Slipgevaar.
De Haarlemsche begrooting voor 1937
Voor de Stille Armen
/tef BehtMuttkste
54e 'Jaargang No. 16402
Verscfiijnt 3agelijKs, HeKalve op Zon- en Feestdagen
Donderdag 10 December 1935
HAARLEM S DAGBLAD
Directie: P. W. PEEREBOOM
en ROBERT PEEREBOOM.
UITGAVE LOURENS COSTER MAATSCHAPPIJ VOOR
COURANT-UITGAVEN EN ALGE ME ENE DRUKKERIJ N.V.
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM.
ABONNEMENTEN: per week 0.25, per maand ƒ1.10, per 3 maanden
3.25, franco per post ƒ3.55, losse nrs. 0.06. Geïllustreerd Zondagsblad:
per week 0.05, p. maand 0.22, p. 3 mnd. 0.65, franco p. post f 0.72ï4.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12
Telefoon Nos-: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 <r Redactie 10600
Drukkerij:-10132,12713 Administratie: 10724, 14825 Postgiro 38810
Bijkantoor: Soendaplein 37, Haarlem-Noord, Telefoon 12230.
ADVERTENTIëN 15 regels 1.75, elke regel meer 0.35. Reclames
ƒ0.60 per regeL Tarieven regelabonnementen op aanvraag. Vraag en
aanbod 1—4 regels 0.60. elke regel meer 0.15. Onze Groentjes zie
hoofd rubriek.
Gratis Ongevallenverzekering voor betalende abonnés. Levenslange on
Idem voor Abonnés op het Geïllustreerd Zondagsblad: Levenslange
Alles indier
geschiktheid ƒ600.-, Overlijden ƒ600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog ƒ400.-, Duim ƒ250.-, Wijsvinger ƒ150.-, Elke andere vinger ƒ50.-, Arm- of Beenbreuk ƒ30.-,
ongeschiktheid f 2000.-, Overlijden 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog 400 -, Verlies Duim f 75.-. Verlies Wijsvinger f 75.-. Verlies andere vinger f 30.-.
het gevolg van een ongeval en volgens gratis ten kantore van dit blad verkrijgbare voorwaarden.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWAALF BLADZIJDEN
HAARLEM, 10 December.
De ondergang van De Lijster.
I
Met ontzetting is de tijding van den onder
gang van het Douglas-vliegtuig „Lijster" van
de K. L. M. gisteren in ons land ontvangen.
Sinds de rampzalige serie ongelukken in 1935,
waarbij de Gaai, de Kwikstaart en de Leeuwe
rik vergingen, was het weër langen tijd prach
tig gegaan, ondanks het enorm aantal vluch
ten dat voortdurend gemaakt wordt.
Dit is de ergste rahip geweest die de K. L.
M. ooit heeft getroffen, omdat nimmer tevo
ren het aantal slachtoffers zoo hoog was Maar
men moet daarbij natuurlijk rekening houden
met het feit, dat om economische vervoers-
redenen steeds grooter passagiers-toestellen
worden gebouwd, zoodat in het algemeen niet
anders te verwachten is dan dat het aantal
slachtoffers-per-vliegtuigramp overal in de
wereld zal blijven stijgen. Daar staat tegen
over dat het aantal ongevallen, berekend op
het aantal gemaakte vluchten en het aantal
afgelegde vliegkilometers, natuurlijk steeds
blijft afnemen tengevolge van de voortdu
rend stijgende betrouwbaarheid van de vlieg
tuigen, van de vliegtechniek, van de grond
diensten en -outillages en van de meteorologi
sche waarnemingen.
De K. L. M., die in 1920 werd opgericht en
dus thans ruim zestien jaar bestaat, vloog
tot in 1924 zonder een enkel ongeluk. Daarna
bracht ieder jaar één ongeval tot in 1928. Er
yolgde weer een gelukkige periode tot in 1934,
want in die zes jaar gebeurde maar één en
kel ongeval. In 1934 geschiedde de zevende
ramp op de lijst en daarna kwam 1935 op
schrille wijze aantoonen dat het Lot geen spe
ciale égards voor de Nederlandsche lucht-
yaartmaatschappij heeft. Thans is de elfde
jramp gevolgd.
Hoe diepen indruk zulk een droevige ge
beurtenis ook maakt, men moet zich toch
yooral wachten er haastige conclusies omtrent
onveiligheid van het verkeersvliegtuig uit te
trekken. Want sinds haar oprichting in 1920
iheeft de K. L. M. minstens 200.000 vlieguren
gemaakt" en hebben haar toestellen een
kleine dertig millioen kilometers afgelegd. Op
zulke enorme totalen is een aantal van elf
pngelukken zeer gering.
Vlak na een ramp valt het altijd moeilijk,
dergelijke statistiek op haar werkelijke betee-
kenis te waardeeren. Men is onder den indruk
Van het gebeurde en ziet het, wat de alge-
meene onveiligheid van het vervoermiddel be
treft, door een vergrootglas. Maar laat men
Wel bedenken dat hetzelfde pessimisme zich
doét gelden na een groot spoorwegongeluk, een
scheepsramp met een passagiersschip, een
autobus die te water rijdt. Met alle vervoer
middelen blijven ongelukken zich af en toe
voordoen; het aantal ongevallen met auto's
is vooral groot. Het is daarom onbillijk de
luchtvaart speciale verwijten te maken. Dat
die toch gemaakt worden is simpel en alleen
gevolg van het feit, dat zij nog zooveel jonger
is dan de andere verkeersmiddelen, dat zoo-
velen er nog huiverig tegenover staan en dat
zeer veel inenschen er zich nog niet aan heb
ben durven wagen. „Zie je wel", zeggen die
dan, na zoo'n ramp als die van de Lijster.
Maar zij vergeten de gemiddelde kans op een
ongeluk met de veelsoortige andere vervoer
middelen, die zeker niet kleiner is voor wie
veel reist. Het valt dan ook te betwijfelen of
iemand als de stewardess mej. Hilda Bongert-
man, die zoo gelukkig is geweest het leven er
af te brengen bij de ramp van de Lijster, een
gevaarlijker beroep heeft gekozen dan een
handelsreiziger die dag-in, dag-uit zijn auto
door het land rijdt, vaak over gevaarlijk-
glibberige of beijzelde wegen langs diepe vaar
ten en kanalen, vaak ook in zwaren mist, of
een chauffeur van een motor-vrachtwagen die
hetzelfde doet ofeen zeeman. Als mén dit
alles precies statistisch kon uitwerken zou
wellicht het tegendeel blijken. Dat is evenwel
moeilijk aanvaardbaar voor ieder mensch,
omdat wij nu eenmaal zoo sterk beïnvloed
worden door de mate van vertrouwen, die wij
ons ten aanzien van verschillende vervoer
middelen hebben aangewend. En voor die aan
passing is altijd weer tijd noodig.
Het is ook van belang of men den wordings
tijd van een nieuw vervoermiddel, de periode
van de gevaarlijke experimenten der pioniers,
al dan niet heeft beleefd. Daarom staat de .nu
opgroeiende nieuwe generatie met zooveel
meer vertrouwen tegenover de luchtvaart dan
haar voorgangster; zij heeft al de narigheid
en de lange reeks ongelukken van de eerste
luchtvaartjaren, die wij niet uit onze herin
nering kunnen wisschen. niet beleefd en komt
in haai' eigen jonge leven zelfs licht tot den
indruk, dat de auto eigenlijk een gevaarlijker
ding is dan het vliegtuig.
Uit dit alles valt logisch af te leiden, dat een
ramp als die van de Lijster den ontwikkelings
gang en de toenemende populariteit van het
vliegtuig als verkeersmiddel volstrekt niet
«onderbreken kan, laat staan: stuiten.
(De K.N.A.C. heeft dezer dagen
nog eens speciaal gewaarschuwd
tegen het slipgevaar dat vooral
in dezen tijd kan ontstaan door
nachtvorst na regenweer.)
De K.N.A.C. heeft gewaarschuwd, sla 't
niet m den wind,
Gij automobiel bestuurmaehtige vrind.
De K.N.A.C. heeft gewaarschuwd, pas goed
op uw tellen,
Gij krijgt het licht zwaar met de gladheid
te stellen.
Des avonds kan 't dooi zijn en sieperend
nat,
Des nachts komt de nachtvorst en dan
nou da's glad.
Uw auto kan stilstaan, uw auto kan rijden,
Uw auto kan glijden dat moet gij
vermijden.
Wie ooit eens zoo machteloos rond heeft
gedraaid
En links en rechts achterstevoren gezwaaid,
Die kan, als hij 't überhaupt na kan
vertellen.
Het griezlig gevoel u voor oogen wel stellen.
Wanneer g' een laag ijzel bespeurt op
den weg,
Ga rijden desnoods, maar met veel overleg.
Want slippen is iets, waar je niet aan
kimt wennen.
Dus speen u van inhalen, rossen en rennen
Een man die per auto een slippertje maakt,
Is vaak van den wal in de sloot al geraakt,
En waarlijk, er kan nog veel erger
geschieden,
Voor roekeloos autobesturende lieden.
Pas op, dat gij niet op een glibbrige straat,
Het hoekje om gaat, als gij 't hoekje om
gaat.
P. GASUS.
Dat deze ramp in zwaren mist geschiedde
vestigt weer eens de aandacht op het (overi
gens volkomen logische) verschijnsel dat bij
bijna alle elf ongelukken van de K.L.M. slechte
weersomstandigheden haar invloed hebben
doen gelden. Het Vad. geeft daarvan het vol
gende lijstje:
1924 Fokker FIII onbekend.
1925 Fokker FIII mist.
1926 Fokker F VII mist.
1927 Fokker F VIII storm.
1928 Fokker Fill remous.
1931 Fokker FVHB mislukte start.
1934 Douglas storm.
1935 Fokker F XII sneeuwstorm.
1935 Fokker F XXII motorstoring in
start
1935- Douglas slecht weer.
1936 Douglas mist.
Het is te hopen dat het deskundig onderzoek
naar de oorzaken van den ondergang van de
Lijster niettemin precieser gegevens zal op
leveren, waarmee men dan allicht zijn voor
deel zal kunnen doen voor verdere verhooging
van de veiligheid van het luchtverkeer.
R. P.
TENTOONSTELLING „HET RASKONIJN".
A.s. Vrijdagavond acht uur wordt in het
gebouw „St. Bavo" aan de Smedestraat de
konijnententoonstelling door de Konijnen-
fokkersvereeniging „Het Raskonijn" geopend.
B. en W. zijn tegen elke belastingverhooging.
Een extra bijdrage van vier ton uit het
Rijkswerkloosheids-subsidiefonds
gevraagd.
Naar wij vernemen zal morgen, Vrijdag, de
gemeentebegrootimg van Haarlem voor 1937
verschijnen, vergezeld van een toelichtende
nota van B. en W.
Reeds nu kunnen wij mededeelen,
dat het college van B. en W. op het
standppnt staat, dat voor 1937 elke
belastingverhooging voorkomen dien
de te worden.
Van andere zijde vernemen wij nog, dat op
de voorloopig opgemaakte begrooting een vrij
belangrijk te kort aanwees. Het bleek onmo
gelijk daarvoor op de gewone wijze dekking te
zoeken, temeer omdat het college doordrongen
was van de noodzakelijkheid om verzwaring
van den belastingdruk te voorkomen, mede
in verband met de positie die Haarlem ten
opzichte van de buitengemeenten inneemt.
Aanvankelijk werd. zooals wij indertijd reeds
medegedeeld hebben in een interview dat wij
met den heer W. Roodenburg, wethouder van
financiën, hadden, gedacht over het verhoo-
gen van de opcenten op de Personeele belas
ting van 185 op 200 (het maximum) maar
daarna is de noodzakelijkheid naar voren ge
komen om in het belang van de gemeente, al
les in het werk te stellen om daaraan te ont
komen.
Daarom zijn met hoogere instanties onder
handelingen begonnen om het tekort op de
begrooting te dekken door een extra bijdrage
van vier ton te ramen uit het Rijkswerkloos-
heidssubsidiefonds.
Uit den Haag vernamen wij, dat in enkele
gevallen door de regeering zoo'n extra bij
drage verleend wordt aan gemeenten die de
begrooting niet op normale wijze sluitend
kunnen maken, indien de betrokken gemeen
ten steeds de steunregeling voor werkloozen
nauwgezet heeft nageleefd en ook getoond
heeft zooveel mogelijk te willen bezuinigen op
haar uitgaven.
In zoo'n geval worden door het rijk aan de
gemeente die geholpen wordt bepaalde voor
waarden gesteld die in enkele gevallen niet
het karakter hebben dat de gemeente onder
rijikstoeiziohit komt te staan.
De begrooting zal nu inderdaad onder de in
komsten een post uitgetrokken zijn als extra
bijdrage uit het Rijkswerkloosheidssubsidie-
fonds.
De onderhandelingen die het college van
B. en W. met hoogere instanties over deze
aangelegenheid voert zijn nog niet afge-
loopen.
Daarom kunnen wij op dit oogenblik nog niet
zeggen welke voorwaarden de regeering even
tueel zal stellen.
Een bijzondere omstandigheid is nog, dat tot.
nu toe, voor zoover ons bekend is, alleen een
extra uitkeering uit het fonds gegeven is aan
gemeenten die het maximum van 200 opcenten
op de Personeele Belasting heffen. Haarlem
heeft tot heden 185 opcenten en B. en W. staan
op het standpunt dat die niet voor een ver
hooging in aanmerking komen. Bij de onder
handelingen is van de zijde van B. en W. met
klem wezen op de zeer bijzondere positie die
Haarlem inneemt daar zij omgeven is door
randgemeenten die met lagere belastingen
kunnen volstaan.
Naai' wij vernemen is de procedure die bij
aanvragen voor extra-uitkeeringen uit het
rijkswerkloosheidssubsidiefonds aldus is, dat
het college van Gedeputaerde Staten advies
uitbrengen aan de regeering. Gedeputeerde
Staten bekijken daarbij de begrooting der be
trokken gemeente, bespreken met het college
van B. en W. de financieele positie om zich
een oordeel te vormen of het mogelijk is voor
de gemeente haar inkomsten nog op te voeren
of op uitgaven te bezuinigen, opdat het aan
gevraagde bedrag eventueel verminderd zal
kunnen worden.
Zooals wij hierboven schreven heeft Haar
lem een extra uitkeering van vier ton aange
vraagd.
Het zou onmogelijk zijn dit bedrag te dek
ken door een verhooging van de opcenten op
de Personeele Belasting van 185 op 200.
185 opcenten op de Personeele Belast-in;,
werden 1936 blijkens de begrooting geraamd op
f 1.073.000. Nu hebben wij in ons vorig num
mer al medegedeeld, dat de rijksbelasting
autoriteiten voor de gemeente Haarlem voor
1937 een lagere opbrengst van de Personeele
Belasting geraamd hebben van ongeveer 5
pet. Het is dus aan te nemen dat 15 opcenten
meer een bedrag zouden opbrengen van slechts
ongeveer f75.000, zoodat er dan dus toch nog
een bedrag van 3 1/4 ton ongedekt zou blijven.
Bovendien schreven wij in ons vorig nummer:
„De indruk in deskundige kringen is dat
men het aantal opcenten op een zekere belas
ting niet kan blijven opvoeren. Er komt dan
wel op papier een hoogere raming aan ont
vangsten, maar dat wil daarom nog niet zeg
gen, dat die geraamde bedragen dan ook in de
practijk binnen komen. Het zou zeer de vraag
zijn of Haarlem door het nog hooger opvoeren
van de opcenten op de Personeele Belasting
aan een hoogere opbrengst zou komen."
De belastingen ten bate der gemeentekas die
in de door B. en W. opgemaakte begrooting
voor 1937 voorgesteld zijn komen op het vol
gende neer:
80 opcenten Grondbelasting op gebouwde
eigendommen.
20 opcenten Grondbelasting op ongebouwde
eigendommen.
185 opcenten op de Personeele Belasting.
48 opcenten op de Dividend- en Tantième
belasting.
40 opcenten op de Vermogensbelasting.
55 opcenten op de Gemeentefondsbelasting.
B. en W. hebben bij het opmaken van de be
grooting naai' de meest-mogelijke bezuiniging
gestreefd.
In de begrooting zijn evenwel geen
nieuwe ingrijpende bezuinigingsmaat
regelen aangekondigd, omdat in Haar
lem reeds jaren achtereen bezuinigd
is, zoodat er nu geen belangrijke ob
jecten meer gevonden konden worden.
Er wordt dus door B. en W. geen
nieuwe inkrimping van het Voorberei
dend Onderwijs voorgesteld.
Uit de mededeelingen die wij reeds nu over
de begrooting doen, kan wel afgeleid worden,
dat behalve de hierboven genoemde punten de
begrooting zelf weinig nieuws meer zal
brengen.
Alleen is daaraan nog toe te voegen, dat de
tarieven voor gas, water en electriciteit onge
wijzigd zijn gebleven.
De resten van de totaal vernielde „Lijster", welke Woensdag nabij het vliegveld Croydon is neergestort.
Het woord is aan
Ovidius:
De Rede is mijn voorspel-
lings-gave.
Derde verantwoording van bij ons blad
binnengekomen giften.
N. N. ƒ0.50; fam. C. 3.N. P. ƒ1.—J
Mej. N. N. ƒ2.— E. v. BI. M. ƒ25.— N. O.
ƒ2.N. C. de B. ƒ2.50; 'n Caféhouder f 5.
M. V. 3.—; P. F. de H. f 2.50; G. v. d. A. f 1.—;
N. N. ƒ1.—; X. Y. Z. ƒ1.—; v. D. H. ƒ2.50;
Mevr. B. ƒ5.—; M. ƒ0.25; J. d. J. ƒ2.—; J. K.
v. d. W. 1.—; De B. 1.—; J. de J. 1.50; Mej.
N. de J. ƒ1.—; Fam. Z. ƒ1.50; A. Z. L. ƒ0.50;
B. H. F. 2.50.
G. H. 1.50; A. J. de Z. 1: A. E. 10: G.
C. l; F. P. M. 2; J K. K. 2; mevr. B.
te H'st. 2.50; Th. M. H. 25- S. de C. 25;
N. J. H. 25; N. N. te H'st. 10: P. A. B S.
10; Mej. A. G. M. 10; J. F. H. de G. 10;
C. G. B. 10; C. P. 10; F. G. v. A. 5;
Mej. H. L. T. 5; Dr. S. J. v. S. 5; Dr A.
E. S. S. 5: A. W. S.—ten K. 5: J. B. 5;
A. G. B. 5; Mej. C. K. T. 5. Dr. H H.
3.50; Dameskring „ad lucem et pacem"
5; J. L. 2.50; Mevr. J. N.—v. d. V. 2.50;
Mej. A. K. 2.50; J L. v. h. K. 2.50; N. S.
2.50; Zr. H. G. L. D. 2,50:
Zr. B. de J. f 2.50; J. J. P. f 2; D. Z. f 2;
W. W. f 1; mej. C. C. K. f 1; L. W O f 2;
N. N. f 1; T. W. f 25; fam. Kn. f 10.50; A. B.
f 2; v. d M. f 1; W. S. K. f 1.50: mej. H.
K. f 1; J. D f 1; v. d W. f 1.50: Uit de spaar
pot van 3 kinderen T. f 0.75; N.N. f 1; Fam.
PI. f 3.67; T.. J. en K. f 1.50; Mej F. V. f 0.25;
G. I. f 1; P. A. f 3: mevr. Th. Th. W f 25;
B. te Aerdenhout f 50, J. S. f 2.50
Totaal zijn thans bij ons ingekomen 215
giften tot een totaalbedrag van f 940.83
Giften kunnen aan onze bureaux Groote
Houtstraat 93 en Soendaplein 37 afgegeven
worden. Ook kunnen zij op onze giroreke
ning (no. 38810) gestort worden onder ver
melding „Voor de Stille Armen".
Aftreden van koning Edward
wordt verwacht.
De kwestie der opvolging.
(Men zie ook pag. 4)
LONDEN, 10 December (Havas-A.N.P.)
In politieke kringen rekentmen er
op, dat de koning in den middag offi
cieel zal mededeelen, dat hij aftreedt.
Vermoedelijk zal de Hertog van York
hem opvolgen.
Volgens sommigen zal de regeering
enkele weken worden opgedragen aan
een regentschapsraad, om te voor
komen, dat de nieuwe koning op den
zelfden dag den troon bestijgt, als zijn
voorganger aftreedt, anderen daaren
tegen zijn van meening, dat hierdoor
de crisis te lang wordt gerekt.
De koning heeft vanmorgen op Fort
Belvedère zijn drie broers bij zich ont
vangen.
Vermoedelijk zal de verklaring,
welke Baldwin vanmiddag zal afleg
gen, te 16 uur G.M.T., door de British
Broadcasting Corporation worden uit
gezonden.
De Lijster blijkt na het vertrek van Croydon
een schutting te hebben geraakt; tot nu
toe zijn geen technische storingen ontdekt.
pag. 3
In de Tweede Kamer is door verschillende
leden coördinatie van het verkeer bepleit.
pag. 3
Zaandam's burgemeester heeft per 8 Februari
a.s. ontslag gevraagd. pag- 3
Het aftreden van koning Edward schijnt
thans zeker te zijn pag. 4 en I
In het proces in Zwitserland tegen David
Frankfurter is 18 jaar gevangenisstraf ge-
eischt. pag 4.
Engeland en Frankrijk nemen het initiatief
tot bemiddeling in den Spaanschcn bur
geroorlog. pag. 4
De Haarlemsche raad heeft besloten, dat be
paalde winkels en café's op Oudejaarsavond
open mogen blijven. pag. 5
B. èn W. van Haarlem zijn tegen elke belas
tingverhooging, zij hebben een extra-bij-
droge van eenige tonnen uit het rijkswerk-
loosheidssubsidiefonds gevraagd. pag. 1
ARTIKELEN. ENZ.
R. P.: De ondergang van de „Lijster", pag. 1
1901: Feesten en huwelijksgeschenken.
pag. 4
J. B. Schuil: Pirandello gestorven. pag. 11
Amy Groskamp-ten Have: Een vrouw schrijft
X. PaS- 7
Voor de Vrouw pag. 10
H. D. Vertelling: De Gevangene. pag 7
De Burgerlijke Stand van Haarlem is opge
nomen op pag. 9.