i
WOENSDAG 14 OCTOBER 1936
HAARLE M'S DAGBLAD
SPORT EN SPEL
ZWEMMEN.
Rie Mastenbroek te Londen.
Weer een Engelsch record verbeterd.
Uit Londen:
In het uitverkochte zwembad te Hammer
smith (West-Londen) heeft Rie Masten
broek Dinsdagavond wederom een Engelsch
record gebroken. Zij ging alleen over de baan
om 440 yards vrije slag af te leggen. Toen zij
aantikte had men een tijd van 5 min. 35.8
sec genoteerd. Zij had hiermede het Engel-
sche record op dien afstand, dat sedert 1931
op naam stond van Joyce Cooper, met 5 min.
44 sec. aanzienlijk verbeterd.
De Nederlandsche zwemster startte prach
tig en zwom haar rustigen, gelijkmatigen
slag. zonder zich merkbaar in te spannen.
Haar tusschentijd op de 220 yards bedroeg 2
min 42 sec.; hoewel zij er vooral in de tweede
helft een stevig tempo inzette, kwam zij vol
komen frisch aan, tot groote verbazing van
de Engelschen. Ongetwijfeld had zij een nog
beteren tijd gemaakt, indien zij tijdens het
zwemmen haar muts niet had verloren, waar
door zij haar tempo af en toe moest inhou
den om haar haren uit het gezicht weg te
strijken.
Ook op de 100 yards rugslag was zij sterk
in de meerderheid. Zij kwam uit tegen Olive
Bartle. Met een voorsprong van zes yards
kwam Rie Mastenbroek als eerste aan in 1
min. 12.2 sec., terwijl de Engelsche zwemster
een tijd van 1 min. 18,8 sec. deed noteeren. Na
50 yards had onze landgenoote reeds een
voorsprong genomen van 2 yards en nadat
zij het keerpunt op waarlijk schitterende
wijze had genomen, liep zij op de tweede helft
nog vier wards uit, wat vooral te danken was
aan haar bekenden krachtigen eindspurt.
HENGELEN
HET BAARSJE.
Bovengenoemde vereeniging heeft Zondag
haar jubileum wedstrijd op baars gehouden
in de Kruisvaart.
Na afloop van den wedstrijd ging men naar
het clubhuis, waar de voorzitter, de heer Tab-
bers. de prijswinnaars bekend maakte. Het
waren: P Westerbaan 1ste prijs voor de
grootste, 2e pr. G. Veenmeester.*3e pr. v. d.
Pol, 4e pr. Bezoojen, 5e pr. W Giesberts, 6e pr.
Hekelaar. 7e pr. B. Veen, 8e pr. Assenberg,
9e pr. Smit Jongbloed, 10e pr. Tabbers, 11e pr.
H. Veen, 12e pr P. Esvelt, 13e pr. Freier, 14e
pr. S Rosman. 15e pr. Gabor, 16e pr. Schee
pers. 17e pr. R. Papenburg Jr. 18e pr. J Kuier
19e pr. G. Bel, 20e pr. S. de Koning, 21e pr.
Berghuis. 22e pr. J. Sieraad Hogedoorn, 23 pr
Warmerdam. 24e pr. Prefoost 25e pr. F. Slot
26e pr. De prijsuitreiking zal plaats hebben op
Zondag 18 October in het clubhuis van den
heer Slot.
BILJARTEN.
ZILVEREN JUBILEUM „B. C. HAARLEM".
De nederlaagwedstrijden ter gelegenheid
van het 25-jarig bestaan van de"biljartclub
„Haarlem" werden Dinsdagavond voortgezet.
Het was thans de Amsterdamsche vereeni
ging „K.E.T.S.", welke op bezoek kwam.
Eerst werd de uitgestelde partij in afd. A
(cadre) gespeeld. Dé uitslag hiervan luidt als
volgt:
pnt. brt. h.s. gem.
G. Metz (B.C. Haarlem) 250 21 47 11.42
Esser (K.E.T.S.) 89 21 17 4.75
Hierdoor heeft nu „B.C. Haarlem" 644
punten en „K.E.T.S." 484 punten, zoodat
„K.E.T.S." verloor met 160 punten.
Daarna volgden 4 partijen in afd. B (li-
bre) en hiervan was de uitslag:
N.N. (B.C Haarlem)
100
33
10
°3.03
Smit (KETS)
89
33
13
2.70
Chargois (KETS)
50
36
8
1.38
v. d. Loo (B.C. Haarlem)
34
36
10
0.97
Metz (KETS)
75
40
11
1.81
Kroon (B.C. Haarlem)
63
40
8
1.57
Etten (B,C. Haarlem)
100
33
13
3 03
Helenius (KETS)
78
33
8
2.36
Het resultaat in deze afd. was dus. dat B.C.
Haarlem 297 caramboles en K.E.T.S. 292 ca
ramboles maakte en K.E.T.S. verloor met 5
punten.
„D. E. S."—„V. O. G."
De ontmoetingen tusschen de Haarlemsche
biljartclub „D.E.S." en „V.O.G." uit Amster
dam werden Dinsdagavond geëindigd.
De laatste 5 beslissende partijen werden
gemaakt met den volgenden uitslaj
pnt. brt.
h.s.
gem.
L. Vlug (DES)
105
53
10
1.98
Knop (VOGï
125
53
16
2.36
de Foei jaeger (DES)
170
32
32
5.31
Lijmer (VOG)
200
32
33
6.25
Boeré (DES)
53
62
5
0.85
Ninaber (VOG)
65
62
7
1.05
Dekker (DES)
39
42
3
0.93
de Boer (VOG)
65
42
8
1.38
v. Wunnik (DES)
90
57
8
1.58
Luttikhuis (VOG)
81
56
5
1.44
Het resultaat was, dat D.E.S. 457 caram
boles en V.O.G. 536 caramboles behaalde,
waardoor de eindstand als volgt luidt:
D.E.S. 2094 punten en V.O.G. 2232 punten,
zoodat deze wedstrijd door V.O.G. gewonnen
werd met 138 punten.
Na afloop had de prijsuitreiking plaats als
volgt:
Wisselbeker: V.O.G. Moyenneprijzen: Out
van D.E.S, en de Boer van V.O.G. Serieprij-
zen: Tuninga van D.E.S. en Luttikhuis van
V.O.G.
WANDELSPORT.
„DE WANDELTOERIST".
Zondag heeft bovengenoemde vereeniging
wederom een groepsprijs gewonnen als groep
zonder uitvallers(sters). bij de vereeniging
A.Z.V. te Amsterdam. Alle wandelaars(sters)
ontvingen tevens een fraaie medaille.
Op 24 en 25 October houdt De Wandeltoe-
ïist een marsch. groot 35 KM.
De inschrijving sluit oo Maandag 19 Oc
tober bij den secretaris L. Braakman, Gen.
de la Reystraat 33 zw. H.-N.
De start is bij het gebouw „Olympia".
DE ACHTKAMP.
Euwe heeft de leiding.
Prins trekt zich terug.
In zijn partij tegen den Amerikaanschen
grootmeester Fine kwam Prins geruimen tijd
te laat, waarover door de leden van het Euwe-
Aljechin-comité opmerkingen werden ge
maakt. Over deze aangelegenheid is verschil
van meening ontstaan. Een en ander is thans
zoover geloopen, dat Prins Dinsdag besloten
heeft, zich uit het tournooi terug te trekken.
Onmiddellijk werd besloten in zijn plaats
Van Scheltinga te laten spelen. De partijen, in
de eerste ronden door Prins gespeeld, zullen
worden geannuleerd; die van Van Scheltinga,
die oorspronkelijk voor Van den Bosch was in
gevallen, zullen wel geldig zijn.
Omtrent het incident met Prins kunnen wij
over de oorzaken nog het volgende mededee-
!en: Prins kwam voor zijn partij in de tweede
ronde een kwartier te laat. Zooals voorge
schreven is. werd zijn klok in gang gebracht.
De zaak zou dus hiermede afgedaan zijn, ware
het niet, dat de beleefdheid eischt, dat men
zijn tegenstander niet onnoodig laat wachten.
Vandaar dat de leiding aan Prins verzocht,
voortaan op tijd te zijn (bij de eerste ronde
was hij ook te laat). Inplaats zich te excu-
seeren, sloeg Prins een onheuschen toon aan,
waarop de wedstrijdleiders niet verder in
gingen. Een en ander was voor Prins reden,
zich uit den wedstrijd terug te trekken.
Van den BoschEuwe.
De partij tusschen Van den Bosch en Euwe,.
die vooruit was gespeeld, was minder inte
ressant. Eerstgenoemde verloor door een groo
te fout een stuk en moest na 17 zetten op
geven.
Euwe verdedigde zich met den draken-
variant van de Siciliaansche partij, welke
opening in den laatsten tijd veel door de
Russen gespeeld wordt. Van den Bosch stelde
zijn eigen rochade uit in afwachting van de
vijandelijke rochade, om. door met zijn h-pion
op te rukken, de koningsstelling van zwart
onder vuur te nemen. Euwe ondernam een
tegenactie in het midden. Toen de partij in
teressant begon te worden, maakte Van den
Bosch genoemde fout, waardoor hij een stuk
verloor.
FineGruenfeld.
De meeste aandacht trok de partij Fine—
Gruenfeld, waarin zeer vroegtijdig groote of
fers werden gebracht. Gruenfeld speelde den
door hem uitgedachten Weener variant, die
ook te Nottingham in de partij Bogoljubow—
Vidmar voorkwam. Fine toonde goed op de
hoogte te zijn van de finesses dezer opening.
Na eerst twee pionnen geofferd te hebben,
liet hij een dame-offer volgen voor drie lichte
officieren. Fine kon hier geforceerd remise
houden; hij gaf er echter de voorkeur aan, op
winst te spelen.
Hoewel het er in het verdere verloop der
partij aanvankelijk naar uitzag, dat Fine zijn
tegenstander onder den voet ging loopen, bleek
Gruenfeld er anders over te denken en hij ver
dedigde zich taai. Hij slaagde er in zijn torens
in het spel te brengen. Omstreeks den 30sten
zet won Fine door een kwaliteitsoffer de dame.
waarna hij met toren en drie lichte officieren
tegen twee torens glad gewonnen kwam te
staan. Fine beschouwde nu zijn taak als be
ëindigd en speelde nonchalant verder. Gruen
feld maakte er dankbaar gebruik van en ver
minderde zijn verlieskansen door een kwali
teitsoffer te brengen, dat hem een stuk op
leverde.
De partij werd afgebroken. Het is echter zeer
twijfelachtig, dat Gruenfeld de partij alsnog
zal kunnen houden.
KmochAljechin.
Ook de partij KmochAljechin had een bij
zonder karakter. Aljechin beantwoordde d2d4
met c7c5. Het Benoni-gambiet wordt in den
laatsten tijd bijna uitsluitend door Aljechin
ld, daar men aan de correctheid van
deze opening twijfelt. Kmoch, die blijkbaar er
op voorbereid was, koos de goede methode,
welke hierin bestaat, dat wit het centrum e4
en d5 met pionnen bezet en het veld c4 oDen
laat voor een paard. In het middenspel stuur
de wit op ruil der torens af en van de pas
sieve houding van wit maakte Aljechin ge
bruik. Hij ondernam een aanval op den vijan
delijken koning ingeleid door het oprukken
van zijn h-pion. Kmoch nam onmiddellijk de
vlucht met zijn Koning en wandelde naar den
anderen vleugel. Aljechin manoeuvreerde zeer
fijn met zijn stukken en dwong zijn tegen
stander tot steeds nieuwe verzwakkingen.
Omstreeks den 30sten zet verbrak hij 't cen
trum en veroverde een pion. De witte koning
kwam open te staan, zoodat eenige zetten later
de witte stelling als een kaartenhuis in elkaar
viel.
Op den veertigsten zet zag Kmoch het hope-
looze van de stelling in en gaf op. Een pracht-
partij van Aljechin.
De stand.
De stand na de derde ronde is als volgt:
Dr. Euwe 2y2 (uit 3); dr. Aljechin 2 (uit 3);
Kmoch iy2 (uit 3); jhr. v. d. Bosch en Landau
beiden 1 (uit 2)Gruenfeld 1 en 1 afgebroken
partij (uit 2); Fine 0 en 1 afgebroken partij
(uit 2); Van Scheltinga 0 (uit 2).
Het programma voor heden.
Heden wordt het tournooi van 7—12 uur
in den Dierentuin te 's Gravenhage voortgezet.
Het programma luidt: EuweFine, Alje
chinVan den Bosch, GruenfeldLandau,
KmochPrins.
HEEMSTEEDSCHE SCHAAKCLUB.
Van de jubileum-kwartetwedstrijden der
Heemsteedsche Schaakclub, waaraan door
vijftien kwartetten, verdeeld over drie klas
sen, werd deelgenomen, zijn de uitslagen als
volgt:
In de eerste klasse werden 1ste prijzen be
haald door de heeren J. F. Mantz, Van Baai-
bergen. De Tello, Van der Leek en Tiemeijer;
2e prijzen de heeren Steenken en W. Kuyken.
In de tweede klasse waren de eerste prijs
winnaars de heeren Van der Velde, Kluen en
Sep; de tweede prijzen behaalden de heeren
Kauw en Van Cleeff.
In de derde klasse werden de eerste prij
zen behaald door de heeren Dooyes, Post, Mr.
van Leer en Peters; de tweede prijzen door
de heeren Marinkelle, de Ronde, Kruyt en
Rubbens.
Op Dinsdag 10 November zal de heer J.
F. Mantz, die in de zomerwedstrijden den eer
sten prijs behaald heeft, een simultaan-
wedstrijd aan twintig borden spelen. Inschrij
ving voor dezen wedstrijd kan geschieden op
de wckelijksche oefenavonden van de Heem
steedsche Schaakclub, die Dinsdag in Restau
rant Boekenrode worden gehouden.
DAMMEN.
OPRICHTING VAN EEN DAMVEREENIGING
TE HEEMSTEDE.
Onze damredactëur zal Donderdagavond
22 October in „Het Hof van Heemstede" een
simultaanséance geven met het doel. te
Heemstede een damvereeniging te stichten.
Liefhebbers van het damspel kunnen aan
deze séance gratis deelnemen.
HONDENSPORT.
WEDSTRIJDEN VOOR POLITIEHONDEN.
Op de op 4 en 11 October jl. gehouden wed
strijden voor Politiehonden om den Koper-
berg-beker en Speurderswisselprijs behaalde
de heer I. E. A. van Gulick te Bloemendaal
met zijn hond ..Brigand" het hoogste aantal
punten nl. 272, hij won hierdoor voor 1937
den Speurderswisselprijs
WIELRIJDEN.
EXCELSIOR.
Bovengenoemde vereeniging hield de fi
nale voor het baankampioenschap op den
langen afstand.
B'. Mutse wist er met een ronde voorsprong
beslag op te leggen. No. 2 Walgien, 3. Las-
schuit, 4. Kreef, 5. Van Es, 6. Jus.
Tevens werd er gereden een klassement
wedstrijd over 50 ronden. Eerste klassement:
1. G. Jansen, 2 Bos. 3. Evers, 4. Duivenvoorde.
2de klassement: 1. Jansen. 2. Evers. 3. Bos. 4
Duivenvoorde. Totaal uitslag: 1. Jansen, 2
Bos op een ronde. 3. Evers, 4. Duivenvoorde.
Juniores Omnium sprint over 3 ronden:
Eerste serie: 1. v Dijk, v. Sinderen, Tweede
serie: 1 Kleef. 2. Walgien. Herkansing: 1. v.
Sinderen, 2. Walgien. Finale: 1. Kleef, 2. v.
Dijk, 3. v. Sunderen, 4. Walgien.
Beslissing baan competitie achtervolging
over 15 ronden. 1. Jus, 2. Walgien, B. K. L.
A. K. L. 1. Mutsen, 2. Kleef.
Uitdaging: Van den Berg, uitdager, no. 1,
2. Lasschuit.
CRICKET.
B. J. T. BOSANQUET OVERLEDEN.
De bekende Engelsche cricketer B. J. T.
Bosanquet de oud-Engeland-, Oxford 1 en
Middlesex-speler, is Maandag op 59-jarigen
leeftijd overleden. Bosanquet was de eerste,
die zich in het bowlen van een „googly"
oefende, een kunst die hij. na eerst met een
tennisbal geëxperimenteerd te hebben, zoo
danig machtig werd, dat hij zich daarmede
in het beste cricket ter wereld een plaats wist
te veroveren. Hij vond navolgers en o.a. in de
Australiërs Mailey en Grimmitt ware mees
ters. De eerste maal dat Bosanquet kans kreeg
in 1ste klasse cricket zijn ballen los te laten,
stichtte hij de grootste verwarring c.ider de
beste batsmen van zijn tijd. In 1905 kwam
Bosanquet drie maal voor Engeland tegen
Australië uit. Zijn beste prestatie leverde hij
in de eerste testmatch, te Nottingham ge
speeld, door in de 2de innings 8 v. 107 te
nemen. Bosanquet was tevens een goed bats-
man. Hij scoorde 16 centuries, in 1900, '01, 03,
'04, '05 '08 en meer dan 1000 runs per
seizoen en haalde in 1904 zijn „doublé"
door meer dan 100 wickets te nemen.
CRICKET IN AUSTRALIë.
Australië schijnt in F. Ward een waardig
opvolger van Grimmitt te bezitten. Tegen de
bloem van de Australische cricketers nam
deze jonge spinbowler in de trialmatch te
Sydney in de 1ste innings 7 v. 127 en in de
2de op een, wegens regenval, zacht wicket 5
v. 100 (uit totalen van 365 en 180) een bui
tengewoon goede prestatie! De eerste innings
van het Jonge Bradman-team leverde 387
runs op (Bradman 212. O'Brien 85, Mac
Gilvray 42) waarna Maandag in de 2de in
nings bij een stand van 923 (Bradman c.
Fingleton b. Grimmith 13) wegens slecht licht
gestopt moest worden. Dinsdag won het Brad
man-team, dat de ontbrekende 67 runs
maakte, met 6 wickets.
^KUN/TIN IITÏIRIN^
HET TOONEEL.
CREMER
ER WAS EEN STEENHOUWER....
Zooals wij nu reeds eenige jaren gewoon
zijn, opende onze Kon. Letterl. Ver. Cremer
haar seizoen met de première van een nieuw
stuk van Henk Bakker. Op zich zelf heeft zoo'n
première' reeds iets feestelijks: hoeveel te
meer, nu zij de viering van het elfde lustrum
van Cremer inluidde. De voorzitter, de heer
W. Kruyshoop, was dan ook begrijpelijkerwijze
in lustrumstemming, toen hij voor den aan
vang der voorstelling den Cremerleden toe
sprak. Vol blijmoedigheid en vertrouwen, zei
de heer Kruyshoop, ging Cremer dit 55ste
seizoen ih, vooral ook, omdat bijna alle leden
de vereeniging dit jaar trouw waren gebleven.
Hij verwelkomde op dezen avond met enkele
hartelijke woorden den beschermheer, den
heer Herbert Cremer en mevrouw Cremer en
zeide het ook ten zeerste op prijs te stellen,
dat mevrouw van Riemsdijk op deze openings
voorstelling aanwezig was. Met vreugde maakte
de voorzitter melding van de belangstelling
voor den komenden wedstrijd, die wel het
beste bleek uit de medailles, welke waren aan
geboden door H.M. de Koningin, H.K. Hoog
heid de Prinses, den Minister van Onderwijs,
Kunsten en Wetenschappen, den Commissaris
der Koningin, den Commandant der Motor-
Brigade, en verder van Vreemdelingenverkeer,
Zang en Vriendschap en den heer Duijtshoff,
Ten slotte bracht de heer Kruyshoop in her
innering, hoe heel Nederland had meegeleefd
met de verloving van Prinses Juliana en Prins
Bemhard en verzocht hij de leden staande
het 3de couplet van het Wilhelmus te zingen
op dezen avond, als een bede voor het heil van
het jonge paar. En na deze feestelijke ope
ning ging het doek op voor de eerste vertoo
ning van Bakker's nieuwe stuk.
„Er was een steenhouwer" heeft Bakker in
samenwerking- met J. W. van der Heiden ge
schreven. De combinatie Bakker-van der
Heiden is niet nieuw. Reeds vroeger voerde
Cremer de klucht ..Haar laatste Wil" van
Bakker en van der Heiden op en tegelijk met
„Er was een steenhouwer" is dit jaar in het
tooneelfonds van J. Heynis „Geen dubbeltje
in z'n zak" van beide auteurs verschenen.
„Er was en steenhouwer", is blijkbaar uit
sluitend voor het dilettantentooneel bestemd.
Het kan de vergelijking met Bakker's beste
stukken zooals Komedie, Liefdescapriolen,
Als ze wisten, Ramon Tamello en Najaars
stormen moeilijk doorstaan, maar het is
weer beter dan Haar laatste Wil, de eerste
klucht, die haar ontstaan aan de combinatie
Bakker-Van der Heiden te danken heeft.
Door aan hun blijspel den titel „Er was
een steenhouwer" te geven, ontnamen de
de auteurs reeds van te voren alle spanning
aan hun stuk. Wie Multatuli's parabel kent,
weet door den titel wat hij zoo ongeveer
mag verwachten, en voor wie de parabel
nieuw mocht zijn, onthult Miep al in het
eerste tooneel het geheim. Voor eenige ver
rassing komen wij in dit blijspel dus niet te
staan. Wanneer de leden van de familie
Grootenberg beurt voor beurt hun verlangen
uitspreken, clat zij ook wel eens rijk zouden
willen zijn, dan zitten wij al te wachten op
den man, die in de personenlijst staat inge
schreven als de notaris, want wij begrijpen
dat deze heer de nog niet gedevalueerde
tonnen gouds in den schoot van de familie
zal werpen. Omdat Multatuli den steen
houwer, na al zijn wenschen in vervulling te
hebben doen gaan, pas weer tevreden laat
zijn. als hij "tenslotte opnieuw eenvoudig
steenhouwer wordt, weten wij dus ook van
te voren, dat Otto Grootenberg in het ge
heel geen plezier van zijn geld zal hebben
en zich eerst weer gelukkig zal voelen, wan
neer de tonnen gouds zijn huis zijn uitgerold.
En om in den stijl van dezen parabel te
blijven ,Het geschiedde, zooals wij ver
wacht hadden".
Wanneer de schrijvers reeds bij het eerste
tooneel hun stuk als 't ware voor ons uit
spreiden, geven zij daarmee een belangrijk
element van het succes dat der verrassing
prijs. Er gebeurt in dat blijspel van Bakker
en Van der Heiden dan ook nets onverwachts
of het moest zijn, dat Eduard Hekma aan
het slot Traus, na alles, wat zij hem heeft
aangedaan, zoo maar weer dadelijk in zijn
armen sluit wat wel een zeer zwakke kant
van het stuk is. En zij doen ook niets om het
publiek ook maar één oogenblik in twijfel te
laten. Zoodra Franqoïs en Mathieu Clerfon-
taine ten tooneele verschijnen, zeggen wij.
Ah ha! daar heb je de 2 heeren, die er voor
zullen zorgen, dat Otto Grootenberg zijn geld
kwijt raakt. En deze twee heeren die wij
vroeger reeds in stukken van Justus van Mau-
rik hebben zien rondloopen doen precies,
wat wij van hen verwachten. Wij weten ook
al van te voren, dat het hun gelukken zal. De
schrijvers maken het hun niet in het minst
moeilijk, omdat zij besloten en het ons
door den parabel vertelden dat Grooten
berg zijn geld moest verliezen.
De heele handeling krijgt daardoor iets erg
goedigs en naiefs, wat ons van een schrijver
als de heer Van der Heiden niet, maar van
Bakker wèl eenigszins verwondert. Bakker
heeft toch herhaaldelijk bewezen de knepen
van het vak ter dege te kennen. De fantasie,
waarover hij anders bijvoorbeeld in Kome
die zoo ruimschoots beschikt, heeft hem nu
in den steek gelaten. Het lijkt mij zoo toe.
dat een schrijver als Bakker van dit gegeven
toch veel meer had kunnen maken, als hij
zich wat had ingespannen.
Er was een steenho>uwer, maakt den indruk
ongeveer 50 jaar geleden, geschreven te zijn
en ik vermoed, dat het juist daarom op kleine
provincieplaatsen graag gespeeld zal worden.
Vooral ook, omdat er eenige dankbare types
in het blijspel voorkomen. In de eerste plaats
wel Otto Grootenberg, de eenvoudige maga
zijnsknecht, die. als de tonnen bij hem zijn
binnengevallen, allures van Janus Tulp aan
neemt. Dat een goed speler plezier van deze
rol kan hebben, bewees gisteren de heer J. H.
Boon, die er zich met zichtbaar genoegen aan
gegeven heeft. Voor hem was dan ook het
succes van den avond. Boon typeerde den een-
voudigen man in I alleraardigst, al was zijn
spel nu en dan wat onnoodig uitbundig. Dat
hij de inzinking in II niet kon wegspelen, was
niet zijn schuld. Maar het beste spel gaf hij
in III, toen hij Grootenberg niet meer „speel
de", maar Grootenberg „werd".
Mevrouw Lucas had daarentegen haar beste
deel in het eerste bedrijf. De kordate burger
juffrouw speelde zij drastisch en overtuigend.
Later laten de schrijvers deze rol wat los, en me
vrouw Lucas wist dit te kort niet geheel aan
te Vullen, al zag zij er dan ook kostelijk uit in
haar parade-jurken. Eki Bouwer en Emmy
Fuchs waren de dochters. Hun spel was, zooals
wij van deze 2 zeer verdienstelijke dilettan
ten gewoon zijn, los, en natuurlijk, maar voor
dit milieu eigenlijk wat te beschaafd. Ag. Koo-
renblik zagen wij zelden beter dan gisteren.
Zij maakte van Jet, de daghit, iets kostelijks.
Orombouw die na een rusttijd van eenige
jaren weer tot onze vreugde bij Cremer
speelde, behoefde zich in de rol van Clerfon-
taine slechts te herinneren, hoe hij vroeger
in de stukken van Van Maurik, den geaffec-
teerden heer met de zwarte ziel had gespeeld,
en Dick Stall van een jongere generatie
sloot zich bij dit spel als Francois verdienste
lijk aan.
De heer C. van Looy kon zich zelf spelen
als de eenvoudige, brave Gevers en Theo van
der Meer typeerde niet onvermakelijk den rood
harigen kruideniersbediende Dorus. De heer
W. A. Nottelman had de weinig dankbare
rol van een veronachtzaamden verloofde.
Jan van Dommelen, die de regie had ge
voerd, verscheen 'n paar minuten op het too
neel als de notaris, een kleine, maar voor het
uk heel belangrijke rol. Hij vond de rol zoo
klein, dat hij het blijkbaar niet noodig had
geoordeeld er zijn Falcon-jas voor uit te trek-
krn, wat mij van een notaris toch niet juist
■cr heen. Overigens gaf hij aan de rol al het
cachet, dat zij noodig had.
Het samenspel klopte gisteren niet altijd
zoo. als wij anders bij Cremer gewend zijn.
Er waren nu en dan hiaten in het spel. welke
aan memorie-storingen geweten moesten
worden. En was de aankleeding van het too
neel In n niet wat al te opzettelijk-parvenu-
achtig? De dochters zouden vader en moe
der Grootenberg toch wel hebben beduid,
dat deze stoelen en de ridder In harnas toch
niet in hun kamer thuis hoorden, al had
den ze dan ook 2 ton geërfd.
Over het succes hebben de auteurs niet
te klagen gehad. Het eerste bedrijf deed het
verreweg het beste en sloeg merkbaar in. De
tweede acte bracht een inzinking, maar na
m was het applaus zeer hartelijk en lang
durig. Dat het publiek den heer Boon als de
held van den avond beschouwde, bleek wel
duidelijk uit de „bravo's", die opklonken,
toen hem bloemen werden aangeboden.
J. B. SCHUIL.
SCHILDERKUNST
Amsferdamsche October-
exposities.
Nog enkele dagen en de groote kunstten
toonstellingen die dezen zomer een attractie
voor de hoofdstad zijn geweest, zullen voor
goed gesloten zijn; de Engelsche adelspor-
tretten zullen naar hun kasteelen terug
keeren en de schatten der Europeesche
antiquairs, voor zoover niet aan meneer
Hearst, den kranten koning en enkele andere
magnaten verkocht, zullen wederom de toon
zalen hunner eigenaars in Londen en Parijs
gaan sieren.
In Rijks-, noch Gemeente museum heeft
men over bezoek te klagen gehad en dank
zij de intensieve reclame, den steun der over
heid en de medewerking van de pers zal ner
gens vermoedelijk van een tekort op de
exploitatierekening sprake zijn.
Nu is voor de wintermaanden de beurt weer
aan de kleinere exposities die kunstenaars en
handelaars plegen in te richten en voor deze
Octobermaand zweefden al weer een half
dozijntje invitaties op ons schrijftafeltje neer
die wij konden schiften naar de zich bieden
de mogelijkheden met iets nieuws kennis te
maken of stof voor notities te vinden.
Tusschen Dam en Leidscheplein flaneerend
kan men hier en daar binnenwippen en vaak
verheugende verrassingen beleven. In de
Kalverstraat bij Buffa is Lizzy Ansingh met
een ensemble van 23 schilderijen uit haar
Poppenhuis neergestreken. Het pleit voor haar
veelzijdige vindingrijkheid, dat een dergelijke
verzameling noch verveelt, noch van een te
beperkte picturale belangrijkheid wordt. In
tegendeel. Deze schilderes heeft zich zóó zeer
in haar zelf-verzonnen wereld van poppen
en snuisterijen ingeleefd, dat zij er alle ver
scheidenheid van het groote en werkelijke
leven in weet te fransponeeren. Er moet in
haar een ondeugende liefhebberij huizen om
alle emoties en doeningen der heusche men-
schen in de onbewogenheid en bevrorenheid
harer poppen vast te leggen. Of wel zij moet
met haar smaakvol arrangeerende handen
eerst een compositie opbouwen en daar later
een zin, een legende aan toekennen. Hoe het
zij, het resultaat is bijna steeds elegant van
voordracht, amusant van inhoud. Haar kunst
is in wezen een parodistische kunst vol tech
nische verfijning, maar zonder groot-en
hartstocht geestig maar weinig zinnelijk, be
koorlijk maar niet geweldig.
Dat zijn altemaal eigenschappen die haar
kunst bevattelijk en aannemelijk maken voor
een uitgebreid beschaafd publiek, het passie
volle en geweldige wordt nimmer zoo gemak
kelijk aaanvaard in de kunst en bevat ge
meenlijk ook minder elementen van zoo ge
makkelijke aantrekkingskracht. Maar ze
brengen ook mede dat een schilderes als zij
nu en dan dingetjes van volslagen onbelang
rijkheid produceert, die weinig storend -
in de reeks meetippelen. Dan weer maakt zij
dingen die, in haar eigen lijn gaaf en com
pleet zijn en die. in al hun luchtigheid het
werk tot iets aparts en waardevols maken.
En steeds zal hier en daar een geestig ac
centje onze aandacht vasthouden. In mijn
herinnering blijven als gaafste prestaties een
voorstelling van een collectionneur die in zijn
met kostbare antieke zaken gevuld vertrek
staand, met verrukking een wit beeldje be
schouwt, en een andere van een viertal def
tige heertjes, die in een vrijgezellenkamer
hun orreltje vóór diner gebruiken. Beide
werken hebben pure schilder-qualiteiten die
ver boven het anecdotische der voorstellingen
uitgaan.
Bij Van Wisselingh op het Rokin is de
Haagsche schilder Toon Kelder te gast, die
den Haarlemmers bekend kan zijn door het
jongste portret dat hij onlangs van Dr.
de Haan schilderde. Bij Kelder speelt de
legende de voorstelling geen rol en de naam
van de schilderij is op zijn hoogst een
souvenir. Kelder is peintre avant tout, schil
der vóór alles. Fransch georiënteerd roman
ticus met neigingen naar de sierlijk zwoele
lijn van Titaan's tijd, geeft hij zich gewil
lig over aan zijia passie voor een briljante
schildering, die hij uitviert in paarlmoer-
kleurige naakten en Delacroix-achtige fan
tasieën over Don Quichotte op zijn witte ros
of luisterende nymphen naar Pan's fluit
spel. Zijn composities zijn, bij alle bevalligheid
steeds stevig geconstrueerd, zonder en dat
is er de blijvende charme van dat die
constructie zich opdringt aan het oog. Dat
hij voor het handig en met zwierigheid op
bouwen van een charmeerend vrouwen
portret als het ware geknipt is, volgt uit zijn
aanleg en vorkeuren. Doch ook van mannen
met markante koppen weet hij al schilderend
het karakter te doen spreken of ze, verdiept
in hun innerlijk bezig-zijn te beelden: het
hier geëxposeerde porti'et van den hoboïst
Stotijn is een sprekend staal van Kelder's
portretkunst.
Graag hadden wij in Mak's veilingzaal de
schilderijen van den Haagschen dokter Noë
geziendie hadden echter reeds weer voor
een komende auctie moeten plaats maken,
zoodat wij ons het genoegen dier kennis
making moesten ontzeggen en ze tot een vol
gende gelegenheid verschuiven.
Dies begaven wij ons naar de expositie
zaaltjes van Santee Landweer op de Keizers
gracht waar een andere nieuwe naam onze
nieuwsgierigheid gewekt had en vonden er
schilderijen eener dame, die met „Irm" haar
werken signeert. Het schijnt een Zuid-Ameri-
kaansche te zijn, die te Parijs leeft en werkt
en met een Duitsche beeldhouwer Ulmer ge
huwd is. Tot zoover voor onze biographische
administratie.
Het werk zelf is niet onaantrekkelijk, soms
heel harmonieus van kleur zelfs en doortrok
ken van die moderne picturale overbescha
ving waarin ook figuren als Radda, Chagall
et tutti quanti hun oorsprong vinden.
Het zien ervan laat een bevredigenden indruk
achter, zonder hevig enthousiamse te ver
wekken. Het is schilderwerk van serieuse orde
Of dat met het werk van Kor Postma, die bij
dezelfde firma in de benedenzaal exposeert,
ook het geval isdaarover zou gedebat
teerd kunnen worden zonder kans op resul
taat. Persoonlijk aanvaard ik die zaken meer
als litteratuur dan als schilderkunst, maar,
als gezegd daarover zijn varieerende in
zichten mogelijk. De dichter Jan Engelman
bijvoorbeeld, die tegenwoordig ook m de
Groene, schilderkunst-exposities behandelt,
ziet er wel wat in, naar ik zoo juist gelezen
heb. Mij komt het voor dat er in die opzet
telijk afwijkende lijn reeds door anderen wel
iets imposanters gemaakt is, en dat Kor
Postma ook in dien nieuwen beeldingsvorm
o-een voorturner is. Men zal het best doen
zelf maar eens te gaan kijken wat Amster
dam op het oogenblik biedt er is naar men
zag interessante variatie te over.
J. H. DE BOIS.
ORGELBESPELING.
Programma der orgelbespeling in de Groote-
of St." Bavokerk op Donderdag 15 October a.s.
des namiddags van 3—4 uur, door den heer
George Robert.
1. Toccata F. gr. t. J- S. Bach.
2. Aria J. S. Bach.
3. Offertoire sur des Ndëls A. Guilmant.
4. Pastorale. U. Vierne.
5. Improvisation. C. Saint-Saens.
6. Choral III. C. Franck.
(op verzoek).
GEZELSCHAP JAN MUSCH IN DEN
STADSSCHOUWBURG.
Op Zaterdag 17 October zal het gezelschap
Jan Musch in den Stadsschouwburg te
Haarlem de première geven van het succes
blijspel „Baron Tip" van Cecil Holm en
George Abbott in de vertaling van J. C. van
der Horst.
Dit stuk, in het genre van „Elias weet het
beter", gaat reeds eenige jaren met groot
succes in Londen en New-York.
De komische hoofdrol wordt vervuld door
Jan Musch, de overige rollen door Jeanne van
Rijn, Lize van der Poll—Hamakers, Mieke
FlinkVerstraete en Jaap van der Poll, Adol-
phe Hamburger, Emile van Stuwe, van Staal-
duynen, Valk van Spiegel, Marcel Berck-
mans.
De regie van dit blijspel is in handen van
Jaap van der Poll, de décors zijn vervaardigd
door W. A. de Maaré.
