Defensiekosten stijgen sterk.
Per jaar f 45 millioen meer noodig geacht.
Haarlem's Kunstbezit.
Man te Amsterdam
doodgestoken.
Ned. Bank krijgt goud
terug.
Amsterdam krijgt
Wereldtentoonstelling.
WOENSDAG 16 DECEMBER 1936
H A A R L E M'S DAGBLAD
3
TWEEDE KAA'lr.R
J. i. C. van ilijk (A.RJ
Unkooy tC P-H.»
Meer dienstplichtigen tevens
Minister Colijn wil echter
realist blijven.
DEN HAAG Dinsdag.
Ware cmze weermacht-sterkte evenredig aan
het aantal spreeklustige afgevaardigden bij
Hoofdstuk VIII, dan zou er hier bepaald aan
leiding tot de klacht van overbewapening
zijn.
Maar daarvan is. b.v. als men den a.-r
oud-Minister van Oor
log v. D ij k hoort,
geen sprake. Volgens
hem zijn leger en
vloot aan bloedar
moede gaan lijden,
terwijl, naar de Mi
nister ook erkent, bo
vendien zoowel aan
de paraatheid als
aan de toerusting van
de luchtmacht veel
ontbreekt.
In de gegeven in
ternationale verhou
dingen bleek verster
king van onze weermacht noodzakelijk. Uit
breiding van het contingent en verlenging
van den eersten oefentijd zijn onontbeerlijk;
dit laatste tevens met het oog op versterking
der grensbewaking ten einde o.a. aan verras
singen het hoofd te kunnen bieden.
In tegenstelling met verschillende andere
sprekers achtte de heer v. Dijk de kruisers
„Java" en „Sumatra", dank zij hun moder-
niseeriiig, heel bruikbare schepen. Overigens
betreurde hij het, dat de Minister met betrek
king tot het kruiser-vraagstuk nog niet zijn
definitief standpunt bepaald heeft. Het aan
tal zeevliegtuigen wenscht deze afgevaardig
de van 60 op 72 gebracht te zien.
Ir. Albarda had met zijn jongste rede ge
toond thans voor de nuchtere werkelijkheid
der feiten niet langer blind te zijn, maar hij
dorst de consequenties hieruit nog niet te
trekken, wat wel eens de zooveelsbe vergis
sing van den leider der SD.A.P. kan zijn.
De heer Wijnkoop (connm.) trok nogal
wat aandacht en
oogstte veel lachsuc
ces toen hij betoog
de, dat zijn partij
een katholiek-socia
listisch kabinet heel
goed zou vinden en
zou willen steunen,
wanneer een derge
lijk blok zou dienen
ter bestrijding van 't
fascisme. Daartegen
moet zi. ook het le
ger aangewend wor
den, maar deze ver
dediging der idemocra
tie behoort te geschieden niet met het geld
der arbeiders, maar met dat van de rijken.
De communisten zijn voor collectieve veilig
heid, mits aldus aangewend, dait de vrede
niet doorbroken wordt.
Als de iheer Wijnkoop zich keert tegen de
N.S.B., die z.i. hier de voorhoede wil vormen
van een vreemde mogendheid, vraagt Mr.
D u y s (partijloos) per interruptie den voor
zitter of deze dit zoo maar toelaat, waarop
Mr. Aalberse den ex-sociaal-democraat
verzoekt de orde-bandhaving maar aan hem,
den President, over te laten.
De communistische woordvoerder legde
tenslotte den nadruk op de dreigende ge
varen voor Indië waartegen energieke maat
regelen noodig zijn.
De heer v. Poll (r.-k.) zette o.m. uiteen,
dat na overdrijving,
vroeger in de rich
ting van te weinig
voor de weermacht te
willen 'doen sommigen
(zooals b.v. Mr. Wen-
delaar) aiu naar den
anderen kant door
slaan en de waarde
van wat wij aan de-
fenslemiddeien in In
dië hebben onder
schatten.
Daar zijn we b.v.
op het gebied van de ViSSftSS1
vliegtuigen beter uit
gerust dan Japan. Bo
vendien verkeert dit land in deze nadeelige
positie, dat het zoo ver verwijderd ligt van
Nederlandsch-Indië, wat voor luchtaanvallen
een groote belemmering vormt, terwijl een
zeemacht geenszins zoo maar een, twee. drie
in Indië zou kunnen komen om Ihaar slag te
slaan.
De heer Snee vliet (revol. soc.) wijdde
het. grootste deel van zijn rede aan een po
litiek vechtpartijtje tegen de principieel van
standpunt veranderd zijnde sociaal-demo
craten en Stalinisten aanduiding voor de
communistische fractie
De heer v. Kempen (lib.) kon in het
nieuwe plan, dat nu ter tafel lgt, geen voor
stellen tot versterking, doch alleen een in
perking van verzwak
king zien. Met een be
roep op zijn langdurige
Indische ervaring acht
deze afgevaardigde
bovenal zee vliegtuigen
voor een snel ver
plaatsbare weermacht
(en daaraan heeft In
dië juist behoefte) te
verkiezen boven land-
vliegtuigen. Ook wat
de kosten betreft valt
voor uitbreiding met
O. i. tSA Keiapen dit materiaal alles te
zeggen.
Eer Minister Colijn in de avondvergadering
aan het woord kon komen, lieten zich nog
verschillende afgevaardigden hooren.
De Minister besprak eerst eenige kleinere
puntjes o.m. wees hij er Mr. Westerman op, dat
de N. S. B. ware zij aan het bewind, zeker
niet. zulk een houding zou aannemen tegen
over hen, die het gezag belachelijk willen ma
ken, als de huidige regeering tegenover der
gelijke lieden iN. S. B.-ers) doet.
Van uitsluiting van het capitulantenstelsel
voor sociaal democraten zal geen sprake zijn.
Op die manier immers zou de voor Defensie
geldende uitsluiting ook tot andere departe
menten worden uitgebreid en dat ware on
billijk.
Na een blik te hebben geworpen op hetgeen
men vroeger wel en niet voor defensie meende
te moeten doen, kwam de Minister aan het
heden, dat weer eens 'n periode van een
„razenden bewapeningswedloop" laat zien te
midden van een wereld vol wantrouwen en
spanningen.
Een en ander noopt Nederland onder aan
vaarding der feiten in 1936 liefst 37 millioen
meer voor defensie uit te geven dan in 1935,
terwijl voor 1937 46 millioen meer zijn aan
gevraagd dan voor 1936.
Het is aldus Dr. Colijn onze plicht de
noodige maatregelen te treffen ten einde bin
nen het bereik van ons kunnen te voorkomen,
dat we meegesleept worden in een ramp van
ongekenden omvang. Wij dienen er voor te
zorgen, dat onze weerkracht voldoende is om
een lichtvaardigen aanval op ons grondge
bied te voorkomen. Tevens moet ons defensie
apparaat genoegzame beteekenis hebben, op
dat we de hulp van anderen waardig zullen
worden geacht. In dit verband gaf de Minister
te verstaan vooralsnog waarde aan de collec
tieve veiligheid te hechten, al wees hij er te
gelijkertijd op, dat deze minder gaat betee-
kenen naarmate de medewerking van ande
ren afneemt, wat dan ook meteen meer lasten
oplegt. Zoodat er wel eens 'n oogenblik zou
kunnen aanbreken, waarop de nadeelen de
voordeelen van de collectieve veiligheid zou
den overtreffen.
Minister Colijn bleek realist genoeg om zich
te keeren tegen 't standpunt-Wendelaar, dat
eenvoudig hierop neerkomt, dat de vraag of
we bepaalde defensie-uitgaven wel kunnen
bekostigen, niet ter zake zou zijn. De bewinds
man achter de groene tafel deelt die stelling
met. Wij mogen, zoo zeide hij, niet alles ach
terstellen bij militaire voorzieningen. De Re
geering is hiertoe niet bereid. Vandaar b.v.
dat er van onderzeeërs voor de Nederlandsche
kustverdediging geen sprake kan zijn.
Het vlootplan, dat thans wordt voorgesteld
zal jaarlijks 22 a 23 millioen meer kosten dan
nu voor de Marine is uitgetrokken. Hierin ligt
meteen voldoende antwoord opgesloten op de
vraag of er wel genoeg gedaan wordt voor de
maritieme verdediging van Indië.
Dr. Colijn zette vervolgens nader uiteen
waarom snellere bouw van het nieuwe vloot-
materiaal niet goed mogelijk is en wees er
voorts op, dat eerst in 1942, 1943 over ver
vanging van de „Java" en de „Sumatra" ge
sproken hoeft te worden. Voor zijn persoon
lijke meening zullen we echter in den archi
pel wel degelijk kruisers noodig blijven heb
ben. Aan land-vliegtuigen geeft hij de voor
keur boven zeevliegtuigen, die niet kunnen
opereeren buiten verband met de vloot.
Het belangrijkste uit 's Ministers rede was
ongetwijfel zijn mededeeling, dat z.i. het con
tingent zeker voor de eerste 15 jaar
van 19000 op eventjes 32000 man gebracht
zal moeten worden. Om de lichtingen te
houden op de hoogte der mobilisatie-organi
satie moet de bestaande lichting reeds ver
hoogd met 5000 man worden. Bovendien zijn
1500 man extra noodig met 't oog op de nieu
we wapens (luohtartillerie, infanteriegeschut
enz.) Maar daarmee zou gedurende 15 jaar
die organisatie der nieuwe wapens in mobili
satie-tijd onvolledig zijn. Om hierin nu bin
nen enkele jaren te voorzien, dient de lichting
nog eens met 1000 man uitgebreid, die dan na 15
jaar weer van 't contingent afgevoerd zouden
kunnen worden, Ook zou men 't aantal lich
tingen kunnen verminderen, b.v. tot 12. Aan
't slot zijner rede kondigde Minister Colijn
aan, dat hij voor de verkiezingen zijn plan
nen (o.m. ten aanzien van den eersten oefen
tijd) gereed hoopt te hebben en te puiblicee-
ren, terwijl hij dan eveneens de kosten
ruwweg geschat zullen die wel op 45 millioen
per jaar meer neerkomen hoopt bekend te
maken. Voorlichting der kiezers omtrent dit
alles, eer ze ter stembus trekken achtte de
Minister zedelijk geboden.
Behalve Hoofdstuk VIII en de versterking
der Indische Marine, waarover Woensdag ge
stemd zal worden, gingen de overige begroo-
tingsontwerpen er glad door evenals „Kolo
niën".
Met het verdwijnen van het Museum-Van
Stolk in de Jansstraat is Haarlem één der
beide openbare verzamelingen waarin zich
vroeg-Nederlandsche plastiek bevond, kwijt
geraakt. De andere, het Bisschoppelijk Mu
seum aan de overzijde in dezelfde straat, bleef
over, en is rijk aan mooie en typische over
blijfselen dier zeldzaam geworden kunstsoort.
Het is met dat vroege beeldhouwwerk zóó
gesteld, dat het niet-kunsthistorisch onder
legde publiek er een beetje onwennig tegen
over staat. Een schilderij of teekening is voor
dat publiek veel gemakkelijker te waardeeren;
men kent bijna altijd met vrij groote zeker
heid den maker er van, door veel spreken en
schrijven over schilderkunst zijn haar uitingen J
ons vertrouwd geraakt, terwijl voor het „zien"
van plastische kunstwerken, die training ont
breekt. Laten wij nu maar, ter gedeeltelijke
verklaring, dadelijk met de deur in huis vallen
en verklappen dat men, zelfs in de wereld der
kunstgeleerden, over die materie nog macr zeer
zuinig met absolute zekerheden werken kan.
Hoe vroeger het werk waarschijnlijk ontstaan
is, des te minder weet men van zijn oorsprong.
De makers hebben er hun naam niet opgezet,
oorkonden over die vroege kunstenaars zijn in
de laatste jaren slechts bij stukjes en beetjes
opgediept en om dien oorsprong bij benade
ring te bepalen moet men zich vergenoegen
met het aanduiden van geheele landstreken,
waarvan men weet. dat de beeldindustrie er
beoefend is.
Die beeldhouwkunst van het vroege tijdperk
der Nederlandsche geschiedenis heeft, dat kan
men wel zeggen, in hoofdzaak in dienst der
kerk gearbeid. Afgezien van enkele latere graf
monumenten zijn het meerendeels voorstellin
gen van heiligen en hun historiën, voorstel
lingen van Maria en Christus ook, die als kerk-
versiering en opwekking tot piëteit hebben
dienst gedaan. Meerendeels in hout uitge
voerd, is veel daarvan verloren gegaan of uit
zijn verband gerukt in den loop der tijden. En
waar bij een enkel overgebleven fragment uit
allervroegsten tijd, als bij het steenen relief
uit de Egmondsche abdij, dat uit de twaalfde
eeuw moet zijn, en in het Rijksmuseum be
waard wordt, een bepaalde voorstelling ver-
Een ander gewond.
In een woning aan de Bootstraat te Am
sterdam hebben Dinsdagmiddag een 32-ja
rige bloemenkoopman en een 51-jarige ha
venarbeider ruzie gekregen, welke door een
handgemeen is gevolgd. Volgens de verkla
ringen van den havenarbeider waren de
mannen bij elkaar gekomen om een bespre
king te hebben Het gesprek kreeg tenslotte
een vijandelijk karakter, waarbij de bloe
menkoopman, volgens de verklaringen van
den havenarbeider een mes zou hebben ge
trokken en zijn tegenstander zou hebben
gestoken. Deze zou daarop uit noodweer ook
een mes hebben gegrepen en daarmee den
bloemenkoopman in hoofd èn borst hebben
gesboken. Deze laatste werd zoo zwaar ge
wond, dat hij korten tijd later is overleden.
De havenarbeider is door de politie in arrest
gesteld. Hij verklaarde, dat hij de geschei
den man is van de vrouw, die tot voor kort
bij zijn tegenstander in de Bootstraat heeft
gewoond, doch nu in het ziekenhuis ligt. Bei
de mannen hadden afgesproken bij elkaar
te komen om te spreken over de kinderen
van de gescheiden vrouw.
Uitvoer-percentages voor
rubber gewijzigd.
In zijn Dinsdag gehouden vergadering
heeft het International Rubber Regulation
Committee zijn beslissing herzien, welke werd
aangekondigd in het communiqué van 27
October j.l. en de volgende gewijzigde per
centages van de basis-quota vastgesteld als
toelaatbaren uitvoer voor 1937:
Voor de maanden Januari, Februari
en Maart: 75 pet., voor de maanden
April, Mei en Juni: 80 pet.
Het comittee kan, op grond van de bepa
lingen van het restrictie-schema zijn beslis
sing inzake de toelaatbare uitvoer-hoeveel
heid van tijd tot tijd herzien, indien dit naar
de meening van het committee om de een
of andere reden wenschelijk zou zijn.
De eerstvolgende vergadering is thans vast
gesteld op 26 Januari.
Van hef Egalisatiefonds.
De goudvoorraad van de Neder
landsche Bank is volgens den per
14 dezer opgemaalcten weekstaat der
Ned. Bank toegenomen van f 569.8
millioen tot f 669.5 millioen, een ver
meerdering dus van bijna f 100 mil
lioen.
Zeer waarschijnlijk zal deze toe
neming wel een gevolg zijn van een
transactie met het op 30 September
j.l. ingestelde Egalisatiefonds, dat
met een werkkapitaal van f 100 mil
lioen is begonnen.
lllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllM
geen
Commissie geeft haar
plannen op.
In eerste 8 jaar volgens verdrag nog
niet aan de beurt.
Een halve eeuw geleden
Naar wij vernemen heeft de commissie
welke de mogelijkheid van het houden van
een tentoonstelling te Amsterdam in een der
eerstvolgende jaren heeft onderzocht, zich
ervan vergewist, of de regeering na de be
kende motie in de Tweede Kamer, bereid is
tót het verleenen van een subsidie om de
reeds ontworpen plannen aan welke het ge
meentebestuur van Amsterdam krachtigen
steun toezegde, tot verwezenlijking te bren
gen. Naar aan de commissie bleek, kan echter
de ministerraad geen vrijheid vinden aan
het verlangen van de meerderheid der Tweede
Kamer tegemoet te komen. Wel is door den
minister van handel, die zich persoonlijk
moeite heeft gegeven om wegen te vinden
teneinde de plannen tot uitvoering te bren
gen, op de mogelijkheid gewezen om langs
particulieren weg middelen bijeen te bren
gen, maar de commissie acht het uitgesloten
om van uitsluitend particuliere zijde de daar
voor vereischte gelden te verkrijgen.
Intusschen is aan de commissie dui
delijk geworden, dat, wat een inter
nationale tentoonstelling aangaat,
in verband met de bepalingen van het
internationale tentoonstellingsver
drag Parijs 1928 thans de tijd voorbij
is om nog met kans op succes aan te
dringen op toelating van Nederland
tot het houden van een internatio
nale tentoonstelling binnen de eerste
8 jaren. Mitsdien heeft de commis
sie, tot haar leedwezen, moeten beslui
ten de plannen op te geven.
PROF. TELDERS BENOEMD TOT GEWOON
HOOGLEERAAR.
Bij K.B. van 14 December 1936 is
benoemd tot gewoon hoogleeraar in
de faculteit der rechtsgeleerdheid aan
de rijksuniversiteit te Leiden, om on
derwijs te geven in de volkenkunde
en de inleiding tot de rechtsweten
schap: mr. B. M. Telders, thans
buitengewoon hoogleeraar.
PROF. RÜMKE BENOEMD TOT GEWOON
HOOGLEER AAR.
Bij K.B. van 14 December 1936 is
benoemd tot gewoon hoogleeraar in
de faculteit der geneeskunde aan de
Rijksuniversiteit te Utrecht, om on
derwijs te geven in de psychiatrie:
dr. H. C. Rümke, conservator in de
ontwikkelingspsychologie aan deze
universiteit.
Politiehond aan vorstelijk
bruidspaar aangeboden.
Op voorstel van het hoofdbestuur van de
Kon. Ned. Politiehondvereeniging, werd in de
algemeene vergadering, te Utrecht gehouden,
onder davex-end applaus besloten, aan het vor
stelijk bruidspaar, als eerbiedige hulde der
vereeniging, aan te bieden een volledig afge
richten politiehond.
Daarvoor werd gekozen de bouvier „Dona"
van den heer J. Semler te Eindhoven, welke
op de jaarlijksche keuring, dit jaar, het hoogst
aantal punten behaalde en daardoor verwierf
de groote zilveren medaille, beschikbaar ge
steld door H.M. de Koningin, beschermvrouwe
dezer vereeniging, voor den hond welke het
hoogst geplaatst werd bij de keuring van
politiehonden in 1936 door de Kon. Ned. Politie
hondvereeniging gehouden.
Het hoofdbestuur heeft namens Prinses Ju
liana bereids bericht ontvangen, dat het ge
schenk gaarne zal worden aanvaard.
moed mag worden, is die toch door dienzelf
den Tijd zoodanig aangetast, dat het aesthe-
tisch genot dat er van kon uitgaan danig ver
mindert. Met de latere houtplastiek staat het
geval anders. Van het beeld van den heiligen
Franciscus. dat hierbij wordt afgebeeld en dat
door de geleerden thans als werk uit 1480 on
geveer wordt aangeduid, kan men. ook zonder
verdere bekommernis om den maker, aesthe-
tisch genieten om den sterken eenvoud waar
mee plooien van overkleed en mantel verbeeld
zijn. om den simpelen ernst die in de uitdruk
king van den kop is gelegd.
Maar die aangegeven periode van het ont
staan, het laatst der vijftiende eeuw. is nog
steeds éen, die omtrent de persoon van den
maker geen licht verschaft. Pas in het begin
der zestiende eeuw komt er een naam van een
kunstenaar de materie verlevendigen, doordat
hij zijn tee ken aan zijn werk hecht en men
uit oorkonden weet, met wien men te doen
heeft, dat is dan een zekere Van der Borgh,
die door zijn arbeid aan den Utreehtschen
Dom bekend is. Maar die naam staat nog vrij
wel alleen in de kunsthistorie. Wel is door de I
geleerden langzamerhand hier en daar ge
schift en zijn bepaalde beelden en groepen aan|
één en denzelfden maker toegeschreven, maar
daar moest het voorloopig toch bij blijven. Zoo
spreekt men bijvoorbeeld van den Meester van
Joachim en Anna, zooals men in de prent
kunst spreekt van den Meester met de bande
rollen, enz. enz. Het blijven natuurlijk sup
posities. veronderstellingen, die een ander
weer betwisten kan, zoolang geen historische
documenten de zaak zeker stellen, maar al
schiftend krijgt men op die wijze toch een
zekere ordening in den chaos.
Hoe wankel die vroege kunsthistorie nog ter
been is wordt wel bewezen door het feit. dat
Claus Sluter, dien men tot voor kort nog met
nationalen trots als den eersten belangrijken
grooten artist der Noord Hollandsche beeld
houwers beschouwde (hij zou uit Hattem bij
Zwolle geboortig zijn) misschien heelemaal
;een Noord-Nederlander geweest is.
De beeldindustrie van vóór 1500, bloeit en
dat staat tenminste vast in de Maasvallei en
het aangrenzende Rijnland. Men kan zich een
lijn denken, die bij Venlo begint en langs
Maastricht, Luik. Dinant loopt met vertakkin
gen tot in Holland en Vlaanderen (zie Devigne
La sculpture Mosane, 1932). Parallel daarmee
de Rijnsche plastiek uit de buurt van Keulen
vooral, met vertakkingen weer verder Duitsch-
land in. Beeldsnijders van beide groepen, trek
ken over en weer om arbeid te vinden en op
drachten uit te voeren. Zoodat aanvankelijk
typeerende kenmerken zich met die van de
buren gaan vermengen althans waarschijn
lijk kan men dat zoo zien. Nu zal zelfs de leek
begrijpen, hoe moeilijk het wordt zelfs een be
paald groepsverband te ontdekken en staande
te houden. De kunsthistorie is hier nog pas
aan den aanvang van een arbeid, die in ieder
geval hoogst belangwekkend is. En die voor de
Haarlemmers misschien nog onverwachte re
sultaten kan opleveren. Volgens Prof. Vogel
sang is het namelijk niet onmogelijk, dat één
dier vele vertakkingen, een zeer speciaal en
eigenaardig karakter heeft aangenomen, waar
van men de sporen in de buurt van Haar
lem te zoeken zal hebben. Nu. op deze wijze ook
ons lokaal-patriotisme in het geding kan ko
men, zullen onze stadgenooten misschien eer
der eens naar de Jansstraat wandelen en er
zich voorloopig vast, in de bijzondere dingen
daar, oriënteeren. Hetgeen steeds de moeite"'
loont.
J. H. DE BOIS
Uil Haarlem's Dagblad van I
16 December
De campagne van de suikerfabriek
„Holland" te Houtrijk en Polanen
(Halfweg), zal over 14 dagen geëindigd
zijn. De aanvoer ter verwerking bedroeg
ongeveer 14 millioen kilogrammen bie
ten, welke meerendeels uit de omliggen
de polders werden gedolven.
Griep in garnizoen te
Amersfoort.
Een derde deel der militairen aangetast.
Het aantal der te Amersfoort, in gar
nizoen liggende militairen, die aan
griep lijden, neemt dagelijks toe. On
geveer een derde deel van hen, die
onder de wapenen zijn, is ongesteld.
Ernstige gevallen hebben zich tot
dusver evenwel niet voorgedaan.
Niet alleen de gymnastiek- en
schermzalen in de kazernes, doch oók
diverse z.g. schoollokalen zijn als
noodziekenzaal ingericht. Ook worden
veel dienstplichtigen in het hospitaal
en thuis verpleegd.
Grijsaard bij aanrijding
gedood.
Weifelde bij het oversteken.
Dinsdagavond omstreeks zeven uur is in de
Spanjaardslaan te Leeuwarden de 87-jarige
heer Cremer. oud-hoofd eener school, doordat
deze aarzelde bij het oversteken, door een
auto aangereden. De heer C. werd door den
bumper gegrepen, kwam met het hoofd op
den motorkap terecht viel daarna tegen den
grond. Met een schedelbasisbreuk en enkele
wonden aan het hoofd werd het slachtoffer
opgenomen en naar het Diaconessenhuis ver
voerd, waar hij, zonder tot bewustzijn te zijn
gekomen, is overleden.
Duitsche Sportvliegtuigen
maken noodlandingen in ons
land.
Eén te Ootmarsum en één te Arnhem.
Dinsdagmiddag moest de Duitsche sport-
vliegen Jocan van de vliegschool te Detmold
met zijn toestel, gemerkt D.E.-A.L.Y. in de
nabijheid van de lichtmast, welke te Ootmar
sum is opgesteld in de vliegroute naar Han
nover, een noodlanding maken. Bij de poging
om het toestel veilig op den grond te zetten,
kwam het in aanraking met een paal, waar
door de kop van het vliegtuig zich in den
grond boorde en de schroef brak. De bestuur
der kwam er zonder letsel af.
De politie te Denekamp nam den vlieger
een verhoor af. waarbij hij verklaarde, door
het slechte zicht gedwongen te zijn tot lan
den. De vlieger dacht in de nabijheid van
de lichtmast te Brandlecht op Duitsch grond
gebied te zijn. Het toestel is onder bewaking
gesteld.
Ook een noodlanding nabij Arnhem.
Dinsdagmiddag omstreeks vijf uur heeft
een Duitsche sportvlieger van de vliegschool
te Oldenburg met zijn eenmotorige tweedek
ker, gemerkt D.-A.R.E. 212 aan de overzijde
van de Rijnbrug te Arnhem nabij het De
Monchy-monument een goed geslaagde nood
landing gemaakt, De vlieger was den koers
kwijtgeraakt. Het toestel is onder bewaking
van de politie gesteld.
De ramp van de „Lijster".
Coroner stelt een onderzoek in.
Slachtoffers hebben niet geleden.
LONDEN 15 Dec. (Reuter). Dinsdag
morgen is te Bandon Hill (Surrey) een onder
zoek van den coroner geopend naar de ramp
van de „Lijster", waarbij in totaal 15 personen
om het leven zijn gekomen. De coroner ver
klaarde dat hij zich voorstelde vandaag uit
sluitend formeele getuigenverklaringen te
vragen, waarna het onderzoek verdaagd zou
worden in afwachting van het resultaat van
het door deskundigen ondernomen onderzoek.
Dr. Lancaster, die als ooggetuige verklarin
gen aflegde, besloot zijn uiteenzettingen met
te zeggen, dat een aantal van zijn medebewo
ners op den heuvelrug aandrang op hem heb
ben uitgeoefend te verklaren, dat zoolang het
vliegveld in zijn huidige ligging blijft er maat
regelen genomen moeten worden tot dwingen
de beperking, afgescheiden van de wenschen
van passagiers en piloten, waardoor voorko
men zou kunnen worden, dat vliegtuigen star
ten onder omstandigheden, die gekenmerkt
worden door een onmiskenbaar slecht zicht.
De door dr. Lancaster genoemde heuvelrug
is de plaats waar de ramp van de „Lijster"
zich heeft voorgedaan.
De politiedokter Gardner verklaarde vervol
gens. dat alle passagiers ernstige brandwonden
hadden gekregen aan armen en beenen. maar
dat de lichamen, gedeeltelijk beschermd door
de kleeren. minder verbrand waren. Het bloed
der slachtoffers was. naar getuige heeft ge
constateerd. tot 70 procent verzadigd met
koolmonoxyde-gas. De bewusteloosheid ten
gevolge van dit gas, trad waarschijnlijk bin
nen enkele seconden op en in dit verband is
het opmerkelijk, dat na het ongeluk van nie
mand der inzittenden eenig geluid gehoord is.
De coroner verklaarde, alvorens het onder
zoek te verdagen, tot 12 Januari a.s., er zeker
van te zijn dat allen zich bij hem zouden aan
sluiten, wanneer hij uiting gaf aan zijn diep
ste en meest oprechte sympathie met de per
sonen en landen, die op zoo plotselinge en
droeve wijze een verlies hadden geleden. Er
ligt echter eenige troost in de wetenschap,
dat deze kostbare levens verloren zijn gegaan
zonder dat de slachtoffers geleden hebben.
De aanwezige vertegenwoordiger van de
K.L.M. de heer I Aler sloot zich aan bij de
woorden van den coroner.
Bij de sluiting der zitting speelde zich nog
een ontroerende scène af. toen aan de verwan
ten en vertegenwoordigers der slachtoffers de
persoonlijke eigendommen der omgekomenen
welke uit het wrak gered waren, overhandigd
werden.
