Vaderdag.
Overgangstoelagen in plaats van
huurbijslagen.
Provinciale begrooting
van Noord-Holland.
Scott wint de luchtrace.
Hei Beiottgtijltsie
54e Jaargang No. 16342
Verschijnt 9agelijks, HeKalve op Zon- ën Feestdagen
Donderdag 1 OctoKer 1936
HAARLEM S DAGBLAD
Directie: P. W. PEEREBOOM
en ROBERT PEEREBOOM.
ÜITGAVE LOURENS COSTER MAATSCHAPPIJ VOOR
COURANT-UITGAVEN EN ALGEMEENE DRUKKERIJ N.V.
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM.
ABONNEMENTEN: per week ƒ0.25, per maand ƒ1.10, per 3 maanden
ƒ3.25, franco per post ƒ3.55, losse nrs. ƒ0.06. Geïllustreerd Zondagsblad:
per week 0.05, p. maand f 0.22, p. 3 mnd. 0.65, franco p. post 0.72^.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12
Telefoon Nos-: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Drukkerij.10132,12713 Administratie: 10724, 14825 Postgiro 38810
Bijkantoor: Soendaplem 37, Haarlem-Noord, Telefoon 12230.
ADVERTENTIëN 1—5 regels 1.75, elke regel meer 0.35. Reclames
ƒ0.60 per regel Tarieven regelabonnementen op aanvraag. Vraag en
aanbod 1—4 regels 0.60. elke regel meer ƒ0.15. Onze Groentjes zie
hoofd rubriek.
Gratis Ongevallenverzekering voor betalende abonnés. Levenslange ongeschiktheid 600.-, Overlijden 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog 400.-, Duim 250.-, Wijsvinger f 150.-, Elke andere vinger f 50.-, Arm- of Beenbreuk 30.-,
Idem voor Abonnés op het Geïllustreerd Zondagsblad: Levenslange ongeschiktheid f 2000.-, Overlijden 600.-, Verlies van Hand, Voet of Ooa 400.-, Verlies Duim f 75.-. Verlies Wijsvinger f 75.-. Verlies andere vinger f 30.-.
Alles indien het gevolg van een ongeval en volgens gratis ten kantore van dit blad verkrijgbare voorwaarden.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
VEERTIEN BLADZIJDEN.
HAARLEM, I October.
Vreemdelingenbezoek.
Een van de onmiskenbare gevolgen van de
daling van den gulden op de buitenlandsche
geldmarkt, resulteerend in de dienovereen
komstige stijging van de buitenlandsche va
luta in Nederland is, dat het volgend jaar
het vreemdelingenbezoek in ons land sterk
zal toenemen en het maken van buitenland
sche reizen door Nederlanders sterk zal af
nemen. Dit zal ons hotelwezen en den mid
denstand in het algemeen in hoogen mate
ten goede komen, als er bijtijds van geprofi
teerd wordt doe» reclame in buiten- en bin
nenland te maken en door te zorgen dat men
de aantrekkelijke centra in ons - land extra
aantrekkelijkheid verschaft. Dat de nieuwe
toestand intreedt aan het einde van het reis-
seizoen is om twee redenen gunstig. Ten eer
ste heeft men den winter voor zich om plan
nen te beramen en. na de revisie van finan-
ciëele overheids-mogelijkheden die zich zal
moeten voltrekken, een nieuw beroep op
overheidssteun te doen. Ten tweede zal de
gulden tegen den aanvang van het nieuwe
reisseizoen voldoende gestabiliseerd zijn om
den vreemdeling gelegenheid te geven zijn
reisplannen op een betrouwbare berekening
te baseeren.
Het is goed er nu reeds de aandacht op te
vestigen dat wij hier in Haarlem, wat het
nieuwe reisseizoen betreft, altijd het eerst
aan het bod zijn. (Een bijzonder geval doet
zich ditmaal voor Den Haag voor door de vie
ring van het huwelijk van Prinses Juliana).
De bollentijd opent overigens de reeks der
„vaste" Nederlandsche attracties voor den
buitenlandschen bezoeker. Wij moeten dus
vlugger zijn met onze voorbereidingen dan
andere Nederlandsche centra. Er is meer. Het
jaar 1937 was al speciaal aangewezen voor
verscheidene' feestvieringen en herdenkin
gen in onze stad. De instelling van de „Ver-
tiers-commissie" heeft bewezen dat men al
gemeen is gaan beseffen dat er meer leven
in de brouwerij moest komen. Onlangs heb
ik al met instemming over de taak dezer
commissie geschreven en de verwachting
uitgesproken dat zij succes zou behalen. Dat
was op 27 Augustus, toen niemand aan een
spoedige loslating van den gouden standaard
dacht.
Sinds Zondag is een nieuwe toestand inge
treden, die geheel nieuwe mogelijkheden voor
een welslagen van het werk der commissie
opent. Ik hoop dat men dit ook van gemeen
tewege volkomen zal blijken in te zien. Er is
nu een kans om Haarlem als vreemdelingen
centrum nieuw leven in te blazen, zooals er in
vele jaren geen geweest is. Voor den vreemde
ling was Nederland gedurende die jaren een
der „duurte eilanden" in Europa. Nu „het
goudblok" niet meer bestaat is ook Nederland
voor hem geen duurte-eiland meer. Moge men
overal, ook in onze badplaatsen, beseffen dat
men hem dit in 1937 duidelijk zal moeten doen
gevoelen om den buitenlandschen trek naar
ons land voorgoed te herstellen. Want afgezien
van de hooge noteering van den gulden op de
internationale wisselmarkt, die hem weinig
guldens in ruil voor zijn ponden, dollars,
francs gaf had hij bovendien nogal eens
rechtmatige klachten over hooge tarieven
politiek.
De directeur van het Bureau van de Ned.
Vereeniging voor Vreemdelingenverkeer heeft
reeds de verwachting van een aanmerkelijke
verbetering in het vreemdelingenbezoek uitge
sproken. Het is te hopen dat hij in Den Haag
den steun voor zijn vereeniging zal vinden, die
met zulke gunstige vooruitzichten welbesteed
en alleszins gerechtvaardigd zal zijn. Ik hoop
evenwel ook dat men in de Nederlandsche
gemeenten, en in de eerste plaats in ons dis
trict, dat de eerste kans krijgt, met vooruit-
zienden en breeden blik deze mooie kans zal
erkennen en te baat nemen. Er zal krachtige
en goed-verzorgde propaganda ondernomen
dienen te worden en de tijd is er om die uit
stekend voor te bereiden.
R. P.
Madrid bereidt zich voor tot
verdediging.
MADRID, 1 October (A.N.P.) Vracht
auto's vol mannen en voorraden zijn
uit Valencia onderweg naar Madrid,
teneinde gevol te geven aan de
oproep der Madrileensche regee
ring, die dringend hulp verzocht
heeft voor het in staat van verdedi
ging brengen van de hoofdstad In
Madrid zelf hebben zich reeds dui
zenden mannen aangemeld bij het
hoofdkwartier der volksfrontmilitie
om, in antwoord op den doorde re
geering uitgevaardigden oproep van
yrijwilligers dienst te nemen.
(In aansluiting op Moederdag,
20 Meiis thans ook, zij het niet
bepaald officiéél, ,edn Vaderdag
ingesteld en wel 3 October.)
De derde October wordt Vaderdag,
Neemt u nu eens op mijn gezag,
Wij mogen dien niet negeeren;
Werkelijk, reden is er genoeg,
Om vader, bij al zijn hard gezwoeg,
Eén dag in het jaar te eeren.
Vader, nietwaar, is dan toch de man,
Die zorgt, dat het zaakje draaien kan,
Al is het een harde dobber;
De super-Olympische athleet,
Die alle horden te nemen weet,
Een krachtmensch en toch een tobber.
Een held in het nuchtere gewaad,
Dat bedenkelijk glimt op de naad,
En dat hij straks weer laat keeren,
De werker, die het gelag betaalt,
Die speurt waar Abram den mosterd haalt,
En zelf het probeert te leeren.
Vader, in alles de altruïst,
De zon in het huis, de optimist,
Naar wien men met eerbied luistert,
Die ieder ander weer moed inspreekt,
Wanneer eens de zorg wat extra steekt,
Het licht in 't gezin wat duistert.
Vader, symbool van het aartsgeduld,
Altijd van offeringszin vervuld,
Al treft het hem aan den lijve,
Die steeds betaalt met een blij gezicht.
Dieneen, genoeg, want ik zou wellicht
Tenslotte gaan overdrijven.
Als ik het nog één keertje zeggen mag,
De derde October is Vaderdag,
En vraagt u mij soms nog nader,
Waarom 'k dat uitdrukkelijk releveer,
Tja - hm! - nou enfin, het komt hierop neer,
Ook ik ben sinds jaren vader.
P. GASUS
De werkloosheid te Haarlem.
Een lichtpunt!
Het aantal werkloozen te Haarlem is groot,
namelijk 6460. Verleden jaar was dit cijfer in
dezen tijd 5843. Er zijn dus nog ruim 600 meer.
Op zich zelf een verontrustend cij
fer. Maar er is een lichtpunt als men
bedenkt, dat wij in het begin van het
jaar meer dan duizend hooger waren
dan een jaar te voren.
De toeneming gaat thans gelukkig
veel minder snel. In de maanden
Augustus en September is het aantal
werkloozen nu slechts met 250 toege
nomen tegen 550 in dezelfde maanden
van 1935.
Deze cijfers wijzen dus uit dat de toeneming
nu veel langzamer gaat. Als dit zoo blijft
geeft het goede verwachtingen want juist in
het najaar van 1935 was de toeneming ont
stellend groot.
Het geeft hoop voor de veronderstelling, dat
wij het dieptepunt van de crisis achter den
rug hebben!
De Minister van Sociale Zaken deelt ter nadere toelichting van hetgeen door
den minister-president Woensdagmiddag in de Tweede Kamer ter zake is ver
klaard, het volgende mede:
De huurbijslag wordt met ingang van
4 October geheel afgeschaft. De betrok
kenen zullen, te rekenen van 4 October
a.s. af, een overgangstoelage op den
steun ontvangen, welke zal worden be
rekend naar den huurprijs op 30 Septem
ber volgens de regeling van den huur-
toeslag, welke vóór 13 September j.l.
bestond, dus als regel naar Ys van de som,
welke de huur meer is dan een bepaald
bedrag.
Wijzigingen in het huurbedrag naar
boven dan wel naar beneden, zullen geen
wijziging brengen in deze toelage.
Deze toelage zal mede worden ontvan
gen door hen, die later dan 1 October in
ondersteuning komen, mits zij ook reeds
gedurende eenigen tijd steun genoten hebben in het tijdvak Maart
October 1936.
Evenals zulks met den huurtoeslag het geval was, zal de overgangs
toelage begrepen worden in de maximum steunuitkeering.
De werkloozen krijgen dus het eerst uitbetaald de week 510
October.
Nog heden vergadert de contactcommissie uit de vakbonden met
den minister van Sociale Zaken, Mr. M. Slingenberg, over deze aan
gelegenheid.
Als de regeling heden wordt vastgesteld zal het zeer vermoedelijk
weer noodiq zijn dat de diensten voor Werkloosheidsbestrijding en
Maatschappelijk Hulpbetoon voor eiken werklooze weef een nieuwe
berekening maken voor de nieuwe uitkeering.
De termijn daarvoor is natuurlijk zeer kort.
Mr. Slingenberg,
De douche-badhuizen te
Haarlem.
Er wordt minder gebaad.
„Het Witte Kruis" exploiteert 5 douche
badhuizen, waarvan het tekort op de exploi
tatie door de gemeente gedekt wordt. De bad
huizen zijn aan den Koudenhorn, op het
Leidsche Plein, den Schotersingel, het Hof-
dij kplein en de van Egmondstraat.
In de crisisjaren is het aantal baden vrij
belangrijk teruggeloopen.
Het aantal baden (buiten de sclioolbaden)
was in de laatste 10 jaar:
1926: 127.702; 1927: 129.903; 1928: 130.295;
1929: 131.432; 1930; 162.262; 1931: 162.671;
1932: 163.815. 1933: 157.024; 1934: 157.561;
1935: 143.798.
Sinds 1932 dus een achteruitgang van 20.017
of 12.2 pet. Alleen in liet laatste jaar was de
achteruitgang 13.763 of 8,7 pet. En dat hoe
wel de bevolking in aantal gestegen is!En Maai
bij moet men nog bedenken, dat er in 1934
13182 werkloozen-baden genomen werden,
tegen slechts 9798 in 1934. Het aantal geno
men baden ging dus in het laatste jaar niet
minder dan 18552 achteruit.
Opmerkelijk is ook het aantal schoolbaden
in 1935 slecht 39.630 was tegen 41.035 in 1934.
Verleden jaar is bij de behandeling der
Haarlemsche gemeentebegrooting in den
raad gesproken over de wenschelijkheid om
de tarieven der badhuizen te verlagen om
daardoor te bereiken dat er van deze nut
tige instellingen meer gebruik gemaakt zou
worden.
Het aantal personen dat er van gebuik
maakt is op de geheele bevolking gerekend
slechts zeer weinig Als men rekent dat elke
vaste klant een bad in de week neemt, dan
zou men er toe komen dat slechts 2765 per
sonen geregeld van de badhuizen gebruik
maken.
Ongetwijfeld zal deze quaestie bij de be
handeling der begrooting voor 1937 opnieuw
de aandacht van den raad hebben.
Geen belastingverhooging.
Ged. Staten van Noord Holland hebben aan
de de Provinciale Staten de begrooting voor
1937 aangeboden. Het eindcijfer is f 50.305.100.
In de toelichting schrijven Ged. Staten o.a.:
Met heffing van hetzelfde getal opcenten op
de belastingen kan worden volstaan.
Gelet op de gegevens van de rijksadministra
tie hebben Ged. Staten hetbedrag van één op-
cent op de verschillende belastingen namelijk
niet wederom lager behoeven te schatten.
Stelt men dit met een kleine verhooging in
verband met het noimaal accres van de op
brengst der belasting op de gebouwde eigen
dommen op f 189.500,dan mag men bij
gelijkblijvend opcentental de ontvanagst we
gens opcenten in totaal ramen op f 3.790.000,
Gespecificeerd zullen de 20 opcenten op de
verschillende belastingen opbrengen: gebouw
de eigendommen f 950.000, ongebouwde eigen
dommen f 140.000, rijksinkomstenbelastinj
f 2,340.000 en vermogensbelasting f 360.00.
Met deze bedragen kan de begrooting slui
tend worden gemaaakt, terwijl dan, evenals
in voorafgaande jaren, f 250.000,— als bijdrage
uit de gewone middelen aan het Wegenfonds
kan worden geraamd.
Daarnaast is f 250.000.geraamd als bijdra
ge uit de gewone middelen in de kosten van
den bouw van eene nieuwe schutsluis in het
Nieuwe Meer. Deze raming wordt gecompen
seerd door het hoogere batige saldo van den
dienst 1934, dat aan den dienst 1937 ten goede
komt. Dit bedraagt namelijk f 1.762.366,37.
Vermelding verdient nog de post van
•f 250.000,— ten behoeve van de bestrijding van
de werkloosheid. Deze uitgave wordt gedekt
door eene uitkeering uit het Fonds tot gedeel
telijke reserveering van batige saldi, waarin
nog f500.000,aanwezig blijft.
Voor onvoorziene uitgaven blijft een bedrag
van f 622.359,84 beschikbaar.
D volgende subsidies vinden wij vermeld:
voor het- herstel der Groote Kerk te Haarlem
f 500, Noord Hollanadsche Vereeniging voor
tuberculosebestrijding f40.000, H. O. V. te
Haarlem f 4500.
De schuldenlast der provincie zal op 1 Jan.
1937 f 100.793.600 zijn, het bedrag der verplichte
aflossing daarop beloopt f3.353.475.
Het saldo van het Prov. Electriciieitsbedrijf
wordt voor 1937 geraamd op f 250.000, welk
bedrag aangewend zal worden ter versterking
van de reserve.
Bezoek van prins Bernhard
aan Bennebroek.
Prins Bernhard heeft dezer dagen
incognito en in gezelschap van zijn secretaris
een bezoek gebracht aan den burgemeester
van de gemeente Bennebroek, den heer K. J.
Baron van Hardenbroek, alwaar hij de thee
gebruikte.
De extra rijksdaalder.
Ook aan werkloozen die onder de wapenen
waren.
Door den Minister van Sociale Zaken was
o.m. ook bepaald dat zij die onder de wape
nen waren geroepen voor de herhalingsoefe
ningen, ook in aanmerking kwamen voor een
extra toeslag van f 2.50 bij de verloving van
Prinses Juliana.
Aan deze toezegging was evenwel nog geen
gevolg gegeven doch thans kunnen we mede-
deelen dat de ondersteunden welke in de
week van 13 tot 19 September onder de wa
penen waren, deze week bij hun;*-" onder
steuning ook den rijksdaalder extra zullen
ontvangen.
Extra-bijslag.
Ook voor „kasgerechtigden".
Bij het verstrekken van een extra bijslag
van f 2.50 aan de werkloozen ter gelegenheid
van de verloving van Prinses Juliana heb
ben wij er de aandacht op gevestigd dat de
werkloozen die volgens de steunregeling uit
keering ontvingen, volgens de circulaire van
den Minister van Sociale Zaken, voor den
extra bijslag in aanmerking zouden komen
over de week van 13 tot 19 September. Deze
beslissing hield in dat zij die krachtens de
Armenwet onderstand ontvingen hiervoor
niet in aanmerking zouden komen, doch door
B. en W. werd besloten ook aan dezen de
extra bijslag van f 2 50 te doen uitkeeren. wat
niet in alle gemeenten geschiedde.
Maar ook de werkloozen die toevallig over
de week van 13 September tot 19 September
van hun werkloozenkas uitkeering ontvingen,
vielen niet onder het besluit, waarover veel
ontstemming ontstond, daar hier menschen
waren die ook geruim en tijd met werkloos
heid te kampen hadden en soms na een pe
riode in de werkverschaffing te hebben ge
werkt voor uitkeering van hun eigen ver
zekering in aanmerking kwamen.
Door verschillende organisaties werd de
aandacht op deze onbillijkheid gevestigd en
verzocht alsnog de verstrekking ook voor de
kasgerechtigden toe te staan.
De Minister van Sociale Zaken heeft thans
aan de gemeentebesturen bericht, dat hij
hiermede accoord gaat, mits de extra uit
keering van f 2.50 en het normale steunbe
drag van de kas, niet meer is dan het steun
bedrag, dat de betrokkene volgens de steun
regeling zou ontvangen. Indien het verschi1
minder dan f 2.50 is zal alleen het verschi!
worden verstrekt.
Voorbeeld: de kasuitkeering bedraagt f 14,
en de steunuitkeering f 12. Dit is met de
f 2 50 extra uitkeering f 14.50. In dit geval
kan dan het verschil tusschen f 14.50 en f 14
is f 0.50 als extra gift worden verstrekt.
Het woord is aan...
Frederik van Eeden:
Muziek lokt van een ziel
muziek weer los.
Winnaar der Melbournerace als eerste
te Johannesburg geland.
(Men zie ook pag. 4.)
JOHANNESBURG, 1 October (Reu-
ter-A.N.P.) De Engelscliman Scott is
te 12.32 pi. tijd hier aangekomen.
Hij heeft daardoor de luchtrace
PortsmouthJohannesburg gewon-
C. W. Scott.
Geen nieuws van Llewellyn.
LONDEN,, 1 October (Reuter-A.N P.)
Sedert het oogenblik, waarop Llewellyn en zijn
met gezel, die deelnemen aan de luchtrace
naar Johannesburg Entebbe in Oeganda zijn
gepasseerd, heeft men niets meer van hen ver
nomen.
ITALIAANSCHE BEURZEN TOT NADER
ORDER GESLOTEN.
Officieel wordt uit Rome medegedeeld, dat
de Italiaansche beurzen, die vandaag weer ge
opend zouden worden, bot nader order zullen
gesloten blijven.
De monetaire maatregelen der Fransche re
geering voor den Senaat.
pag. 4
Dr. Schacht heeft medegedeeld, dat Duitsch-
land niet zal devalueeren en bereid is tot
internationale economische besprekingen.
pag. 4
De Tweede Kamer keurt de monetaire poli
tiek der regeering goed.
pag. 3
In de textielindustrie zullen zooveel mogelijk
de oude prijzen worden gehandhaafd.
pag. 3
De provinciale begrooting van Noord-Holland
voor 1937 is sluitend gemaakt zonder be
lastingverhooging.
pag- 1
De werkloosheid te Haarlem neemt minder
snel toe dan in 1935.
pag. 1
De huurbijslag wordt vervangen door een
overgangstoelage.
pag. 1
Het jubileum van den heer Reynicr van 't
Hoff.
pag. 6
Geldleeningen van Noord-Holland.
pag. 9
ARTIKELEN ENZ.
R. P-: Vreemdelingenbezoek.
pag. 1
Van onzen correspondent te Stockholm: Een
nieuwe regecring in Zweden.
pag. 4
Mr. J. H. v. Gelderen: Herziening van kos-
telooze procedure.
pag. 7
J. Bastiaans: Het onderwijs.
pag. 7
Thysse's Hof in herfsttooi.
pag. 7
Amy Groskamp-ten Have: Fen vrouw s^hrüft
H. D. Vertelling: Een vijand van onzen tijd*!
Pag. 6
Voor de Vrouw.
pag. 10
De Burgerlijke Stand van Haarlem is opge
nomen op pag. 11,
