DE POLITIE TE HAARLEM.
Hel BefahQtijkste
Zeegoud.
54e Jaargang No. 16309
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen.
Maandag 24 Augustus 1936
HAARLEM S DAGBLAD
Directie: P. W. PEEREBOOM
en ROBERT PEEREBOOM.
ABONNEMENTENper week 0.25, per maand f 1.10, per 3 maanden
f3.25, franco per post /3.55, losse nrs. 0.06. Geïllustreerd Zondagsblad:
per week 0.05, p. maand f 0.22, p. 3 mnd. f 0.65, franco p. post 0.72J4.
UITGAVE LOURENS COSTER MAATSCHAPPIJ VOOR
COURANT-UITGAVEN EN ALGEMEENE DRUKKERIJ N.V.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaame 12
Telefoon Nos-: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Drukkerij: 10132,12713 Administratie: 10724, 14825 Postgiro 38810
Bijkantoor: Soendaplein 37, Haarlem-Noord, Telefoon 12230.
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM.
ADVERTENTIëN 15 regels 1.75, elke regel meer S 0.35. Reclames
0.60 per regel. Tarieven regelabonnementen op aanvraag. Vraag en
aanbod 1—4 regels 0.60. elke regel meer f 0.15. Onze Groentjes zie
hoofd rubriek.
Gratis Ongevallenverzekering voor betalende abonnés. Levenslange ongeschiktheid f 600.-, Overlijden 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog 400.-, Duim ƒ250.-. Wijsvinger 150.-, Elke andere vinger 50.-, Arm-of Beenbreuk 30.-,
Idem voor Abonnés op het Geïllustreerd Zondagsblad: Levenslange ongeschiktheid 2000.-, Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog f400-. Verlies Duim f 75.-. Verlies Wijsvinger f 75.-. Verlies andere vinger /30.-
Alles indien het gevolg van een ongeval en volgens gratis ten kantore van dit blad verkrijgbare voorwaarden.
Ernstige aardschok te
Koeta-Radja.
Negen inlanders gedood; 20 gewonden.
BUITENZORG, 24 Aug. (Aneta).
De resident te Koeta-Radja meldde in
een telegram aan de regeering, dat
hedennacht een ernstige aardschok te
Koeta-Radja werd geconstateerd. Ook
in de omgeving werd de beving ge
voeld, zij het in mindere mate. De
duur der beving was ongeveer 1 mi
nuut. Negen personen werden ge
dood, terwijl 20 werden gewond. On
der de dooden bevinden zich drie mi
litairen. Onder de slachtoffers zijn
geen Europeanen. De licht- en water
voorziening zijn gestoord.
De aardschok werd door het observatorium
te Batavia geregistreerd om 4.45 hedenmor
gen
Voorts werd bericht ontvangen dat ook te
Sabang een beving werd geconstateerd.
Geheele Spaansche vloot naar
de Nationalisten overgegaan?
Volgens een onbevestigd bericht aan
Fransch blad.
PARIJS, 24 Augustus (Reuter-A.N.P.).
Volgens een nog niet bevestigd bericht
uit Biarritz aan de ..Matin", zouden alle
Spaansche oorlogsschepen, die zich tot
dusver nog in handen der regeering te
Madrid bevonden, de zijde der Nationa
listen hebben gekozen.
Opstand in Albanië?
bericht over arrestaties en afkondiging van
den staat van beleg.
PARIJS. 24 Augustus (Reuter-A.N.P.) De
„Matin" publiceert een bericht uit Athene,
waarvan tot nu toe nog geen officieele be
vestiging kon worden verkregen, volgens
hetwelk in Noord-Albanië een opstand tegen
koning Zogoe zou zijn uitgebroken. De staat
van beleg zou onmiddellijk afgekondigd en
verscheidene officieren gearresteerd zijn.
Twee divisies zouden zijn gemobiliseerd, om
op alle gebeurtensisen voorbereid te 'zijn.
Belangrijke beslissingen op het
nat. socialistische partij
congres?
Duitschland zou o.a. den militairen diensttijd
willen verlengen.
BERLIJN, 24 Augustus OHavas-A.N.P.)
Voor de opening van het Nationaal Socialis
tisch partijcongres te Worms houdt Hitier
eenigen tijd rust op zijn buitenverblijf te
Berchtesgaden.
Het schijnt, aldus meldt Havas, dat op dit
congres, zoo niet nog daarvoor, ernstige be
slissingen zullen worden genomen. Sommigen
spreken van een verhooging met 1 of 2
jaar van den militairen diensttijd, als ant
woord op de verlaging van den dienstplichti
gen leeftijd in Rusland. Anderen beweren,
dat het aantal troepen, dat het Rijnland be
zet houdt, zal worden uitgebreid. Het schijnt
dat de strijd tegen het Bolsjewisme het voor
naamste punt van bespreking op het congres
zal zijn.
Fokkertoestel een terras
opgereden.
Rukwind maakte zich van het vliegtuig
meester.
GRONINGEN, 24 Augustus. Zondagmor
gen om half acht is op het vliegveld Eelde,
waar de tandemwedstrijden zouden worden
gehouden, bij het taxiën de acht-persoons
Fokker PH-ADZ, die ter opluistering van de
feesten rondvluchten boven het vliegveld zou
maken, door een rukwind opgenomen en op
zijde geduwd, waardoor de piloot de bocht niet
meer kon nemen en pardoes het terras opreed.
Gelukkig was hier nog geen publiek aanwezig.
Een hek en eenige palen werden uit den grond
gerukt. Het vliegtuig zelf werd met een gebo
gen propeller en koeler en een beschadigden
vleugel in de hangar gesleept.
De piloot bleef ongedeerd.
Eenigen tijd later is op het vliegveldEelde
een nieuwe Fokker van Schiphol gearriveerd.
De F 7a wordt heden op Eelde gerepareerd en
zal vanavond weer naar Schiphol terugvlie
gen.
ZESTIG JAAR GETROUWD.
Binnenkort zal het echtpaar Groeneveld,
wonende Zomerkade 159, den dag herden
ken waarop het zestig jaar geleden in den
echt werd verbonden. Maandag 31 Augustus
gaan de bruidsdagen in en de eerste helft
van September zal zeker voor Groeneveld en
zijn echtgenoote niet onopgemerkt voorbij
gaan.
Hoe geprofiteerd wordt van de Radio-Centrale.
Geen speciale verkeers-
brigade meer.
Omdat het gemeentebestuurde voorwaar
den kon regeleen waarop het de door den
Minister aan Haarlem verleende concessie
voor een Radio-Centrale liet uitvoeren door
belanghebbenden bij het radio-bedrijf, was
het mogelijk daarbij een regeling te ontwer
pen die niet alleen de belangen der luiste
raars dient, maar die tevens van veel be
lang is voor den politie-dienst en de organi
satie van de luchtbescherming.
Allereerst zullen wij iets vertellen van het
prfijt dat de politie er van zal trekken.
Het is natuurlijk een nadeel van den nu
bestaanden toestand, dat er geen contact be
staat tusschen de agenten die in hun wijken
surveilleeren en den inspecteur van dienst in
het hoofdbureau. Daaraan komt nu dank zij
de Radio-Centrale eèn einde.
Op 30 punten in de stad, in het bij
zonder in de buitenwijken, komen waar-
schuwingspunten voor de politie. Als de
inspecteur het noodig vindt een agent in
een bepaalde wijk aan de telefoon te
roepen, drukt hij op een knopje en op
het waarschuwingspunt in die wijk gaat
een lampje gloeien. Op geregelde tijden
passeert de agent dit punt en als hij dan
het lampje ziet branden, moet hij per
telefoon, die op dezen post aanwezig is,
met den inspecteur spreken.
Natuurlijk kan de agent van zijn
kant op deze wijze ook onmiddellijk
in contact komen met den inspecteur.
Het belang dat de dienst daarvan hebben
kan is zeer groot. Als op een gegeven oogen-
blik op een bepaald punt in de stad veel po-
litie-agenten noodig zijn, kan de inspecteur oj?
deze wijze hulp uit de buitenwijken laten aan
rukken. Dit kan zijn bij gevallen van brand,
ernstige ongelukken, ongeregeldheden, enz.
Als aan het bureau een mededeeling komt
dat iets gebeurd is waarop een agent af moet,
dan kan de inspecteur den surveilleeren den
agent in de wijk daarop attent maken.
Indien een agent hulp noodig heeft, hetzij
van collega's of van een dokter, kan hij ook
van dit telefoontoestel gebruik maken, tenzij
natuurlijk een particuliere telefoon dichter
bij is. Het voordeel van de telefoon op den
waarschuwingspost is evenwel, dat er dan on
middellijk, dus zonder kiezen, contact verkre
gen wordt met den inspecteur.
Vermoedelijk zal in de raadszitting van 9
September een voorstel van B. en W. aan de
orde komen om een crediet beschikbaar te
stellen om deze waarschuwingsposten. in de
stad in te richten.
Ook bij de organisatie van de luchtbescher
ming zal de Radio-Centrale worden inge
schakeld. De inrichting is in overleg met
den Commissaris van Politie, die aangewezen
is als leider van deze organisatie zoo ge
maakt, dat op een gegeven oogenblik van het
Stadhuis of Politiebureau uit het woord ge
richt kan worden tot alle luisteraars der Cen
trale, onverschillig welk station zij op dat mo
ment hebben aanstaan. Als Nederland dus on
verhoopt in een oorlog zou worden betrokken,
dan kan als vijandelijke machines gesigna
leerd zijn, onmiddellijk aan deze luisteraars
de mededeeling gedaan worden: „Luchtaanval
te verwachten: doof alle lichten!" Ook an
dere aanwijzingen kunnen worden gegeven.
Op dit oogenblik zijn er nog slechts 2000
aangeslotenen bij de Radio-Centrale. Natuur
lijk is dit nog veel te weinig om wat den
luchtbeschermingsdienst betreft, voldoende
effect te bereiken. Maar er is te verwachten,
dat in de naaste toekomst het getal aange
slotenen zeer sterk zal toenemen. Er is im
mers op gerekend, dat over eenigen tijd ten
minste het vierde deel van de Haarlemmers
op deze wijze bereikt kan worden. Alle raad
gevingen en aanwijzingen kunnen dan on
middellijk van het centrale punt naar de
huiskamers doorgegeven worden.
Haarlem is de eerste gemeente in ons land
waar men op deze wijze profijt getrokken
heeft van de Radio-Centrale voor den Politie
dienst en de Luchtbescherming.
Door den Haarlemschen Raad is eenige we
ken geleden besloten ook automatische ver
keerslichten aan te brengen op de punten
Groote Markt-Zijlstraat-Barteljorisstraat en
Kruisweg-Rozenstraat.
De inrichting wordt geleverd door het P. T.
T.-bedrijf. 1-Iet is nog niet precies te zeggen
wanneer met de opstelling begonnen kan wor
den, maar het is toch wel aan te nemen, dat
tegen het einde van dit jaar de seinen zullen
werken.
Men weet dat deze lichten bediend zullen
worden van uit het politiebureau. De thans
reeds bestaande verkeerslichten op het Ver-
wuift zullen ook naar dat nieuwe systeem
verbeterd worden.
Wij vroegen aan den Commissaris of er in
de naaste toekomst nog meer automatische
verkeersseinen zullen komen.
Het antpoord was:
Het is aan te nemen, dat over eenigen tijd
nog plannen gemaakt zullen worden om op
enkele punten van de stad, waar nu op de
spitsuren verkeersagenten staan, ook verkeers
lichten aan te brengen.
Die zullen dan ook slechts op de spitsuren
branden, want op andere tijden is het immers
niet noodig.
De inspecteur van dienst kan dan met het
drukken op een knop alle verkeerslichten op
tijd in- en uitschakelen.
De brigade verkeersagenten te Haarlem
wordt opgeheven. Nu binnenkort ook op de
Groote Markt en den Kruisweg de verkeers
lichten zullen branden zijn er geen vaste pos
ten meer voor de verkeersagenten.
Het zal aan den politiedienst ongetwijfeld
ten goede komen als de verkeersagenten weer
voor de gewone diensten gebruikt kunnen
worden. Het aantal agenten is immers in de
laatste jaren, in verband met de finaneieele
zorgen der gemeente, niet uitgebreid, terwijl
de bebouwde oppervlakte der gemeente veel
grooter geworden is.
De politie zal zich, ook al zijn er geen be
paalde verkeersagenten meer. toch wijden aan
de behartiging van het verkeer.
Er zijn zeer vele agenten die opgeleid zijn
voor verkeersagenten, die dus steeds als er op
een zeker punt een verkeersopstopping is,
met vaste en deskundige hand kunnen ingrij
pen om het verkeer weer in goede banen te
leiden. 1
OM NIET TE VERGETEN.
U hebt vandaag reden om een Groentje in
Haarlem's Dagblad te plaatsen.
En is het vandaag niet, dan morgen toch
zeker.
Dat is iets om niet te vergeten. Tien
duizenden doen er ieder jaar hun voordeel
mee.
In 1935 waren het er 43326 en dit jaar zullen
het er weer meer zijn, zooals de statistiek reeds
doet verwachten.
WANDGEDIERTE.
ABSOLUTE VERDELGING onder geheimhou
ding en schriftelijke garantie. Talrijke tevre
denheidsbetuigingen ter inzage.
Overal te ontbieden.
ZUIVERINGSONDERNEMING „RADICAAL"
GEN. CRONJéSTRAAT 135, HAARLEM-N.
TELEFOON 11657.
(Adv. Ingez. Med.)
De Queen Mary verovert den
„blauwen wimpel".
Record van de Normandie
verbeterd.
NEW YORK, 24 Augustus (Reuter-A.N.P.)
De Queen Mary heeft het record van de
Normandie voor den overtocht over den At-
lantischen Oceaan van Oost naar West ver
beterd.
De Queen Mary bereikte het Ambrose licht
schip om 4.12 Britsche zomertijd, en heeft
over den tocht van Cherbourg af 4 dagen
7 uur en 12 minuten gedaan, hetgeen een ge
middelde snelheid van 30.01 knoop beteekent.
Van de zijde der Cunard-White Star lijn
wordt verklaard, dat de Queen Mary het re
cord van de Normandië met 4 uur en 30 mi
nuten verbeterd heeft. Haar snelheid was
0.36 knoop groter dan die van het Fransche
schip.
(De nieuioste berekeningen hébben
uitgewezen, dat bij de modernste
exploitatie uit duizend Liter zee
water niet meer dan 1 cent waar
de aan goud zou kunnen worden
gewonnen.)
Om goud te halen uit de zee,
Is waarlijk niet zoo'n nieuw idee,
Als u misschien wel zoudt bevroeden
De zee bevat, behalve zout,
Ook, zij 't in minder mate, goud,
Dat is een weet en geen vermoeden.
Ja inderdaad, het zilte nat
Ls niet alleen wat waard als bad
En om in schepen op te varen
Hoewel verstaat u mij niet mis,
Dit goud weer heel wat anders is,
Dan, wat ze noemen, goud in baren.
Er is al dikwijls onderzocht,
Hoe men het. kunststuk leevren mocht,
Die zeegoudmijn te exploiteeren;
Ondanks het zuinigste beleid.
Bleef er teveel aan nattigheid,
Tekort aan goud, om 't te riskeeren.
En nu men uitgerekend heeft,
Dat duizend liter water geeft
In goud niet meer dan één cent waarde;
Heeft onze goudkust afgedaan,
Men zal nu verder wel volstaan,
Met goud te zoeken in de aarde.
Ik denk dat menig exploitant
Van zomervreugde aan ons strand,
Op bittren toon zal kunnen smalen,
Zag men een goudmijn in de zee?
Als u het mij vraagt, is daarmee,
Die eene cent zelfs niet te halen.
De nieuwe Gouverneur-
Generaal.
Jhr. Tjarda door de Koningin beëedigd.
's-GRAVENHAGE, 24 Augustus. H. M. de
Koningin heeft den nieuwen gouverneur-ge
neraal van Nederlandsch-Indië, jhr. mr. A. W.
L. Tjarda van Starkenborgh Stachouwer ten
paleize het Loo ter beëediging ontvangen.
Na de beëediging werd jhr. Tjarda van
Starkenborgh Stachouwer door H. M. de Ko
ningin in gehoor ontvangen.
Daarna heeft Hare Majesteit den nieuwen
gouverneur-generaal met mevrouw Tjarda en
hun dochter aan den disch genoodigd.
HAARLEMSCHE RADIO-CENTRALE.
Wij publiceeren voortaan eiken dag onder
het stadsnieuws het programma van de
Haarlemsche Radio-Centrale.
Inbraak aan den Orionweg.
Platina oorknoppen en geld verdwenen.
Tegen half een in den afgeloopen nacht
deed de bewoner van een woning aan den
Orionweg. de heer K.. bij de politie aangif
te, dat bij zijn terugkomst in zijn woning (hij
was van 's middags kwart over twee uit ge
weest) de voordeur open stond. Met een bei
tel was het slot geforceerd.
Uit een la in het buffet in de voorkamer
was een portemonnaie doorzocht, waaruit
twee defecte platina oorknoppen, ter geza
menlijke waarde van f 600 waren verdwenen.
Uit een regenmantel in de vestibule was een
damesportemonnaie met f 6 ontvreemd.
De bewoner was tegen inbraak verzekerd.
De politie stelt een onderzoek in.
Het Engelsche passagiersschip Queen Mary, dat thans recordhouder
is voor den overtocht over den Atlantischen Oceaan.
BOUWEN VAN BRUG OVER DE
BROUWERSVAART AANBESTEED.
Hedenmorgen is in het raadhuis door den
directeur van Openbare Werken aanbesteed
het bouwen van een betonnen brug op paal-
fundeering over de Brouwersvaart bij de
Hyacintenlaan.
Ingekomen waren 32 inschrijvingsbiljetten.
Ingescheven werd als volgt:
Fa. Joh. Kusgeeler, Enschedé f 11.887, fa.
N. Cobelens en Zonen f 9.854, fa. A. Schoorl
f 9.7O0, fa. F. Philips f 10.920. fa. P. J. van
Hoften f 10.290, fa. Gebr. H„ V. en J. de
Vries f 10.974, fa. R. Bijker f 10.294 fa. M. Eb
bing f 9.395. fa. Jos. Rombout f 10.200. N.V.
Aannemingsmaatschappij „Noord-Holland"
Heemskerk f 9.183, N.V. Amsterdamsche Aan
nemingsmaatschappij f 10.500, fa. N. v. Strien
f 9.615. fa. G. Matser. De Rijp f 10.380, fa. K.
Krul, Amsterdam f 17.150, fa. W. H. Klos Am
sterdam f 16.795, fa. W. Snoezen. Koog a. d
Zaan f 15.700, fa. J. Oldenkamp. Koog a. d
Zaan f 12.247, fa. J. Linzel, Den Haag f 12.340.
fa. H. R. Rijneveld. Rijswijk f 13.470. fa. J
P. A. Nelissen f 9.260 N.V. Bouwmaatschappij
.Sloten", Amstelveen f 14.908, fa. G. Huse-
bosch Bloemendaal f 12.000, fa. N. Vermeulen
f 8.489. fa. H. van Podde, Enschedé f 11.987.
Aann. bedrijf Dikkeboom Amsterdam f 15.300.
fa. P. Scheepbouwer Castricum f 12.216, N.V
Visser en Smits Papen rirecbt f 11.806. Cnr
Stolker. Bergambacht f 12.770, Assendorp en
Kas Amsterdam f 12.452 G. A. Vievee Schoon
hoven f 11.400, J. P. Dijkman, Amsterdam
f 15000, S. Schuijt, Hillegom f 13.555.
Het
woo
rd
is aan..
Etienne Rey:
De meeste menschen moe
ten spreken om te kunnen
denken.
Benzinedief te Amsterdam
betrapt.
Tevens een medeplichtige in arrest.
Ongeveer twee weken geleden zagen eenige
personen 's middags om twee uur, dat een
man op het Rokin te Amsterdam met een
gummislang benzine uit een autotank tapte.
De brandstof liet hij uitstroomen in een kolen
kit. 's Mans auto, een oud vehikel, stond zeer
dicht bij de auto, waaruit de benzine gestolen
werd. Men waarschuwde een agent, die juist
te laat kwam om den dader te betrappen.
Evenwel, het autonummer werd genoteerd en
men had alle hoop, den bestuurder snel aan
te houden.
Een politietelegram werd verzonden, het
autonummer werd onverzocht. Het was afge
geven aan een bewoner van Haarlem, zekeren
V. Dagenlang zocht men den man, doch hij
bleef onvindbaar.
In den nacht van Zaterdag op Zondag j.l.
zag echter een wagenwasscher van een taxi-
verhuurinrichting in de Korte Leidsche
dwarsstraat, dat een man, die later V. bleek te
zijn, benzine stal uit een auto. Hij waarschuw
de den bestuurder, die een agent te hulp riep.
Juist wilde V., die zich vermoedelijk betrapt
zag, in volle vaart achteruit rijdende, verdwij
nen, toen de agent hem gelastte te stoppen.
Een tweede man, die dicht bij de kolenkit had
gestaan, nam eveneens de vlucht. De bestuur
der zag geen uitweg in de smalle straat, stopte
en werd naar het bureau Leidscheplein ge
bracht.
V. werd gefouilleerd, waardoor zijn adres in
de Leidschedwarsstraat bekend werd. Voor
deze woning werd een post geplaatst. Snel
begaven zich voorts eenige agenten naar de
garage, waar de benzine gestolen was. Op
straat vonden zij een kolenkit, half gevuld
met benzine. V. werd achter slot en grendel
gezet, terwijl eenigen tijd later zijn mede
plichtige ook werd gearresteerd. In de woning
werden nog eenige gummislangen aangetrof
fen, die sterk naar benzine roken. De hoofd-
stelijke politie vermoedt, dat nog meer perso
nen zullen worden gearresteerd.
ITALIAANSCHE VRIJWILLIGERS
OPGEROEPEN VOOR DIENST IN
OOST-AFRIKA.
ROME, 24 Augustus (Stefani-A.N.P.) Het
ministerie van oorlog heeft de gelegenheid
open gesteld voor onderofficieren en man
schappen. die met groot verlof zijn of bin
nenkort zullen gaan,-om dienst te nemen bij
het leger in Oost-Afrika.
GA NAAR STOFZUIGER CENTRALE
HAGEMAN
Die alle merken maken kan.
GED. OUDE GRACHT 52
TEL. 12762.
(Adv. Ingez. Med.)
Vliegtuigen der Spaansche opstandelingen
hebben Madrid gebombardeerd.
pag. 8
In het proces te Moskou zijn Kinowjef, Ka-
menef en de andere beschuldigden ter dood
veroordeeld.
pag. 8
In Duitschland zou een Verecnigde Duitsche
Kerk worden gesticht.
pag. 8
De predikanten der Confessioneele Kerk in
Duitschland hebben geprotesteerd tegen de
„onderdrukking van het geweten".
pag. 8
Het onderhoud Hitler-IIorthy.
Pa&- 8
Ook nu weer zijn Zaterdag en Zondag vele
verkeersongelukken gebeurd.
PaS- 1
De geheele Spaansche vloot zou in handen
der nationalisten zijn overgegaan.
pag. 1
In Albanië zou een opstand tegen Koning
Zogoe zijn uitgebroken.
pag. 1
Op het binnenkort te houden Nat. Soe. partij
congres te Worms zullen vermoedelijk be
langrijke beslissingen worden genomen.
pag. 1
De Queen Mary heeft de blauwe wimpel ge
wonnen.
PaS- 1
Enwe verliest de leiding te Nottingham.
pag. 4
A. A. C. wint den Prins Hendrik-beker.
Dag 6
ARTIKELEN ENZ.
Mr. E. Elias: Het laatste vuurwerk op komst.
Dag. 7
K. de Jong over-de Chalk Farm Band.
pag. 8
K. de Jong: Balletavond Tilly Sylon.
pag. 8
II. D. Vertelling: Tusschen tien en twaalf.
De Burgerlijke Stand van Haarlem i/opgc-
nomen op pag. 2.
