De devaluatie in Zwitserland. teu uitzet vaat deBafy Langer leven. Het Beiangtiikste 54e Jaargang Nb. 16343 VerscKijnt 'JagelijKs, KeKalve op Zon- en Feestdagen r Vrijdag 2 October 1936 HAARLEM S DAGBLAD Directie: P. W. PEEREBOOM en ROBERT PEEREBOOM. UITGAVE LOURENS COSTER MAATSCHAPPIJ VOOR COURANT-C1TGAVEN EN ALGEMEENE DRUKKERIJ N V. Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM. ABONNEMENTENper week 0.25, per maand 1.10, per 3 maanden 3.25, franco per post ƒ3.55, losse nrs. ƒ0.06. Geïllustreerd Zondagsblad: per week ƒ0.05, p. maand ƒ0.22, p. 3 mnd. ƒ0.65, franco p. post 0.7254. Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12 Telefoon Nos-: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600 Drukkerij: 10132,12713 Administratie: 10724, 14825 Postgiro 38810 Bijkantoor: Soendaplein 37, Haarlem-Noord, Telefoon 12230. ADVERTENTlëN 1—5 regels J 1.75, elke regel meer 0.35. Reclames ƒ0.60 per regel. Tarieven regelabonnementen op aanvraag. Vraag en aanbod 1—4 regels 0.60. elke regel meer ƒ0.15. Onze Groentjes zie hoofd rubriek. Gratis Ongevallenverzekering voor betalende abonnés. Levenslange on Idem voor Abonnés op het Geïllustreerd Zondagsblad: Levenslange Alles indier geschiktheid i 600.-, Overlijden 600.-. Verlies van Hand, Voet of Oog ƒ400.-, Duim ƒ250.-, Wijsvinger f 150.-, Elke andere vinger 50.-, Arm- of Beenbreuk ongeschiktheid ƒ2000.-, Overlijden 1600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog 400 -, Verlies Duim ƒ75.-. Verlies Wijsvinger ƒ75.-. Verlies andere vinger /30.- het gevolg van een ongeval en volgens gratis ten kantore van dit blad verkrijgbare voorwaarden. DIT NUMMER BESTAAT UIT ZESTIEN BLADZIJDEN. HAARLEM, 2 October. Een Mislukte Luchtrace. Het doet wel wonderlijk aan in dezen tijd, te vernemen dat een luchtrace op een bijna volledige mislukking uitloopt en daarbij nog verscheidene slachtoffers eischt ook. Zelfs over een zoo geweldigen afstand als het tra ject Portsmouth-Johannesburg (veel korter overigens dan Mildenhall-Melbourne, over welken afstand twee jaar geleden de ver maarde race werd gehouden, waarin de Uiver tweede werd) schijnt bij de huidige ontwikke ling der luchtvaart een succes tevoren haast zeker. Dat is deze Engelsche onderneming evenwel allerminst geworden. Zij is ontaard in hetgeen men pleegt aan te duiden als „een zwarte bladzijde in de geschiedenis". De eeni- ge uitzondering op de ellende wordt tot dusver opgeleverd door Scott, die met Campbell Black (onlangs omgekomen op het vliegveld te Li verpool) in 1934 dé race naar Melbourne won en nu met zijn assistent Guthrie ook in deze geweldige race heeft gezegevierd. Hij heeft den afstand afgelegd in iets meer dan twee etmalen en daarmee den eersten prijs van vierduizend pond gewonnen. Maar tot dusver is zijn toestel nog het eenige dat Johannes burg bereikt heeft en verder zijn er nog maar twee deelnemers in den strijd, n.l. Victor Smith, die nog niet verder dan Saloniki is ge komen en Clouston, die Khartoem heeft be reikt, maar niet verder kan zóólang hij geen nieuwe reservedeelen voor het uitvoeren van reparaties heeft ontvangen. Aangezien er een tijdlimiet van vijf dagen is gesteld voor het volbrengen van de race is het zeer de vraag of Smith en Clouston nog zullen doorvliegen. Het is bijna zeker dat de tweede en derde prijs, zelfs als zij Johannesburg nog mochten halen, niet zullen kunnen worden toegekend, omdat zij wel te laat zullen zijn. Spanning in de race is er alleen geweest toen Findlay en Kenneth Waller, vergezeld door den marconist Morgan en een passagier, boven Afrika de leiding hadden met een paar uur voorsprong op Scott en Guthrie. Maar een noodlanding wegens benzinegebrek beroofde Findlay en Waller van de leiding. Zij zetten daarna wel door. Het einde van hun pogingen volgde evenwel spoedig en was wel zeer treurig. Na een landing te Aber- corn stegen zij op in zeer ongunstig weer, ondanks het advies van deskundigen die het hen sterk afraadden, konden niet snel ge noeg hoogte winnen, kwamen in de boomen langs het vliegveld terecht en stortten neer. Findlay en Morgan stierven aan hun zware vex-wondingen; Waller en de passagier wer den naar een ziekenhuis gebracht en schij nen gelukkig niet in levensgevaar te vei-- keeren Deze droevige historie geeft op zichzelf een gedeeltelijke verklaring van de misluk king van de race, tenminste voor dat deel van het publiek dat geneigd is de veiligheid van de luchtvaart te beoordeelen naar de ge beurtenissen bij wedstrijden. Afrika is na tuurlijk een geibied vol gevaren voor den vlieger die het langs de kortst mogelijke route poogt te passeeren. Daarbij worden in races risico's genomen, die geen enkele vlieger op een vei'keerslijn ooit nemen zou, te minder omdat hij daar mee tegen de instructies van zijn chefs zou handelen. Het is duidelijk dat Findlay en Waller waaghalzige risico's hebben genomen toen zij tegen het advies der experts toch te Abercorn opstegen. De mislukte race geeft evenwel ook redenen tot twijfel, en wel aan de betrouwbaarheid van speciaal voor races gebouwde toestellen. Die twijfel, ook al aan den dag getreden na de race naar Melbourne, is door het gebeurde bij dezen wedstrijd sterk vei-groot. Dat ettelijke deelnemers moeten opgeven, sommigen al heel spoedig, en dat er maar één de gevraag de prestatie volgens verwachting volbi'engt is toch wel wat heel kras. Als dit de resultaten moeten zijn, als de race-toestelilen zoo ver in betrouwbaarheid achterstaan bij de verkeersmachines, wei-ken zulke wedstrijden op het groote publiek als een argument tegen die luchtvaart. En dan doet men beter ze niet te houden! R. P. BOSKOOP ZAL HET KONINKLIJK PALEIS VERSIEREN. BOSKOOP, 2 Oct. Boskoop's burgerij heeft H.M. de Koningin aangeboden om zorg te dragen voor de versiering van dat gedeelte van het koninklijk paleis in Den Haag, het welk bestemd is voor de meer intieme viering van het aanstaand huwelijk van Prinses Juliana met Prins Bernhard. HM. de Koningin heeft naar aanleiding hiervan doen weten, dat zij voor dit voornemen 'zeer gevoelig is en gaarne deze huldiging zal aanvaarden. Hoe de regeeringsbeslissing tot stand kwam. Een regeeringscrisis dreigde. De vermoedelijke gevolgen der devaluatie. GENèVE, 30 September 1936. (Van onzen correspondent). Het besluit der Zwitsersche regeering, om den Zwitserschen frank te devalueeren heeft het Zwitsersche volk geweldig verrast. Niet alleen had de regeering nog slechts twee dagen, vooi-dat zij het besluit nam, bij een parlementair debat uitdrukkelijk nogmaals bevestigd, dat Zwitserland den gouden standaard zou handhaven en de waarde van den Zwitserschen frank op het bestaande peil zou houden, doch zelfs Zaterdagmiddag- om half één, toen de Fransche devaluatie dus reeds bekend was en de regeering in een buitengewonen ministerraad bijeen was, om over den nieuwen toestand te beraadslagen, deelde het Zwitsersche telegraafagentschap door de radio nog mede, dat de regeei-ini vastbesloten was haar muntpolitiek niet te veranderen! Anderhalf uur later verscheen in extra-bladen en bulletins de verbijsterende tijding, dat de Zwitsersche regeering beslo ten had het Fransche voorbeeld te volgen Men geloofde aanvankelijk, dat de re geering de geruststellende mededeeling aan het Zwitsersche telegraafagentschap over het voortzetten van haar traditioneele muntpoli tiek opzettelijk gedaan had, om een paniek op de banken en beurzen te verhoeden. Ter wille van dit groote belang zou de regeering opzettelijk eerst een valsche mededeeling omtrent haar houding gedaan hebben en pas om 2 uur toen banken en beurzen de Zater dag-rust reeds hadden en gesloten waren, de waarheid hébben vex-teld! Hetgeen achteraf over de beraadslagixxgen in den ministerraad bekend werd, heeft echter aangetoond, dat de tegenstrijdigheid tusschen de berichten van half één en van twee uur een andex-e oox-zaak had. Het is toch bekend geworden, dat zoowel de Presi dent van Zwitserland en tevens minister van financiën, dr. Albert Meyer, als de president van de directie der Zwitsersche Nationale Bank Bachmann beiden zeer stellig bij het begin van dexi ministerraad op het standpunt gestaan hadden, dat de Zwitsersche fx-ank niet gedevalueerd mocht worden. Het Zwitser sche telegraafagentschap, deze stellige over tuiging der hoogste financieele autoriteiten van het land kennend, achtte zich toen ge rechtigd het Zwitsersche publiek gerust te stellen. Tegen aller verwachting in zijn de beraadslagingen in den ministerraad met de nederlaag van de financieele deskundigen ge ëindigd. De minister van economische aange legenheden Obrecht zag de kans schoon aan de uitvoerindustrie den reeds lang gewensch- ten dienst van devaluatie te bewijzen, opdat de industrieelen weder op de buitenlandsche markt zouden kunnen medeconcurreeren. De uit de boerenpartij afkomstige minister van militaix-e aaxxgelegenheden Minger sloot zich bij Obrecht aan, opdat de schuldenlasten van den boerenstand mixxder drukkend zou den worden. En als derde in den bond be pleitte ook de verkeersmixxister Rilet-Golaz de devaluatie, opdat een verhoogd vreemde- lingenbezoek het lot der in grooten nood ver- keerende spoorwegen, hotels enz. zou ver beteren. Lang boden Px-esident Meyer en bankdirecteur Bachmann wederstaxid. Doch toexx eindelijk uit nog niet bekend geworden redenen de katholieke minister Motta en Etter zich bij Obrecht en de zijnen aansloten, was de strijd beslecht. Meyer en Bachmann moesten voor de overmacht buigen. Maar uit het bovenstaande ziet men wel, hoe onrecht vaardig het is aan President Meyer den schimpxiaam „Px-esident der Devaluatie' te geven, zooals in verscheidene bladen reeds geschiedt! Verrast, als het Zwitsersche volk was, heeft het desniettemin met groote rust en kalmte het nieuws opgenomen. De onmiddellijke door de radio tot het Zwitsersche volk door Presidexxt Meyer gerichte aansporing en de verzekering, dat de regeering al het mogelijke zal doen, om prijsverhooging tot het minimum te beperken, heeft vruchten gedragen. Wel iswaar was er Maandag in de groote steden in verschillende winkels en warenhuizen een ietwat grotere kooplust te bespeuren dan ge woonlijk het geval is, doch alles bleef in bescheiden perken. En gisteren Dinsdag was zelfs die bescheiden aaixwas der kooplust reeds nog meer gedaald! Van een bestor ming der zaken, om nog tijdig tegen lage prijzen te kunnen koopen, is nergens sprake geweest Minder kalm ging het Maandag en Dins dag in het Zwitsersche pax-lement toe. Niet, dat het parlement het besluit der regeering ongedaan wilde maken! Men erkende vrij wel algemeen de onvermijdelijkheid der waardevermindering van den frank. Er wa ren maar weinige parlementsleden, die, zoo als President Meyer en bankdirecteur Bach mann Zaterdag nog tot het laatste toe had den volgehouden, meenden, dat Zwitserland tezamen met Nederland, dat hiertoe dan wel bereid zou zijn geweest, had moeten stand houden. Tal van parlementsleden meenden echter, dat het voldoende zou zijn van het regeeringsbesluit tot devaluatie eenvoudig „kennis te nemen". Zij weigerden ook nog uitdrukkelijk hun goedkeuring eraan te hechten. De regeering echter verlangde een uiting van vex-trouwen. Zij wenschte ook, dat het pax-lement door een uitdrukkelijke goedkeuring der devaluatie mede de verant woordelijkheid daarvoor zou op zich nemen. En toen uit de beraadslagingen in de finan cieele commissie van den Sexxaat, die den voorrang boven de Kamer van de behande ling van de regeeringsboodschap over de de valuatie had, bleek, dat zulk een goedkeu ring waarschijnlijk xxiet zou kunnen verkre gen worden, dreigde de regeex-ing met aftre den! Dit was voor Zwitserland iets heel on gewoons. Waixt de regeerixxg beschouwt zich hier als de uitvoerder van den wil der volks vertegenwoordiging. Zij pleegt den wil van het pax-lement te eerbiedigen en xxa te leven, ook al is de regeering het niet ermede eens. En de regeering blijft aan het bewind, ook al verwerpt het parlement of het volk het ééne belangrijke wetsontwerp xxa het andere! Re- geeringscrisissen zijn hier onbekend, Ditmaal dreigde de regeering echter nxet heengaan, indien zij geen vertrouweixsvotum zou ver krijgen. Deze dreiging was voldoende, om de leiders der drie groepexx der regeeringspar- tijen (vrijziixnigen, katholieken en boeren partij) tot groote activiteit te bewegen. Het gelukte hun ten slotte tucht in hun gelede- rexx te brengen. Senaat en Kamer xxamen beide „onder goedkeuring" (de zwakst mo gelijke vorm van vertrouwexx!) van de beslis sing der regeering kennis. Uiterst-liixks (communisten, sociaal-demo craten en vrije democraten) en uiterst-rechts (fronpartij en liberaal-conservatieven) zijn echter blijvexx weigeren hun goedkeuringsvo tum aan de regeeriixg te schenken. De x-egee- ring kreeg in de Kamer slechts een meer derheid van 99—60 stemmexx bij ongeveer 20 stemonthoudingen. Uiterst-links stemde te- geix, omdat de regeering niet bereid was de winst van 650 millioeix Zwitsersche franken, die de Nationale Bank teix gevolge van de devaluatie maakt, voor een grootsch program van werkverschaffing aan te weixden. Uiterst rechts stemde tegen, omdat de vooral in West-Zwitserland talrijke liberaal-soxxserva- tieven van meening zijn, dat de regeering de volle verantwooi-delijkheid voor de devaluatie moet dragen. Want, zoo redeneerden zij, had de regeering een krachtiger politiek van be zuinigingen exx van lagere prijzen gevoerd, dan zou de devaluatie xxiet xxoodig zijxx ge- wox-den. Waarop de regeering antwoordt, dat juist het parlement een enei'gieke „aaxxpas- sings-politiek" in den weg gestaan heeft, zoodat ook het parlement voor de waarde vermindering van den Zwitserschen frank' verantwoordelijk is. Hoe dit zij, de regeering heeft het vei-lang- de goedkeuringsvotum verkregen en zal nu moeten trachten uit den genomexx maatx-egel het maximum aan voordeelen, het minimum aan nadeelexx te doen geboren worden. E'en der gx-ootste schaduwzijdexx zal natuurlijk zijn de onvermijdelijke prijsvex-hooging der goederen. De x-egeering heeft echter de noo- dige volmachten gekregen, om niet-gerecht- vaardigde prijsstijgingen te verhinderen. Ze geheel te vermijden, zal niet gaan. Men hoopt echter, dat de prijsstijgingen niet veel hoo- ger zullen wox-den dan 10 pet. exx een profes sor ixx de staathuishoudkunde heeft zelfs reeds uitgerekeixd, dat de prijsverhoogingen tot 7 a 8 pet. zullen kxxnnen beperkt blijven Men kan erop rekenen, dat de regeering al het mogelijke in deze richting zal doen. Verder hoopt menigeen in Zwitserland, dat de devaluatie der valuta van het goudblok een internationale stabiliseering der valuta vaxx alle landexx en een uitbreiding vaxx het internatioxxale ruilverkeer tengevolge zal hebben. De aanstaaxxde discussies in de twee de commissie der Volkenbondsvergadering zullen misschien eenige vingerwijzing geven, in hoeverre kans op verwezexxlijking van de zen wensch bestaat. B. DE JONG VAN BEEK EN DONK. koopt U altijd prettiger en niet duurder in een speciaalzaak Jac. van Weert - Gierstr. 20 (Adv. Ingez. Med.) De verandering in de steun regeling. BOTSING TUSSCHEN TAXI'S. Doordat wederom geen voorrang aan het verkeer van rechts verleend werd, had Don derdagavond in de Oranje Nassaulaaxx eexx botsing tusschen twee taxi's plaats. De wa gens weiden zoozeer beschadigd, dat ze bei de moesten worden weggesleept. Vaix het ge beurde werd door de politie proces-verbaal opgemaakt. (Volgens statistieken uit verschil lende landen werd het gemiddelde kind van 50 jaar geleden niet ouder dan 40, het kind van heden zal door verbeterde hygiëne en vordering der medische weten schap gemiddeld 57 jaar oud worden.) Dit is nog eens een statistiek, Die aan de menschheid vreugd kan geven, De mensch wordt niet zoo gauw meer ziek En blijft beduidend langer leven. De vergelijking is gelegd Tusschen een halve eeuw geledexx En, 't mag met rechte trots gezegd, Den veel gezonder dag van heden. 't Bestaan moog' niet steeds vroolijk zijn, Veel zenuwachtiger en banger. Toch daalt nog steeds de sterftelijn, Wij leven, ondanks alles, langer. En steeds nog vordert, stap voor stap, De hygiëxxe allerwegen, Steeds verder schrijdt de wetenschap En houdt den dood steeds langer tegen. Een honderdjarige is thans Een wezen van bijzoxxdre orde, Uw achterkleixxkiixd heeft een kans, Om zeer normaal zoo oud te worden. Het is een mooie erfenis, Om aaxx het nageslacht te geven, Waarvan de schoone leuze is: Hiep, hiep, hoera lang zal het leven! P. GASUS. TWEE IN ééN? VOOR VERAF EN NABIJ. Een bril van K E I P (Adv. Ingez. Med.) Vacature in de Arr. Rechtbank Lijst van aanbeveling. Door de Arr. Rechtbank te Haarlem is ter vervulling vaax de vacature van rechter in haar college opgemaakt de navolgende alphabeti- sche lijst van aaixbeveliaxg: mr. H. J. Ferwerda, reehiter-plaatsvervanger in de Arr. Recht bank te Haarlem; mr. F. Tabingh Suex-nxondt, substituut-griffier bij de Arr. Rechtbaixk te Amsterdam; mr. L. Vliegenthart, substituut- griffier bij de arr. Rechtbank te 's Gravexx- hage. Mr. J. J. Plugge, substituut-griffier bij de Arr. rechtbank te Rotterdam is met het lot afgevallen tegexx een van bovengenoemde candidaten. Woninghuren te Haarlem. Een plaatselijke huurcommissie gevormd. Door het gemeentebestuur van Haarlem is aan velschillende orgaixisaties van huiseigena ren eix van huurders een schrijven gezonden om een afgevaardigde te benoemen teneinde deze zitting te doen nemen in een z.g. huur commissie. Deze commissie welke tot taak heeft xxa te gaan of de huurprijs van de wo ning, waarvan de eigenaar verzoekt den huurprijs van den steun van den bewoner in te doen houden, al dan niet te hoog is. zal be staan uit drie vertegenwoordigers der huis eigenaren en dx'ie der huurders, terwijl B. en W. een voorzitter van deze commissie zullen benoemen Contact tusschen den minister en de 7 groote gemeenten. Heden zijn de wethouders van de zeven groote gemeenten in oixs land op het depar tement van Sociale Zaken uitgenoodigd ter bespreking van de nieuwe steunregeling, welke met ingang van 4 October in werking zal tre den. Het ligt iix de bedoeling van den minis ter van Sociale Zaken om na deze conferen tie een perscommuniqué te verstrekken, ten einde de volledige verandering in de steunre geling bekend te maken. Het woord is aan.... Musset: Niemand kent zichzelve zoolang hij niet geleden heejt. Bakkers vragen om verlaging der bloemprijzen. Telegram aan Dr. Colijn. ROTTERDAM 2 October. Het volgende telegram is gestuurd aan den voorzitter van den ministerraad, dr. H. Colijn: „De gezamenlijke bonden van bafckerspa- troons en de coöperatiebesturen te Rotterdam vestigen de aandacht van Uwe Excellentie op de scherpe stijging, welke de bloemprijzen de laatste maanden hebben ondei-gaan, welke hooge prijzen, thans vijftien gulden, het on mogelijk maken, de broodproductie zonder be- laxxgrijke veidiezen te onderhouden. Reeds vóór de moixetaii'e maatregelen was eexx broodprijsverhooging noodzakelijk, thans is die verhooging onontkoombaar, waarom Uwe Excellentie wordt verzocht, maatregelen te nemen, opdat de bloemprijzen ten spoedig ste worden verlaagd". Tegen onredelijke uitzetting. Ontwerp opnieuw in overweging. 's GRAVENHAGE, 2 October. Naar wij verixemen is de indiening van eeix wetsontwerp tegen oxxredelijke woninguitzetting, hetwelk reeds vrij wel gereed gekomexx was als gevolg van de gewijzigde omstandigheden op monetair gebied, opnieuw in overwe ging genomen. Firma C. J. GUD E JORDENSSTRAAT 74 TELEFOON 13132. UITZENDING VAN DINERS. Dagelijks keuze uit 10 Vleesch- en Groente soorten. ZATERDAG 3 OCTOBER: Hutspot met Klaprib. Erwtensoep. ZONDAG 4 OCTOBER Hazen Peper - Gestoofde Konijn - Gebraden Kip en Eeixdvogel. (Adv. Ingez. Med.) Lloyd Geoi-ge beixxoeit zich behalve met de politiek, ook met de bijenhouderij. Hier let hij critisch op eeix pot honing, die voor eexx honing-tentooxistelling was ingezonden. De burgeroorlog in Spanje. Autonomie voor het Baskenland. pag. 4 De Oostenrijksche valuta wordt niet gedeva lueerd. pag. 4 Engeland sluit een voorloopige vlootoverecn- komst met Rusland. pag. 4 De Fransche monetaire wetten zijn thans door beide Kamers aanvaard. pag. 4 Een toestel, dat aan de Afrikarace deelnam is verongelukt: een piloot en de marconist werden gedood. pag. 4 Wordt de toestand voor de Haarlemsche Nij verheid gunstiger door de waardevermin dering van den gulden? pag. 4 Donderdagavond zijn de locomotief en eenige wagons van een sneltrein bij botsing met een auto in brand geraakt; één persoon werd gedood, de machinist en de stoker werden gewond. pag. 3 Te Didam is een man door zijn zoon ernstig mishandeld. pag. 3 Te Haarlem is een plaatselijke huurcommis sie gevormd. pag. 1 ARTIKELEN. ENZ. R. P.: Een mislukte luchtrace. pag. 1 Van onzen correspondent te Genève: De de valuatie in Zwitserland. pag. 1 Van onzen Londenschen correspondent: Het internationale muntvergelijk en zijn doel. bag. 7 Behoud van oud-vaderlandsehe cultuur. Dag. 7 C. B.: Uit den Spaanschen broederkrijg. pag. 3 P. A. Lammerts van Bueren: Nederlandsch Cricket. Langs de straat: De weegschaal. H. D. Vertelling: Majoor Harrison. Sport in 't kort. pag. 3 pag. 6 De Burgerlijke Stand van Haarlem is opge nomen op pag. 11,

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1936 | | pagina 1