Suikerrecord.
Het Nationale
Huwelijksgeschenk
Wrak voor IJmuiden is
van de SCH. 179.
Het Beiokatiikste
54e Jaargang No. 16371'
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Woensdag 4 November 1936
HAARLEM S DAGBLAD
Directie: P. W. PEEREBOOM
en ROBERT PEEREBOOM.
UITGAVE LOURENS COSTER MAATSCHAPPIJ VOOR
COURANT-UITGAVEN EN ALGEMEENE DRUKKERIJ N.V.
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM.
ABONNEMENTENper week 0.25, per maand 1.10, per 3 maanden
ƒ3.25, franco per post ƒ3.55, losse nrs. ƒ0.06. Geïllustreerd Zondagsblad:
per week 0.05, p. maand f 0.22, p. 3 mnd. 0.65, franco p. post 0.72J4.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12
Telefoon Nos-: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Drukkerij: 10132, 12713 Administratie: 10724, 14825 Postgiro 38810
Bijkantoor: Soendaplein 37, Haarlem-Noord, Telefoon 12230.
ADVERTENTIëN 1—5 regels f 1.75, elke regel meer 0.35. Reclames
ƒ0.60 per regel. Tarieven regelabonnementen op aanvraag. Vraag en
aanbod 1—4 regels 0.60. elke regel meer 0.15. Onze Groentjes zie
hoofd rubriek.
Gratis Ongevallenverzekering voor betalende abonnés. Levenslange ongeschiktheid 600.-, Overlijden 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog ƒ400.-, Duim ƒ250.-, Wijsvinger 150.-, Elke andere vinger 50.-, Arm-of Been re
Idem voor Abonnés op het Geïllustreerd Zondagsblad: Levenslange ongeschiktheid ƒ2000.-. Overlijden ƒ600.-. Verlies van Hand, Voet of Oog ƒ400 -, Verlies Duim ƒ75.-. Verlies Wijsvinger f 75.-. Verlies andere vinger ƒ30.-.
Alles indien het gevolg van een ongeval en volgens gratis ten kantóre van dit blad verkrijgbare voorwaarden.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TIEN BLADZIJDEN
HAARLEM, 4 November.
Herkiezing van Roosevelt?
Het schijnt vrijwel zeker dat de president
der Vereenigde Staten, Franklin Roosevelt,
voor een nieuwe ambtstermijn van vier jaar
gekozen zal worden. Weliswaar had men van
morgen pas 8 ]/2 millioen van de 55 millioen
stemmen kunnen vaststellen, waarvan onge
veer 5 Vz millioen op den democraat Roosevelt
en 3 millioen op zijn republikeinsehen tegen-
candidaat Landon, maar reeds bleek een zoo
danig succes voor den president in staten,
waarin hem juist weinig kans gegeven was,
dat de totale uitslag toen al niet twijfelachtig
meer scheen. In Amerika zelf is men blijkbaar
volkomen overtuigd van Roosevelts overwin
ning, zelfs wordt daar een nog grootere meer
derheid voor hem verwacht dan in 1932. Sterk
valt ook op dat in den staat Kansas, welks
gouverneur Landon is, Roosevelt de meerder
heid heeft behaald.
Merkwaardig is eigenlijk dat men dit aan
duidt als „de presidentsverkiezing", want dat
is het niet. Volgens de Amerikaansche grond
wet worden nu nog pas de kiesmannen geko
zen, die in het begin van het volgende jaar
den president zullen hebben aan te wijzen.
Het is ovei'igens geen halve maatregel, de
invulling van zoo'n Amerikaansch stembiljet.
Immers, tegelijkertijd wordt beslist over het
presidentschap, de gouverneursposten in de
achtenveertig staten, de samenstelling van
Senaat en Congres en aantal hooge recïiters-
posten. Reeds is bekend dat de (democraten elf
nieuwe zetels in den Senaat hebben veroverd
d-ie hun, g'evoegd bij de 47 die zij reeds bezit
ten een totaal van 58 geven en dus de meer
derheid in dit hooge college, dat 98 leden telt.
Voor het Huis van Afgevaardigden (het Con
gres) waren tot op dat moment 101 democra
ten en slechts 7 republikeinen gekozen, zoodat
een ware „landslide" ten voordeele van Roo
sevelt schijnt plaats te hebben.
De president der Vereenigde Staten wordt
vaak aangeduid als de machtigste heerscher
ter wereld. Dit moge vooral in dezen tijd een
Europeaan, gewend zich blind te staren op
min of meer ge-rlichtmakende -machthebbers
in zijn eigen werelddeel, wat vreemd in de
ooren .klinkenhet is niettemin erg nuttig
eens aan de waarheid herinnerd te worden.
Niet alleen is de president .van de Vereenigde
Staten, die behoudens zijn verplichtingen te
genover Senaat en Congres zeer groote be
voegdheden bezit, het staatshoofd van 120
millioen Amerikanen en zijn de'48 staten ge
zamenlijk veel en veel grooter- dan Europa,
maar bovendien beheerschen zij een zeer groot
deel van den wereldhandel en is hun land het
rij-kste grondstoffengebied ter wereld.
President Roosevelt is in 1932 onder uiter
mate moeilijke omstandigheden aan het. be
wind gekomen. Hij heeft toen een welvaarts-
politiek ingeluid en doorgezet die velen in het
oude Europa met ontzetting heeft vervuld
vanwege haar risico's, zich voornamelijk
uitend in een enorme verhooging van de
staatsschuld. Roosevelt heeft methodes toege
past die voor een klein land als het onze een
voudig ondenkbaar zouden zijn, omdat ons
buitenlandsche crediet ze niet zou -kunnen en
willen verwerken. Zijn beleid te vergelijken met
dat van een Nederlandsche regeering heeft dan
ook geen zin: een grootmacht als de V. S. kan
middelen toepassen die. voor een kleinen staat
zelfmoord zouden beteekenen. Toch stuitte hij
ook in eigen land aanvankelijk op machtigen
tegenstand. Het bleek evenwel dat zijn inzicht
in de capaciteiten van zijn volk en vooral in
de Amerikaansche psychologie volkomen juist
waren, zoodat in het algemeen gesproken de
Vereenigde Staten tot een hoog welvaarts-peil
zijn teruggekeerd onder het bewind van dezen
durver, wiens breede blik en machtige energie
hem inderdaad gestempeld hebben tot een
groot, begaafd en buitengewoon energiek
staatsman. De historie zal hem ongetwijfeld
in de rij der Amerikaansche presidenten een
bijzondere plaats toekennen. Hij behoort tot
de meest markante figuren, die deze mach
tige post hebben bekleed.
In politieken zin zal natuurlijk de overwin
ning der democraten in dezen tijd overal in
de wereld een bijzonderen indruk maken, ter
wijl vanzelf de vraag gesteld zal worden of
Roosevelt's tweede periode, nu de binnenland-
sche aangelegenheden minder zorg van hem
zullen eischen dan in de eerste vier jaar het
geval was, hem niet de gelegenheid zullen ge
ven op internationaal gebied belangrijk werk
te verrichten. Indien althans Europa terug
keert in een toestand, waarin er weer eens
mee te praten valt- en er op redelijke wijze con
structieve arbeid mee kan worden verricht.
In het Verre Oosten ziet een andere macht
zwijgend, maar ongetwijfeld niet zonder leed
vermaak, Europa's verdeeldheid en innerlijke
verzwakking aanTerwijl die macht, Ja
pan, vandaag de geweldige beteekenis en
kracht van de Vereenigde Staten opnieuw zal
beseffen.
R. P.
(De Friesch-Groningsche Coöpe
ratieve Beetwortelsuikerfabriek te
Groningen heeft de vorige week
een record gevestigd door in 24
uur ruim vijf millioen K.G. suiker
bieten geheel te verwerken.)
't Is wel goed om op te merken,
Dat niet enkel in de sport,
Soms een record na hard werken
Glorierijk verbeterd wordt.
In de suikerfabricage
Blijkt dat men het ook wel kan.
En een simpele passage
In de krant getuigt ervan.
Maar al is het een prestatie
Van belang, het wekt toch niet,
Zooals in de sport, sensatie,
Want den meesten is 'teen biet.
Als er tienden van seconden
Van een „tijd" zijn afgerend,
Wordt dat kolossaal gevonden
En als heldenfeit erkend.
Als een dag werk vijf millioenen
Kilogrammen bieten kraakt,
Spreekt men niet van kampioenen,
Dat 's geen feit dat ophef maakt.
En 't is toch niet kinderachtig,
Ook al is het suikerwerk.
Ik vind die prestatie prachtig,
Vijf millioen is dat niet sterk?
Geen medaille en geen ruiker
Zooals men in sport het doet,
Toch met zulk een massa suiker,
Wordt ons 't leven zelf verzoet.
P. GASUS.
De werkloozenkassen.
Inschrijving van nieuwe leden.
Door den Minister van Sociale Zaken is aan
■de Hoofdbesturen van de organisaties met
werkloozenkassen het volgend schrijven ge
zonden:
„Bij een eenig-en tijd geleden ingesteld on
derzoek is mij gebleken, dat de meeste werk
loozenkassen niet tot het lidmaatschap toe
laten personen, die werkloos zijn, of op een
werkverschaffing werken. Een klein aantal
kassen deed dit echter wel en het is mij ge
bleken, dat dit onder de huidige omstandig
heden tot bezwaren van verschillende aard
aanleiding geeft.
In verband daarmede bepaal ik, dat van nu
af geen personen meer tot de werkloozen
kassen mogen worden toegelaten, die werkloos
zijn, waaronder dan tevens moeten worden be
grepen personen, die werkzaam zijn op werk
verschaffingen.
Het vorenstaande geldt uitsluitend ten aan
zien van de toelating van nieuwe leden en niet
voor hen, die uit een andere werkloozenkas,
met behoud van rechten, rechtstreeks worden
overgeschreven.
Ik meen goed te doen er op te wijzen, dat
het bovenstaande alleen geldt voor werkver
schaffingen, dus niet voor werken, die b.v.
met subsidie van het werkfonds worden uit
gevoerd-. Ingeval van twijfel over de vraag of
van werkverschaffing- moet worden gesproken
kan men zich tot mij wenden onder mede-
deeling van de noodzakelijke feitelijke ge
gevens".
GOUDEN ECHTPAAR.
Het echtpaar Franciscus van Kessel en Anna
Maria Christina van KesselBekker, wonen
de Dorreboomstraat 22, hoopt binnenkort zijn
;ouden huwelijksfeest te vieren. De bruidsda-
;en gaan op 10 November in.
Ontslag aan gehuwde onder
wijzeressen.
Te Haarlem slechts 1 op de 8.
In 1933 heeft de Haarlemsche gemeenteraad
het besluit genomen ontslag te verleenen aan
gehuwde onderwijzeressen. In aansluiting
daarop werd -aan eenige onderwijzeressen in
derdaad ontslag verleend, maar de betrokke
nen gingen in hooger beroep met het resul
taat dat het ontslag vernietigd werd. Bij het
later vastgestelde ambtenaren-reglement
werd het vroeger genomen raadsbesluit tot
verleenen van ontslag aan gehuwden dan ook
niet meer opgenomen. De gehuwden bleven
dus in dienst.
Nu is bij de Bezuinigingswet vastgesteld, dat
de gemeenten met ingang van 1 Januari 1937
ontslag moeten verleenen aan gehuwde on
derwijzeressen, tenzij de regeering in bijzon
dere gevallen de bedoelde onderwijzeressen in
aanmerking laat komen voor de rijksvergoe
ding van salaris aan de gemeenten.
Haarlem heeft thans 8 gehuwde onderwijze
ressen, waarvan er 4 werken bij het buiten
gewoon onderwijs en 4 bij het lager onderwijs.
Van de regeering is nu bericht ontvangen dat
in 7 van de 8 gevallen de rijksuitkeering wordt
toegestaan. Het gevolg is, dat door de gemeen
te slechts aan 1 onderwijzeres bij het open
baar lager onderwijs ontslag verleend zal
worden.
Voor de minister van onderwijs zijn beslis
sing genomen heeft is vanwege het departe
ment een onderzoek ingesteld naar de vraag
of de betrokken gehuwde onderwijzeressen als
kostwinsters waren aan te merken. In den
loop van 1937 zal de minister opnieuw de 7
gevallen beoordeelen. want de nu genomen
beslissing geldt alleen voor dat jaar.
Het gemeentebestuur staat geheel buiten
deze beslissing, want uit de woorden van de
Bezuinigingswet is op te maken, dat de be
slissing over de handhaving der gehuwde on
derwijzeressen geheel bij den Minister ligt.
De inschrijving.
Wij wekken nog eens krachtig op tot
het spoedig inzenden van bijdragen voor
het Nationale Huwelijksgeschenk aan
H. K. H. Prinses Juliana. Ons is gebleken
dat velen geneigd zijn tot wachten, ter
wijl zij toch vast voornemens zijn bij te
dragen. Waarom? Men kan de gewoonte,
„het eerst eens aan te zien" zonder
eenige reden overdrijven. Van sommigen
hebben wij gehoord dat zij niet wisten
wat zij nu eigenlijk geven moesten. Dat
is toch heel eenvoudig: wat henzelf past.
Nogmaals vestigen wij er de aandacht
op dat juist het groote aantal der deel
nemers aan het geschenk, het zijn bij
zondere waarde zal verleenen, als
uiting van het medeleven der natie bij
het huwelijk van de Prinses.
Aan onze bureaux in de Gi'oote Hout
straat en op het Soendaplein en op ons
gironummer (38810) zullen wij de bij
dragen gaarne in ontvangst nemen. Op
de gebruikelijke wijze en met de aan
duiding die men zelf wenscht zullen wij
ze in Haarlem's Dagblad verantwoorden.
VIJFTIGJARIG HUWELIJKSFEEST
Dinsdag ging het gouden echtpaar J. Schuur
man—Aandenkerk zijn bruidsdagen in. Voor
deze gelegenheid had zich uit de buren een
commissie gevormd die had gezorgd, dat de
woning, Oranjeboomstraat 1,46, werd versierd
met een eerepoort en guirlandes. In den loop
van den dag maakte deze commissie hare op
wachting bij het bruidspaar en bood namens
de buren een fraaie bloemenmand en een en
veloppe met, inhoud aan.
Verder ontving het bruidspaar een schat van
bloemen.
Welken weg zal de prinselijke
huwelijksstoet volgen?
Wellicht via het Binnenhof.
Onze Haagsche correspondent schrijft ons:
Onlangs speelde zich op het Binnenhof een
tafereeltje af. dat verband zou kunnen houden
met plannen omtrent den weg, dien de vorste
lijke stoet zal volgen bij de huwelijksplechtig
heid op 12 Januari a.s.
Een brikje van de Koninklijke stallen pas
seerde n.l. eenige malen de poorten van het
Binnenhof en dit, terwijl op dat rijtuigje een
soort stellage was aangebracht. Naar wij hoor
den had men aldus ongeveer de hoogte van de
gouden koets bereikt. Deze proeven nu schij
nen gediend te hebben om na te gaan, of en
hoe deze statiekaros op den dag van het
huwelijk van Prinses Juliana en Prins Bern-
hard, die dan naar en van de Kerk daarin
gezeten zullen zijn, de poort zou kunnen door
rijden. die van het Binnen- naar het Buiten
hof leidt.
Bij de opening van de Staten-Generaal gaat
men n.l. altijd slechts een en dezelfde poort-
onderdoor, n.l. die, welke de verbinding in
de richting van het Plein vormt. De andere
poort is thans gebleken te laag te zijn
gelijk men vermoed had om er zonder be
zwaren de gouden koets onder door te kunnen
laten gaan. Toch is het zeer wel mogelijk,
dat het blijkbaar opgekomen denkbeeld om
den stoet van het Paleis te laten rijden over
het Voorhout en den Vijverberg, dan het
Binnenhof onder door en vervolgens via het
Buitenhof kerkwaarts, verwezenlijkt zal wor
den.
Ten einde dat mogelijk te maken zou men
tijdelijk de straat onder de te lage poort naar
beneden moeten brengen, dus als het ware
uithollen. Hiervoor zou ongetwijfeld zeer veel
te zeggen zijn, indien dit zonder al te veel
technische moeilijkheden te bereiken ware.
Want als de stoet den zooeven geschetsten
weg zou nemen, zou daardoor het geheel een
veel waardiger karakter krijgen en zou hij
zich voortbewegen over een inderdaad
Koninklijken weg. Over een weg, die in zeke
ren zin ook een symbolische beteekenis heeft,
aangezien men dan immers een zoo historisch
terrein als het Binnenhof zou passeeren, waar
het hart der. natie klopt, doordat daar ons
Parlement gezeteld is. Uit een ideëel oogpunt
zou er dus reeds alles voor te zeggen zijn,
wanneer de huwelijksstoet langs dien weg
zou gaan, terwijl er bovendien nog dit prak
tische voordeel aan verbonden is. dat aldus
een veel grootere menschenmassa de blijde
tocht zal kunnen aanschouwen.
KONINKLIJKE FAMILIE TE IJMUlDEN
De menschenmassa bij de Noordersluis, die getuige was van het vertrek van de
Hooge Bezoekers.
Het woord is aan....
Vauvenargues:
Onze betrouwbaarste be
schermers zijn onze talenten.
Aan alle twijfel is een einde
gekomen.
Onderdeelen herkend.
Er behoeft nu niet meer aan te
worden getwijfeld: het wrak, dat
thans reeds een week voor IJmuiden
drijft, is afkomstig van den logger
SCH 179. De scheepsrampen die ver
leden week in de nabijheid van onze
haven zijn geschied, hebben aan ne
gentien kloeke Scheveningsche vis-
schers, bijna allen menschen in den
bloei van het leven, daaronder tal
van vaders van groote gezinnen, het
leven gekost.
In Scheveningen moet men het al eerder
hebben geweten en het is ons een raadsel,
dat men er niet eerder toe is overgegaan be
kend te maken wat men al wist. Verleden
week reeds heeft men bij het wrak onder
deelen opgevischt, die het merk ,,187'' droe
gen. Ons zei dit niets, maar dengenen, die
de geschiedenis van den logger SCH 179 ken
den. moet dit al genoeg gezegd hebben.
Gisteren zijn vier Scheveningers met de
jol van de loodsboot en in gezelschap van
den commissaris van het loodswezen naar
het wrak geroeid. De Scheveningers, waar
onder zich een broer van den schipper van
de SCH. 179 bevond, hebben het een en an
der boven water gehaald. Fax ook nu weer
ontmoette men deelen, die het merk „187"
droegen. De broer van den schipper bracht
de ontknooping van het drama....
Lijk van een slachtoffer aangespoeld
Inmiddels is het lijk, dat gistermorgen op
het Noorderstrand aanspoelde, geïdentifi
ceerd.-Het is gebleken te zijn van Z. Taal,
een der opvarenden van den logger SCH 179.
Het is naar de algemeene begraafplaats over
gebracht en zou heden naar Scheveningen
worden vervoerd, waar het aan den schoot
der aarde zal worden toevertrouwd.
Bij het iwrak, dat zich nog op 400 M. van
de brulboei bevindt, zal een lichtboei wor
den gelegd, ter waarschuwing voor de scheep
vaart.
De SCH. 68.
De duiker D. Sperling heeft reeds eenige
malen bij den in de buitenhaven gezonken
logger gedoken. Het is gebleken, dat het ach
terschip zich reeds heeft ingegraven; het
voorschip daarentegen staat omhoog. Door
dat de vleet rondom het schip vastzit was
het duiken somtijds zeer moeilijk, terwijl de
duiker er voor moest oppassen niet in het
netwerk verward te raken. Heden worden,
twee bokken van de bergingsmaatschappij
verwacht. De bedoeling is trossen onder het
schip door te halen om het daaraan met be
hulp van de bokken op te hijschen. Blijkt
de romp onbeschadigd te zijn. dan hoopt men
den logger door hem leeg te pompen, drij
vende te krijgen.
De Koningin, de Prinses en de Prins worden verwelkomd door een der
vlagofficieren. Geheel rechts burgemeester Kwint.
Roosevelt schijnt bij de verkiezing voor het
presidentschap der Vereenigde Staten een
zeer groote meerderheid te zullen behalen.
pag. 4
Het Oostenrijksche kabinet heeft een aantal
wijzigingen ondergaan.
oag. 4
De strijd om Madrid zou thans in beslissend
stadium geraakt zijn.
Dag. 4
Een wetsontwerp tot naturalisatie van Prins
Bernhard is ingediend.
Das 3
Bij de Tweede Kamer is ingediend een wets
ontwerp tot goedkeuring van het huwelijk
van Prinses Juliana.
Dag 3
Er zijn nog geen voorrangswegen aangewezen
pag. 3
Philips heeft zeer veel orders.
pag. 3
De koninklijke Familie te IJmuiden.
pag. 2
ARTIKELEN. ENZ.
R. P.: Verkiezing van Roosevelt?
Dag. 1
J. H. de Bois: Haarlem's Kunstbezit.
oag 3
J. B. Schuil: De eerste wedstrijdavond van
Cremer.
oag. 9
K. de Jong: Galaconcert der H. O. V.
pag 9
H. D. Vertelling: Jaloezie.
pag. 5
De Burgerlijke Stand van Haarlem is opge
nomen op pag. 7
