Ijzervreter.
Het BetauaeiiltsU
54e Jaargang No. 16336
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Donderdag 24 September 1936
HAARLEM S DAGBLAD
Directie: P. W. PEEREBOOM
en ROBERT PEEREBOOM.
UITGAVE LOURENS COSTEK MAATSCHAPPIJ VOOR
COURANT-UITGAVEN EN ALGEMEENE DRUKKERIJ NV
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM.
ABONNEMENTEN: per week ƒ0.25, per maand ƒ1.10, per 3 maanden
ƒ3.25, franco per post i3.55, losse nrs. ƒ0.06. Geïllustreerd Zondagsblad:
per week 0.05, p. maand f 0.22, p. 3 mnd. 0.65, franco p. post f 0.72X,.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkery: Zuider Buitenspaarne 12
Telefoon Nos-: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Drukkerij: 10132,12713 Administratie: 10724, 14825 Postgiro 38810
Bijkantoor: Soendaplein 37, Haarlem-Noord, Telefoon 12230.
ADVERTENTlëN 15 regels 1-75, elke regel meer 0.35. Reclames
ƒ0.60 per regel. Tarieven regelabonnementen op aanvraag. Vraag en
aanbod 14 regels 0.60. elke regel meer ƒ0.15. Onze Groentjes zie
hoofd rubriek.
Gratis Ongevallenverzekering voor betalende abonnés. Levenslange ongeschiktheid 600.-, Overlijden 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog 400.-, Duim f 250.-. Wijsvinger f 150.-, Elke andere vinger 50.-, Arm- of Beenbreuk f 30.-,
idem voor Abonnés op het Geïllustreerd Zondagsblad: Levenslange ongeschiktheid ƒ2000.-, Overlijden /600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog ƒ400-, Verlies Duim ƒ75.-. Verlies Wijsvinger ƒ75.-. Verlies andere vinger ƒ30.-
Alles indien het gevolg van een ongeval en volgens gratis ten kantore van dit blad verkrijgbare voorwaarden.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
VEERTIEN BLADZIJDEN.
HAARLEM, 24 September.
Olympisch Prestige.
In het totale resultaat van de jongste
Olympische Spelen bereikte Groot-Brittannië
slechts de tiende plaats, onder Nederland
dus, dat nr. 9 was. Nederland behaalde zes
gouden medailles, Groot-Brittannië slechts
4. Het Britsche wereldrijk in zijn geheel won
er zes, dus precies evenveel als Nederland.
Duitschland daarentegen veroverde er 33, de
Vereenigde Staten sleepten er 24 in de wacht.
Dit verschil heeft in Engeland wel eenige
commentaar uitgelokt en sommigen in dat
land zijn er zelfs nogal ontstemd over ge
worden en hebben gezegd, dat Engeland zich
voortaan liever maar van deelneming ont
houden moest, als het geen betere resultaten
kon bereiken. Algemeen is deze ontstemming
evenwel heelemaal niet. Zeer vele Engelschen
maken zich kennelijk niet druk over het be
halen van „Olympisch prestige", zich uitend in
een zoo hoog mogelijke plaats op de rang
lijst.
Het is wel interessant en leerzaam te lezen
wat een bekend Engelsch weekblad, „The
Spectator", hierover te zeggen heeft. Het blad
citeert de meening van den Amerikaanschen
hardlooper Jesse Owens, dien het aanduidt
als „een merkwaardige en verstandige neger".
Owens merkt op dat de Amerikanen, de Duit-
schers en de Japanners er alles voor over heb
ben om te winnen: het komt er niet op aan
hoeveel tijd, energie, concentratie en geld er
aan besteed moeten worden. De Engelschen
daarentegen houden wel van allerlei soorten
sport en vinden het ook prettig erin uit te
blinken,.maar als zij een bepaald punt bereikt
hebben getroosten zij zich niet de geweldige
Inspanning, die thans noodig is als men de
geheele wereld wil overtreffen.
„Het zou betreurenswaardig zijn als de
Engelsche staat tijd en geld ging besteden
aan het organiseeren der athletiek ten behoe
ve van wedstrijden en nationalistische doel
einden", merkt The Spectator hierbij op. „De
eenige voorwaarde, waarop voor Engeland het
winnen van de Olympische Spelen de moeite
waard zou zijn, is dat het niet een paar ge
specialiseerde kampioenen erheen zendt, maar
de besten van een volk, waarvan alle leden
zich in zekeren zin athleten kunnen noemen.
Dan alleen zou een overwinning een algemee-
ne verbetering van den physieken toestand
des volks weerspiegelen. In het geheele land
zijn er te weinig oefenterreinen, zweminrich
tingen enz. Dit geldt vooral voor Londen".
De bedoeling van The Spectator is duidelijk.
Het blad wil de gelegenheid te baat nemen
om maatregelen tot verbetering van de volks
gezondheid te propageeren. Maar prestige
verlies door een tekort aan behaalde gouden
medailles erkent het niet. Het oordeelt zeer
nuchter:
„Het is altijd moeilijk te zeggen wat pres-
tige-verlies precies beteekent, maar hier be
duidt het waarschijnlijk, dat zoodra andere
landen gaan beseffen dat hun athleten har
der loopen, verder springen en verder werpen
dan de Engelsche, zij op politiek en militair
gebied niet langer dien eerbied voor Enge
land zullen behouden, dien de Engelschen
gewoon zijn als nuttig te beschouwen. Dat
behoeft Engeland nu niet bijzonder te ver
ontrusten. Als het winnen der Olympische
Spelen een doel wordt der Britsche politiek,
dan heeft Engeland inderdaad het stadium
der seniliteit, der echte decadentie bereikt".
Dit is niet malsch gezegd, en evenmin
malsch is het oordeel van The Spectator over
de Spelen zooals ze tegenwoordig gehouden
worden:
„De Olympische spelen met de organisatie,
die eraan vastzit, de publiciteit, de internatio
nale incidenten, de gelegenheid voor nationa
listisch exhibitionisme, worden dikwijls geken
merkt door een platvloerschheid, een hysterie,
welke niets meer gemeen heeft met den een
voud van de sport, zooals gewone menschen
die beoefenen. Velen zien in, dat sport, athle
tiek, een nuttiger doel heeft en meer vreugde
kan geven dan te Berlijn of te Tokio overwin
naar te zijn.
Engelands suprematie in de athletiek is,
evenals zijn industrieele suprematie, lang
voorbij; het heeft die grootendeels verworven,
omdat het zich het eerst op deze terreinen
heeft begeven. Indien spelen een les bevatten,
dan is de les der Olympische spelen, dat
Engeland blij moet zijn, nu andere landen
zich zoo geestdriftig geven aan iets wat de
Engelschen zelf op prijs stellen De meeste
Engelschen zullen inzien, dat het dwaas is,
ernstige conclusies te trekken uit d« Britsche
nederlagen".
Dit zijn krasse termen, maar velen ook in
ons land zullen ze onderschrijven. Als middel
tot internationale toenadering, om maar te
(Te Triëst is een man geopereerd,
die er zijn beroep van maakte,
ijzeren en stalen voorwerpen in
te slikken. Uit zijn maag kwamen
o.a. 15 sleutels, 13 potlooden, 5
penhouders, 4 messen, lepels, geld
stukken enz. tevoorschijn.)
Dat onder menschen smaken zeer verschillen,
Dat is een feit, aan iedereen bekend,
Maar het is een idee om van te rillen
Dat je zoo'n staal- en ijzerslikker bent.
Staal wordt door dokters dikwijls voor
geschreven
Omdat het zwakke constituties sterkt,
Maar geen van hen zal 't in de vormen geven,
Waarin zoo'n vreemd artiest het spul
verwerkt.
Nu is zoo'n ridder van de sterke magen,
Zoo'n ijzervreter in den waren zin,
Zoo'n „magisch" krachtmensch door zijn
maag verslagen,
En de chirurg zet diep het mes erin.
Daar kwamensleutels, pennehouders, messen,
Potlooden, geld en meer nog voor den dag,
Als „staaltjes" van zijn kunnen en successen,
Die men eens in zijn keel verdwijnen zag.
Wel mag die man zijn dokter dankbaar wezen
Hij zit er nu niet meer mee in zijn maag.
Maar is hij ook van 't vreemd beroep genezen?
Dat blijft natuurlijk nog een open vraag.
Het kan wel zijn, dat hij dezelfde dingen
Weer aanstonds als zijn „broodje" slikken
gaat,
Totdat opnieuw de maagpijn aan komt
dringen,
Dat hij zich ijlings opereeren laat.
Hoe kan een mensch ooit zoo'n beroep
aanvaarden,
En maar ik ben niet artistiek misschien,
Hoe krijgt zoo'n vak bij het publiek zijn
waarde,
Wat is ter wereld daar nou aan te zien.
P. GASUS
zwijgen van „verbroedering" hebben de Olym
pische Spelen in de oogen van zeer vele men
schen ook in dit land iedere waarde verloren.
Sommige wedstrijden, met name het voetbal-
tournooi, leveren integendeel een voortdurend
gevaar op voor internationale incidenten, die
op zichzelf wel niet veel beteekenis hebben
maar bij een deel der volksmassa verbittering
inplaats van sympathie jegens andere landen
wekken.
Er zijn vertooningen ten beste gegeven die
uitsluitend gevolg zijn van het vooropgezette
doel, tot lederen prijs te winnen. Deze op
vatting is in strijd met den Olympischen eed
en met de edelste tradities van de sport,
welker „opvoedende waarde" op zulk een
wijze vrijwel geheel te loor gaat. Wat het
„nationalistisch exhibitionisme, de plat
vloerschheid en de hysterie" betreft, zijn het
waarlijk niet alleen Engelschen die zich
daaraan geërgerd hebben. En ook zij zien
volkomen in dat sport, athletiek, een nutti
ger doel heeft en meer vreugde kan geven
dan te Berlijn of te Tokio overwinnaar te
zijn
Het is goed de opmerkingen van The Spec
tator eens te lezen en te beseffen, dat zeer
velen van ons dit Engelsche standpunt ten
volle deelen. Wij zijn tenslotte in overgroote
meerderheid een nuchter volk, steeds geneigd
om de dingen op hun werkelijke waarde te
onderzoeken, en geen lawaaischoppers, die in
ernst meenenUat hun nationale eer en natio
naal prestige werkelijk zouden afhangen van
het al of niet winnen van een aantal blikjes
met hardloopen, hardzwemmen, hoog- en ver
springen en wat meer van dien aard zij.
Wij kunnen waarachtig wel wat beters,
evenals andere volken. En als wij het, in dat
betere ver willen brengen, moeten wij ons
daarop toeleggen en dat eeren. Het begrenst
zich ook geenszins tot politiek en militair
prestige, waarvan The Spectator spreekt. Het
houdt meer en grooter dingen in.
R. P.
Centraal Comité voor
Werkloozen.
Ontwikkelingscursussen.
De ontwikkelingscursussen voor volwassen
werkloozen (boven 24 jaar), uitgaande van
bovengenoemd Comité, zullen voor het
seizoen 19361937 half October beginnen.
Er zullen 8 cursussen zijn, n.l. in: Espe
ranto. Engelsch. betonconstructie, electro-
techniek. autotechniek, schilderen, (houten,
marmeren, letteren, decoratiewerk, enz.),
eerste hulp bij ongelukken (een aanvangs-
cursus en een diplomacursus, alleen voor
cursisten van den vorigen cursus) en een
cursus in costuumnaaien voor vrouwen van
werkloozen.
Aanmeldingen voor deelneming worden
vóór 6 October a.s. ingewacht bij de Arbeids
beurs, Hoofmanstraat 17. Inschrijvingsformu
lieren zijn hier ook verkrijgbaar en bij de
besturen der vakvereenigingfn, aangesloten
bij de bestuurdersbonden.
De doodelijke aanrijding op
den Haarlemmerweg.
Cassatie aangeteekend.
Naar wij vernemen zal de 65-jarige Haar
lemmer, die door het Gerechtshof te Am
sterdam wegens het veroorzaken van dood
door schuld is veroordeeld tot f 2500 boete,
subsidiair 50 dagen hechtenis, van dit von
nis in cassatie gaan.
Rusland koopt Nederlandsche
haring.
Twintigduizend vaten worden dezer dagen uit
Rotterdam verscheept.
's-GRAVENHAGE, 24 September. Het
stoomschip „Oussouri" komt a.s. Zaterdag te
Rotterdam en zal Maandag 28 en Dinsdag 29
September 14.000 vaten haring inladen, met
bestemming naar Rusland. De resteerende
6000 vaten zullen worden verscheept met een
boot welke vermoedelijk 3 October a.s. te Rot
terdam zal aankomen.
Nederland en Italië.
„Betrekkingen moeten herzien worden,"
zegt Gayda.
ROME, 23 Sept. (Havas-A.N.P.) Naar
aanleiding van het standpunt der Nederland
sche regeering en de werkzaamheid van mr.
Limburg in de verificatiecommissie, die een
onderzoek heeft ingesteld naar de geldigheid
der Abessynische volmachten, schrijft de be
kende Italiaansche journalist Gayda: ..Wij
noemen Nederland onder de staten, ten op
zichte waarvan Italië het zich tot taak zal
stellen de traditioneele betrekkingen te her
zien."
Oude man verdronken.
Woensdagmorgen half twaalf kwam iemand
aan den politiepost in de Groote Houtstraat
mededeelen, dat er een lijk in den Raamsingel
lag. Het bleek te zijn van den 82-jarigen heer
P. V., wonende ten huize van zijn schoonzoon
aan de Slachthuisstraat. De oude heer was
Maandagmiddag half twee volgens gewoonte
de deur uitgegaan voor een wandeling. Hij
was daar niet meer terug gekeerd. De heer V.
was slecht van gezicht en liep moeilijk. Men
vermoedt dat hij, zooals reeds meer gebeurd is,
aan het dwalen is geraakt en dat hij 's avonds
door de duisternis misleid, in het water terecht
is gekomen. Het lijk is naar het Sint Elisa
beths Gasthuis vervoerd.
Inwoners van Londen in bewondering voor den troon, waarop Edward VIII in Mei
van het volgend jaar tot koning zal worden gekroond. Deze beroemde zetel stamt
uit den tijd van Edward I en is in de Westminster Abdij voor het publiek
te bezichtigen.
Huurverlaging van Arbeiders
woningen.
Gemeentebestuur wendt zich
tot de regeering.
Medewerking voor huurverlaging van
770 woningen verzocht.
De vorigeweek schreven wij reeds, dat het
gemeentebestuur van Haarlem alle maatrege
len treft om de gevolgen van de intrekking der
huurbijslag-regeling zooveel mogelijk te ver
zachten.
Thans vernemen wij, dat het Gemeentebe
stuur aan de Regeering medewerking heeft
verzochi om de huren van een 770-tal wonin
gen te verlagen. Het gemeentebestuur stond
hierbij voor groote moeilijkheden. Een feit is
toch, dat van de met Overheidssteun gebouwde
woningen, ten getale van bijna 5200, behou
dens in een tweetal complexen, waarvan de
huur sedert kort belangrijk is verlaagd, nage
noeg geen woningen onverhuurd zijn. Daarin
was dus geen motief voor verlaging gelegen.
Om de huren te verlagen uitsluitend omdat in
de complexen personen wonen, wier huurbij-
slag gedeeltelijk is ingetrokken, was eveneens
bezwaarlijk, omdat het aantal van die perso
nen in de meeste complexen slechts een vrij
gering percentage van het aantal huurders
uitmaakt.
Weer een andere moeilijkheid was gelegen
in het feit, dat de Regeering tot nu toe steeds
weigerde door het verleenen van bijdragen
uit 's Rijks kas mede te werken aan de verla
ging der huren van de z.g. garantie woningen,
dat zijn woningen gebouwd met gelden, niet
bij het Rijk geleend.
Bij dit alles kwam, dat in Haarlem de huren
van met Overheidssteun gebouwde woningen
regelmatig zijn verlaagd, zoodat die huren in
vergelijking met die in andere steden ook nu
nog niet aan den hoogen kant zijn. Het beste
bewijs hiervoor en voor het feit, dat die huren
belangrijk liggen beneden de huurprijzen der
particuliere woningen, is wel de omstandig
heid, dat er nagenoeg geen der overheidswo-
ningen onverhuurd is.
Ondanks dat alles meende het Gemeentebe
stuur toch, in die gevallen, waarin het gevoe
gelijk kon, aan huurverlaging te moeten
medewerken, er daarbij naar strevende tevens
een zoo groot mogelijk getal personen, wier
huurbijslag werd verminderd, eenigszins tege
moet te komen. Vandaar het genoemde voor
stel aan de Regeering om mede te werken tot
verlaging der huren van 770 arbeiderswonin
gen, waardoor meer dan 160 personen, die
hun huurbijslag zagen verminderen, in meer
dere of mindere mate worden geholpen.
De garantiewoningen.
Hieronder vallen geen garantiewoningen..
Wel zal ook voor een aantal van deze woningen
de huur kunnen worden verlaagd, indien over
eenkomstig de door den Minister gedane toe
zegging, de rente van bij de overheidsfondsen
voor den woningbouw geleende gelden tot 4
pet. wordt verlaagd. Bovendien zullen maat
regelen worden genomen om de rente van
door de gemeente voorgeschoten gelden even
eens terug te brengen tot 4 pet. Op die wijze
zal dan ook voor de werkloozen in die com
plexen iets kunnen worden gedaan.
Liever zou echter het Gemeentebestuur over
de geheele linie tot huurverlaging komen.
Hiervoor is echter de medewerking der Regee
ring noodig, omdat het uitgesloten moet wor
den geacht in verband met den stand der ge-
meentefinanciën, dat de gemeente alléén de
financieele gevolgen der huurverlaging voor
de garantiewoningen op zich neemt. Het be
treft hier toch een getal van 2166 woningen
waarvoor de gewenschte huurverlaging een
jaarlijksch offer van ongeveer f 100.000 zou
vorderen. Deze druk kan de gemeente-begroo
ting onmogelijk dragen. In dit verband mag er
wel op worden gewezen, dat reeds nu op de
gemeente-begrooting ieder jaar aan uitgaven
in verband met de Volkshuisvesting een bedrag
van rond f 260.000 wordt uitgetrokken.
Het Gemeentebestuur heeft zich daarom
nogmaals tot de Regeering gewend met het
verzoek, in overeenstemming met de be
palingen der Woningwet bijdragen te verlee
nen opdat ook voor de z.g. garantiewoningen
een redelijke huurverlaging kan plaats hebben.
Zooals hierboven reeds werd vermeld zul
len van 770 woningen de huren worden ver
minderd. Bij de keuze dezer woningen is in 't
bijzonder gelet op het percentage huurbijslag-
trekkenden onder de huurders Op de bijna
5200 met overheidssteun gebouwde woningen
zijn er 635 huurders die huurbijslag zagen
verminderd, dus ruim 12 pet. In genoemde 770
woningen bedraagt het percentage der huur-
bijslagtrekkenden echter ruim 20 pet.
Bij de bepaling van het bedrag, waarmede
de huur zou worden verminderd kon echter
geen rekening worden gehouden met de ver
mindering van den huurbijslag. Hierbij dien
de op allerlei andere omstandigheden te wor-
der gelet, zoo b.v. op ouderdom, ligging en
type der woningen. Immers het spreekt van
zelf. dat de toevallige omstandigheid, dat de
huürbijslag, die eenige bewoners van een
complex van derden ontvangen wordt vermin
derd. nooit de maatstaf kan zijn voor de be
paling der huurwaarde van de woningen van
dat complex.
Wel betreurt het Gemeentebestuur het dat
door de hiervoor genoemde maatregelen niet
alle huurbijslagtrekkenden worden geholpen.
Getracht wordt te doen wat maar eenigszins
mogelijk en verdedigbaar is Bij het oordeel
hiervoor dient niet uit het oog te worden
verloren, dat het Gemeentebestuur hier. als
zoovele anderen, geplaatst is voor een pro
bleem. dat het zelf niet heeft gesteld doch
waarvan het de gevolgen voor zoover 't Ge
meentebestuur dat vermag, wil trachten te
verzachten.
I
Het woord is aan....
Emanuel Wertheimer:
De ioeg naar een ridder
orde is dikwijls zoo steil, dat
men er op handen en voeten
over moet kruipen.
Het jubileum van de Herv.
Waalsche Gemeente.
Vrijdagavond een bijzondere dienst.
Morgen. Vrijdagavond zal in de oude Waal
sche kerk aan het Begijnhof een bijzondere
dienst gehouden worden in het Fransch en in
het Hollandsch. De jubileerende Hervormde
Nederlandsche Gemeente in de Fransche taal
(„de langue franoaise"), de z.g. Waalsche Ge
meente wil getuigen van het feit. dat zij een
„paroisse" een gemeente is en met alle andere
„Nederduitsche" gemeenten een deel vormt
van de oude Nederlandsche Hervormde Kerk.
Deze dienst staat onder leiding van Pasteur
Krafft.
Ds. K. H. Miskotte, voorzitter van den Ker-
keraad der Nederduitsch Herv. Gemeente en
Ds. J. G. van Dijk. Nederd. Herv. Pred. in
Bloemendaal en president van de Alledag kerk,
zullen eveneens hun medewerking verleenen.
Iedere predikant zal in zijn eigen taal spre
ken.
Voor dezen bijzonderen Hollandsch-Fran-
schen dienst zal het zeker niet aan belang
stelling ontbreken.
TEGEN POLITIEKE RECLAME.
In den afgeloopen nacht is door de politie
te Heemstede proces-verbaal opgemaakt tegen
een 3-tal personen, die de Heemsteedsche
Dreef aan het bekladden waren met reclame
voor een partij, wat in Heemstede verboden is.
Door „Openbare Werken" is reeds in de
vroege morgenuren deze reclame verwijderd.
Een pot witte verf een kwast en een karton
waarin de reclameletters waren uitgesneden,
zijn in beslag genomen.
Oneerlijke Bankbediende.
400.verduisterd.
In den afgeloopen nacht heeft zich bij de
Haagsche politie aangemeld 'n 21 -jkantoor
bediende uit Haarlem, die verklaarde, gedu
rende het laatste half jaar een bedrag van
ongeveer f 400 verduisterd te hebben ten na-
deele van den Bankinstelling te Haarlem, waar
hij werkzaam was. De jonge man is ter be
schikking van de Haarlemsche politie gesteld.
WANDGEDIERTE.
ABSOLUTE VERDELGING onder geheimhou
ding en schriftelijke garantie.
Waar anderen faalden, slaagden wij.
Zuu/exuiysfrtcUctt. „Tlodieaoi"
GEN. CRONJéSTRAAT 135, HAARLEM-N.
TELEFOON 11657.
(Adv. Ingez. Med.)
Dc burgeroorlog in Spanje. Het Alcazar thans
in handen der regeering.
pag. 4
De Abessynische delegatie wordt tot de As
semblee toegelaten.
pag 4
Een nieuw incident, dat zich te Sjanghai heeft
voorgedaan, dreigt ernstige gevolgen te
hebben.
pag. 4
De Abessynische gezant tc Parijs, Wolde Ma-
riam, heeft zich aan Italië onderworpen.
pag. 4
Een treinbotsing bij Lourdes kostte aan 14
personen het leven.
pag 4
De moord te Rotterdam is thans opgehelderd.
pag. 3
Prins Bernhard zal waarschijnlijk eenigen tijd
de werkzaamheden van een bankinstelling
te Amsterdam gaan volgen.
pag. 3
Het Ilaarlemschc gemeentebestuur wendt zich
inzake de huurverlaging tot de regecring.
pag. 1
Op 6 October bestaat H. P. C. 20 jaar.
pag. 9
ARTIKELEN. ENZ.
R. P.: Olympisch prestige.
pag. 1
Dr. E. van Raalte: Verrassing te Genève.
pag. 11
Van onzen Londenschen correspondent: Re-
bellenkwartier in een Londensch hotel?
Pa§- 4
P. II. Schroder: Nederland voor 125 jaar.
pag- 3
H. Meeusen: Hoe Haarlem zich ontwikkelde.
pag. 13
J. B. Schuil over Family Affairs.
pag. 13
K. de Jong: Fritz Hirsch-Operette.
pag. 13
J. C. E.: Uit de groote Stad.
pag. 11
Amy Groskamp-ten Have: Een vrouw schrijft
pag. 6
II. D. Vertelling: Het bridge-partijtje.
i, Da& 8
\oor de Vrouw.
pag. 10
De Burgerlijke Stand van Haarlem is opge
nomen op pag. 7.
