De burgeroorlog in Spanje.
Notities van een Crieksche reis.
Thijs IJs als bestrijder der reuzen
VRIJDAG 21 AUGUSTUS 1936
H A A R tl EWS DAGEEA'D
De strijd in de Sierra de Guadarrama.
Duitschland richt een waarschuwing
aan den Commandant van de
Spaansche regeeringsvloot.
De minister van Oorlog heeft gisteren ver
klaard, dat de regeeringstroepen met succes
de opstandelingenstellingen hebben aange
vallen in de Sierra de Guadarrama. Een re
bellen colonne werd volkomen vernietigd en
een belangrijke oorlogsbuit viel den regee
ringstroepen in handen. Bij navalperal heeft
de colonne van Mangada den gisteren be
gonnen aanval voortgezet.
De minister voegde hieraan toe. dat de
vijand op de vlucht gedreven was en vracht
auto's en oorlogstuig had achtergelaten. De
omgeving van Navalperal is thans volkomen
gezuiverd.
Tenslotte zeide de minister: ,.Ik moet er op
wijzen, dat in geheel Spanje de doeleinden
van het oppercommando bereikt zijn. Wat de
rest betreft, zal ik niets zeggen, daar dat
noch oppertuun noch discreet zou zijn. Wat 't
front van de Sierra betreft, was het wacht
woord: De vijand beletten te passeeren. Dit
doel is bereikt. De opstandelingen zijn niet
gepasseerd en zullen niet passeeren. Wat
meer is, van vandaag af beginnen zij terug
te trekken.
Opstandelingenschip ernstig be
schadigd.
Van geloofwaardige zijde wordt vernomen,
aldus Reuter dat de kruiser „Almirante
Cervera", welke zich bij de opstandelingen
heeft aangesloten, bij vergissing de haven
van Gijon is binnengevaren. Zoodra men op
het schip merkte, dat Gijon niet in handen
van opstandelingen was. maakte men snel
rechtsomkeert en stoomde naar het westen in
de richting van de havens van het door de
opstandelingen bezette Galicië. Het schip
maakte zware slagzij en de artillerie was tot
zwijgen gebracht door de kanonnen van het
fort San Marcos bij San Sebastian. Verder
meldt het blad .El Socialista" dat Franco be
slot er heeft admiraal Gamez te ontheffen van
zijn post van commandant van de vlootbasis
dor opstandelingen te Cadix en te vervan
gen door admiraal Luid de Atzuri.
Wat de nationalisten melden.
De zender van La Coruna deelt mede, dat
9000 man in het veld gebracht zijn voor den
aanval op de linie Irun—San Sebastian. Het
afsnijden van San Sebastian is in westelijke
richting reeds gelukt, aldus het D.N.B.
De troepen van generaal Franco, zoo wordt
verder medegedeeld, hebben Acidona bij Ma
laga ingenomen. In Asturië hebben de mijn
werkers een aanval getracht te plegen op
Oviedo, doch deze is volkomen mislukt. De
troepen der opstandelngen sloegen de aan
vallers met zware verliezen af.
Het Madrileensche bericht, dat Granada
zich heeft overgegeven, wordt- wederom te
gengesproken. In Badajóz hebben de op
standelingen een munitieopslagplaats gevon
den met 40.000 geweren van het nieuwste
model.
De zender van Palma de Majorca seint, dat
door drie schepen van de regeering een aan
val is gedaan op de haven en de stad. Deze
aanval is mislukt en de aanvallers zijn ver
nietigd. Zij lieten 1000 dooden achter. De sche
pen zijn gevlucht en in de richting van
Barcelona weggevaren.
Uit Valladolid komt- het bericht, dat de op
standelingen er daar in geslaagd zijn drie
vliegtuigen der regeering, nl. twee driemoto-
rige bombardementsvliegtuigen en een jacht-
toestel te dwingen te landen. De toestellen
werden na hersteld te zijn bij de opstandige
luchtstrijdkrachten ingedeeld..
Sevilla meldt, dat de troepentransporten
van Marokko naar Zuid-Span je regelmatig
met, zes driemotorige vliegtuigen dagelijks
wordt voortgezet.
Drie leiders der Rif-Kabylen
gefusilleerd.
De ..Petit Parisien" publiceert het volgende
telegram uit Tanger:
Op bevel van generaal Franco werden drie
aanvoerders der Rif-Kabylen zonder opgave
van redenen gefusilleerd. Deze terechtstellin
gen hebben zonder twijfel plaats gevonden
om indruk op de inboorlingen te maken. Op
bevel der militairen te Tetoean werden twee
ca ids in de streek van Djeballas van de Beni-
Ahmed en Beni-Hassam stammen gefusil
leerd. Pacha Remiki is door den krijgsraad
te Tetoean tot levenslange gevangenisstraf
veroordeeld. De nationalistische leider te Te
toean, Mohamed Benani is tengevolge van
de hem toegebrachte stokslagen overleden.
Uit deze feiten, aldus het telegram, blijkt de
groote ontevredenheid van alle inboorlingen-
stammen in de Spaansche zone van Marokko.
De toestand in het Noorden.
Aan het front van Irun heeft Donderdag
naar uit Hendaye wordt gemeld, nog een ern
stig gevecht plaats gehad. De voorposten wis
selden enkele schoten. De oorlogsbodems van
de opstandelingen werden niet gezien en fort
Guadelupe is nog steeds in handen van de
regeering. Vele vluchtelingen uit Irun en San
Sebastian, meest vrouwen en kinderen, die
de grens over waren getrokken, zijn weer naar
hun haardsteden teruggekeerd. Eenige hon
derden volksfronters uit Asturië en Catalo-
nië zijn ter versterking te Irun aangekomen.
Arrestaties te San Sebastian.
Te San Sebastian is volgens Reuter, gene
raal Muslera, die deel uitmaakte van het di
rectorium van Primo de Rivera, gearresteerd,
alsmede luitenant-kolonel Badelga. De beide
officieren werden ontdekt in een huis, waar
zij zich reeds een maand verborgen hielden.
Uit Valladolid wordt vernomen, dat de gou
verneur van Segovia, Ciges Aparicio, gefusil
leerd zou zijn. Aparicio was vroeger gouver
neur van Las Palmas en van Santander. De
„Frente Popular", die het bericht publiceert,
maakt evenwel eenige reserves omtrent de
waarheid.
De „Frente Popular" deelt verder mede, dat
nabij Avila de opstandelingen terug zijn ge
slagen. Zij lieten 300 dooden, 5 kanonnen en
den munitietrein van 'n batterij veldartillerie
op het slagveld achter.
Het incident met de „Kamerun"
De bevelhebber van de Dultsche liniesche
pen, die de leiding heeft over de ter assisten
tie naar de Spaansche waterer rezonden
Duitsche zeestrijdkrachten, heof den
commandant van de Spaansch -"erings-
vloot op grond van het optreden jegens, het
Duitsche s.s. „Kamerun" het volgende tele
gram gezonden:
„Nadat zoojuist eerst de rechtsinbreuk je
gens „Sevilla" is bijgelegd, heeft de kruiser
„Libertad" Donderdagmiddag het s.s. „Ka
merun" buiten de Spaansche territoriale wa
teren op-vrije zee beschoten en door gewapen
de soldaten doen onderzoeken Deze hou
ding tegenover een Duitsch stoomschip is een
misdaad tegen het recht van de vrije scheep
vaart in open zee. Ik ben niet van zins derge
lijke daden van geweld te dulden. Ik heb mijn
zeestrijdkrachten instructie gegeven tegen
iedere ongerechtvaardigde daad van geweld
uwer schepen niet geweld op te treden."
In dit verband wordt nog uit Berlijn mede
gedeeld, dat de bevelhebber van de marine,
admiraal generaal Raeder per speciaal vlieg
tuig van Berlijn naar Berchtesgaden is vertrok
ken, waar Hitier verblijf houdt.
Graaf Coudenhove Kalergi
wil bemiddelen.
Graaf Coudenhove Kalergi. de voorzitter
van de Pan-Europeesche Unie, heeft een be
middelingsvoorstel gericht tot de leiders dei-
beide in Spanje strijdende partijen. Azana.
Giral en Mola en Cabanellas. Hij stelt voor
onmiddellijk een wapenstilstand af te kon
digen teneinde onderhandelingen te openen.
Vereenigde Staten zullen niet
bemiddelen.
Reuter meldt uit Washington, dat de regee
ring van de Vereenigde Staten haar leedwezen
er. over heeft uitgesproken, niet te kunnen
treden in het voorstel van Uruguay, om be
middelend op te treden in den Spaanschen bur
geroorlog Gisteren is een officieele nota van
de regeering te Washington aan de regeering
van Uruguay overhandigd.
Het departement van buitenlandsche zaken
herinnert in deze nota aan de traditioneele
politiek van de Vereenigde Staten, om zich
buiten Europeesche conflicten te houden en
voegt hieraan toe, dat, hoewel bemiddeling
uitermate wenschelijk is, de openbare meening
in de Vereenigde Staten zich hier ten sterkste
tegen verzet. Alvorens deze nota op te stellen
heeft het departement van buitenlandsche za
ken de regeeringen van Argentinië, Brazilië
en Chili geraadpleegd, die zich eveneens tegen
bemiddeling uitspraken.
Belrêië.
Vier spionnen gearresteerd.
De gendarmerie heeft te La Calamine, naar
Reuter meldt een viertal personen, drie man
nen en een vrouw, gearresteerd in verband
met een spionnagekwestie. De autoriteiten be
waren de grootste stilzwijgendheid omtrent
de kwestie. Men verwacht binnenkort andere
arrestaties.
Clijna.
Onderhandelingen van Tsjang
Kai Sjek met Kwangsi.
De Chineesche pers deelt mede. dat of-
ficieuse onderhandelingen plaats hebben ge
had tusschen maarschalk Tsjang Kai Sjek
en de generaals van Kwangsi.
In welingelichte kringen is men van oor
deel, dat geen van beide partijen wenscht te
vechten en dat de onderhandelingen dus nog
zullen voortduren
TRAGISCH EINDE VAN KAPITEIN
FUERSTNER.
De vroegere commandant van het Olympi
sche dorp, kapitein Wolfgang Fuerstner, heeft
zich met een revolverschot van het leven be
roofd, meldt Havas uit Berlijn. In officieele
kringen wordt verklaard, dat Fuerstner zich
tijdens de Olympische Spelen heeft overwerkt.
In zekere nationaal-socialistische kringen was
Fuerstner evenwel het voorwerp van leven
dige aanvallen, hem werd naar het hoofd ge
worpen, dat hij van Joodsche afkomst was.
In de omgeving van het dorp werden biljetten
aangeplakt, waarop stond „Weg met den Jood
Fuerstner". Deze aanvallen werden zoo hevig,
dat aan den vooravond van de spelen, de mi
nister van oorlog, luitenant-kolonel Von Gilsa
benoemde tot kampcommandant en Fuerstner
tot kapitein-toegevoegd.
De Voelkische Beobachter publiceerde giste
ren een doodsbericht onderteekend door gene
raal Keitel van het ministerie van oorlog, met
een levensbeschrijving van den overleden of
ficier. Dit is niet overeenkomstig de gewoonte
bij een zelfmoord van een officier en men be
schouwt dit als een protest tegen de aanvallen,
waaraan Fuerstner blootstond.
Trotski noemt het proces te
Moskou belachelijk.
Vele der genoemde namen zijn hem onbekend.
Trotski heeft, in een interview verklaard,
dat hij de beschuldigingen, waarvan hij het
voorwerp is van zich afwijst. Het op het oogen-
blik te Moskou zich afspelende proces noemde
Trotski „belachelijk".
..Vele van de in dit proces genoemde namen
zijn mij volkomen onbekend, ofschoon de
menschen beweren, dat zij mijn intieme mede
werkers zijn. Ik ben geen terrorist, maar ik
vrees niet te erkennen, dat ik een revolution-
nair ben en dat mijn sympathie uitgaat naai
de linksch Spaansche revolutionnairen. Ik zou
mij gaarne tot hun beschikking hebben ge
steld om de opstandelingen te bestrijden, maai
de gelegenheid is mij niet gegeven en ik on
derhoud geen enkele relatie met de commu
nisten in Spanje".
MOOIE PRESTATIE VAN BERG
BEKLIMMERS.
Uit Milaan: Vier touristen uit het Aosta-
dal hebben een mooie prestatie geleverd door
in den recordtijd van nog geen acht uur den
1500 meter hoogen N.W. wand van de Gri-
vola te beklimmen. Zij moesten 600 treden
maken, waarvan 300 in het ijs. Hun prestatie
wordt als een der grootste in het bergtourisme
van de laatste jaren beschouwd.
Irak en de onlusten in Palestina
Koning Ghazi dringt op spoedige
oplossing aan.
Het A.N.P. meldt uit Jeruzalem, 20 Augustus:
Koning Ghazi I heeft dezer dagen den Irak-
schen premier, den minister van buitenland
sche zaken en den Engelschen gezant ontvan
gen in een speciale audiëntie, waarin hij er
bij den Engelschen gezant op aandrong te
Londen een spoedige oplossing van de Pales-
tijnsche kwestie in Arabischen zin te beplei
ten. De Iraksche koning wees er op, dat een
dergelijke, bespoedigde oplossing noodzakelijk
is in het belang van de instandhouding dei-
goede betrekkingen tusschen de Arabieren van
Irak en Engeland.
Nog steeds onlusten.
Gisteren zijn weer op verschillende plaat
sen in Palestina onlusten uitgebroken. Te
Haifa is een groep van drie Arabische vrou
wen en een man aangevallen en beschoten
nabij een Joodsche nederzetting op den berg
Karmel. Een der vrouwen werd gedood, de man
werd gewond. De huizen in de omgeving wer
den later doorzocht, een Jood is ter onder
vraging in arrest gesteld.
Men meent voorts te weten, dat 15
Arabieren gedood zijn bij een gevecht
tusschen een bende Arabieren en sol
daten nabij$Nedera in Midden-Palesti-
na. Het gevecht duurde den geheelen
dag.
Door Dr. D. M. HOOGEVEEN.
Een tocht naar Eleasis. Op Turksch gebied-
De Hellespont.
Het Theseion is de best bewaard gebleven
tempel van Griekenland, gebouwd in den
zelfden tijd als het Parthenon. Het wordt ons
wonderlijk te moede, wanneer we peinzend
bedenken, dat mannen als Plato, Sóphocles,
Euripides, Aristophanes, om slechts enkele
grooten der litteratuurgeschiedenis te noe
men. dezen zelfden tempel met eigen oogen
hebben aanschouwd en hebben vereerd. Ook
bezoeken we dien middag nog men doet
zoo'n dag onder deskundige leiding wat af!
de belangrijkste begraafplaats van het oude
Athene, die gelegen was buiten de poort met
twee doorgangen: het Dipylon. Vele van de
grafreliefs, die men er gevonden heeft, wor
den thans in het Nationaalmuseum bewaard,
evenals de ook aldaar gevonden groote vazen,
met geometrische figuren versierd. We kun
nen opmerken, dat de gewoonte om graven
met kunstwerken te sieren reeds oud is; men
vindt die vooral in de Zuidelijke landen, nu
nog: men denke aan de Campo Santo bij
Genua met zijn haast overdadige praal.
's Avonds genieten we nog van een fantas
tisch schouwspel: de ruïnen van de Acrópolis
worden met schijnwerpers verlicht: antieke
kunst en moderne techniek reiken elkaar, ook
hier, de hand.
Maandag 13 April. Op het programma staat
een tocht naar Eléusis; we kunnen daarna,
als er tijd over is, de gister opgedane indruk
ken nog bevestigen en verdiepen. Over Eléusis,
de geboorteplaats van den grooten tragicus
Aeschytus, ligt een waas van geheimzinnigheid
over het oude n.l.; het moderne is een on
ooglijk stadje
ONZE DACELIJKSCHE KINDERVERTELLINC.
De reus kan van het steenengooien maar niet genoeg krijgen.
Steeds maar vliegen nieuwe steenklompen door de lucht en het lawaai
is tot ver in den omtrek te hooren. Dan ziet Thijs ineens een ander
reuzenhoofd achter een heuvel te voorschijn komen vervolgens nog
een en nog eeneindelijk schijnt het heele gezelschap compleet
te zijn. Ze lijken allemaal sprekend op e'kaar. Het kabaal van het
steenenwerpen heeft hen blijkbaar erg ontstemd. „Zeg eens!" roepen
ze den druktemaker toe, „is dat grapje nu eens eindelijk uit! Is me dat
een herrie, we kunnen niet eens behoorlijk ons middagdutje doen!"
Thijs houdt zich in zijn schuilplaats doodstil, maar gelukkig wordt hij
door geen van de geweldenaren opgemerkt.
Men weët, dat de godin Deméter en haar
dochter Persephone in het middelpunt van
de Eleusinische mysteriën stonden. Er wer
den onder meer religieuze voorstellingen ge
geven, een soort passiespelen: Deméter zocht
vruchteloos naar haar dochter, die door
Pluto, de god van de onderwereld was ge
schaakt: een oeroude sage. die we reeds in
de Homerische hymne op Deméter vinden.
Om den heiligen weg naar Eléusis te be
reiken moeten we eerst een stuk achterbuurt
door met abominabele straten. De in een
modernen verkeersweg 'herschapen Heilige
Weg voert over den Aegaleos-berg en dan
langs de zee naai- Eléusis. Deze weg met z'n
hoogten aan weerszijden, z'n hoog en laag en
z'n bochten, die tenslotte naar zee voeren,
doet even denken aan onzen Zeeweg; alles
is daar echter wat grooter: olijven- en pijn-
boomenbosschen bevinden zich op de hoog
ten aan weerszijde van den weg. Atheen-
sche families hebben zich op dezen 2den
Paaschdag in de schaduw neergevleid met
en zonder picknick. Ongeveer halfweg be
vindt zich een verlaten klooster. Dahpni ge-
heeten, de moeite van een bezoek overwaard.
De aardige binnenplaats met omgevende
zuilengang ligt. zich in de voorjaarszon te
koesteren. De mooie feestdagmorgen heeft
ook eenige groepjes jeugdige Grieken hier
binnen gelokt, die zich. zeer tot ergernis
van den gids. die aan" het uitleggen is. maar
niet stil willen houden: telkens heftiger
roept ze: „parakalo!" (een waarschuwing)
maar veel geeft het niet. We gaan het kloos
tergebouw zelf binnen, beroemd om zijn mo-
zaïken.
Aan het zoldergewelf een machtige Ohris-
tuskop, die op dezen dag met een meer dan
gewone uitdrukking op ons neerziet. Eenige
andere mozaïken zijn vooral om de levendige
expressie der gezichten te bewonderen. Het
doet goed dit alles te zien in deze gewijde
koele stilte.
We rijden verder en komen vlak langs de
zee: de bocht van Eleusiis; spoedig hebben
we Leosina (verbastering v. Eleusina) be
reikt: hodos Dèmètros („Deméter-straat")
zegt ons genoeg. De opgravingen van het
heilige gebied zijn hier van Griekenland zelf
uitgegaan. Men heeft o.m. fundamenten van
een Propylaeëngebouw en het hoofdgebouw,
de inwijdingstempel bloot gelegd. De vond
sten van waarde zijn ondergebracht in een
museumpje. De decoratie-motieven dezer
kunstwerken hebben hun eigen karakter:
dat bijv. het arenmotief een rol speelt, kun
nen we begrijpen, als we bedenken, dat De
méter de godin was van het graan.
We genieten na het bezoek, een prachtig uit
zicht. Onzen blik naar de verte in het Zui
den richtende zien we daar heel duidelijk
de opening tusschen den Aegaleosberg. die
behoort tot het vasteland van Attica en de
bergen van het eiland Salamis: deze betrek
kelijk smalle opening is de beroemde straat
van Salamis. waarjn in 480 v. Chr. de vloot
van den Perzischen koning Xérxes vooral
door toedoen van Themistocles door de Grie
ken werd verslagen. Xérxes had daarginds
aan den voet van den Aegaleos-berg een
troon laten opslaan, verzekerd van den gun-
stigen uitslag van den strijd om getuige
te worden van de totale vernietiging van
zijn vloot. Over rijk is dit land aan belang
wekkende plaatsen natuurlijk vooral voor
den classicus.
Aan mijn verzoek om op den terugweg
langs het Lysicrates -monument te rijden
wondt, voldaan. De buurt waarin het gelegen
is. is niet fraai, maar het monument zelf is
met zijn Corinthische zuilen en bekoorlijke
figurenfries een bezoek zeer waard. Het
diende als basis voor een drievoet die bij
een wedstrijd door den Athener Lysicrates
was gewonnen.
Dan.reeds om 3 uur 's middags passee
ren we Kaap Sunium, waarop de overeind
staande zuilen met een stuk dwarsbalk van
den Poseidontempel duidelijk te zien zijn,
vooral door den Zeiss-kijker. Doch deze
schiet te kort om ons den naam van Byron,
die er op gekrast staat, te doen lezen. Dra
zien we links van ons de zeer bergachtige
kust van Euboea en rechts die van het eiland
Andros. 's Avonds op het promenadedek, dat
tegen den te frisschen wind met zeilen is
afgeschut, een voordracht over Mohammed
en de Koran, in verband met ons bezoek
aan Constantinopel (Istamboel). We hooren
ook, dat we morgen vroeg omstreeks 5 uur
de Hellespont zullen binnen varen. Ik sta dus
Dinsdag 14 April 's morgens 5 uur op het
dek. Niet allen zijn zoo enthousiast,
Slechts een enkele medepassagier heeft er
ook een deel van de nachtrust voor opge
offerd. Ik heb er geen spijt van te zijn op
gestaan; het is een morgen om niet te ver
geten; de zon is nog niet geheel op, maar
eenige vuriggekleurde wolkenveeren in het
Oosten boven het bergland van Klein-Azië
herinneren ons aa nde „rozenvingerige Eos"
van Homerus. De halve maan staat nog hel
der aan den hemel en we herinneren ons
daardoor dat we op Turksch gebied zijn ge
komen. In het eerste morgenlicht zien we
links de Thracische Chersonésus (het schier
eiland van Gallipoli) en rechts het land
schap Tróas. (Azië dus), daartusschen de
zeestraat, die Europa en Azië scheidt.
Xerxes trok met zijn geweldig leger hier
over; ook Alexander de groote in omgekeer
de richting. Niet alleen in den wereldoorlog
maar nog heden is het bezit ervan begeerd.
Kaap Rhoetëum vertoont zich niet ver af:
daar achter het stukje wereld, met welks
geschiedenis een belangrijk deel van de
klassieke opvoeding zich bezig houdt: Tróje
of Ilium. Straks op onzen terugkeer zullen
we alles in het heldere daglicht nog beter
kunnen zien; nu is het de tijd om ons aan
gepeins over te geven, op dezen mooien och
tend in deze voor ons zoo bijzondere omge
ving: daar lag volgens de sage de stad vain
koning Priamos; daar streden de Grieken
met hun helden Achilles, Aiax, Odysseus en
vele anderen tegen de Trojanen, onder wie
vooral Hector uitblonk, totdat tenslotte de
stad door de list van het houten paard werdi
ingenomen. Hier komen de Ilias van Homé
rus en gedeelten van de Aeneis van Vergilius
ons nader. Dan komt ons schip bij de plek,
waar ééns de steden Sést-us en Abydus la
gen, bekend door de sage van Héro en
Léander: de plaats is gemakkelijk te bepa
len door de scherpe bocht, die de Hellespont
hier maakt. Héro was priesteres van Aphro
dite in Séstos en Leander, ee«n jongeling uit
Abydus beminde haar. Eiken nacht zwom hij.
afgaande op een licht, dat door Hero was
ontstoken, het breede water over, totdat
eens in een stormachtigen nacht het licht
uitwoei en Leander jammerlijk verdronk. Dit
gegeven klinkt nog na in het bekende lied
der twee koningskinderen. Lord Byron zwom
op deze zelfde plaats in 1810 op zijn groote
reis door het Zuiden de Hellespont over.
Even verder aan den linker kant mondt
het nog bestaande stroompje, waarbij - een
Spartaansch veldheer de Atheensohe vloot
vernietigde.
Weer breeder wordit het watervlak en we
zijn in de Propóntis, de zee van Marmara,
en des middags zien we Constantinopel op
doemen met zijn vele moskeekoepels en slan
ke minarets; men voelt hier aanstonds met
een andere wereld te doen te hebben. Het is
een voorrecht de reis dcor 't eigenlijke Grie
kenland, op zichzelf reeds een delicieus genot
voor den klassieke ontwikkelde, door een be
zoek aan deze merkwaardige. half-Ooster-
sohe stad. toch ook oorspronkelijk een stich
ting van het Grieksche stadje Mégara, te
onderbroken. Straks zullen de indrukken in
Griekenland zelf weer frissoher zijn.
Aan den overkant van de Bosporus zien we
Skutari op de plaats van het antieke Calché-
don. Wanneer de boot even stil ligt voor het
voldoen aan de noodige formaliteiten dwalen
onwillekeurig onze blikken ook eens naar het
blauwe water dichtbij- Een massa kwallen
drijven (bewegen zich?) in het water, waar
onder zeer mooie. In de namiddagzon blinkt
de prachtige natuurlijke haven van Istam
boel: de Gouden Hoorn. We landen niet
aanstonds, maar varen eerst de Bosporus, de
en te smaller dan de Helelspont tusschen
Europa en Azië, door. Wie mocht vermoeden,
dat de oevers er van weinig schoons te zien
bieden, vergist zich. Ze zijn rianter dan die
van den Hellespont en geven een rijke af
wisseling te zien van buitenverblijven,
bosschages, kasteelen, tuinen, ruïnen enz.
We varen tot dat de in de oudheid gevreesde
Zwarte Zee (Pontos Euxeinos) zich voor
onze blikken uitbreidt. In Istamboel terug
gekeerd leggen we direct aan een kade aan,
hetgeen op onzen tocht slechts een enkelen
maal mogelijk blijkt te zijn; in Athene, al
thans waar wij landden, niet; wél in Napels.
We krijgen op onze reis te maken met di
verse muntsoorten en het is een goede instel
ling van de reisleiding, dat ze ieder onzer een
dag vóór de aankomst in een nieuw land een
gedrukt papier met de afbeeldingen der noo
dige munten uit doet reiken. We hebben op
deze reis te maken met Joegoslavisch,
Grieksch, Turksch, Italiaansch en Engelsch
geld. Op de Turksche munten kunnen we
eerst niet alleen niet de letters, maar ook de
cijfers niet „ontcijferen"; dank zij onze af
beeldingen, krijgen we spoedig eenig ver
stand er van. Ook krijgen we den dag te vo
ren steeds een plattegrondje van het te be
zoeken oord met het reisplan en ds beschrij
ving der boofdbezienswaaidigheden. Men
ziet zoo reizende veel en dat goed en telkens
krijgt men gelegenheid voor vrije uitstapjes
zelf ontdekken van schoonheden en merk
waardigheden. We leggen aan aan een kade
van een dw; voorsteden: Galata.
Dit is dov een brug over de Gouden Hoorn
met Istam.tx>ri zelf verbonden en gebouwd
op een opioopend terrein. Het is kenbaar
door een massieven ouden toren. Het stads
deel, dat Noordelijk van Galata ligt is Péra
met meer moderne straten; de hoofdstraat
er door heen, de groote Pera-straat is he
denavond het doel van onze eerste vrije wan
deling. Wanneer we ons van de Galatakade
op weg begeven, krijgen we al spoedig een
indruk van de rommelige drukte' en herrie
in deze stad; moeizaam stijgende door de
straten en straatjes van dit verkeerrijke ge
deelte zien we typische tooneeltjes: mannen
met Turksche pijpen achter 't raam van een
cafétje; opstellingen van fruit in een soort
opstaanden schelpvorm; 'heeren, die zich in
een nis in den muur, niet ongelijk aan een
uitstalkast, met een plechtig gezicht laten
schoenpoetsen. Dat schoenpoetsen beteekent
daar ietsEen maal terug keerende naar het
schip, konden we ons de schoenpoetsjongens
met hun uitgebreide installatie van allerlei
fleschjes, borstels enz. letterlijk niet van ons
lijf houden: ze trekken zoolang aan je broeks
pijpen, tot je eindelijk in een behandeling
maar toestemt en dan met piekfijn glim
mend schoeisel weer aan boord verschijnt.
Na een beetje verdwaald te zijn komen we
eindelijk, door de aanwijzingen van een heer
in een reisbureau, waar we wezen willen: de
groote winkelstraat in Pera. die echter min
der Turksch aan doet dan de nauwe drukke
straatjes, waar we door kwamen. Het is
meer een gewone moderne winkelstraat. Bij
het teruggaan nemen we. om niet weer te
verdwalen, waarbij men gevaar loopt zich op
geen wijze verstaanbaar te kunnen maken,
een taxi welke peperduur is.
