De Haarlemsche financiën.
Om de wereld.
Hei BefauftijksU
54e Jaargang No. 16345
VerscKijnt dagelijks, EeKalve op Zon- én Feestdagen
Maandag 5 OctoEer 1936
HAARLEM S DAGBLAD
Directie: P. W. PEEREBOOM
en ROBERT PEEREBOOM-
ABONNEMENTEN per week 0.25, per maand 1.10, per 3 maanden
13.25, franco per post ƒ3.55, losse nrs. 0.06. Geïllustreerd Zondagsblad:
per week 0.05, p. maand 0.22, p. 3 mnd. 0.65, franco p. post 0.72ï4.
UITGAVE LOURENS COSTER MAATSCHAPPIJ VOOR
COURANT-UITGAVEN EN ALGEMEENE DRUKKERIJ N.V.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12
Telefoon Nos-: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Drukkerij: 10132,12713 Administratie: 10724, 14825 Postgiro 38810
Bijkantoor: Soendaplein 37, Haarlem-Noord, Telefoon 12230.
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM.
ADVERTENTIëN 1—5 regels 11.75, elke regel meer f 0.35. Reclamej
ƒ0.60 per regeL Tarieven regelabonnementen op aanvraag. Vraag en
aanbod 1—4 regels 0.60. elke regel meer ƒ0.15. Onze Groentjes zie
hoofd rubriek.
Gratis Ongevallenverzekering voor betalende abonnés. Levenslange ongeschiktheid 600.-, Overlijden 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog ƒ400.-, Duim ƒ250.-, Wijsvinger 150.-, Elke andere vinger 50.-, Arm-of Beenbreuk 30.-,
Idem voor Abonnés op het Geïllustreerd Zondagsblad: Levenslange ongeschiktheid ƒ2000.-, Overlijden ƒ600.-, Verlies van Hand, Voet^of Oog ƒ400 -, Verlies Duim f 75.-, Verlies Wijsvinger 75.-, Verlies andere vinger 30.-.
Alles indien het gevolg van een ongeval en volgens gratis ten kantore van dit blad verkrijgbare voorwaarden.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
VEERTIEN BLADZIJDEN.
Het nieuwe Motor- en
Rijwielreglement.
Overzicht der nieuwe verkeersregels.
's-GRAVENHAGE, 5 October. Heden
wordt afgekondigd staatsblad no. 578, hou
dende het koninklijk besluit van 18 Septem
ber 193*6 tot nadere wijziging van het motor
en rijwielreglement.
Uit de vele bepalingen en voorschriften,
welke in het nieuwe reglement zijn opgenomen,
heeft het A.N.P., met welwillende medewer
king van den Kon. Ned. Toeristenbond A.N.W.
B een overzicht samengesteld, waaraan wij
het volgende ontleenen:
De allerbelangrijkste bepaling is
ongetwijfeld de instelling van z.g.
voorrangswegen; het verkeer dat
daarop rijdt, heeft bij kruisingen,
splitsingen, enz. voorrang zoowel
boven het voor hem van links als van
rechts naderende verkeer.
Hoe de voorrangswegen aangeduid zullen
worden zal op in een motor- en rijwielbe
schikking te bepalen wijze aan de weggebrui
kers worden kenbaar gemaakt.
Niet alleen op als zoodanig aangeduide voor
rangswegen heeft zoowel het van links als van
rechts komende verkeer voorrang, doch bij
kruising van den verharden weg met een on-
verharden weg of een rijwielpad wordt de
verharde weg als hoofdweg beschouwd.
In het nieuwe motor- en rijwielreglement is
nu ook de verplichting vastgelegd, in elk ge-
vai voorrang te verleenen aan begrafenis
stoeten, tot dusverre gold deze verplichting
voor trams en militaire colonnes.
Inhalen van trams.
Als grondregel geldt, d'at men trams rechts
moet voorbijrijden. Indien ter rechterzijde
evenwel niet voldoende wegbreedte is, mag
men de tram ook links inhalen. Een tram, die
ten behoeve van de passagiers stilstaat, mag
men slechts dan voorbijrijden aan de zijde
waar nroet worden in- of uitgestapt, indien
daar een vluchtheuvel ligt of door het tram
personeel toestemming tot doorrijden wordt
gegeven.
Vluchtheuvels.
Het langzame verkeer (fietsers, paarden-
karren, enz.) moet vluchtheuvels (daaronder
begrepen tramuitstapheuvels) altijd rechts
voorbijrijden; voor auto's en motorrijwielen
geldt deze verplichting eveneens, tenzij op den
vluchtheuvel is aangegeven, dat ter weers
zijden mag worden voorbijgereden.
Niet hinderlijk stilstaan.
Tot dusverre was alleen het rijden verboden
op zoodanige wijze, dat men de veiligheid in
gevaar brengt of de vrijheid van het verkeer
belemmert; dit voorschrift is nu ook uitge
breid tot het stilstaan (zoowel met auto's, mo
torrijwielen en rijwielen als handkarren, enz.).
Het is verboden, op bruggen stil te staan.
Voor „uitritten" en binnen 8 meter van auto-
bushaltebordjes mag men alleen stilstaan voor
onmiddellijk in- en uitstappen; in bochten
binnen bebouwde kommen en onoverzichtelijke
bochten daarbuiten, binnen 8 meter van
vluchtheuvels of binnen 8 meter van straat
hoeken is het daarenboven ook nog toege
staan, onmiddellijk te laden of te lossen.
's Nachts geen geluidssignalen.
Tusschen een half uur na zonsondergang en
10 uur des avonds mag men, indien een ge
luidssignaal noodig is, in plaats van zoo'n
sein ook knipperen met de koplichten. Van
10 uur 's avonds tot een half uur voor zons
opgang zijn geluidssignalen verboden (tenzij
natuurlijk in een noodgeval, dan moet men
echter tevens zichtbaar vaart verminderen!.
Voorts zijn nu ook bepalingen vastgesteld
inzake de maximum geluidssterkte van den
hcorn en in het algemeen ook van het geluid,
dat het motorrijtuig voortbrengt; voor zie
kenauto's is een speciaal drietonig signaal
voorgeschreven.
Lantaarns van motorrijtuigen.
Automobielen, motorische bakfietsen, mo
torrijwielen met zijspan, kortom alle motor
rijtuigen op meer dan twee wielen, moeten
aan de voorzijde voorzien zijn van twee onge
veer even heldere gele of witte lichte, aange
bracht op nadere te bepalen wijze (overgangs
termijn tot 1 Januari 1938)
Auto's, langer dan 9 meter, moeten boven
hun roode achterlicht een tweede rood achter
licht voeren (lengtelicht), zoodat men direct
ziet, dat men een zeer lange auto moet in
halen.
De bermlampen (mistlampen) moeten links
zitten; hun stralen moeten bij nadering van
andere weggebruikers, rechts gericht zijn.
Stilstaande auto's.
Alleen als een auto staat op een als zooda
nig aangeduid parkeerterrein of niet verder
dan 30 meter van een brandende straatlan
taarn, behoeven de lichten bij avond niet te
branden.
Een rechts langs den weg stilstaande auto
behoeft slechts één lichtbron te voeren (links
aangebracht, naar achteren rood en naar
voren wit licht gevend». Een links van den
weg stilstaande auto mag van 1 Januari 1938
af slechts één lichtbron (rechts aangebracht,
naar voren rood en naar achteren wit licht
gevend).
Verblindend licht.
Verblindend licht is verboden:
1. Voor wielrijders onder alle omstandig
heden.
2. Voor motorrijtuigen tijds het stilstaan.
(Drie Amerikaansche journalisten
houden een soort wedvlucht om de
aarde, die zeer spatmetid is.)
Drie Yankee ridders van de pen
Zijn om den aardbol aan het jagen,
In ademlooze snelheidsren,
Hopen zij records te verlagen.
Zij zijn aan snelheid wel gewend,
In 't daaglijksc-h journalistenleven,
Want hun beroep, het is bekend.
Pleegt daarvan volle maat te geven.
Het is geen reisje van de soort,
Die j' als vacantie uit zou kiezen,
Zij jakkeren maar haastig voort,
Zonder één uur zelfs te verliezen,
Door onderweg eens stil te staan
En rustig om zich heen te kijken,
Zij denken slechts aan verder gaan,
Om snel het einddoel te bereiken.
Straks, in hun eigen land terug,
Moet wel hun woord in dezen geest zijn:
Wij reisden heel modern en vlug,
Maar vraag ons niet. waar wij geweest zijn.
Doch 'k weet, hoewel ik hen niet ken,
Dat zij er vreugde aan beleven,
Dat eens een keertje niet door hen
Maar over hen veel wordt geschreven.
P. GASUS.
Radiodistributie Haarlem.
Hard, of zacht, al naar verkiezing,
Geven wij U alles door.
En dan zonder atmosferisch,
Of soms buurmannisch gestoor.
NIEUWE GRACHT 5 TELEFOON 10010.
(Adv. I7igez. Med.)
3. Voor motorrijtuigen tijdens het rijden:
a. Binnen bebouwde kommen, waar straat
verlichting aanwezig is.
b. Tijdens het tegemoetkomen van de overige
weggebruikers van het moment af, dat de te
genligger zich in de gerichte stralenbundels
der koplampen bevindt tot het oogenblik,
waarop men elkaar gepasseerd is.
Snelheid en verlichting.
1. Motorrijtuigen die niet sneller rijden dan
40 K.M. per uur behoeven den weg voor zich
niet verder dan tot op 25 M. te verlichten.
2. Motorrijtuigen die sneller rijden dan 40
K.M. per uur moeten den weg 'tot op minstens
100 M, voor zich verlichten.
De minister van waterstaat kan voorts be
palen, dat op sommige wegen verblindend licht
steeds verboden is (b.v. waar natriumverlich-
ting aanwezig is), hier moet men dus hetzij
met stadslicht rijden of met gedimde kop
lampen.
Het is verder verboden een voorrijdende
auto in te halen, indien deze op zijn beurt
al bezig is een voor hem uitrijdende auto
voorbij te rijden. Bij het ingehaald worden
moet men zooveel mogelijk rechts houden
en mag men zijn snelheid niet vermeerderen.
Naast den autobestuurder mogen slechts
dan twee personen zitten indien de totale
breedte van de bank minstens 140 c.M. be
draagt (120 c.M.), indien die personen nog
geen 12 jaar oud zijn). Naast of voor den
bestuurder mag men niet anders zitten dan
op de daarvoor bestemde zitplaatsen (kin
deren tot 5 jaar mogen op schoot zitten».
Voor fietsers, die op een rijwielpad rijden
dat geen deel uitmaakt van een verharden
weg, is een verharde weg welke hun pad
kruist, in alle gevallen een hoofdweg, wordt
hun pad gekruist door een niet-verharden
weg of door een ander soortgelijk rijwiel
pad, dan geldt de bestaande regel: „rechts
gaat voor".
Er zijn nieuwe voorschriften opgenomen,
waarin aangegeven wordt, hoe tijdelijke weg
afsluitingen en omleggingen moeten worden
aangegeven.
Over den invloed van den veranderden
monetairen toestand daarop.
Een interview met Wethouder
W. J. B. van Liemf.
Wij stelden heden den heer W. J. B. van
Liemt, wethouder van Sociale Zaken der ge
meente Haarlem, eenige vragen in verband
met den veranderden monetairen toestand
in ons land.
Verwacht u zoo vroegen wij allereerst
een vermindering van de werkloosheid?
Daarop antwoordde de heer van Liemt:
Ongetwijfeld. Trouwens de Minister van So
ciale Zaken doet dit ook, want hij heeft de
zer dagen immfrs alleen afgezien van de in
voering van lagere standaardloonen omdat
hij een vrij belangrijke werkverruiming ver
wacht. Het is dus te begrijpen, dat wij te
Haarlem dus ook hopen, dat ons aantal werk-
loozen in de naaste toekomst naar beneden
zal gaan. Op dit oogenblik kunnen, wij na
tuurlijk nog niets van die daling bemerken,
daarvoor is de tijd nog veel te kort geweest.
Zoo iets gaat zich pas op z'n vroegst over
eenige weken afteekenen, terwijl ook
aan te nemen is, dat het in verschillende be
drijven wat de aanstelling van meer perso
neel aangaat, nog wel eenige maanden zal
duren.
Hebben B. en W. bij het opmaken van de
gemeentebegrooting voor 1937 daarmede al
rekening gehouden^
Op deze vraag herorden wij: B. en W. haas
ten zich niet met het opmaken van de be
grooting. Het college was reeds overtuigd, dat
het, in verband met de onzekere toestanden
die heerschen, gewenscht was niet te spoedig
met de begrooting te komen, omdat hoe dich
ter men bij 1 Januari komt, hoe grooter de
kans wordt, dat men met eenige vastigheid
kan oordeelen over de verwachtingen voor
1937. Dit bleek goed- gezien te zijn, want nu
kunnen wij immers ook even aanzien, welke
invloed op de begrooting uitgeoefend zal wor
den door de wijziging op monetair gebied.
Misschien kunnen wij over eenige weken
iets meer zeggen hoe groot die invloed zal
zijn, Een daling van het aantal werkloozen
heeft op onze begrooting natuurlijk zeer veel
invloed Het is niet onmogelijk, dat B. en W.
het verantwoord zullen achten om, in ver
band met de feiten die zich in den eersten
tijd op de arbeidsmarkt openbaren, een wat
kleiner bedrag aan werkloozen-steun op de
begrooting te zetten als aanvankelijk noodig
werd geacht. Maar natuurlijk zullen B. en
W. daartoe alleen overgaan als dit reëel ver
antwoord is.
De toeneming van het aantal werkloozen
heeft steeds als een tweesnijdend zwaard op
de begrooting gewerkt. De arbeiders die
werkloos werden moesten gesteund worden,
maar daarnevens ondervond de gemeente
nog de nadeelen van minder belasting, min
der schoolgeld, enzoovoort. Maar als de werk
loosheid gaat afnemen werkt het ook twee
ledig. De arbeiders die gaan werken vallen
dan niet alleen buiten den steun, maar zij
gaan ook weer belasting en schoolgeld be
talen.
Haarlem geeft nu aan werkloozen-steun on
geveer 2.700.000 uit. A 1 s, dit is natuurlijk al
leen een veronderstelling, Haarlem eens het
derde van zijn werkloozen-aantal kwijt raak
te, zou dit een verminderde uitgaaf beteeke-
nen van 900.000. Hiervan komt een gedeelte
aan het rijk ten goede, dat immers een be
langrijk deel van den steun voor zijn reke
ning genomen heeft, maar op de gemeente
lijke uitgaven zou in dat geval toch zeker
400.000 gespaard worden.
Zoo'n belangrijke besparing van uitgaven
zou op onze begrooting natuurlijk van bui
tengewoon veel invloed zijn.
Is aan te nemen, dat, als de komende we
ken inderdaad aanwijzingen brengen dat ons
aantal werkloozen terug gaat loopen, dat B.
en W. nog zullen afzien van een verhooging
van het aantal opcenten op de Personeele be
lasting van 185 op 200?
Daarop kan ik alleen zeggen zoo vervolg
de de heer Van Liemt dat. als B. en W. met,
deze belastingverhoogïng zullen komen, dat
inderdaad met een bloedend hart zal worden
gedaan. In het college heeft steeds de over
tuiging bestaan, dat als deze verhooging
eenigszins voorkomen kan worden, dit ook
absoluut gedaan moet worden. Nu weet ik
natuurlijk nog niet hoe het in de komende
weken zal gaan, maar wij hopen van harte,
dat blijken zal dat er reden zal zijn om op
reëele gronden aan te nemen, dat onze ver
wachtingen voor 1937 wat gunstiger worden.
Hoe staat het met verschillende bezuini
gingsplannen, waarover in de stad reeds een
en ander gemompeld wordt. Bijvoorbeeld over
een verdere inkrimping van het voorbereidend
onderwijs?
Ik kan alleen zeggen, dat over de be
zuinigingsvoorstellen. waarop u doelt door B
en W. nog geen beslissing genomen is. Na
tuurlijk hopen wij, dat de toestand zooveel zal
verbeteren, dat er reden is om van die ver
dere bezuinigingen af te zien. Men kan over
tuigd zijn. dat B. en W. alleen met verdere
voorstellen tot bezuiniging zullen komen, ook
op het gebied van het voorbereidend onder
wijs, als de financieele toestand daartoe
dwingt.
In alles is het dus nog afwachten ihoe de
stand van zaken zich in de komende weken
zal ontwikkelen. Als inderdaad een vrij be
langrijk aantal werkloozen weer arbeid zal
vinden is er reden om aan te nemen, dat ook
door zijdelingschen invloed de financieele
positie van rijk en gemeenten verbeterd
wordt. Als die werkloozen immers meer wer
ken zal 't gevolg daravan zijn, dat de koop
kracht der bevolking stijgt, waarvan ook de
middenstand zal profiteeren. En als de mid
denstand weer wat krachtiger wordt, betee-
kent dit ook weer meer ontvangst aan be
lastingen.
1937 zal voor de gemeente nog wel een moei
lijk jaar zijn, maar als de opleving, die alge
meen verwacht wordt, komt, zal het er voor
1938 ongetwijfeld gunstiger uitzien, want dan
is immers aan te nemen, dat de belastingop
brengst over liet belastingjaar 1937/1938 weer
eens naar boven zal gaan, terwijl wij in de
afgeloopen jaren steeds met een dalende be
lastingopbrengst moesten rekening houden.
AAN DE GEVOLGEN OVERLEDEN.
De landbouwer H. Verbeek, uit Hoofddorp,
die eenigen tijd geleden in Heemstede met
een auto, waarin ook familieleden van hem
waren gezeten, met de tram in botsing kwam,
is Zondagmorgen in het Diaconessenhuis te
Haarlem aan de gevolgen overleden.
De heer V. was 57 jaar oud en gehuwd. Hij
heeft van zijn geboorte af in onze gemeente
gewoond en was in de Haarlemmermeer een
bekend persoon op landbouwgebied. De toe
stand van zijn echtgenoote en den heer en
mevr. N., die min of meer ernstige kneuzin
gen kregen, is naar omstandigheden redelijk.
Devaluatie van de lire.
ROME. 5 October (Reuter/A.N.P.)
De lire is gedevalueerd tot het peil
van 4.677 gram goud per 100.
Journalistieke race om de
wereld.
Ekins achterhaalt in de Flamingo het Indië-
toestel de Kwak.
De Vri^zmn.g-Democratische Jongeren Oigamsaiie mei .uug
in het slot „Assumburg" een conferentie voor de Hollandsche afdeelingen.
De deelnemers op de brug voor het kasteel.
De Amerikaansche journalist Ekins, die,
evenals twee zijner collega's op zoek is naai
den snelsten weg om de wereld, heeft een
voorsprong op zijn concurrenten, weten te
behalen.
Ekins had reeds gedurende den overtocht op
de „Hindenburg" een plaats in het Indiëvlieg-
tuig de „Kwak" besteld, doch toen het lucht
schip vertraging had en de „Kwak" zonder
hem moest vertrekken, charterde hij de „Fla
mingo", die-bestuurd door Tepas, Zaterdag
de „Kwak" achterna vloog. Zaterdagmiddag
om 5.19 vertrok de „Flamingo" van Frank
fort: zij maakte een landing te Weenen en
vertrok Zondagmorgen om vijf uur naar Athe
ne, waar het toestel om elf uur aankwam.
Vanmorgen is de reis verder gegaan maar
met de „Kwak" onder leiding van gezagvoerder
Hondong. Want de „Flamingo" heeft de
„Kwak" ingehaald.
Met dit toestel vervolgt Ekins zijn wereld
reis.
Miss Kilgallen, een der twee rivalen van
Ekins, heeft Zondag eveneens vorderingen
gemaakt. Zij is aldus lezen wij in het N.
v. d. D. met een vliegtuig van de Swiss Air
van Frankfort naar Bazel gereisd en vandaar
per trein naar Brindisi. Heden hoopt zij met
een machine van de Imperial Airways naar
Egypte te kunnen gaan.
De derde deelnemer aan deze ren om de we
reld is de „mystery-man" van het trio. Nie
mand weet waar hij zich thans bevindt welke
wegen heeft hij gekozen om zijn doel te be
reiken. Zaterdag ging het gerucht, dat hij
naar Milaan wilde vliegen om vandaar uit de
reis te vervolgen. Doch Zondag heeft men
niets meer van hem gehoord.
WIJ VERKOOPEN ONZEN VOORRAAD
TEGEN DE OUDE PRIJZEN.
(Adv. Ingez. Med.)
Het woord is aan....
Voltaire
H ij is rijk genoeg, die altijd
weet te genieten.
De collecte voor het Crisis
Comité.
Opbrengst 2200.
Naar wij vernemen heeft de Zaterdag alhier
gehouden collecte voor het Haarlemsch Crisis
Comité een bedrag van f 2200 opgebracht.
Dit is aanzienlijk minder dan verleden jaar,
toen de opbrengst ruim f 3400 was.
Meisje aangereden en gedood
Ongeluk op den Rijksstraatweg.
Zondagavond om kwart over zes heeft
op den Rijksstraatweg ter hoogte van
de Maasstraat een ongeval plaats ge
had, dat aan een 5-jarig meisje het
leven heeft gekost.
Het kind speelde aan den kant van den
straatweg, toen uit Haarlem een auto nader
de. Onverwachts stak zij den rijweg over, zon
der te letten op het naderende gevaar. Voor de
auto tot stilstand gebracht kon worden, was
de aanrijding al geschied. Het kind werd tegen
den grond geslagen.
Een medicus, die onmiddellijk ter plaatse
was. constateerde een schaafwond aan het
voorhoofd en een buil aan het achterhoofd.
Het jeugdige slachtoffer is eerst naar de
ouderlijke woning en vervolgens naar de
Maria-stichting gebracht. Het bleek dat zij
een zware hersenschudding had opgeloopen.
Haar toestand was bij het transport reeds vrij
wel hopeloos. Omstreeks negen uur is het
meisje in de Maria-stichting overleden.
Volgens zijn verklaring reeds de automobi
list slechts met matige snelheid. Zijn auto is
in beslag genomen voor het onderzoek.
Vliegtuigen der Spaansche opstandelingen
hebben Madrid gebombardeerd.
pag. 4
Te Londen is het tot ernstige botsingen tus
schen fascisten en anti-fascisten gekomen.
pag. 4
Tijdens een groote communistische bijeen
komst te Parijs heeft de politie 1500 aan
hangers van De la Roque gearresteerd.
pag. 4
Ook de laatst overgebleven deelnemers aan
de Afrika race zijn uitgeschakeld.
pag. 4
Prof. Goudriaan is optimist na de waarde
vermindering van den gulden.
pag. 3
De Indische sportvliegers Rous en van Bee-
kum zijn terecht.
pag. 3
H.M. de Koningin heeft de kruiser „De Ruy-
ter" in dienst gesteld.
pag. 3
Te Wassenaar is een houdster van een con-
sumptictent neergeslagen.
pag. 3
De invloed van den veranderden monetairen
toestand op de Haarlemsche financiën.
pag. 1
Zondagavond is op den Rijksstraatweg te
Haarlem een meisje bij een aanrijding ge
dood.
pag. 1
De voornaamste bepalingen uit het nieuwe
motor- en rijwielreglement.
pag. 1
ARTIKELEN ENZ.
Speciale correspondentie: De „Nazificatie"
van Dantzig.
- Pag- 4
Speciale correspondentie: Vliegende om de
Middellandsche Zee.
pag. 2
J. B. Schuil over „Het wederzijds huwelijks
bedrog".
pag. 2
De Burgerlijke Stand van Haarlem is opge
nomen op pag. 1L
