Een forensendorp in opkomst.
Duurzaam papier.
Hel Beêmftiiksie
54e Jaargang No. 16296
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon. en Feestdagen.
Zaterdag 8 Augustus 1936
HAARLEM S DAGBLAD
Directie: P. W. PEEREBOOM
en ROBERT PEEREBOOM.
UITGAVE LOURENS COSTER MAATSCHAPPIJ VOOR
COURANT-UITGAVEN EN ALGEMEENE DRUKKERIJ N.Y.
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM.
ABONNEMENTEN: per week ƒ0.25, per maand ƒ1.10, per 3 maanden
ƒ3.25, franco per post ƒ3.55, losse nrs. ƒ0.06. Geïllustreerd Zondagsblad:
per week 0.05, p. maand f 0.22, p. 3 mnd. 0.65, franco p. post 0.72J4.
Bureaus: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12
Telefoon Nos-: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Drukkerij: 1Ö132,12713 Administratie: 10724, 14825 Postgiro 38810
Bijkantoor: Soendaplein 37, Haarlem-Noord, Telefoon 12230.
ADVERTENTIëN 1—5 regels J 1.75, elke regel meer 1 0.35. Reclames
ƒ0.60 per regel. Tarieven regelabonnementen op aanvraag. Vraag en
aanbod 1—4 regels 0.60. elke regel meer f 0.15. Onze Groentjes zie
hoofd rubriek.
Gratis Ongevallenverzekering voor betalende abonnés. Levenslange on
Idem voor Abonnés op het Geïllustreerd Zondagsblad: Levenslange
Alles indier
geschiktheid 600.-, Overlijden 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog 400.-, Duim 250.-, Wijsvinger f 150.-, Elke andere vinger 50.-, Arm- of Beenbreuk 30.-,
ongeschiktheid f 2000.-, Overlijden f 600.-, Verües van Hand, Voet of Oog f 400 Verlies Duim f 75.-. Verlies Wijsvinger f 75.-. Verües andere vinger f 30.-
het gevolg van een ongeval en volgens gratis ten kantore van dit blad verkrijgbare voorwaarden.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
VEERTIEN BLADZIJDEN.
Natriumlampen verlichten den
weg AmsterdamHaarlem.
De automobilist rijde dus voortaan met
parkeerlicht.
Tot voldoening van de duizenden automo
bilisten is de natriumveriichting van den
drukken auto-verkeersweg Amsterdam
Haarlem thans gereed gekomen en inmiddels
reeds in gebruik genomen. Een ieder die vroe
ger dezen weg 's avonds per auto gereden
heeft zal uit eigen ervaring weten, welk een
uiterst gevaarlijk traject dit was. Het aantal
auto-ongelukken op dezen weg was dan ook
schrikbarend groot, terwijl deze lang niet al
tijd aan roekeloosheid der automobilisten wa
ren toe te schrijven.
Dank zij het voor wegverlichting zoo prac-
tische natriumlicht is het mogelijk geweest
dit traject tot een idealen autoweg te maken,
de na het invallen van de duisternis met
dezelfde veiligheid bereden kan worden als
overdag, temeer waar zelfs nachtelijke mist
bij natriumlicht doorzichtig blijkt te zijn.
Nu de verlichting van dezen weg zoo verbe
terd is, dat tot op honderden meters personen
en auto's volkomen scherp waarneembaar
zijn, worden automobilisten gemaand hun
groote koplampen te dooven en met parkeer
licht te rijden ten einde tegenliggers niet
noodeloos te verblinden.
Het Ca. 14 K.M. lange traject van Sloterdijk
tot Haarlem is voorzien van 385 „Philora"-na-
triumlampen van 100 Watt (650 Decalumen),
die gemonteerd zijn op 9 M. hooge zigzag ge
plaatste palen. De verlichting is zoo uitgevoerd
dat niet alleen de rijweg, maar ook het fiets
pad en de trambaan uitstekend zijn ver
licht.
VERKEER VELSENBLOEMEND AAL.
De A.N.W.B. deelt ons mede, dat de Berg
weg te Bloemendaal, waaraan gelegen is
,3i'ederodeduin". de Middendumerweg en de
Velserenderlaan te Santpoort voor het verkeer
met auto's zijn opengesteld, gedeeltelijk echter
slechts in één richting.
Leegstaande woningen.
Vergrooting der verhuurmogelijkheid.
B. en W. schrijven o.m. aan den Raad:
Het aantal leegstaande woningen van de
met financieelen steun van het Rijk en de
gemeente gebouwde middenstandswoningcom
plexen is grooter dan in verhouding met het
totaal aantal leegstaande woningen in deze
gemeente verwacht mag worden.
Het vorenstaande betreft de midden
standswoningcomplexen van de:
Woningbouwver. „Huis ter Cleeff" 70 wonin
gen; Coöp. Woningvereeniging „Onder Dak" 52
woningen; Haarlemsche Stichting voor Wo
ningverbetering 74 woningen; Woningbouw-
vereeniging „Tuinwijk Noord" 65 woningen;
Woningstichting „Patrimonium" SI woningen;
Woningbouwvereniging „Tuinwijk" (Zuid) 86
woningen.
Een ingesteld onderzoek naar de oorzaak
van het groot aantal leegstaande woningen
van genoemde verenigingen, heeft ons de
overtuiging geschonken, dat als voornaamste
reden moet worden aangemerkt de sobere in
richting der woningen, waardoor zij de con
currentie met de in den laatsten tijd ge
bouwde woningen met meer „luxe" en met on
geveer gelijke huurprijzen, niet kunnen door
staan.
De financieele nadeelen van het leegstaan
der woningen nopen er toe maatregelen te
treffer, om de verhuurmogelijkheid te ver
groten.
Wij hebben daarom nagegaan, welke ver
anderingen aan de middenstandswoningen
moeten worden aangebracht, ten einde ze
meer te doen aanpassen aan de eischen, welke
thans aan dergelijke woningen worden ge
steld.
De totale kosten van het aanbrengen dei-
verbeteringen worden op ten hoogste f 195.255
geraamd.
B. en W. stellen voor, dit bedrag voor het
omschreven doel beschikbaar te stellen.
(In een Russisch laboratorium is
een nieuwe papiersoort vervaar
digd, die 1000 jaar zondeibederf
kan bestaan en goedkoop te pro-
duceeren is.)
Men heeft reeds jaren proef na proef
genomen
Om tot een duurzaam soort papier te komen,
Dat door den tand des tijds niet zal vergaan,
Maar ongerept door eeuwen kan bestaan.
Dit is een knap en achtenswaardig streven.
Want menig document verdient te leven,
Tot stichting van het verre nageslacht
En eer van hem, die het heeft voortgebracht.
Maar onze tijd loopt zoo in de papieren,
Dat wij nakomelingen niet plezieren,
Wanneer straks alles, dat tot druk geraakt.
Op het papier dat standhoudt, wordt
gemaakt.
Dan zou ter wereld gauw geen plaats meer
wezen
Voor anders dan papier, naar ik zou vreezen,
Thans dreigt wel niet onmiddlijk dit
gevaar,
Maar zeker over een paarhonderd jaar.
En bovendien, er valt, om 't zacht te zeggen,
Met ieder stuk zoo'n eer niet in te leggen,
W-el heel veel komt op het papier te staan,
Dat beter maar heel spoedig kan vergaan.
Denk maar eens aan de series van verdragen,
Waaraan de staten zich sinds jaren wagen.
En die hoe zorgzaam men ze ook bewaart,
Weer nietig zijn, tot scheurpapier verklaard.
Als over duizend jaar men die mocht lezen.
Dan zal het oordeel lang niet prettig wezen,
Dan zal men lachen om dien ouden tijd,
Die zoo verwikkeld was in dommen strijd,
Die zoo zijn tijd en zijn geluk vermorste
En zooveel leed door eigen blindheid torste,
Men maak' de keus voor duurzaamheid
heel klein,
Alleen voor dat, waarop men trotsch
mag zijn.
P. GASUS.
Diphterie-bestrijding
Haarlem.
te
Inenting heeft veel succes gehad.
Zooals men weet wordt te Haarlem reeds
eenige jaren gelegenheid gegeven om school
kinderen tegen diphterie te laten inenten.
Daarvan is veel gebruik gemaakt. Verleden
jaar zijn weer zoo vertelde de directeur
van den Gemeentelijken Geneeskundigen
Dienst, dr. W. B. Smit ons 2500 kinderen
immuun gemaakt door 3 keer te worden in
geënt.
Dit inenten heeft tengevolge gehad,
dat er thans te Haarlem zoo goed als
geen gevallen van diphterie meer
voorkomen.
Het aantal gevallen was:
1932: 110
1933: 54
1934: 14
1935: 7
Over eenige weken zal weer opnieuw ge
legenheid gegeven worden tot inenten.
Bevolking van Haarlem.
Uitbreiding gaat minder snel.
De bevolking van Haarlem steeg in het 2de
kwartaal van dit jaar van 131.572 tegen 132.103
Een vermeerdering dus van 531.
In hetzelfde kwartaal van 1935 bedroeg de
stijging evenwel 932.
De groei van Haarlem gaat dus den laatsten
tijd iets langzamer dan enkele jaren geleden,
want over het le kwartaal hebben wij dit feit
ook reeds geconstateerd.
Het vestigingscijfer over de maand Juni was
60.67 tegen 80.98 in Juni 1935. (Deze cijfers zijn
berekend per 1000 inwoners over een vol jaar).
De werkloosheid te Haarlem.
Een sombere statistiek.
Uit de Statistische Gegevens, der gemeen
te Haarlem halen wij nog de volgende bij
zonderheden over de werkloosheid te Haar
lem:
Bij de Arbeidsbeurs waxen eind Juli inge
schreven als werkloos:
Handelskantoor bedienden 275
Metaalbewerkers 1022
Bouwvakarbeiders 1801
Grafische vakken 130
Fabriek, haven en transport 1411
Land en tuinbouw 154
Andere bedrijven 1350
Totaal 6143. Daarvan waren 355 20 jaar of
jongr, 1745 2130 jaar. 3901 3164 jaar en
142 65 jaar en ouder.
Verder waren ingeschreven 239 vrouwen,
waaronder 75 kantoor- en handelsbedienden
en 105 personeel van huiselijke diensten.
66 iwaren 20 jaar of jonger, 95 2130 jaar
en 78 3164 jaren.
De geldelijke uitkeeringen aan valide werk
loozen bedroegen over Juni f 209.117.64 tegen
f 179.120.35 in dezelfde maand van 1935.
Bij de tijdelijke werkgelegenheid geheel of
gedeeltelijk voor rekening der gemeente ge
boden waren in Juni 470 werkloozen ge
plaatst tegen 427 in Juni 1935.
Dat het met de werkgelegenheid in de
bouwvakken slecht gaat blijkt wel uit het
feit dat in het tweede kwantaal bouwver
gunning is gevraagd voor werken tot een
.totaal bedrag van f 516.035 tegen f 1046.554
in dezelfde maanden van het vorige jaar.
Hoe Bennebroek reilt en zeilt-
Het aantal ingezetenen van Bennebroek is
in de laatste 5 jaar van 2000 tot 2700 ge
stegen. Een flinke vooruitgang dus! Dit komt
voor een deel doordat het dorp door forensen
ontdekt is. Er wonen nu al een 60 forensen,
60 gezinnen wat voor een kleine gemeente
heel wat beteekent. Bovendien biedt Benne
broek wat uitbreiding van bebouwing be
treft vele mogelijkheden, zoodat het
meentebestuur van de toekomst nog goede
verwachtingen heeft.
Bennebroek kan natuurlijk niet op elk ge
bied met nabij-gelegen forensen-gemeenten
concurreeren. Bloemendaal en Heemstede
hebben lagere belastingen. Dit komt niet om
dat mc n Bennebroek royaal is met geld
uitgev- naar omdat de financieele bron
nen bei:, -ter zijn. Allereerst is het „koppen"-
geld (de rijksuitkeering per ingezetene) slechts
f 2.80, terwijl er gemeenten zijn die f 20
krijgen. Heemstede ontvangt zelfs nog f 8
Dit komt omdat Bennebroek in den ouden
tijd (voor de crisis) zeer lage belastingen
hief, terwijl er bovendien zeer weinig geld
werd uitgegeven voor politie, enz. Dit is oor
zaak dat de uitkeering voor Bennebroek, die
naar die vroegere inkomsten en uitgaven be
rekend wordt, zoo klein is.
Bovendien heeft Bennebroek gas van
Heemstede en electriciteit en water van de
provincie, maar zoo dat de gemeentekas er
geen cent voordeel van heeft. Andere ge
meenten drijven nu voor een deel op de win
sten uit de bedrijven. Wat de provincie be
treft is daaraan niets te veranderen,-maar
het zou ons niet verwonderen als Bennebroek
indien over 3 of 4 jaar het gascontract met
Heemstede afgeloopen is, bij het gemeente
bestuur van Heemstede zal aankloppen om
ook een klontje uit de gaswinst-pap te krij
gen!
De gemeentefinanciën van Bennebroek
staan er voor het volgend jaar niet slecht
bij. Het is zoo werd ons verzekerd
wel zeker, dat de begrooting voor 1937
dezelfde opcenten zal brengen op de
Gemeentefondsbelasting (55) en op de
Personeele Belasting (155175). Alleen
is het mogelijk, dat een paar opcenten
geheven zullen worden op de Vermogens
belasting, een belastingbron die Benne
broek tot heden nog niet heeft aange
boord.
Bennebroek heeft ongeveer 40 werkloozen.
Dit is, bij vele andere gemeenten vergeleken
niet bijzonder hoog. Per 100 ingezetenen is
het 1.48, tegen te Haarlem 4.77.
Bennebroek zou geheel uit de zorgen zijn
als zich in het komende jaar nog enkele
tientallen forensen vestigden.
Het gaat in zoo'n kleine gemeente om
enkele duizenden guldens, die de balans der
financiën al ten gunste kunnen doen omslaan.
30 nieuwe bewoners die gemiddeld f 200 belas
ting aan de gemeente betalen wil zeggen een
meerdere ontvangst van f 6000. Dat is op het
gemeentelijk budget al heel wat!
Met den toeloop van forensen gaat het
den laatsten tijd evenwel zachtjes aan. Eerst
OLYMPISCHE SPELEN BERLIJN.
Met de schitterende prestaties
Leeft thans elke sportsman mee.
't Was of ik Osendarp zag loopen,
'k Ben namelijk distributie-abonné.
NIEUWE GRACHT 5 TELEFOON 10010
(Adv. Ingez. Med.)
JHR. J. P. W. VAN DOORN.
ging 't flot, zoodat de bouwers op speculatie
heel wat middenstandswoningen zetten in het
park ten Westen van den rijksweg. Maar nu
er een 10-tal huizen onbewoond staan, zijn
de speculatie-bouwers wat voorzichtiger ge
worden. Zij bouwen voorloopig niet meer,
misschien ook wel omdat het nu moeilijker
geworden is bouwcrediet te verkrijgen. De in
dit park gezette huizen zijn mooi. zoodat er
op den duur zeker wel huurders voor die
huizen zullen komen.
In het Duin (het mooie duinterrein ten
Oosten van den rijksweg, met veel natuur
schoon) is bestemd voor de villa's. Daar wordt
nog geregeld in opdracht gebouwd, zoodat elke
villa die er komt meteen ook bewoond wordt
Bennebroek trekt dus nog wel. De forensen
hebben in de N.Z.H. ook een uitstekende
verbinding. Toch zou Bennebroek nog meer
als forensendorp in trek komen als er meer
treinen aan het station Vogelenzang-Benne-
broek stopten. Het gemeentebestuur heeft er
bij de directie der Spoorwegen op aangedron
gen, maar tot heden zonder succes.
In Bennebroek is nog gelegenheid om in
een mooie omgeving wel duizenden huizen
voor forensen te bouwen. Er zijn voor die
uitbreiding flinke breed-opgezette uitbrei
dingsplannen ontworpen. Alleen aan de Ben-
nebroeksche Dreef de tramweg die het Duin
doorsnijdt, kunnen er al honderd of meer
staan!
Het gemeentebestuur doet alles om de ge
wenschte nieuwe bewoners te trekken. Niet
alleen dat er gas. water en electriciteit is.
maar in den laatsten tijd is ook de politie op
behoorlijke sterkte gebracht (vroeger werd
geklaagd over te weinig politietoezicht), ter
wijl ook het onderwijs goed verzorgd is, ook
al doet het oude schoolgebouw verlangen
naar een nieuw.
Een gedeelte van Bennebroek's inwoners
leeft vrijwel door de overigen vergeten, voort.
Dat zijn de 500 verpleegden in het krank
zinnigengesticht „Vogelenzang". Practisch
kosten die aan de gemeente niets, maar toch
krijgt men daarvoor de rijksuitkeering per
ingezetene berekend, want zij worden tot de
bevolking gerekend. Enkele gegoeden zijn
ook nog aangeslagen in de belasting. Boven
dien zijn de aanslagen van de doctoren en
het personeel van beteekenis voor het Ben-
nebroeksche kohier.
Gestolen auto terecht.
Maar wat er in lag niet.
De auto, die in den nacht van Donderdag
op Vrijdag van de Nieuwe Groenmarkt was ge
stolen, is denzelfden nacht door een onbe
kende bij een garagehouder aan de Zocner-
vaart afgeleverd. De man vroeg of men zijn
auto, die defect was geworden wilde komen
halen en zoolang in de garage wilde zetten.
Hij zou den wagen later terughalen. Natuur
lijk heeft hij zich niet meer vertoond. De ga
ragehouder maakte uit de omschrijvingen in
de kranten op dat de bij hem bezorgde wagen
de gestolen auto moest zijn en stelde de politie
hiervan in kennis.
De eigenaar kan nu zijn auto defect terug
krijgen. Maar eenige voorwerpen, die hij erin
had laten liggen zal hij wel nooit terugzien.
Adres van de Haarlemsche
.Horecaf" aan B. en W. en den
Raad.
Heemstede Zaterdag.
Zooals wij meldden is het vandaag 20 jaar
geleden, dat Jhr. J .P. W. van Doorn in functie
trad als burgemeester dezer gemeente.
Ofschoon dit feit niet officieel gevierd wordt,
mocht de burgemeester toch eenige bloemstuk
ken ontvangen, n.l. van het personeel der se
cretarie, het personeel van openbare werken
en van het muziekgezelschap „Excelsior". Ver
der kwamen vele kaartjes en telegrammen in.
Gelijkstelling in personeele belasting met
winkels verzocht.
De afdeeling Haarlem van den Nederland-
schen Bond van Werkgevers in Hotel-, Restau
rant-, Café- en Aanverwante Bedrijven „Hore-
caf", heeft een adres gezonden aan het Haar-
lemsch College van B. en W. en aan de leden
van den Raad. Wij ontleenen hieraan het
volgende:
„De toestand in de restaurant- en cafébe
drijven hier ter stede is dit jaar wederom
'slechter geworden. De vele hooge vaste lasten,
welke op dit bedrijf drukken, verhinderen de
aanpassing der verkoopprijzen in genoemd be
drijf aan de gedaalde koopkracht van het
publiek. Tengevolge van de gedaalde valuta
in de ons omringende landen en de deviezen-
maatregelen blijft de vreemdeling weg en
reist de Nederlander naar het buitenland,
eveneens tot groote schade van dit bedrijf.
Reeds door vele bedrijven konden de belas
tingen niet meer ten volle worden opgebracht.
Voor velen staat het faillissement voor de
deur met als gevolg ondergang van het gezin
en werkloosheid der arbeiders.
In dezen tijd van ontwrichting wreekt zich
de onbillijkheid, dat van benoemde bedrijven
personeele belasting geheven wordt, welke in
wezen een verteringsbelasting, ten aanzien
van het restaurant- en cafébedrijf in een be
drijfsbelasting is ontaard".
Adressanten verzoeken het college daarom
dringend het zoo zwaar getroffen bedrijf tege
moet te komen, door het ten aanzien van de
personeele belasting gelijk te stellen met win
kels, zoodat de huurwaarde daarvan slechts
voor 1/3 in aanmerking komt en het desbe
treffend besluit te doen nemen vóór l Sep
tember a.s., opdat het met ingang van 1 Jan.
1937 van kracht kan worden.
I
Het woord is aan....
Carel Vosmaer:
Ik haat de wezens, die
heeren zijn, en geen mannen.
Morgen moet men een nieuw
belastingplaatje op zijn fiets
hebben.
Anders volgen bekeuringen.
Het is vandaag de laatste dag ge
weest dat men nog zonder bekeurd te
worden met het oude kon rijden. Mor
gen is echter de door den minister van
financien verleende termijn van acht
dagen, waarin geen proces-verbaal
zou worden opgemaakt tegen hen die
met het oude plaatje op hun fiets
reden, afgeloopen.
Wie dan dus zonder nieuw belas-
tingmerk rijdt wordt onherroepelijk
bekeurd!
Het Bloembollenbedrijf.
Samenwerkende organisaties keuren bedrijfs-
maatregelen goed.
Naar „Kweekersblad", het orgaan van het
Holl. Bloembollenkweekers-Genootsch., meldt
hebben de besturen der samenwerkende or
ganisaties van bloembolllenkweekers, n.l. de
Ned. Tuindersbond. het Holl. Bloembollen-
kweekers-Gootschap. de C. B. T. B afd. Hol
landBrabant en de Dioc. R.K. Land- en
Tuinbouwbond in het bisdom Haarlem, schrif
telijk aan den Minister van Landbouw en Vis-
scherij hun gezamenlijk standpunt uiteenge
zet. dat zij ten opzichte van de bedrijfs-maat-
regelen voor het bloembollenbedrijf innemen.
Zij achten die maatregelen gunstig voor het
bloembollenbedrijf en oordeelen het hoogst
noodzakelijk, dat de minimumprijzen en de
afkoop van het surplus ook voor het plantjaar
1936/1937 gehandhaafd blijven.
Een teeltregeling alleen wordt onvoldoende
geacht.
Voorts wordt gevraagd, dat de regeering
zich niet geheel afzijdig houdt van de finan
cieele regeling van het bedrijfsplan 1936/1937
doch het bedrijf steunt, door ten behoeve van
het surplusfonds garantie te geven voor de
juiste betaling van eventueel surplus.
De burgeroorlog in Spanje.
pag. 4
De Grieksche premier Metaxas neemt vier
portefeuilles op zich.
pag. 4
Rusland koopt 40.000 ton haring.
Het Nederlandsche legerbestuur zou grens
troepen willen vormen.
pag. 3
Een forensendorp in opkomst.
pag. 1
Van Vliet wint een zilveren medaille te Ber
lijn-
pag 9
Goede prestaties van Brasser bij den tien
kamp.
pag 9
Een sprintfinale met incidenten bij de Olym
pische Spelen.
pag. 10
Het Duitsch voetbalelftal verliest van Noor
wegen.
Bioscopen.
ARTIKELENENZ.
pag. 10
pag. 6
Dr. W. G. N. van der Sleen: Even naar Rome
en Napels.
pag. 5
R. Pfaff: Met de Veendam naar het Noorden.
oag. 5
Financieele Kroniek: Het verband tusschen
goudproductie en goederenprijzen niet zoo
nauw als wel eens wordt voorgesteld.
oag 7
Dr. D. M. Hoogeveen: Notitie van een Griek
sche reis.
pag. 4
Amy Groskamp-ten Have: Een vrouw schrijft.
pag. 7
J. H. de Bois: Litteraire Kantteekeningen.
Dag. 6
Van onzen Londenschen correspondent: Een
eerzuchtig ambtenaar ontslagen.
P. v. d. Hem: „De Spaansche Furie".
7
H.D Vertelling Guus Betlem Jr.: De sprong
in het oneindige.
pag. 5
pag. 2
De Burgerlijke Stand van Haarlem is opge
nomen op pag. 11 r"
Sport in 't kort.