Contract-opzegging
te IJmuiden?
Winterbad.
Eenvoudiger Gemeente
administratie.
Bevolkings-mutaties
in Heemslede.
Hei Mati^hie
54e Jaargang No. 16378
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Donderdag 12 November 1936
HAARLEM S DAGBLAD
Directie: P. W. PEEREBOOM
en ROBERT PEEREBOOM.
UITGAVE EOURENSs CO STEK MAATSCHAPPIJ VOOK
COURANT-UITGAVEN EN ALGEMEENS DRUKKERIJ N.V.
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM.
ABONNEMENTENper week 0.25, per maand 1.10, per 3 maanden
3.25, franco per post ƒ3.55, losse nrs. 0.06. Geïllustreerd Zondagsblad:
per week 0.05, p. maand f 0.22, p. 3 mnd. 0.65. franco p. post 0.72y2.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12
Telefoon Nos-: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Drukkerij: 10132,12713 Administratie: 10724, 14825 Postgiro 38810
Bijkantoor: Soendapleii» 37, Haarlem-Noord, Telefoon 12230.
ADVERTENTlëN 15 regels J 1.75, elke regel meer T 0.35. Reclames
ƒ0.60 per regel. Tarieven regelabonnementen op aanvraag. Vraag en
aanbod 1—4 regels 0.60. elke regel meer 1 0.15. Onze Groentjes zie
hoofd rubriek.
Gratis Ongevallenverzekering voor betalende abonnés. -
Idem voor Abonnés op het Geïllustreerd Zondagsblad:
Levenslange ongeschiktheid 600.-, Overlijden 600.-. Verlies van Hand, Voet of Oog ƒ400.-. Duim ƒ250.-. Wijsvinger 150.-, Elke andere vinger 50.-, Arm-of Beenbreuk 30.-
- Levenslange ongeschiktheid ƒ2000.-, Overlijden f600.-. Verlies van Hand, Voet of Oog ƒ400-, Verlies Duim f 75.-. Verlies Wijsvinger ƒ75.-. Verlies andere vinger ƒ30.-
Alles indien het gevolg van een ongeval en volgens gratis ten kantore van dit blad verkrijgbare voorwaarden.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
VEERTIEN BLADZIJDEN.
Zeelieden wenschen
meer loon.
Wegens duurder levens
onderhoud.
Naar wij vernemen bestaat er on
der de zeevisschers in de trawl-vis-
scherij weinig- animo om op de voor
waarden van het oude contract te
blijven varen. Hiermede is verklaard,
waarom tot nu toe geen overeen
stemming tusschen de reeders en de
organisatiebesturen over een nieuw
contract is bereikt.
De zeelieden achten de thans gel
dende loonvoorwaarden ten eenen
male onvoldoende, des te meer, om
dat door de waardevermindering van
den gulden oliegoed en andere zaken,
onmisbaar voor het uitoefenen van
hun werk, veel duurder zijn gewor
den.
Voor „Haarlem's Bloei"
De gemeente geeft ƒ5000 subsidie per jaar.
Het voorstel van B. en W. van Haarlem om
5000 subsidie per jaar te geven aan het co
mité „Haarlem's Bloei" werd door den raad
met algemeene stemmen aangenomen.
Zooals men weet is dit comité opgericht om
te ijveren voor het aantrekkelijk maken van
de stad voor inwoner en vreemdeling.
Het is de bedoeling dat van particuliere zijde
voor dit doel 10.000 per jaar bijeengebracht
zal worden.
De Haarlemsche Reiniging.
Wordt gemoderniseerd.
De raad van Haarlem heeft Woensdagmid
dag de voorstellen van B. en W. aangenomen
tot moderniseering van de Reiniging. Gelei
delijk zal worden overgegaan tot de invoering
van uniforme vuilnisemmers die vervoerd
worden met speciale auto's.
Op den duur wordt daardoor een besparing
van 20.000 per jaar verkregen.
Het personeel dat aan de Reiniging over
compleet wordt, krijgt pensioen. Er zijn name
lijk verschillende arbeiders die 65 jaar worden,
terwijl eenige 60 jarigen zich vrijwillig voor
keuring opgaven om aanspraak te maken op
vervroegd pensioen.
Voor deze reoganisatie worden aangeschaft:
in 1936: 4 rol trommel-auto's benevens 8000
emmers voor 37.600.
in 1937: 2 roltrommel-auto's en 16.000 em
mers.
in 1938 en 1939: elk jaar 2 roltrommel-auto's
met 8000 emmers.
in 1940: l roltrommel-auto voor uitbreiding
en reserve.
Ten behoeve van de straatreinigingsdienst
zullen in 1939 aangeschaft worden 2 zelfop-
nemende veegauto's van 18.000, 1 auto voor
kolklediging voor 13.500 en 6 carriers voor
het vegen met de hand voor 2.190.
Uitbreiding van het
Haarlemsche Politiebureau.
Aankoop van drie belendende perceelen.
De gemeenteraad van Haarlem heeft den
ikoop bekrachtigd van eenige perceelen die
aan het politiebureau in de Smedestraat
grenzen voor den prijs van f 18.800. Het zijn
het groote winkelpand in de Smedestraat,
waarin vroeger een meubelmagazijn geves
tigd was en twee kleinere huizen in de Lange
Wij ngaairdstraat.
De dienst van de politie is in den laatsten
tijd sterk uitgebreid, waardoor behoefte aan
ruimte bestaat. Voorloopig wordt alleen de
winkel in gebruik genomen. Die zal door een
zeer eenvoudige verandering voor den betrok
ken dienst bruikbaar gemaakt worden.
MOTORRIJDER AANGEREDEN.
Woensdagavond acht uur slipte een 20-jarige
motorrijder over het gladde asphalt van den
Jamsewg, waardoor hij viel. Toen hij wilde op
staan, werd hij aangereden door een hem ach
terop rijdende auto. Hij werd tegen een stil
staande auto gesmakt, met het gevolg dat hij
een wond aan het hoofd kreeg. Door leden van
den Ongevallendienst werd de jongeman ver
bonden, waarna hij per ziekenauto naar het
ziekenhuis St. Joannes de Deo werd vervoerd,
waar hij ter verpleging is opgenomen. Onmid
dellijk levensgevaar bestaat er niet. Volgens
getuigen heeft de bestuurder van de auto te
hard gereden. De politie controleerde de rem
men, die niet in orde bleken te wezen. De auto
werd in beslag genomen. Er is proces-ve^aal
opgemaakt.
(Een Haagsche jongedame zwemt
nog dagelijks in zee en is van plan
dit den geheelen ivinter vol te
houden.)
Juffrouw, dit is een moedig plan,
Bij 't denkbeeld ril ik er al van,
Al zou men mij er goud voor schenken,
Ik zou er zeker niet aan denken,
Om 't u slechts één dag na te doen,
Zelfs in dit nog vrij jong seizoen.
't Bedwing mijn hang naar 't zoute water,
Tot zeker nog een half jaar later,
Hoevelen durven het bestaan,
Ijskoud met u in zee te gaan.
Wij moeten u voorwaar beschouwen,
Als koelste aller koele vrouwen,
Dat u 't op dit moment nog doet.
Beschouw ik als heldinnenmoed.
Maar als het strakjes hard gaat vriezen,
Zult u misschien het pleit verliezen,
Zelfs voor den meest geharden mensch,
Is toch aan alles nog een grens.
Ronduit gezegd zou 't mij verblijden,
Er is een tijd voor schaatsenrijden
En een voor een zeewaardig bad,
Den laatsten hebben wij gehad,
Wij moeten ons nu niet verzetten
Tegen de „vorstelijke" wetten,
Waarmee de winter ons gebiedt
Als ik regeer, dan zwemt men niet,
Dan in de overdekte baden,
Mejuffrouw, laat u nu toch raden
En volg die wijze wetten op.
Zet uw Spartaansche zwemplan stop.
Maar 'k vrees, dat ik u niet kan remmen
En dat u zegt: laat mij maar zwemmen,
Aan het verlaten kille strand,
Als eenige in Nederland.
Ik durf al geen protest meer wagen,
Maar wil u nog alleen maar vragen,
Al lijkt het u misschien wat dom,
U doet dit juffrouw, maar waarom?
P. GASUS.
School
voor Buitengewoon
L. O.
De opvolger van L. Broekhuizen.
De gemeenteraad van Haarlem heeft
Woensdagmiddag tot hoofd van de Dr. Huët-
school aan het Prinsen Bolwerk benoemd
No. 2 van de voordracht van B. en W. den
heer Sj. Bosma te Haarlem. (Als No. 1
stond de heer T. van der Beek te Hengelo)
De heer Bosnia, die dus den heer L. Broek
huizen, die het onderwijs met pensioen gaat
verlaten, zal opvolgen, is thans 45 jaar. Hij
begon zijn loopbaan bij het openbaar lager
onderwijs te Drachten. Daarna werd hij be
noemd te Akkrum en vervolgens bij het
buitengewoon lager onderwijs te Amsterdam.
Sedert" 16 December 1923 is hij werkzaam
aan de Dr. Huëtschool.
De heer Bosma was ook slojdleeraar aan
de thans opgeheven Nutskweekschool voor
Onderwijzeressen.
Reorganisatie van de Duitsche
regeering
Grooter bevoegdheid van het
militaire gezag.
Instelling van een directorium onder
voorzitterschap van Goering?
PARIJS. 12 November (Reuter-
A.N.P.) Madame Tabouis schrijft
in „roeuvxe", dat over eenïgen tijd de
regeering in Duitschland geheel gewij
zigd zal worden op zoodanige wijze,
dat alle actie van het rijk onderwor
pen zal zijn aan het militaire gezag.
Het ontwerp van deze wijziging zou als volgt,
luiden
Hitier bemoeit zich minder met de details
van de uitoefening van het gezag. Hij zal zich
meer „onzichtbaar" maken en meer op zijn
villa in Berchtesgaden vertoeven. Wel zal hij
kanselier blijven, doch de macht wordt uitge
oefend door den vice-kanselier Goering.
Goering zou voorzitter worden van
een directorium, bestaande uit drie
personen, n.l. Von Ribbentrop, Keppler
en een derde, welke nog niet be
kend is.
De rijksdag zou ontbonden worden
en vervangen door een senaat, be
staande uit 200 door den Führer be
noemde leden.
Tenslotte zouden de prefecten meer direct
aan het militair commando worden verbonden.
Op deze wijze zou de Führer alle macht on
der zijn geestelijke leiding houden en deze
organisatie staat gelijk met de voor-mobili
satie van de hulpbronnen van een geheel volk
tot één geweldige poging.
De Duitsche industrieelen zouden zich over
deze maatregelen verontrusten, want zij weten
zeer wel. dat de industrieën, welke niet tot
den oorlog voorbereiden, onderdrukt zullen
worden.
Binnenkort komt een wetsontwerp.
Minister De Wilde beantwoordt
opmerkingen der Tweede Kamer.
Aan de memorie van antwoord inzake het
vijfde hoofdstuk der rijksbegrooting voor
1937 Binnenlandsche Zaken ontleenen wij:
Er is, naai- de minister meent, geen reden
tot de bewering, dat de verhouding tusschen
landsregeering en gemeentebesturen een be
denkelijke wijziging zou hebben ondergaan.
De regeering meent zich strikt te hebben be
perkt tot die inmenging, welke de algemeene
crisistoestand als noodzakelijk en onvermij
delijk doet zien.
Door verscheidene leden werd de opmerking
gemaakt dat door de gewijzigde monetaire poli
tiek de salarissen en loonen eventueel verhoogd
zullen moeten worden.
Terzake maakt de minister als zijn mee
ning kenbaar, dat het aanbeveling zal verdie
nen af te wachten, hoe de gewijzigde mone
taire pclitiek zich zal ontwikkelen en meer
in het bijzonder, welke invloed op de kosten
van het levensonderhoud en daarmede ver
band houdende factoren zal worden uitge
oefend.
Het verzoek om af te zien van nog aanhan
gige voorstellen tot verlaging van salarissen
en loonen kan door den minister niet worden
ingewilligd. Met verschillende leden is hij van
meening, dat zulks tot onbillijkheden zou lei
den tegenover gemeenten, die tijdig tot verla
ging van salarissen en loonen zijn overge
gaan
Luchtbeschermig.
Bij vergelijking tusschen hetgeen in het
buitenland en hetgeen in ons land op het
gebied van luchtbescherming wordt gedaan,
mogen niet uit het oog worden verloren de
zeer verschillende omstandigheden, waarin
andere landen, ook wat dit onderwerp be
treft. verkeeren. Als maatstaf kan het bui
tenland niet steeds dienen. Deze overweging
brengt niet mede, dat de minister zou mee-
nen, dat hier te lande met halve maatrege
len kan worden volstaan. Het bedrag, dat
beschikbaar kan worden gesteld, is inderdaad
bescheiden, onder invloed als het staat van de
algemeene noodzaak tot besparing op over
heidsuitgaven. Toch moet het toereikend,
worden geacht voor het stadium, waarin de
voorzieningen op dit gebied thans verkeeren,
nl. dat van organischen opbouw en eerste be
paling van richtlijnen.
Vereenvoudiging van de gemeente
administratie.
Een wetsontwerp, beoogende ver
eenvoudiging van de gemeentelijke
en de provinciale administratie, sa
mengesteld op basis van voorstellen
der commissie-Kooiman, kan binnen
afzienbaren tijd tegemoet worden ge
zien.
Het ligt in de bedoeling van den
minister, daarbij ook het vraagstuk
der zekerheidstelling door ambtenaren
te betrekken en een voorstel te doen
tot eenvoudige regeling ter zake.
De minister hoopt binnenkort een
voorstel ter zake te kunnen doen
verschijnen.
Gedragingen van burgemeesters.
Het is uiteraard niet mogelijk, op de
vraag, of burgemeesters, die zich aan een
grove verkeersovertreding schuldig maken, uit
hun functie moeten worden ontheven, een
categorisch antwoord te geven. Alles hangt
van de omstandigheden van het concrete ge
val en er moet steeds, gelijk eveneens in het
voorloopig verslag, wordt betoogd, met
voorzichtigheid worden opgetreden.
Jaarlijks vertrekt Vit der inwoners.
Waardoor ontstaat het groote
„vrouwenoverschot".
In een vorig artikel hebben wij doen zien,
dat in demografisch opzicht Heemstede zoo
wel wat geboorte als wat sterfte aangaat, op
merkelijk afwijkt van de gemiddelden van
Nederland en nog sterker van de gemiddelden
der Nederlandsche gemeenten met een kleiner
inwonertal dan 20 000, tot welke groep Heem
stede behoort.
Maar ook nog in ander opzicht springt
Heemstede uit de band. Blijkens de cijfers
der volkstelling van 1930 komen in genoemde
groep van gemeenten op elke 1000 mannen
967 vrouwen voor. Dooreen genomen vertoo-
nen deze gemeenten dus een z.g. mannen-
overschot. Niet aldus Heemstede. In 1930 ston
den tegenover 1000 mannen 1079 vrouwen:
sedertdien is het vrouwenoverschot nog toe
genomen, in 1934 was de verhouding 1000 tot
1087, thans 1000 tot 1103! Dit groote vrouwen
overschot wordt nog sterker geaccentueerd
doordat Heemstede twee groote inrichtingen
telt, n.l. het Seminarie Hageveld en ,.Meer en
Bosch", waar uitsluitend mannen worden op
geleid en verpleegd en waar ook het geheele
personeel uit mannen bestaat. Voor de gewone
gemeen ten aren is het relatieve vrouwenover
schot dus nog grooter dan uit bovenstaande
cijfers valt af te leiden.
Voor deze afwijking van den norm valt niet
gemakkelijk een geheel afdoende verklaring
te geven. De gemiddelde welstand der Heem-
steedsche gezinnen, die voor een belangrijk
percentage vrouwelijk inwonend personeel
hebben, dat bovendien meestal niet uit Heem
stede afkomstig is (Duitsche dienstmeisjes!)
is in dit verband uiteraard een factor die mee
telt, maar die toch niet voldoende lijkt om
het geheele overschot te verklaren. Te meer
niet, daar de relatieve stijging tijdens de jaren
van economische depressie (die tot welstands
vermindering en veelal tot personeelsinkrim
ping leidden) hieraan zeker niet te wijten kan
zijn.
Anders dan in de gemeenten tot 20.000 inwo
ners komt in de groep der groote steden
(boven 100.000 zielen) een vrouwenoverschot
voor. Dit pleegt geweten te worden aan een
vrouwentrek van het platteland naar de groote
steden, die haar oorzaak vindt in de grootere
bewegingsvrijheid en de ruimere arbeidsmoge
lijkheden, die de groote stad vooral aan de
jongere vrouw kan bieden (industrie, waren
huizen, lunchrooms, confectiemagazijnen, zie
kenhuizen, kantoren enz.) In Heemstede zal
voor het groeiend vrouwen-overschot evenwel
naar andere motieven gezocht moeten worden.
Ten slotte vragen nog de afzonderlijke cijfers
omtrent vestiging en vertrek de aandacht,
omdat niet alleen het bestaan van een jaar
lij ksch vestigingsoverschot op zich zelf van
belang is, maar ook de absolute en relatieve
af- en toeneming dezer overschotten aanwij
zingen kunnen inhouden omtrent de ontwikke
ling, die voor de gemeente te verwachten valt.
Een ontleding der vestigingsoverschotten
kan zich beperken tot de laatste acht jaren;
de daaraan voorafgande jaren kunnen buiten
beschouwing blijven omdat de annexatie van
1927 in zekeren zin een geheel nieuwen toe
stand schiep.
De vestigingsoverschotten bedroegen van
1928 tot 1935 resp. 946, 691, 253, 333, 803, 494,
586 en 682 of, uitgedrukt in procenten der be
volking op 1 Januari van elk jaar. 7,8 5,2 2.8
2,2 5,4 3,1 3,6 en 4%.
De inzinking, die deze overschotten in 1930
e.v. te zien geven tegenover de voorgaande
jaren kan een bevestiging inhouden van de
meening, dat het doorwerken van de crisis
den toevloed der forensen wat heeft vermin
derd.
De vestigingen bedragen in procenten der
bevolking uitgedrukt, achtereenvolgens 21,8
18,3 17 2 14,8 17,3 14.8 15.4 en 14.9%. Het ver
trek 14 13 14,4 12,5 11.8 11,7 11.8 10,9%. Oogen-
schijnlijk wil dat dus zeggen, dat ieder jaar
de bevolking met 1/7 tot. 1/5 zou toenemen,
wanneer niet telkens 110 tot 1/7 der inwoners
zou wegtrekken. Deze cijfers, ofschoon op zich
zelf juist, geven geen zuiver beeld omdat een
zéér groot percentage der mutaties veroor
zaakt wordt door dienstmeisjes, die niet tot
de vaste bevolking der gemeente gerekend
Het woord is aan....
Lamartine:
Burgeroorlogen laten niets
dan graven over.
kunnen worden. Wordt deze factor, voor zoo
ver de beschikbare gegevens dit toelaten, uit
geschakeld, dan geven de vestiging en hel
vertrek toch altijd nog de volgende respec
tabele percentages te zien:
Vestiging in de jaren 1928—1935: 19 16 13,2
11,9 14,3 12,3 12 en 12,1%. Vertrek 11,3 10,7 10,4
9.6 8,9 9,2 8.4 en 8.2%, een jaarlijksche weg-
vloeiïng van 1/12 tot 1.10 der geheele bevol
king!
Ontstellende verklaring van
generaal Franco.
-Madrid zal wijk voor wijk vernield worden.-
(Zie ook pag. 4)
LISSABON, 12 November (Reuter-
A.X.P.) In een interview verklaar
de generaal Franco: „Het bombarde
ment van Madrid zal worden voort
gezet tot de stad zich overgeeft. De
stad zal wijk voor wijk worden ver
nield, hoezeer ik dit ook betreur".
De bijzondere correspondent van Havas bij
het leger der opstandelingen deelt mede. dat
het front thans schijnt te zijn vastgesteld op
den rechteroever van de Manzanares, de lin
kervleugel is tot de grens van de hoofdstad
genaderd. De Manzanares schijnt de basis te
moeten worden van verdere actie, welke vol
gens de opstandelingen beslissend moet zijn.
De operaties schijnen zich gisteren beperkt
te hebben tot een druk op de vleugels, links
om de stellingen te verbeteren en rechts om
de versterkingen van den vijand aan den lin
keroever van de Manzanares voor El Cerro en
Los Angeles te vernietigen.
Franco's broer in Italië
Majoor Ramon Franco de broer van ge
neraal Franco is vanmorgen met zijn echt-
genoote en dochter aan boord van het s.s.
„Vulcania" te Napels aangekomen.
Hij verklaarde aan de pers o.a. dat
restauratie in Spanje niet noodig was,
de monarchie had steeds tweedracht
opgewekt. Hij voegde hieraan toe, dat
de „nationale regeering" eerst een
militair karakter zal dragen en
vervolgens volgens een corporatief
systeem zal worden georganiseerd,
zooals in Italië.
Op de vraag naar het doel van zijn reis
naar Italië antwoordde Franco:
„Uw vraag is zeer indiscreet. Wij zijn in
oorlog en we kunnen niets naders zeggen,
noch omtrent onze gedragslijn, noch omtrent
ons doel".
Tenslotte zeide hij nog, dat hij veertien da
gen in Italië zou blijven.
De strijd om Madrid.
Dag. 4
Oostenrijk erkent de verovering van Abes-
synië; Hongarije zal spoedig volgen.
x pag- 4
Een vliegramp in Italië kostte negen perso
nen het leven.
pag. 4
Verschillende sprekers in de Tweede Kamer
bepleitten samenwerking op breede basis.
pag 3
De toewijzing op de inschrijving nieuwe
Staatsleening is gering.
pag. 3
Het verslag van de Staten over de provinciale
begrooting.
pag. 2
Zullen de IJmuider zeelieden het contract
opzeggen?
pag. 1
Bevolkingsmutaties in Heemstede.
oag. 1
De Haarlemsche Gemeenteraad staat f 5000
subsidie toe voor „Haarlem's Bloei".
pag. 6
De Gemeentereiniging te Haarlem wordt ge
moderniseerd.
pag. 6
Kinderen demonstreeren voor den vrede.
ARTIKELEN, ENZ.
pag. 9
GRAAF CIANO TE WEENEN. De Italiaansche minister van Ou. i .dsche
zaken tijdens zijn bezoek aan de Oostenrijksche bondskanselarij V. 1. n. r.
staatssecretaris dr. Guido Schmidt, graaf Ciano en bondskanselier
dr. Kurt von Schuschnigg.
Prof. dr. B. Schrieke: Het Koloniale vraag
stuk.
pag 3
Jhr. dr. B. de .Tong van Beek en Donk: Zwit-
sersche regeering neemt maatregelen tegen
het Communisme.
pag. 4
Amy Groskamp-ten Have: Een vrouw schrijft
pag. 7
H. D. Vertelling: Truc.
pag. 9
Voor de Vrouw
Schaakrubriek.
pag. 12
De Burgerlijke Stand van Haarlem is opge
nomen op pag V
