De Munt vrij van roos.
NA HET OLYMPISCH FEEST
ZATERDAG 15 AUGUSTUS 1936
HAARDE M'S DAGBEAD
En hoe Amsterdam-in-Augustus
er uit ziet.
Tn mijn vorige briefje uit de stad der steden,
het heerlijk Amsterdam heb ik reeds uiting
gegeven aan mijn twijfel of de met-rozen-
versierde Munttoren niet een allerbedroe-
vendst-leelijk beeld zou bieden. Mijn twijfel
is bewaarheid. Het was verschrikkelijk. Het
was leelijk, smakeloos en onteerend, zooals dat
oude stukje Amsterdam daar stond opgekale
faterd met een armelijk versierinkje, dat óók
al zou het „rijkelijk" geweest zijn, even weinig
bij zijn wezen behoorde, als een jeugdige
hoed op het eerwaardig hoofd van een grijs
dametje, dat op zich zelve héél charmant kan
zijn.
Men moet die mislukte versiering van den
Munttoren niet al te oppervlakkig beschou
wen, niet als een gevalletje dat weer voorbij is
en dat zeker al vrijwel weer vergeten is óók.
Want dit gevalletje is werkelijk een geval; het
fis een bewijs van ik kan het niet anders
noemen gebrek aan cultuur, aan innerlijke
noblesse bij hen, die het op hun geweten
hebben.
Dit zijn groote woorden, maar ik schrijf ze
zéér weloverwogen en doordacht neer. In méén
die woorden, nu het geldt een beschikbaar
stelling van een stuk stedenschoon voor bios
coopreclame (want dat was die rozenversie-
ring) door stadsbestuurders.
Er bestaat nog zoo iets als traditie en tradi
tioneel gevoel en eerbied voor niet precies
onder woorden te brengen dingen. Die traditie
en die eerbied zijn allerminst dom en zinloos
conservatisme. Iemand die een, desnoods lee
lijk voorwerpje in eere houdt, dat door zijn
vader of moeder in eere gehouden werd, is
verre van een domoor of een ouderwetsch
mannetje. Iemand die een gebruik of een ge
woonte, die hij in zijn ouderlijk huis vóór zich
gezien heeft, alleen daarom in eere houdt, al
heeft die gewoonte thans en voor hém vrijwel
geen zin meer, die is in het geheel geen sleur-
mannet-je, of iemand die riekt naar stof en
ouderdom. Integendeel! En iemand die zich
los van alle herinneringen, van alle namen,
gewoonten, verbeeldingen en gebruiken van wie
vóór hem zijn familie vormden, gevoelt is nu
waarlijk niet de „moderne" vrijgevochten held,
waarvoor hij zich zelf misschien wel houdt.
Naar mijn smaak is eerder het tegendeel
het geval.
En naar den smaak van vele traditioneele
Amsterdammers die om den drommel geen
oude heertjes zijn, want zij vormen de bloem
van wetenschap, kunst, koopmanschap en
eruditie hebben de heeren die de Munttoren
dan toch maar beschikbaar hebben gesteld als
reclame-object en dan nog als een object voor
zoo'n leelijke reclame, zich van een zwakken
kant doen kennen.
In ieder geval: de Munt is nu weer vrij van
roos. Moge het gebeurde een les zijn voor de
heeren die de waarde der imponderabilia, die
zoo groot is in het publieke leven en in den
sfeer van een groote stad, onderschatten of
ln het geheel niet kennen.
En dit is nu de cause célèbre van den zo
mer geweest, behalve natuurlijk de „zomer"
zelve, die menigen kapper stof tot gesprek
heeft gegeven en vele vacantiegangers reden
tot ergernis.
Over den invloed van de vacantie op het
Amsterdamsebe a an zi cht-der-ding e n valt
wel iets te zeggen.
In tweeërlei zin.
In den zin van de Amsterdammers die met
vacantie gaan.
En van de niet-Amsterdammers, die bij
ons met vacantie komen.
Om met die laatsten te beginnen: den ho
telhouders is het, naai' mij op mijn navraag
aan de belangrijksten van hen gebleken is,
nogal meegevallen.
De prachtige tentoonstelling „Twee eeuwen
Engelsche kunst" heeft van heinde en verre
bezoekers naar onze stad getrokken, veel
landgenooten vooral, die er anders niet aan
zouden denken 's zomers naar Amsterdam te
gaan. Maar ook de Engelschien van de twin
tigste eeuiw hebben ons niet vergeten. Het is
een opvallend verschijnsel dat véél meer
sightseers, groote reisgezelschappen, kiud-
den-der-nieuw'Sgierigheid, onze stad door
kruisen. En even opvallend is het dat het
publiek dat die kudden vormt van een ge
heel ander gehalte is dan men geneigd is
te denken. Het zijn niet de lawaaiende, zuur
tjes en nogablokken etenden, maar veeleer
gegoede middenstanders, intelleetueelen en
dergelijke die hun jaarlijksche vacantie-
spaarpot op zoo efficiënt mogelijke wijze
komen verteren, lieden die het thuis
eenvoudig en goed gewend zijn en die in
onze uitstekende, ruime en welverzorgde
tweede-klasse-hotels alles vinden (en beta
len!) wat hun hartje begeert. Voor die soort
hotels Americain, Krasnapolsky. Suisse,
De Roode Leeuw en dergelijke die helder,
comfortabel en uitstekend zijn is deze zomer,
naar mij bleek niet slecht geweest. De eerste
klas hotels hebben méér reden tot klagen.
Eigenlijk zijn die niet eens zooveel-beter en
duurder dan die andere categorie, maar hun
deftigheid schrikt nu eenmaal de ondeftigen
af. Hun rust, voor vele vermoeiden zoo aan
genaam, is nu juist niets voor de menschen
die gezellig-onder elkaar uit zijn.
In ieder geval: de groote autobussen met
zwaar-bebrilde dames en heeren geven een
écht vacantie-aanzicht. Zij rollen langs de
grachten, die zoo stil en zwaar van groen
Amsterdam zijn uitzonderlijke en groote be
koring geven: zij laden hun wagen uit op
plaatsen waar wij. Amsterdammers, onver
schillig voorbij plegen te loopen en de gid
sen vertellen hun kudden dingen over onze
stad, die wij niet weten
En de Amsterdammers zélf?
Wel. een nieuw verschijnsel doet zich voor,
dat ook. naar mij bleek, in toeristische vak
kringen de aandacht begint te trekken: wij
gaan het tijdstip onzer reizen steeds meer
verplaatsen.
Daarvoor zijn verschillende redenen.
De eerste is een beetje snobbistisch en
óók wel een beetje begrijpelijk.
Zij die niet aan een bepaalden tijd gebon
den zijn vinden het prettig op reis te gaan.
juist als de meesten niet op reis zijn. En
ik moet. na een kort verblijf aan de Belgi
sche kust. verklaren dat ik deze voorkeur
begrijpelijk acht. Want om zich „er eens
heelemaal uit" te voelen behoeven wij waar
lijk niet- in Augustus naar Le Zoute of Blan-
kenberghe te gaan Want het is daar spré-
kend Zandvoort en men hoort er meer (en
luidruchtiger!) Amsterdamsch spreken dan
Vlaamsch of Fransch of Engelsch.
Het is niet de crème de la crème van Ne
derland en Amsterdam, die daar voor de
café's de klok laat luiden en uitdrukkelijk
verzekert niet bang te zijn.
En dus gaan de anderen op reis, wanneer
de klokkeluiders en dapperen weer thuis ko
men; waarbij dan nog komt dat de win ter-
spoft-beoefening bij Nederlanders steeds
"meer in zwang komt en men voor „mon
dain" vermaak de groote Europeesche ste
den bij voorkeur rond Nieuwjaar bezoekt.
Zoodat er vele Amsterdammers, die krach
tens den stand hunner middelen geacht
kunnen worden tot de vacantiegangers te
behooren op het oogenblik thuis zijn.
Niettemin is Zandvoort weer Amsterdam
aan Zee en gaan er héél wat onwennige Am-
sterdamsche voeten badend door het meer
Flevo, bij Valkenveen en Huizen.
En heeft met dat al negentig procent der
Amsterdammers wel wat anders te doen dan
aan vacantie en pleziertjes te denken.
Want velen onzer kennen het begrip va
cantie niet meer, omdat zij den arbeid niet
meer kennen en vele anderen trachten met
man en macht de eindjes bij elkaar te brengen
van het koord des levens dat zóó nauw is
geworden, dat er geen dubbeltje meer tus-
schen kan.
En zóó naderen we de herfst alweer.
F. A. KAMPERS.
De „Sociale Studieweek" te
Rolduc.
Vragen van Mr. Van Vessem beantwoord.
Op de vragen van den heer de Marchant et
d'Ansembourg betreffende de „sociale studie
week" te Rolduc heeft mr. van Schaik, minis
ter van justitie, geantwoord:
Het was den minister bekend, dat het voor
nemen bestond, begin Augustus j.l. te Rolduc,
gemeente Kerkrade, een „sociale studieweek"
te houden. Eveneens dat deze vergaderingen
meermalen door leidende politici en andere
officieele personen worden bijgewoond, ver
tegenwoordigers van buitenlandsche mogend
heden plegen echter niet aanwezig te zijn en
zijn, voor zoover is na te gaan, ook dit jaar
niet aanwezig geweest.
Daargelaten of dit op zich zelf tot eenige be
moeiing van de zijde der regeering had kun
nen leiden, bestond er geen aanleiding aan
vallen" gedurende de sociale week tegen het
op het oogenblik in Duitschland heerschen-
de regime te verwachten, zoodanige aanval
len hebben, blijkens ontvangen ambtelijke be
richten. ook niet plaats gehad, ten hoogste is
een enkele algemeen gehouden toespeling op
buitenlandsche toestanden gemaakt.
INBRAAK BIJ DUYVIS OPGEHELDERD?
Drie mannen aangehouden.
In verband met de inbraak in de oliefabriek
van de firma Duyvis te Koog aan de Zaan
heeft de politie drie personen te Zaandam
aangehouden, die daar zeer slecht staan aan
geschreven. Het ingestelde onderzoek heeft
zooveel aanwijzingen voor hun schuld opge
leverd, dat alle drie heden naai- Haarlem zou
den worden overgebracht en ter beschikking
van de Justitie zouden worden gesteld.
KELLOGG
De billijke ELECTRISCHE KOELKAST.
Model A met 110 l. inhoud 179.
Fa. M. G A T S O N I D E S
ZANDVOORTSCHELAAN 4.
HEEMSTEDE.
TELEFOON 24534
(Adv. Ingez. Med.)
Minister Euler spreekt met
dr. Hirschfeld.
Over uitbreiding der handelsbetrekkingen
tusschen Nederland en Canada.
Na afloop van een lunch door dr. Colijn
aangeboden, heeft de Canadeesche minister
van Handel en Industrie, Euler, een bespre
king gehad met dr. Hirschfeld, directeur-
generaal van Handel en Nijverheid, over de
mogelijkheid om te komen tot een uitbreiding
van de handelsbetrekkingen tusschen beide
landen. Deze besprekingen droegen een voor-
loopig en oriënteerend karakter.
Vrijdagmiddag bracht minister Euler een be
zoek aan Rotterdam en heeft als gast van
het gemeentebestuur een tocht door de ha
vens gemaakt. Vrijdagavond bood de Rotter-
damsche Kamer van Koophandel hem een
diner aan.
SCHILDER IN HET HOLLANDSCH DIEP
GEVALLEN.
Tijdens werkzaamheden op de in aanbouw
zijnde groote verkeersbrug over het Hol-
landsch Diep heeft Vrijdagmiddag een ern
stig ongeluk plaats gehad.
De 25-jarige schilder G. H. uit Made (NB.)
die op de vijfde spanning der brug werkzaam
was. viel uit een z.g. hangwagen en kwam in
het Hollandsch Diep terecht. H. kon niet
zwemmen en verdronk.
In verband met den grooten vloed heeft
men het lijk nog niet kunnen ophalen.
Auto in diepe sloot gereden.
Alle vier inzittenden gered.
Door onbekendheid met den weg ls onder de
gemeente Reeuwijk een auto, bestuurd door
den heer Bückman uit 's Gravenhage, in een
sloot gereden. De heer B., die met nog drie
familieleden op weg was naar een pension te
Reeuwijk, waar hij logeerde, is op den smal-
len Oudenweg in een diepe sloot gereden. De
inzittenden hebben zich zonder hulp van an
deren kunnen redden, hoewel de auto in de
breede sloot nagenoeg onder water verdween.
Zij hebben zich vervolgens naar de in de na
bijheid gelegen woning van de familie Stop
pelenburg begeven, die zij wakker klopten.
Daar zijn zij van droge kleeren voorzien,
waarna de familie S. er voor zorgde dat zij
hun pension konden bereiken.
De nieuwe K. L. M.-toestellen
Eenige bijzonderheden.
Naar aanleiding van het feit. dat de KLM.
over zal gaan tot de aanschaffing van een
aantal nieuwe Douglas-machines vernemen
wij, dat deze toestellen behooren tot de
nieuwste types, welke in de fabrieken van
Douglas te Santa Monica gebouwd worden.
Het zijn de DC 3 en de DST (Douglas Sleeper
Transport). Een uiterlijk verschil tusschen
deze beide types is er niet.
De DC 3 hëeft evenwel plaatsruimte voor
21 passagiers, die dan zooals bij de DC 2.
welke de KX.M. in gebruik heeft, achter
elkaar gezeten zijn. terwijl de DST ruimte
aan 14 passagiers biedt, verdeeld over 7 ap
partementen, zooals de Fokker F 36 is in
gericht met 8 appartementen, elk voor 4
passagiers. In de DST kan de steward des
avonds de gezellige kajuiten gemakkelijk
voor slaapgelegenheid inrichten, zoodat het
vliegtuig des nachts veertien slapende passa
giers mee kan dragen.
Ook is er een buffet aan boord, twee
waschgelegenheden en aparte kleedkamers,
een voor de dames en een voor de heeren.
De DST en de DC 3 zijn uitgerust met 2
Wright Cycione G2 motoren, die het vlieg
tuig op 2130 meter een maximale snelheid
kunnen geven van 343 K.M. per uur. terwijl
de kruissnelheid op 3050 meter 290 K.M. per
uur bedraagt. Het vliegtuig heeft een pla
fond van 7300 meter en een plafond van
2300 meter, wanneer slechts een motor is
ingeschakeld.
De afmetingen zijn: spanwijdte 29 meter,
lengte 20 meter en hoogte 4.55 meter, ter
wijl het leege toestel 6900 K.G. weegt Met
de nieuwe types van Douglas wordt reeds
gevlogen door de American Air Lines, terwijl
ook andere groote luchbverkeersmaatschap-
pijen, zooals de Trans Western Aviation CO.
(t.w.a.) en de United Air Lines.
-p; V/=\ fvj
En vergeet vooral niet thuis te vertellen hoe jullie het bij mij gehad hebt!
Jhr. Mollerus vliegt zesentwintig
uur achtereen.
Van Dakar via onrustige Spaansche
steden naar Le Bourget.
Onze stadgenoot en medewerker
jhr. dr. J. C. Mollerus is dezer dagen
in Haarlem teruggekeerd van een
veertiendaagsch verblijf in Monrovia,
de hoofdstad van de negerrepubliek
Liberia aan de West-Afrikaansche
kust. De heen- zoowel als de terugreis
geschiedde voor verreweg het grootste
deel per vliegtuig, waarbij de heer
Mollerus als een der eerste passagiers
gebruik maakte van de kort geleden
geopende Fransche luchtlijn naar en
van Dakar (Senegal). De terugtocht is
een evenement geworden, dat de ver
melding ten volle waard is. In de eer
ste plaats, omdat, het nog eens aan
toont. welke mogelijkheden het groote
vervoermiddel van onze eeuw. het
vliegtuig, den modernen mensch biedt
In de tweede plaats, omdat een passagiers
vlucht van zesentwintig uur aan-één-
stuk. dag en nacht door. met een en
kele tusschenlanding als onderbi-e-
king. niet onder de alledaagsche
voorvallen te rangschikken is.
Dinsdagavond j.l. te zeven uur steeg het
vliegtuig te Dakar op met bestemming naar
Casablanca, een afstand van pl m. 2500 K.M.
Om zeven uur den volgenden morgen streek
het toestel op het. vliegveld aldaar neer, waar
na het half acht den tocht voortzette. Van
daar ging het over het Marokkaansche woes
tijngebied naar Fez en vervolgens langs de
kust naar Oran, waar geland werd. De heer
Mollerus verwachtte nu een voortzetting van
den tocht via Algiers over de Middellandsche
Zee naar Marseille, doch de piloot deed het
anders. Hij koerste zijn „kist" op Spanje aan
en vloog langs de Spaansche kust naar Ali
cante, waar het toestel zijn eerste landing op
Europeesch gebied maakte.
Alicante trof jhr. Mollerus in ner
veuze stemming aan. De sfeer van den
burgeroorlog waart er rond. Zwaar
bewapende mannen trekken door de
stad uitgerust met geweren en re-
peteerrevolvers. Auto's, van allerlei
soorten vlaggen voorzien, doorkrui
sen de straten. De buitenlanders dra
gen de kleuren van hun land als on-
derscheidingsteeken. En voor de kust
de dreigende gedaanten der regee-
ringskruisers, die surveilleeren.
Die indrukken legt jhr. Mollerus tijdens zijn
kort oponthoud te Alicante van den burger
oorlog vast en dan is spoedig weer het oogen
blik van vertrek aangebroken. Over Spanje
gaat de vlucht naar de Catalaansche hoofd
stad Barcelona, dat precies hetzelfde onrus
tige beeld als Alicante biedtVandaar
leidt de tocht langs de zuidelijke uitloopers
van de Pyreneeën naar Toulouse, waar het
toestel om zes uur in den Woensdagavond
landt. Een kwartier later wordt Toulouse al
weer verlaten en om 9.11 strijkt het toestel
veilig en wel op Le Bourget neer.
Hier, op het Parijsche vliegveld, hoopte de
heer Mollerus de aansluitende luchtlijn op
Amsterdam te krijgen om zoodoende nog den
zelfden dag de terugreis te Kunnen vol
tooien. Helaas liet de K. L. M. hem in den
steek, want het vliegtuig startte, in tegen
spraak met de dienstregeling, nietZoo
gebeurde het, dat Jhr. Mollerus tenslotte veel
later op vaderlandschen bodem stond, dan
hij zich aanvankelijk had voorgesteld.
Inmiddels heeft jhr. Mollerus op zijn jong
ste reis veel belangwekkend materiaal verza
meld, waarover onze lezers spoedig meer zul
len vernemen.
Nederlanders in Madrid.
Zij voelen zich tot nu toe veilig.
Pholii geeft gelegenheid telegrammen
draadloos naar Spanje te zenden.
Naar wij vernemen is er thans dagelijks
contact tusschen dr. Flaes, die de leiding van
het Nederlandsche gezantschap in Madrid op
zich genomen heeft, en het Nederlandsche
departement van Buitenlandsche Zaken.
Uit de inlichtingen, welke men te 's-Graven-
hage Vrijdag uit. Madrid ontvangen heeft,
blijkt, dat er thans nog ongeveer 60 Neder
landers daar ter plaatse vertoeven. Zij wonen
zooveel mogelijk bijeen en hebben het plan
indien de omstandigheden dit veroorlooven
in Madrid te blijven.
Zij staan in voortdurende verbinding met
het gezantschap. De stemming is rustig en
men heeft geen reden tot klagen over de be
jegening van de zijde der Spaansche autori
teiten.
Dr. Flaes heeft een bespreking over de si
tuatie gehad, met de leiders der andere ge
zantschappen, waarvan het resultaat is ge
weest, dat ook de Belgische. Zwitsersche. Pool-
sche, Fransche en Engelsche gezantschappen
op hun standplaats gevestigd zullen blijven.
Men bleek algemeen van meening, dat er
geen reëel gevaar voor buitenlanders aanwe
zig is. een meening. welke onder meer gedeeld
werd door de te Madrid woonachtige Neder
landers.
Berichten voor Nederlanders in
Spanje.
Met ingang van Vrijdag is uitvoering gege
ven. zij het in gewijzigden vorm, aan het plan
van de Phohi om langs draadloos-telefonischen
weg in verbinding te komen met Nederlanders,
die in Spanje vertoeven.
De P.TT. heeft nJ. besloten, dat telelegram-
men, welke op het oogenblik op eigen risico
van den afzender aan Nederlanders en Neder
landsche ondernemingen in Spanje worden
gezonden, eiken dag te 17.40 G.T. (19 uur A.T.)
via een P.T.T.-zender welke werkt op een golf
lengte van 28,8 meter radiotelefonisch kunnen
worden doorgegeven.
De uitzending zal geschieden in de Neder
landsche, Duitsche, Engelsche of Fransche
taal en zal kosteloos zijn.
Naar aanleiding van het bovenstaande be
richt deelt het hoofdbestuur der P.T.T. het vol
gende mede:
Ter bevordering van de goede overkomst van
berichten voor Nederlanders of Nederlandsche
firma's in Spanje wordt door den rijkstele-
graafdienst aan de afzenders van telegrammen
naar Spanje de gelegenheid geboden deze te
legrammen na de overseining eveneens radio-
telefonisch te doen uitzenden.
Hieraan zijn geen extra-kosten verbonden.
De aandacht wordt er op gevestigd, dat de
geheimhouding bij deze wijze van overbren
ging niet verzekerd is.
