield een scherp requisitoir, waar
in hij het misdadig opzet van de beide ver
dachten laakte. Hij eischte tegen elk hun
ner zes jaren gevangenisstraf.
De verdedigers, Mr. Ren.s uit Delft en Mr.
van Gorkum, pleitten clementie.
De rechtbank zal over veertien dagen uit
spraak doen.
Duitsrhland en Italië naar de
conferentie van vijf?
Eden's rede maakt te Rome een goeden
indruk.
Men verwacht te Londen, dat
Duitschland de uitnoodiging tot deel
neming aan de conferentie van vijf
zal aanvaarden, evenaJs Italië. De
correspondenten van Reuter te Ber
lijn en Rome hebben desbetreffende
aanwijzingen gekregen.
Te Rome heeft de rede van Eden, door de
aankondiging van het opheffen der Middel-
landsche Zee-afspraken, een gunstigen in
druk gewekt. De „Tribuna" schrijft o.a.: „De
Engelsch-Italiaansche vriendschap is een na
tuurlijke vriendschap, die alleen kon worden
gecompromitteerd door een geest van partij
digheid en imperialistische hypergevoeligheid
en die zou kunnen herleven, wanneer deze
beide elementen der Britsche politiek hun
abnormale heftigheid zullen hebben verloren"
Officieele kringen te Rome verklaren, dat
de door Eden in zijn redevoering medegedeel
de beslissingen verwacht werden en dat deze
redevoering de werkelijkheid erkende: „Niets
is in Europa zonder Italië mogelijk." Zij voe
gen hier nochtans aan toe, dat de door Eden
voor de herroeping der vlootovereenkomsten
gebruikte formule in duidelijkheid tekort
schiet. Langs diplomatieken weg is te dezer
zake geen enkele verklaring gedaan.
Acht dooden bij twee vlieg
ongelukken.
Angstige parachutist veroorzaakt ongeluk.
Uit Wladiwostok wordt gemeld, dat een
leerling-parachute-springer, die niet durfde
springen, een vliegtuig heeft doen verongeluk
ken. Hij stond op den vleugel, doch durfde
zich niet omlaag te werpen, met het gevolg,
dat de bestuurder de macht over het toestel
verloor, zoodat het omlaag stortte. De vier in
zittenden kwamen allen om het leven.
Nabij Chartres in Frankrijk is een bombar
dementsvliegtuig omlaag gestort. Vier der in
zittenden zijn om het leven gekomen. Een wist
zich met behulp van zijn valscherm te redden.
Lri .uCicn ontspoord.? Zandvoort bij de-halte
Kostvérlorenstraat een motorwagen van de
N. Z. H. T. M.
Dinsdagmiddag even voor half vijf
ontspoorde in de bocht vlak voor de
halte Kostvérlorenstraat een van
Haarlem komende motorwagen van
de N.Z.IIT.Mij. Het dubbele stel voor
wielen sprong uit de rails, trok over
een afstand van ongeveer 20 M.
diepe sporen in het zand, waarna de
wagen in botsing kwam met een
ijzeren paal van de bovenleiding,-die
geheel verbogen werd, terwijl de
electrische leiding en de beugel van
den wagen ernstig beschadigd wer
den. Ook de tramwagen beliep ern
stige schade. De inzittenden kwa
men evenwel met de schrik vrij.
Het verkeer ondervond geruimen tijd ern
stige stagnatie daar beide sporen versperd
waren.
Met autobussen werden de passagiers van
Zandvoort in de richting Haarlem vervoerd.
De reizigers uit Haarlem werden van de
halte Waterleiding per bus naar Zandvoort
gebracht.
Een technische afdeeling uit Haarlem be
gon spoedig met het opruimingswerk. Het
duurde echter tot 8 uur voor de ontspoorde
tram weer in de rails stond, de bovenlei
ding hersteld was en het verkeer in beide
richtingen weer normaal onderhouden kon
worden.
Als oorzaak van de ontsporing wordt ge
dacht aan baldadigheid, daar er verpulverde
steen op de rails werd aangetroffen.
Het einde der Belgische zee
liedenstaking in zicht?
Uit Brussel: Op uitnoodiging van het
ministerie voor transportwezen is tusschen
vertegenwoordigers van den bond van reeders
en die der vakvereenigingen der zeelieden
een overeenkomst tot stand gekomen, ten
einde te geraken tot een beëindiging dei-
staking door middel van loonsverhooging.
De vertegenwoordigers der vakvereenigingen
zullen de voorstellen aan hun leden voor
leggen.
MEVR. DE BOER—VAN RIJK 83 JAAR.
In den foyer van den Stadsschouwburg te
Amsterdam zal Zaterdagnamiddag 1 Augustus
a.s. een openbare, voor een ieder toegankelijke
receptie worden gehouden ter complimentee
ring van mevrouw De Boervan Rijk, ter ge
legenheid van haar 83sten verjaardag.
Deze receptie zal duren van 3.30—4.30 uur,
daar mevrouw De Boer 's avonds moet optre
den.
Het woord is aan....
Burke:
De positie van groote staats
lieden vereischt eerder een
uitgebreiden omgang met
menschen en veel levenserva
ring dan grondige boekenge
leerdheid.
Schepen der K. N. S. M. nemen
vluchtelingen aan boord.
Te Barcelona en Malaga.
Nog een Nederlandsch schip naar Spanje?
AMSTERDAM. 29 Juli. Naar wij
vernemen is de ..Agamemnon" van
de Kon. Ned. Stoomboot Mij., welk
schip in overleg met de regeering
naar Barcelona was gezonden om
daar vluchtelingen aan boord te ne
men. gisteren met 47 passagiers uit
deze stad naar Marseille vertrokken.
Voorts is het s.s. „Tiberius" van de
zelfde maatschappij gisteren van
Malaga vertrokken, waar 17 passa
giers zijn opgenomen, die naar Lis
sabon worden vervoerd, of het hier
uitsluitend Nederlanders betreft, is
niet bekend.
Wij vernemen voorts dat de K.N.
S.M. nog een derde schip ter beschik
king van de regeering heeft gesteld,
voor zoover het nodoig mocht blij
ken om deze week ook in Valencia
vluchtelingen aan boord te nemen.
De opstandelingen zijn Madrid
dicht genaderd.
Aldus meldt Radio-Sevilla.
HENDAYE. 29 Juli. (D.N.B.) Naar gene
raal Queipo de Llano via den radiozender
te Sevilla heeft medegedeeld, hebben de
nationalisten gisteren in den loop van den
dag de Zuidzijde, d.w.z. de naar Madrid ge
keerde zijde van de Sierra de Guadarrama
ingenomen en het op slechts 40 K.M. af
stand van Madrid gelegen dorp van denzelf
den naam bezet. Meer naar het Oosten staan
de troepen van generaal Mola eveneens op
de Zuidelijke hellingen van de So.mosierra,
waar zij het op ongeveer 80 K.M. afstand
van de hoofdstad liggende Buitragi hebben
ingenomen.
Aan het Zuidelijk front zijn uit Afrika
nieuwe versterkingen aangekomen, die zich
eveneens reeds op weg naar Madrid bevin
den. De generaal beweerde verder, dat de
troepen der opstandelingen tot Dinsdag in
totaal 22 vliegtuigen der regeering neerge
schoten of op andere wijze onschadelijk ge
maakt hebben. Nationalistische vliegers heb
ben op het Madrileensche vliegveld Barajas
bommen geworpen.
In Spanje zijn de rebellen en de regeering te
gen elkaar opgewassen. Beide partijen mel
den kleine overwinningen.
pag. 4
In Palestina is een hevig gevecht geleverd
tusschen Britsche troepen en Arabische op
standelingen.
pag. 4
Duitschland en Italië naar de conferentie van
vijf?
pag. 1
De goudvoorraad van de Nederlandsche Bank
blijft stijgen.
pag. 3
De beide jongemannen verdacht van den
moord te Grootegast, hebben een volledige
bekentenis afgelegd.
pag. 3
De uitzaai van koolzaad wordt aangemoedigd.
pag. 3
Vele wegen zullen naar Schiphol leiden.
pag. 5
Euwe bezet thans in het schaaktournooi te
Zandvoort de derde plaats.
pag. 6
ARTIK&LEN, ENZ.
R. P.: De schaakmeesters.
pag. 1
J. H. de Bois: Haarlem's Kunstbezit.
Dag 3
J. H. de Bois: Twee eeuwen Engelsclie kunst.
pag. 9
Van den Abeelen: De Dieselvliegtuigmotor.
Dag 3
Van onzen Berlijnschen correspondent:
Steeds weer: Wie is schuldig aan den we
reldoorlog?
pag. 4
H. D. Vertelling: Vacantie-idylle.
pag. 5
De Burgerlijke Stand van Haarlem is opge-»
nomen op pag. 7
De Nederlandsche wielrenners en vijfkampers, onder leiding van de heeren
Lotsy en Swaab de Beer, legden bij hun aankomst te Berlijn voor de Olympische
Spelen een krans bij het gedenkteeken van de in den wereldoorlog gevallenen,
