Edward spreekt tot zijn Volk en de wereld. De Brug. Prijsverlaging H. KOSTER Voor de Stille Armen De Kerstinzameling. Edward verlaat zijn land A» 1 2 5 0 4 llvllo Het prinselijk huwelijk W. Alphenaar 54e Jaargang No. 16404 Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen Zaterdag 12 December 1938 HAARLEM S DAGBLAD Directie: F. W. PEEREBOOM en ROBERT PEEREBOOM- ABONNEMENTEN: per week 0.25, per maand ƒ1.10, per 3 maanden 13.25, franco per post ƒ3.55, losse nrs. ƒ0.06. Geïllustreerd Zondagsblad: per week ƒ0.05, p. maand ƒ0.22, p. 3 mnd. ƒ0.65, franco p. post f 0.72J4. UITGAVE LOURENS COSTER MAATSCHAPPIJ VOOR COURANT-UITGAVEN EN ALGEMEENE DRUKKERIJ N.V. Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12 Telefoon No»-: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600 Drukkerij: 10132,12713 Administratie: 10724, 14825 Postgiro 38810 Bijkantoor: Soendaplein 37, Haarlem-Noord, Telefoon 12230. Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM. ADVERTENTIëN 1—5 regels 1.75, elke regel meer f 0.35. Reclames ƒ0.60 per regel. Tarieven regelabonnementen op aanvraag. Vraag en aanbod 1—4 regels 0.60. elke regel meer 0.15. Onze Groentjes zie hoofd rubriek. Gratis Ongevallenverzekering voor betalende abonnés. Levenslange ongeschiktheid 600.-, Overlijden 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog ƒ400.-. Duim ƒ250.-, Wijsvinger f 150.-, Elke andere vinger 50.-, Arm- of Beenbreuk f 30.-, Idem voor Abonnés op het Geïllustreerd Zondagsblad: Levenslange ongeschiktheid ƒ2000.-, Overlijden ƒ600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog ƒ400-, Verlies Duim ƒ75.-, Verlies Wijsvinger 75.-. Verlies andere vinger ƒ30.-. Alles indien het gevolg van een ongeval en volgens gratis ten kantore van dit blad verkrijgbare voorwaarden. DIT NUMMER BESTAAT UIT ZESTIEN BLADZIJDEN HAARLEM, 12 December. Afscheid. Wie gisteravond den ex-Koning van Groot- Brlttannië, aangekondigd als His Royal High ness Prince Edward, zijn afscheidswoord tot zijn volken hebben hooren spreken zullen dat niet vergeten. Het waren aangrijpende en ont roerende woorden die de afgetreden Koning sprakaangrijpend en ontroerend vooral door hun eenvoud en zuivere menschelijkheid Er zijn tijden geweest, nog niet zoo lang ge leden, waarin men de Koningen placht te be nijden om hun macht, hun rijkdom, hun glorie. Die tijden zijn voorbij; de tegenwoordige mensch begrijpt dat slechts zeer enkelen in staat zijn een dergelijken last op de schouders te nemen en een dergelijke eenzaamheid te verduren: het is kil op de hoogste toppen. Daarom moet het velen als mij ontroerd heb ben toen de ex-Koning sprak: „Gij moet mij gelooven als ik u zeg, dat het mij onmogelijk is geweest den zwaren last der verantwoorde lijkheid te dragen en mijn plicht als Koning te vervullen zooals ik dat wensohte, zonder de hulp en den steun van de vrouw, die ik liefheb". En later uitte hij zich aldus over zijn broeder-en-opvolger: „Dit besluit is voor mij verlicht door de zekerheid, dat mijn broeder met zijn lange ervaring van de openbare be langen van dit land en met zijn edele eigen schappen in staat zou zijn, onverwijld mijn plaats in te nemen, zonder onderbreking of schade voor het leven en den voorspoed van het Rijk. Hij bezit den onvergelijkelijken ze gen, waarin zoovelen uwer zich verheugen doch die mij niet gegeven is: een gelukkig tehuis met zijn vrouw en kinderen". Allicht hebben zeer velen onder de millioe- nen, die naar dit afscheid luisterden, op het oogenblik waarop deze woorden geuit waren pas gevoeld welk een innerlijikeri strijd deze vorst gevoerd moet hebben. Zeker moet dat beseft zijn door de meeste vrouwen en onge twijfeld ook door die mannen, die zelf posities van groote verantwoording in hun beroeps leven befcleeden, die zich daarin ook wel eens alleen voelen al is hun top zooveel lager dan die eens Ko-nimgs en al trekt hun positie on eindig- minder aandacht omdat die ook zooveel minder beteekenis voor de gemeenschap heeft. Zij allen weten toch ook bij ondervinding hoe veel s'teun een gelukkig gezinsleven voor hen beteekent, of zou kunnen beteekenen. En wie eerlijk zijn tegenover zichzelf'hebben zich ze ker de vraag gesteld: had ik Edward's strijd kunnen voeren?.en had ik dien strijd kun nen volhouden ook nadat de vrouw die ik lief had mij ontzegd werd? Er is gezegd en geschreven dat nog nimmer een Engelsche Koning vrijwillig afstand van den troon heeft gedaan. Maar ook nog nimmer heeft een hunner in dergelijke eenzaamheid zijn hoogen post moeten innemen en wie En geland's'historie kent weet, hoe sommigen dier Koningen, in het verre verleden, zich te buiten zijn gegaan. De toon waarin deze afscheidsrede uitge sproken werd getuigde wellicht nog meer dan de woorden van den Strijd die Edward VIII te voeren had gehad. Hoe vaak heb ik vroeger, in mijn lange jaren als Londensch correspondent, den toenmaligen Prins van Wales, 1'enfant chéri van het Engelsche volk, „Prince Char ming" niet hooren spreken. Het was de oude stem die klonkmaar nu gekweld, gespan nen, met dé uiterste inspanning bedwongen, soms even brekend en een oogenblik later zich verheffend in een nieuwe concentratie van wilskracht. Alleen bij de bevrijdende woorden: „ik leg mijn last neer" Honk zij hel der. Met de grootste inspanning kwam het slot, het onherroepelijk laatste woord tot zijn volken van een man, die toch een kwart eeuw lang moedig zijn dienende taak had vervuld en in de laatste dagen nog bewezen, hoezeer hij de constitutie en de tradities van zijn Huis scrupuleus eerbiedigde en hoog hield: God bless you all. God save the King! Het was een diep tragisch oogenblik. Het moet het Engelsche volk wel diep ontroeren dezen Koning te verliezen, die 'n nobel mensch is, die zich in de dagen zijner grootste beproe ving tot het laatst toe gentleman heeft ge toond, zooals Baldwin dat tegenover 't Lager huis heeft getuigd en die nu tegenover het volk, dat hem immer zoo geestdriftig placht toe te juichen, zijn: „Ik kon het niet meer" moest uiten. De vele sportieve in cricket op gevoede Britten zullen hem de erkenning van „a good loser", een goed verliezer, geven. En dat zal uit hun mond een groote hulde zijn. Als mensch heeft hij wellicht een overwinning behaaldwie onzer acht zich gerechtigd de Waarheid daaromtrent uit te spreken? Ik herhaal dit: de hedendaagsche wereld is ontroerd door een, tragedie vol die~e mensche- lijkheid. Wellicht houdt zij een waarschuwing in in dezen tijd van materialisme, scepticisme, cynisme. Een koningsdroom der volken is ten einde. Moge des Konings droom thans haar vervul- I ïlng vinden. R. P. De brug aan den Moerdijk is thans geopend En trekt de aandacht in ons heele land Men kan per auto, fietsend, ja zelfs loopend, Als men dat wenscht nu naar den overkant. Bij d' opening is menig woord gesproken, En zeer terecht, het is een machtig werk, Het heeft er aan problemen niet ontbroken. Toch ligt de brug er trotsch en hecht en sterk. Wat in een beter tijd nog niet kon slagen. Dat speelde men nu klaar en deed het vlug, Men sloeg kordaat van deze crisisdagen Naar nieuwe welvaart weer een nieuwe brug. Het is een dure grap dit bruggen bouwen, Dat is een waarheid zonder tegenspraak, Maar zulk een uitgaaf mag ons niet berouwen, Al is het dan ook een millioenenzaak. Wanneer straks alle speeches zijn verstorven En iedereen het als normaal beschouwt. Dat het verkeer groot voordeel heeft verworven, Doordat die groote brug daar is gebouwd; Dan wordt toch zeker 't standpunt ingenomen: Wij zijn voor machtig werk van dezen aard, Geldlijk wel zwaar over de brug gekomen, Maar deze brug is toch zijn geld ook waard. P. GASUS. BELANGRIJKE DAMES-CONFECTIE CR. HOUTSTRAAT 19 - HAARLEM (Adv. Ingez. Med.) Belangrijke Mededeeling. Gezien het enorme aantal aanvragen geven wij dengene welke vóór de komende KERST DAGEN op het Radio-Distributienet wenscht te worden aangesloten, in beleefde overwe ging, hiervan vooral vroegtijdig kennis te geven. Dit geldt ook voor OUD- en NIEUW JAAR en de aanstaande NATIONALE FEES TEN ter gelegenheid van IIET HUWELIJK van H. K. H. PRINSES JULIANA en Z. D. H. PRINS BERNHARD. Als gevolg van het zich te laat opgeven moesten wij met St. Nicolaas reeds velen teleurstellen. RADIO DISTRIBUTIE BEDRIJVEN HAARLEM NIEUWE GRACHT 5 TELEFOON 10010 (Adv. Ingez. Med.) Vijfde verantwoording van bij ons blad binnengekomen giften. F. T. v. B. Jr. f 15; H. C. v. D. f 1; Mevr. N. H. M. P.-de V. f 5; van Paps f 1; van Japie f 0.25; Mevr. B f 2.50; fam. R. H. f 3.50; Mevr, S. v. S. f 2; v. E. f 2.50; Mevr. J. B. f 1; L. B. te Santpoort f 2; Mevr. K. te IJ. f 25; M. W. f 2.50; van H. en O. f 2.50; C. J. v. D. f 1.50; Bep B. f 0,10; fam. Bou f 3.50: H. J. f 10; Mi-. P. E. B. f 10; J. E. C. B. f 2.50; J. P. B. f 0,50; Mej. W. f 1; M. v. d. S. f 1.50; H. K. f 0.50; een 91-jarige f 0.50; Mej. T. de J. f 1; Mej. I. H. f 1; Mevr. A.-B. f 2.50; O. K. f 2; Mr. Th. A. W. f 10, P. B. f 2.50, N. f 1, M. H. V. G. f 3, Fam. D. f 1, Mej. M. f 1, N. N. f 2, Bridgepot f 4.53, N. N. f 2.50, Mevr. K. f 1, Mevr. B. f 1, S. v. L. f 5, Mevr. R. f 2.50, R. S. f 1, Fam. L. f 1, S. K. f 0.50, Mevr. H. K. f 2, J. W. K. f 1, N. N. f 5. Mej. C. V. H. K. f 2.50, Fam. G. te B. f i.50, N. M. f 1, G. van T. f 50, Fam. A. f 25, S. V. f 10, I. A. G.P. f 10, Mej. D. v. H. f 10, W. B. R. f 5. P. K. f 5, I. J. f 2.50, Mevr. J. f 2.50. H. A. R. v. d. L. f 2.50. J. M. W. f 2.50, W. R. f 2.50, O. K. f 2.50, N. B. S. f 2.50, Ir. J. A. W. f 2.50, mevr. J. M. V. f 2.50, Mej. W. H. f 2.50, Mej. C. C. J. K. f 2.50, Mevr. Wed. G. H. J. v. d. S. f 2.50. Mej. C. B. f 2, N. N. f 1.50, M. F. f 1.25, E. R. f 1, P. R. f 1. N. N. f 1. Mej. C. E. M. f 1. Sj. S.— S. f 1, Dr. K. f 25, Ph. K.—M. f 10. E. K. f 10, X.Y.Z. f 200, J. L. v. D. f 2.50. A. M. v. D. f 1, C. v. M. f 2.50, A. V. f 1, N. N. f 1, Mevr. v. d. K. f 1, D. H. f 5, fam. M. f 2.50, A. O. f 1, D. B. f 0.50, L. W. f 10, H. N. f 2.50. Mevr. d'E. f 2, fam. T. f 0.50, v. S. K. f 0.25. N. N. f 2. Totaal zijn thans bij ons ingekomen 424 gif ten tot een totaalbedrag van f 2241,56. Giften kunnen aan onze bureaux Groote Houtstraat 93 en Soendaplein 37 worden afge geven. Ook kunnen zij op onze girorekening (no. 38810) gestort worden onder vermelding „Voor de Stille Armen". Op rekening van het comité zijn nog gestort bij de Twentsche Bank- In opdracht van N. N. f 1. „De Prins" f 2, N. N. f 2.50. N. N. f 100. Voorts kwam bij het Comité binnen: Mevr. J. J. T. de B. f 10. Hilda Bongertman keert terug •s-GRAVt.M' T - De K L. M. deelt mede. dat Hilda Bongertman haar hoofd-stewardess, morgenochtend uit Londen terug zal keeren naar Schiphol en wel in gezelschap van Dr. Slotboom, den chef van den geneeskundigen dienst der K. L. M. De heer Schubach, de passagier, die in het- ziekenhuis te Purley wordt verpleegd, maakt het thans ook zeer goed. Het was mij onmogelijk, den zwaren last te dragen zonder de hulp en steun van de vrouw, die ik liefheb. Gisterenavond heeft prins Edward een radiorede uitgesproken, waarin hij afscheid nam van zijn volk. Ten langen leste kan ik dan persoonlijk eenige woorden spreken. Het heeft nooit in mijn bedoeling gelegen iets, wat dan ook, ver borgen te houden, maar tot nu toe was het mij constitutioneel niet mogelijk, te spreken. Eenige uren geleden heb ik mijn laatsten plicht als koning en keizer vervuld en nu ik door mijn broeder, den hertog van Vork, ben op gevolgd, moeten mijn eerste woorden een verklaring van trouw jegens hem zijn. Ik doe dat van ganscher harte. Gij allen kent de redenen, die mij er toe hebben gebracht, van den troon afstand te doen, doch ik wil, dat gij begrijpt, dat ik bij het nemen van mijn besluit het land en het rijk, dat ik als prins van Wales en den laatsten tijd als koning, vijf en twintig jaar heb trachten te dienen, niet uit het oog heb verloren. Doch gij moet mij gelooven, als ik U zeg, dat het mij onmogelijk is geweest den zwaren last der verantwoordelijkheid te dragen en mijn plichten als koning te vervullen, zóó als ik dat had willen doen, zonder de hulp en de steun van de vrouw, die ik liefheb. !k wil dat gij weet, dat de beslissing, die ik genomen heb, van mij en van mij alléén is. De andere persoon, die hier zoo nauw bij be trokken is, heeft tot het laatst getracht mij te bewegen, een anderen weg te kiezen. Ik heb dit belangrijkste besluit van mijn leven genomen, uitsluitend geleid door de gedachte, wat voor allen ten slotte het beste zou zijn. Dit besluit is mij lichter gemaakt door de zekerheid dat mijn broeder door zijn lange ervaring in de staatszaken van dit land en met zijn edele eigenschappen in staat zou zijn, mijn plaats onmiddellijk in te nemen, zonder onderbreking of schade voor het leven en den voor spoed van het Rijk. Hij geniet den onvergelijkelijken zegen, dien zoo- velen van U genieten en die mij niet gegeven was een gelukkig tehuis met vrouw en kinderen. Gedurende deze moeilijke dagen ben ik gesterkt door Hare Majesteit mijn moeder en door mijn familieleden. De ministers der kroon en met name de heer Baldwin hebben mij steeds met de grootste consideratie bejegend. Er heeft nooit een constitutioneel geschil bestaan tusschen hen en mij, noch tusschen mij en het parle ment. Door mijn vader opgevoed in de constitutioneele tradities, zou ik nooit hebben gedoogd, dat zich een kwestie van dien aard zou voordoen. Zoolang ik Prins van Wales was en later, toen ik den troon had bestegen, heb ik van alle groepen der bevolking, in elk deel van het Rijk, waar ik verbleef of reisde, de grootste genegenheid onder vonden. Ik ben daarvoor zeer dankbaar. Ik verlaat thans het openbare leven en leg mijn last neer. Wellicht zal er geruimen tijd verloopen, voor ik in mijn geboorteland terug keer, maar steeds zal het lot van het Britsche volk en van het Rijk mijn diepe belangstelling hebben en wanneer ik te eeniger tijd in de toekomst Zijne Majesteit den Koning van dienst kan zijn, zal ik niet in gebreke blijven. En nu wij allen een nieuwen koning hebben, wensch ik Hem en U, zijn volk, van ganscher harte geluk en voorspoed. God zegene U allen! GOD SAVE THE KING Het gaat gelukkig weer goed met de Kerst- inzameling voor de Stille Armen in Haarlem, Heemstede en Bloemendaal. Dat de bijdra gen der lezers van dit blad vandaag in totaal de tweeduizend gulden reeds overschrijden is er een goed bewijs van. Overigens be schouwen wij dit pas als het goede begin, dat iedere onderneming noodig heeft om het tot een mooi resultaat te brengen. En wij zien f 2000 niet als ..het halve werk"; wij vei*wach- ten meer. Al is het financieele totaal bij de vijfde verantwoording veelbelovend, het aan tal der gevers bewijst wel dat nog zeer velen hun bijdrage groot of klein kunnen af staan. 'Want wij twijfelen er geen oogenblik aan dat er duizenden lezers van dit blad zijn, tot wier hart de beproevingen van de Stille Armen spreken en wien het geenszins on verschillig laat dat een welslagen ran deze inzameling hun een blijde Kerstmis, een zonnestraal in hun donker bestaan, zou kun nen brengen. Welnu: wij herhalen ons beroep op de le zers. ons richtend tot al die menschen. En opnieuw vestigen wij de aandacht op de sti- muleerende waarde van een lange lijst. Die spoort altijd anderen aan om ook te geven. Wie niet meer uitstelt, meteen handelt, kan daarbij het prettige gevoel hebben dat zijn vlugheid de lengte van volgende lijsten helpt- beïnvloeden, en daarmee het totaal. Het kwartje, de gulden, het tientje nu gegeven zijn wellicht voor het eindresultaat tweemaal zooveel waard als overeenkomstige bijdragen een week later zullen zijn. Verleden jaar zijn ongeveer zeshonderd ge zinnen van Stille Armen door het Comité met een Kerstgave verblijd. Het aantal der genen. die geholpen moeten worden is nu grooter Dat hebben we al gemeld. Wij ho pen dan ook op een nog hoogere opbrengst dan verleden jaar. Tot dusver is het verloop der inzameling vrijwel gelijk aan dat van verleden jaar. Daarom dringen we aan op verhooging van het tempo en doen dat met opzet op den Zaterdag, omdat de vrije da gen voor zoovelen de gebruikelijke gelegen heid zijn om zulke dingen nu eens even in orde te maken. Aan onze kantoren Groote Houtstraat 93 en Soendaplein 37 en op ons gironummer 38810 zullen wij hun aller bijdragen voor dit doel, dat niemand onverschillig kan laten, zeer gaarne ontvangen. Hedenmorgen vroeg vertrokken (Men zie ook pag. 4) Hedenmorgen in de vroegte heeft ex-koning Edward Engeland verla ten. Volgens een Reuterbericlit uit Portsmouth bevindt hij zich, in tegen stelling met een elders in dit num mer opgenomen bericht, aan boord van den torpedojager „Fury". Het schip wordt niet geëscorteerd. Het is nog niet bekend, waarheen Edward zich zal begeven. De Britsche pers wenscht „Prins Edward" hedenochtend vaarwel en voegt hieraan toe. dat de rede, welke hij gisteravond heeft ge houden, misschien door meer personen is ge hoord, dan ooit eenige andere redevoering. Upton Sinclair over Edward's rede NEW YORK, 12 Dec. (Havas-A.N.P.) De bekende schrijver Upton Sinclair, die een neef is van mevrouw Simpson, verklaarde, dat de afscheidsrede van Edward een document van onschatbare historische en literaire waarde is De schrijver verwondert zich erover „dat een zoo flink en waardig man van den troon is Het woord is aan Wallis: leder een is te betlijdendie iets bezit, waarvoor hij offers kan brengen. Ir-a O k. dctckcaUes vmc Cenicale- VctwactnuiQ.. GROOTE HOUTSTRAAT 187 (Adv. ingez. Med.) De ondertrouw op 19 December Naai- wij vernemen zullen de Prinses en de Prins Zaterdag 19 dezer om half elf ten stadhuize aanteekenen. Het jonge paar zal zich zonder eenig vertoon, per auto, en zonder gevolg, naar het stadhuis begeven. Voor het Nationaal Huwelijksgeschenk. Elfde verantwoording van bij ons blad inge komen giften. Mevr. C. L. v. K. f 0,50Mevr. M.—L. v. K. f 0,50; Mevr. J. C. f 1: P. T. f2; E. de H. 'f 1; B. de II. f 1; C. K. f-1; G. H. f 1; A. J. de Z. f 1; G. C. f0,50; F. B. fl: C. D. f 1; fam. N. B. f 0,50; R. V. f 1; H. de B. f 1; Mej. K. f 1; Twee dames N. N. f2; Mevr. J. E. W. de R.M. f 1; Jans en Miek f0,50; A. R. fl; Mej. G. f 0,25; Mej. A. W. f2; J. K. f 0.50; W. H. f 0,50; S. R. P.—C. O. f 0,50; A. C. B. f0,50; fam. B. R. H. f 1,50; Mevr. M. fl; v. E. f 1; L. B. te Santpoort f0.50; N.N. f 0.25; van H.—O. f 0.50; fam. Bou f 1; B. en W. f 2,50; J. E. C. B. f 0,50; Mevr. A.—B. f2,50; N. G. fl; J. H. v. B. f 1; Mevr. K. f 1; Mevr. B. fl; fam. M. f0,50. UT HANDEL BOUW REPARATIËN Kruisweg 49 - Haarlem (Adv. Ingez. Med.) KRINGCOMMISSARIS ROODE KRUIS. Bij K.B. is opnieuw voor den tijd van vijf jaren benoemd tot Kringcommissaris van het Nederlandsche Roode Kruis in den kring Noord-Holland-Zuid de heer dr. A. A. G. Land3 MM BE&cfo&tUkste De afgetreden Koning van Engeland heeft Vrijdagavond een afscheidswoord door de radio gesproken. pag. 1 Engeland's nieuwe vorst zal heden als Geor ge VI worden uitgeroepen. pag. 4 Spaansche nationalistenleiders wensclien geen bemiddeling. pag. 4 De S. D. A. P. heeft zich in de Tweede Kamer voor een zekere versterking der weermacht verklaard. pag. 3 In Indië is over 1936 een groot exportover schot. pag. 3 7 Februari 1901: Het huwelijk der Koningin ingezegend. pag. 3 De herziening der Grondwet zou reeds in Ja nuari door de Tweede Kamer behandeld worden. pag. 3 In 1937 zal te Haarlem een groot aantal wer ken tot een bedrag van minstens 614 ton worden uitgevoerd. pag. 5. Tandem-puzzle voor het misdeelde kind. pag. 2 H.M. de Koningin heeft heden de Moerdijk- brug opengesteld. pag. 3 Jkvr. C. C. Ph. van der Wyck te Haarlem wordt 14 December 70 jaar. pag. 5 Het ledenconcert van de II. O- V. was gisteren gewijd aan een herdenking van Franz Liszt. pag 15 Bioscopen pag. 8 ARTIKELEN, ENZ. R. P.: Afscheid. pag. 1 Graaf Sforza: Europa in 1936. pag. 4 Financieele Kroniek: Conjunctuursbeheer- sching in de V. S. pag. 9 J. H. de Bois: Litteraire kantteekeningen. pag. 8 W. A. P. Smit: Hoe 's Gravenhage Hofstad werd. pag. 7 Van onzen Weensclien correspondent1 **en „Wonderput" in Zuid-SIavië". *v»t 7 Dr. M. Euwe: Hastings trekt de aanda-ht. pag. 6 Amy Groskamp-ten Have: Een vrouw schrijft pag 5 Jules Kammeijer: Blijft Fit. pag. 7 H. D. Vertelling: De Brieven. pag. 7 De Burgerlijke Stand van Haarlem is opge nomen op pag. 13.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1936 | | pagina 1