Het nieuwe vliegveld Ypenburg.
Eerste Kamer keurt vele
ontwerpen goed.
BALTUSSEN
GEHEEL GEBIT
Spaansche miniaturen.
PONDERDA G 30 J U L" I 1936
HAARLE M'S DAGBLAD
3
EERSTE KAMER,
De kwestie van gratis procedeeren
DEN HAAG, Woensdag.
Het wetsontwerp dat de voorwaarden om
gratis tvs kunnen procedeeren ten deele ver
zwaart (ten deele ook juist niet, want vol
doende is het bewijs van onvermogen om
een bepaald proces te kunnen voeren, zoo
dat menschen met een gering inkomen
eventueel een heel kostbaar proces zouden
kunnen voeren) ontlokte aan Mr. Men dels
(s.-d.) de opmerking, dat hij niet tegen zou
stemmen, al zag hij de noodzaak der nieu
we regeling niet in. De voorgestelde schei
ding tusschen minvermogenden, die nog een
deel der kosten op zich moeten nemen, en
onvermogenden welke gratis een rechtsstrijd
kunnen voeren, achtte spr. niet juist. Soort
gelijke bezwaren ontwikkelden vervolgens.
Mr. Sassev. IJsselt (R.-K.) en Mr. v. d.
Hoeven (c.-h.) Deze laatste merkte no^
op, dat hij bij 't procedeeren ruimer baan
voor de armen wil. Precies mijn idee, dat u
wel degelijk ook in het ontwerp kunt ont
dekken, gaf Minister v. S c h a i k ten ant
woord, die verder nog te kennen gaf, dat
hij gaarne nog meer plaats zou willen zien
innemen door bureaux voor rechtsbijstand.
Maar dat is thans onbereikbaar.
Volgens Mi-, v. Schaik zal men, wat de
debaters in twijfel hadden getrokken, zeer
wel kunnen beoordeelein, of iemand in de
kosten zal kunnen bijdragen.
Mr. de Gijselaar (c.-h.) liet, nadat bo
venvenneld ontwerp z.h.st. was aangenomen,
de gelegenheid niet voorbijgaan om weer
eens zijn klaagzang over te gering onder
zoek bij naturalisaties aan te heffen.
Den Minister van Justitie was het niet
mogelijk aan de gedachtenwisseling een
nieuw karakter te geven. Want hij had wer
kelijk niets nieuws vernomen.
Aan het verlangen van Mr. de Gijselaar
om voor eiken persoon afzonderlijk een ont
werp in te dienen, i. pl. v. een aantal in één
en hetzelfde wetsvoorstel op te nemen, kon
de Minister om practische redenen niet vol
doen. De eeuwige opposant tegen naturali
satie-ontwerpen liet aanteekenen. dat hij
tegen was.
Daarna volgden een reeks hamerstukken,
tot de heer Blomjous bij het voorstel i.z.
contingenteering van draadnagels bezwaar
maakte tegen de verleening van een crediet
van f 100.000 uit het werkfonds aan de firma
de Muinck Keizer voor stichting van een
walswerk. Hieraan bestond z.i. geen behoefte,
want de bestaande Nederlandsche fabrieken
kunnen reeds voldoende in draadnagels
voorzien. Nu wordt aan die ondernemingen
met behulp van Rijksgeld concurrentie aan
gedaan, terwijl zij zelf geen steun ontvangen
van de overheid.
Minister Gelissen betoogde, dat het
geenszins vast staat, dat de Muinck Keizer
inderdaad den overigen fabrieken schade
lijke concurrentie zou gaan aandoen. Overi
gens zal de Minister er voor zorgen dat voor
de bestaande ondernemingen minstens dat
deel aan de markt behouden zal blijven, dat
zij nu bestrijken.
Het voorstel i.z. de regeling van den in
voer van steenkolen gaf den heer d'Ansem-
bourg (nat. soc.) aanleiding publicatie van
het rapport-Verschuur omtrent den toestand
in het mijnbedrijf te bepleiten, terwijl hij
verder nog een paar opmerkingen maakte,
die volgens Minister Gelissen meer bij diens
collega Mr. Slingenberg thuis hoorden.
Deze gaf nog eenige opmerkingen omtrent
werkverruiming ten beste naar aanleiding
van de, evenals alle andere voorstellen z.h.st.
goedgekeurde credieten voor werkverruiming
en industriefinanciering, waarna President
de Vos v. Steenwijk allen een aangename
vacantia tot begin September toewenschte.
Want in de tweede week dier maand valt er
nog wat af te doen vóór den sluitingsdag.
E. v. R.
.Timmerman in ruim van schip
gevallen.
Doodelijk ongeval te Amsterdam.
Woensdag is te Amsterdam aan boord van
de „Simaloer" der Stoomvaart Mij. „Neder
land" een ongeluk met doodelijken afloop ge
beurd. Een 43-jarige timmerman, wonende
aan den overkant van het IJ, moest werkzaam,
heden verrichten in het tankruim van het
schip, dat ligplaats heeft aan de Fransche
boeien tegenover de Sumatrakade. Toen de
man via den ladder in het ruim zou afdalen,
struikelde hij, met het noodlottig gevolg, dat
hij in het tien meter diepe ruim viel.
Het slachtoffer moet vrijwel onmiddellijk
dood zijn geweest.
Bijna 4000 schipperskinderen
zonder onderwijs.
In het jaar 1935.
Verschenen is het rapport, samengesteld
door den heer S. J. van Efferen, admini
strateur van het register voor schipperskin
deren in den leerplichtigen leeftijd van het
onderwijsfonds voor de scheepvaart over het
jaar 1935.
Het rapport is gebaseerd op de officieele
gegevens der gemeente- en schoolbesturen,
die daarvoor in totaal 20.031 gegevens ver
strekten.
In het jaar 1935 vielen 12.765 schippers
kinderen in den leerplichtigen leeftijd. Hier
van hebben 3961 (31.1 procent) in het ge
heel geen school bezocht, terwijl slechts 3354
kinderen ,26.3 procent) geregeld aan het on
derwijs op de scholen deelnamen. Uit het
rapport blijkt verder, dat van de overige
schipperskinderen van den leerplichtigen
leeftijd velen slechts zeer weinig onderwijs
genoten, n.l. 192 kinderen (1.5 procent) na
men deel aan 1 tot 10 schooltijden, 291 (2.3
procent) aan 11 tot 25 schooltijden, 440 (3.4
procent) aan 25 tot 50 schooltijden. 856 (6.7
procent) aan 51 tot 100 schooltijden, 1640
(12.09 procent) aan 101 tot 200 schooltijden
1306 (10.2 procent) aan 201 tot 300 school
tijden. 653 (5.1 procent) aan 301 tot 400
schooltijden en 72 (0.5 procent) aan 401 tot
500 schooltijden.
Uit het rapport blijkt verder, dat vele
schipperskinderen Sn den loop van het jaar
tal van scholen bezochten.
Twee broertjes bezochten niet minder dan
twaalf verschillende scholen en maakten
ïesp. 198 en 172 schooltijden.
Staking bij Ver. Glasfabrieken
dreigt.
Personeel stelt ultimatum.
Het personeel van de Ver. Glasfabrieken
te Schiedam, heeft aanzegging gekregen van
de directie, dat het collectieve arbeids-con-
tract niet kan worden verlengd, tenzij
dat het personeel genoegen nneemt
met een 3 procents loonkorting of eev con
tractloos tijdperk aanvaardt. Het personeel
heeft Woensdagavond na half acht verga
derd, waarbij de dagploegen dat is de meer
derheid, aanwezig waren.
Met vrijwel algemeene stemmen werd be
sloten, aan de directie een ultimatum te
zenden, waarin voortzetting van het collec
tieve contract, dat thans bestaat, geëischt
wordt. Dit ultimatum loopt tot Augustus.
Naar wij vernemen, acht de directie het ul
timatum niet aannemelijk, zoodat een sta
king in dit bedrijf dreigt.
Nederlandsche waar verdient
de voorkeur.
Men onderschatte de mogelijkheden niet.
Bij een onderhoud dat wij mochten heb
ben met den heer Ch. J. I. M. Weiter, voor
zitter van de rijkscommissie voor de werk
verruiming, over de mogelijkheden van het
Nederlandsche product op de Nederlandsche
markt, zeide de heer Weiter tot zijn genoegen
te constateeren dat zoowel het groote pubuiek
als ook de leiders van grootbedrijven, er
meer en meer op attent zijn, hun aankoopen
binnen de grenzen te houden en in hun be
hoeften voor bedrijf zoo ook die voor het
dagelijksche leven te voorzien met in Neder
land gemaakte artikelen.
Hoezeer iedere poging tot werkverruiming
te prijzen moge zijn een gezonder vorm van
tewerkstelling dan in het eigen bedrijf,
dit la het bedrijf waarvoor de werk
man of de geëmployeerde werd opge
leid of waarin hij opgroeide en carrière maak
te, is wel niet denkbaar.
Ert dien vorm van werkverruiming toch
steunt iedere Nederlander, die Nederlandsche
waar verlangt.
Met het koopen van Nederlandsche waar
worden groote nationale belangen gediend.
Ieder die onnoodig 't zij bewust of onbe
wust het Nederlandsche product bij im
port achterstelt, berokkent daardoor schade
aan de goede Nederlandsche zaak, schaadt
daardoor de welvaart van Nijver Nederland.
Aan den anderen kant kan men er in den
tegenwoordlgen tijd van verzekerd zijn, dat
elke order die binnenslands wordt uitgevoerd,
werk en brood beteekent voor een aantal
landgenoten en hun gezinnen.
Het algemeen welvaartspeil heeft in de
laatste jaren een gevoeligen knak gekregen.
Als wij Nederlanders consequent vasthouden
aan het principe „voor alles Nederlandsche
waar", dan helpen wij steentje voor steentje
mee. die welvaart weer op te bouwen. Dan
bieden wij op gezonde basis het hoofd aan
crisis en werkloosheid. Dan kan niet uitblij
ven of er breekt ook voor jong Nederland
weer een tijd aan waarin het verschrikke
lijk euvel der werkloosheid tot kleiner pro
porties zal worden teruggebracht en 't op veel
grooter schaal dan thans weer mogelijk zal
zijn, dat hij die werken wil, ook werk zal
kunnen vinden, loonend en naar zijn aan
leg.
En daarmede zullen ook de ouders weer
beloond zien de opofferingen die zij zich heb
ben getroost, omdat ze hun kinderen een
betere opleiding wilden doen deelachtig wor
den.
Dat alles zijn redenen te over om de na
tionale propaganda-commissie voor Neder-
landsch fabrikaat allen moreelen en finan-
cieeléfi steun te geven die in ons vermogen
ligt. Het 'gironummer van de commissie is
25.000 Den Haag. (A.N.P.)
HANDELSINSTITUUT
JANSWEG 42 HAARLEM TELEF. 15548
OPLEIDING TOT ALLE
PRAKTIJK-EXAMENS
Lessen in Fransch, Duitsch en Engelsch; Steno „Groote" (Ned. en de
Mod. Talen) en Machine schrijven. Vraagt gratis prospectus.
Uitsluitend GEDIPLOMEERDE KRACHTEN.
Een halve eeuw geleden
(Adv. Ingez. Med.)
Bevordering verkoop Neder
landsche producten in Indië.
Nieuw orgaan ervoor noodig.
Onderzoek door den Nijverheidsraad
ingesteld.
Door zijn commissie inzake Indische aan
gelegenheden heeft de Nijverheidsraad een
onderzoek doen instellen naar de vraag, of
en op welke wijze de verkoop van Nederland
sche producten met name die der industrie,
in Nederlandsch-Indië zou kunnen worden be
vorderd.
Bij de vervulling van haar taak heeft de
commissie contact gezocht met de Konink
lijke Vereeniging „Koloniaal Instituut", die
door haar jarenlange ervaring beschikt over
een rijke kennis en uitgebreid materiaal op
het gebied van Indische economische vraag
stukken.
De resultaten van het onderzoek
hebben den raad de overtuiging ge
schonken, dat de belangen van het
Nederlandsche bedrijfsleven ten aan
zien van den afzet zijner producten in
Nederlandsch-Indië op de meest be
vredigende wijze zouden kunnen wor
den gediend, door het stichten van
een nieuw semi-officieel orgaan met
een bureau in Indië en een bureau in
Nederland, welker taak het zou moe
ten zijn, de handelsrelaties tusschen
de beide deelen van het rijk te ver
sterken o.a. door eenerzijds den af
zet van Nederlandsche producten in
Nederlandsch-Indië en anderzijds het
gebruik maken van Indische grond
stoffen door de Nederlandsche in
dustrie te bevorderen.
Bij de uitvoering van deze taak zou de re
geering aansluiting kunnen zoeken bij de or
ganisatie van het koloniaal instituut, welke
naar de meening van den raad een vlotte en
practische voorlichting kan waarborgen.
In een uitvoerig verslag heeft de raad den
minister van handel met een en ander op de
hoogte gesteld en zijn medewerking ingeroe
pen, om de in het rapport neergelegde denk
beelden tot verwezenlijking te brengen.
TANDHEELKUNDIGE
INRICHTING
VOOR DEN MIDDENSTAND
Rijksstraatweg 25, Haarlem-N
Tegenover het oude Raadhuis
Minimum tarief
met inbegrip van 'rekken y j"
met garantie.
Spreekuren alle werkdagen van 94
uur. Avondspreekuren Maandags,
Dinsdag:. Donderdags van 7—9 uur
Poolsche ministers in ons land
Officieel bezoek aan onze
regeering.
Dien wil een betere kennis omtrent ons land
krijgen.
De Poolsche minister van Nijverheid
Handel. A. Roman, de vice-minister van Fi
nanciën T. Lechnicki en de ministeriaalraad
S. Stoga, zijn in ons land aangekomen tot hei
brengen van een officieel bezoek aan de Ne
derlandsche regeering.
In een onderhoud, dat het A. N. P. met mi
nister Romau had. zeide de Poolsche bewinds
man,dat hij biij was verschillende menschen
te zullen ontmoeten, met wie hij elders had
mogen kennismaken, met wie hij vaak zoo
aangenaam had samengewerkt en voor wie hij
de grootste achting koesterde, De eerste plaats
uw minister-president, den heer Colijn, die hij
bij verschillende gelegenheden had ontmoet op
economische conferenties en op volkenbonds
vergaderingen. Hij is volgens den heer Roman
een van de meest bekwame en vooraanstaande
figuren in de wereld.
Verder noemde Zijne Exc. dr. Nederbragt,
president van den Havenraad van Danzig, en
prof. van Hamel, oud-volkenbonds-commissa
ris van Danzig.
De heer Lechnicki, wien naar zijn verwach
tingen omtrent dit ministersbezoek aan Ne
derland werd gevraagd, zeide:
Op het oogenblik willen wij een betere ken
nis opdoen omtrent het land, dat eenzelfde
economische politiek voert als wij. Die betere
kennis kan de grondslag vormen voor een in
niger samenwerking. Het handelsverdrag van
9 April kan reeds als gevolg van een zoodanige
samenwerking worden opgevat.
Voorziet, u ook de mogelijkheid, dat Ne-
derlandsch kapitaal zich in Polen zal inves-
teeren?
Een beter kennen van het Poolsche eco
nomische leven is daarvoor noodzakelijk.
De relaties tusschen Polen en Nederland
zijn al zeer oud. Een 300 jaren geleden zijn
eenige honderden Hollandsche boeren naar
Polen geëmigreerd en hebben daar een kolo
nie gesticht. Die emigranten-families zijn
thans geheel met de Poolsche bevolking ver
smolten, maar er bestaan toch nog steeds her
inneringen aan, zooals bijvoorbeeld de Holland
sche namen en het dorp. waar zich de koloni:
vestigde heet nog Holandry. De boerderijen
daar gelden in Polen nog altijd als model
boerderijen.
Verder herinnet de heer Lechnicki aan het
werk van Nederlandsche ingenieurs bij de uit
breiding van de haven van Gdvnia. Dat is
wel een bewijs, dat voor Nederland in Polen
zaken zijn te doen.
NIEUWE K. R. O. STUDIO.
De K. R. O. zal te Hilversum aan de Emma-
straat een nieuwe studio bouwen, waarvoor
de Utrechtsche architect W. A. Maas de plan
nen heeft ontworpen.
(Adv. Ingez. Med.)
llilllllllllllllllllillllillllllllIHlIlilllllllfW
Weer een schakel in de vliegketen over Nederland.
De feestelijke opening is op
29 Augustus vastgesteld.
Aan den weg Den HaagDelft
vorderen de werkzaamheden aan het
nieuwe vliegveld „Ypenburg". De ge
bouwen rijzen reeds uit den grond, het
veld zelf is reeds goedgekeurd en wan
neer in de komende dagen de laatste
hand is gelegd aan alles, wat thans in
ruw materiaal gereed is, zal op 29
Augustus de feestelijke opening plaats
hebben.
Een nieuw vliegveld is in bewerking. Steeds
meer komen zij er. zullen zij Nederland inspin
nen in een net van vliegüjnen. Het nieuwe
eld dicht bij Den Haag, doch ook elders wor
den zij gemaakt, tot ook weer dit vliegen ons
,ewoon zal zijn geworden.
Het is niet de bedoeling dat dit vliegveld
een ernstige concurrent zal zijn voor Schip
hol. Reeds thans wordt vastgesteld, dat Schip
hol het vliegcentrum zal blijven. Wel zal hier
hoofdzetel van de Nationale Luchtvaart
School worden gevestigd, een bedrijf, dat na
tuurlijk genoeg levendigheid zal brengen.
Dan zal men verder natuurlijk in de eerste
plaats denken aan de lijnen van de K.L.M..
waarvoor nog geen plannen vaststaan, Een
groot deel van de passagiers voor Parijs en
Brussel komt echter uit Den Haag en omstre
ken en het lijdt geen twijfel, dat het vliegveld
Waalhaven wel iets zal merken van dezen
Haagschen mededinger.
De situatie.
gewerkt en men is er van overtuigd, dat men
op tijd klaar zal zijn. Voor de groote hangar
wordt een tegelveld aangelegd, waar de mo
toren kunnen warm loopen en waarvandaart
zal worden vertrokken.
De vliegtuigen zullen niet. zooals veelal
elders wordt gedaan, vlak voor het restaurant
komen, zoodat men daar geen last van het op
gewaaide stof in oogen en koffie zal hebben.
De opening van het vliegveld op 29 Augustus
wordt feestelijk gevierd. Er wordt op een zeer
groote belangstelling van alle zijden gerekend
De feestelijkheden.
Aan de Noordzijde T£an het veld komen de
jebouwen. Naast elkaar staan daar reeds een
restaurant, een bureau voor de K.L.M., een
afdeeling voor de Aeroclub en de N.L.S, Daar
naast (aan de Noordzijde) komt een groote
hangar, waarvoor de ijzerconstructie is gear
riveerd. maar waarvan de eerste steen nog ge
legd moet worden. Doch er wordt hier hard
Gezien de beperkte terrein-capaciteit wordt
de voorverkoop voor het publiek de manier om
zekerheid van toegang te verkrijgen. Dit geldt
vooral voor de houders van autopaddockkaar-
ten. Leden van de A.N.W.B. wordt aanbevolen
via hun organisatie te bestellen. De A.N.W.B
zal maatregelen nemen in overleg met de ter
reincommissie van het vliegveld een speciaal
A.N.W.B.-gedeelte op het paddock te verzorgen.
Ook voor terras en eerste rang is zeker de
voorverkoop de manier, gezien de werkelijk
beperkte ruimte. Voor de tweede rang is de
voorverkoop ook zoo georganiseerd, dat de
koopers van deze voorverkoopbiljetten recht
hebben op de eenige ruimte van de tweede
rang welke op het terrein is afgebakend. Op
het terrein zelf zijn afdoende maatregelen ge
troffen voor een vlotte distributie der toe
gangskaarten. Er komen ca. 25 loketten, welke
alle tegelijk in bedrijf worden gesteld.
Op de diverse rangen kunnen de navolgen
de aantallen bezoekers worden ondergebracht:
autopaddock
terras
le rang
2e
500 auto's
1500 personen
2000
30.000
De voorverkoop wordt georganiseerd in alle
plaatsen van eenige beteekenis in Zuid-Hol
land en verder in alle groote plaatsen in Ne
derland. De organisatie der regeling van de
feestelijkheden zoowel op het terrein en ook
de voorverkoop, zijn opgedragen aan het Reis
bureau Lindeman N V., welk bureau ook de
organisatie der service voor de te verwachten
buitenlandsche gasten zal verzorgen.
Over het programma kunnen wij nog niets
illlllilllllllllllllllllllllllllllllll
meedeelen. behalve dan dat o.a. een demon
stratie met 22 verschillende sportvliegtuigen
zal worden gehouden, waarbij de tallooze luid
sprekers, die op het terrein zullen staan, een
explicatie zullen doen hooren.
Technische détails.
De drainage welke lang is 78.000 M. is klaar
en werkt voortreffelijk. Deze drainage is onder
het z.g.n. Groninger systeem gelegd en is in 8
weken afgeleverd. De drains liggen op een
onderlinge afstand van 10 M. en iedere drain
heeft een verval van 10 c.M. op 100 M. De dia
meter der zuigdrains is 5 bij 6 c.M., die der
hoofddrains 12 bij 15 c.M.
Ten deele is het z.g.n. Hers-systeem toege
past, en ten deele gewoon poreus rond.
De hoofddrains vloeien in een ringsloot
welke wordt bemalen door een diesel-motor
en een electro-motor.
De veldverlichting wordt op 25 Aug. aange
sloten en wordt van uit den storttoren be
diend. Om de 100 M. rond het terrein komt een
zgn. omrandingslicht, waarop gemonteerd een
rood-wit lichtgevend terrein-licht. Verder
wordt hier aan gemonteerd een waterdicht
dubbel stop-contact, waarop telefoon en radio
aansluiting verbinding geeft met het hoofd
gebouw, zoodat de zweef-oefeningen der in
structeurs telefonisch kunnen worden gewaar
schuwd en bij feestelijkheden het publiek,
waar het zich ook rond het terrein ophoudt,
zoowel de vlieg-demonstraties verslag per
luidspreker uitgezonden, kan verstaan, als
ook de radio-muziek kan aanhooren. Dit ge
schiedt van uit het hoofdgebouw. Voor
nachtlandingen worden 5 groote Philips-lan-
dingslichten opgesteld, met een zeer groote
kaars-sterkte waarachter een speciaal geslepen
spiegel waardoor de lichtsterkte nog meer
malen vermenigvuldigd wordt.
De lichtleiding, telefoon en radio hebben
ieder rondom het terrein een lengte van 3500
M. Rond het terrein loopt een dijk van 80 c.M.
hoogte en 10 M. breedte, welke als tribune kan
worden gebruikt en die plaats biedt voor 30.000
bezoekers.
De ingang heeft een breedte van 25 M.,
waarin 5 inrijpoorten, terwijl de vleugel-aan
sluiting aan den Rijksweg 56 M. breed is.
4 groote Mannesman-masten van 8V2 M.
hoogte, waarop gemonteerd 6 Natriumlampen
zorgen voor de inrij-verlichting en zullen zeker
bijdragen, verkeersongelukken te voorkomen.
Er komen aan weerszijden van de inrij-
vleugel wegkruisings-borden te staan, volgens
Rijks-voorschrift.
Indien automobilisten niet zijn afgeleid,
slapen, of al-s wilden rijden, is de veiligheid
voldoende gewaarborgd.
De Rijkswaterstaat, krijgt 2 kamers resp.
voor radio-onderzoekingsdienst en voor twee
zenders van 500 W. en 1000 W. met volledige
ontvangst.
De K.LM. krijgt een passage-bureau, terwijl
de A.NW.B. voor het Bureau van Luchttoeris-
me een groote kamer krijgt.
De douane heeft een bureau met in den
kelder een afgesloten ruimte.
De N.L.S. krijgt haar hoofdzetel te Ypen
burg. Haar Chef-instructeur, hoofd van den
Technischen Dienst, de heer H. Schmidt Crans
zal hier als havenmeester den scepter zwaaien.
Dick Asjes wordt Afdeelings-chef, terwijl de I
Heer Somer als derde instructeur zal optre
den.
Uit Haarlem's Dagblad van 1886.
30 juli:
Utrecht wordt lid van de Zuiderzee-
vereeniging, niettegenstaande het verzet
van den heer De Geer. die. zoolang er
geen vaste plannen waren (andere dan
de geheele zee uit te drinken) de stad
liefst tot niets verbinden wilde.
De heeren Duyvis en Reiger toonden
aan, dat het juist het doel was te onder
zoeken, of de mogelijkheid tot droog
making bestond, en zoo ja, op welke
wijze, waarop de Raad. behalve de heer
De Geer, het voorstel aannam om vijf
gulden 's jaars aan de zaak tewagen.
Oogsttijd.
Een alles verzengende gloed heeft zich over
het land uitgebreid, dat op een woestijn be
gint te lijken. Geen windje wil meer koelte
brengen, de stilte is haast angstwekkend, al
leen de wit-blauwe lucht trilt zacht door de
hitte. Dit is de tijd. waarin de typische vruch
ten des velds, de amandelen en de garoffa's
rijp worden, men kan haast zeggen, gaar wor
den gestoofd. De sappige groene buitenschil
van de amandel wordt langzaam bruin, ver
schrompelt, springt dan open en laat het licht
houlkleurige amandeltje naar buiten kijken.Is
het eenmaal zoover, dan komt er weer leven
op de velden. De menschen vergeten de hitte,
overwinnen de traagheid en heele boerenfa
milies, reusachtige zonnehoeden op de hoof
den, ook van de kleinste kleuters, de vrouwen
met lange wijde bonte rokken, trekken er
's morgens al heel vroeg op uit om het kost
baarste product van hun land te gaan oog
sten. De mannen en jongens hebben riet-
stokken van vele meters lang meegebracht
om tegen de volbeladen takken te slaan, die ge
makkelijk hun vracht kletterend op den hard
drogen grond laten vallen, terwijl door de
vrouwen en meisjes om het hardst wordt ge
raapt. Vlug vullen zich de groote zakken, het
is alsof er een wedstrijd heerscht tusschen
de verschillende groepen, die elkaar uit de
verte schijnen aan te moedigen. Maar belang
rijk werk wacht nog 's avonds thuis. Voor
iedere huisdeur kan men de lange werktafels
zien staan, speciaal hiervoor samengetim-
merd, waarop in vlug rythme de steenen
slaan waarmee, de blanke amandel uit de
buitenschil wordt geklopt. Op de grootere
boerderijen geschiedt dit niet door het gezin
alleen, maar ook het werkvolk, dat voor de
oogst speciaal wordt gehuurd, doet er aan
mede, Vliegensvlug glijden de vruchtjes door
de handen, vooral van de vrouwen en meisjes,
die van jongsaf dit werk gewoon zijn. Ze we
ien, dat de schil steeds moeilijker te verwij
deren wordt, naarmate de amandel langer on
gepeld blijft liggen. Natuurlijk wordt er veel
bij gepraat (men denkt uit de verte een bijen
zwerm te hooren) en even natuurlijk man
keert ook de grappenmaker niet, die af en toe
alien laat schateren.
Is de amandeloogst voorbij, dan komen de
inmiddels zwart geworden garofas aan de
beurt. Zoo'n garofaboom kan" groot en volbe
laden wel 400 tot 500 kilo dragen. Op lange
donkere vingers lijken de vruchten, die door
haar zwaarte recht naar beneden hangen. Heel
wat vlugger gaat de oogst der garofa's dan die
der kleine amandelen, welke laatste zich bo
vendien aan de kleur van den grond aanpas
sen en daardoor vaak niet makkelijk te vin
den zijn. Hebben bij de garoffa's de rietstok-
ken hun werk gedaan, waarbij veel voorzich
tigheid wordt vereischt, om dat de bloesem
voor het volgend jaar vlak naast de oude
vrucht zit, dan ligt er een dik tapijt van de
lange platte vrucht onder den boom; maar
in een oogwenk zijn ze opgeraapt en de
groote zakken gevuld. Bij iedere boerenwo
ning ziet men dan soms wel een huïzenhoogen
berg van dit product in de zon liggen drogen en
al van verre ruikt men den sterken honing-
zoeten geur, die is zoo typisch bijhoort. Een
paarduizend kilo oogst een gezeten boer altijd
en blij is hij, dat hij daarmede het voer voor
zijn trekdier tot het volgend jaar binnen
heeft. Een beetje groen, wat meer stroo en
veel garofa's vormen immers het eenige voer
voor zijn trouw muildier, dat zich schamen
zou om zooiets kostbaars als haver te vreten.
Aardig is 't. als 's avonds de hoog met bakken
beladen karren huiswaarts rijden, aardig
om het gezicht op die bonte menschengroep,
die op de zakken zittend, langzaam in de
schemering verdwijnt, maar vooral om de
vrooiijkheid en het optimisme, dat er van uit
gaat. Het eene, jaar is wel eens wat beter dan
het andere, maar toch stemt de oogst al gauw
tot tevredenheid, omdat hij zegen beduidt,
vrucht van arbeid en bestaanszekerheid voor
het volgend jaar op het geliefde land. Daarom
zingen de jongeren en glimlachen de ouderen
en de kleintjes juichen mede zonder nog te
weten waarom.
C. B.
Turkije bestelt hier
duikbooten.
Na in Duitschland reeds een mailschip te
hebben gekocht van 8000 ton. dat bestemd is
voor de ravitailleering en het herstel van
onderzeeërs heeft de Turksche regeering,
naar Reuter ons uit Ankara bericht, 4 duik
booten besteld op Nederlandsche en Duitsche
werven. Duitsche werven zullen twee een
heden in haar geheel bouwen, terwijl de
Turksche werven de beide anderen (die vol-
;ens dit telegram dus klaarblijkelijk in Ne
derland zullen worden vervaardigd) zullen
monteeren. Voorts is de regeering voorne
mens nog een duikboot bij dezelfde werven
te bestellen.
Weer een doode op een
onbewaakten overweg.
Woensdagavond ongeveer 7 uur werd de
58-jarige P. van der Grift, op een onbe
waakte overweg nabij Hemmen door een
trein gegrepen en gedood. De ongelukkige die
per rijwiel den overweg passeerde, heeft den
trein, die ongeveer kwart voor zeven uit
Zetten in de richting Tiel vertrok, niet op
gemerkt. Hij werd ongeveer 30 Meter mee
gesleurd. De trein kwam ongeveer 60 Meter
verder tot stilstand.
