Talrijke dooden op den weg.
vHAAR:
BREEMEN
EEN KOOI
IS )OL
KOLEN VAN
ZIJN IDEAAL
DE SPROOKJESSTAD AAN DE ZAAN.
MAANDAG 28 DECEMBER 1936
H A A R Tl E M'S DS'GBCAD
Twee auto's te water geraakt.
Ernstige botsing
op
onbewaakten overweg.
Het is dezen keer wel een heel
droeve lijst van hen, die op den weg
den dood hebben gevonden. Zij telt
negen namen, negen menschen, wier
levensdraad ontijdig is afgesneden.
Zondagmiddag omstreeks half een is een
personenauto, waarin vier personen gezeten
waren, bestuurd door den heer K. Rubingh
uit Stadskanaal, nabij de Gasselternijeveen-
schebocht in het kanaal gereden.
De bestuurder moest uitwijken voor eenige
kinderen, die op den weg aan het spelen wa
ren. De wagen slipte, kantelde en kwam in
het kanaal terecht. Direct was hulp ter
plaatse en men slaagde er in drie der inzit
tenden, den heer Moesker, diens eoJhtigenoote
en den heer Bartels, allen uit Stadskanaal,
spoedig op het droge te brengen. Zij waren
echter zoodanig geschrokken, dat zij verga
ten mede te deelen, dat de bestuurder, de
heer Rubingh, nog in den wagen zat. Deze
is, ongeveer een half uur later, toen men
den wagen opgehaald had, levenloos achter
het stuur vandaan gehaald.
Onbesuisde jongeman ver
oorzaakt auto-ongeluk.
Zondagmorgen omstreeks kwart over tien
reed op den Schaesbergerwe.g te Schaesberg
de 17-jarige S. uit Heerlen, anet de auto van
zijn vader met een vaart van naar schat
ting 60 tot 70 K.M. naar Heerlen. Toen hij
voor zich uit een aantal wielrijders zag rij
den, remde hij plotseling, zonder dat daartoe
eenige noodzaak aanwezig was, met het ge
volg, dat de wagen slipte, het trottoir op
vloog en vervolgens nog driemaal heen en
weer over den weg zeulde. Eén der wielrij
ders. de heer Bührmann, werd door de auto
gegrepen en zoo ernstig gewond, dat hij zeer
spoedig daarna overleed. Een tweede, de
schoonzoon van den heer Bührmann, liep
een hoofdwonde op en eenige schaafwonden,
terwijl een derde, de heer Mannings, eenige
kleine kneuzingen opliep Van nog 'n vierden
wielrijder werd het rijwiel totaal vernield,
doch de man zelf bleef ongedeerd. De auto
schoot na deze verrichtingen in een heg en
bleef daar steken. De jongeman kwam er
met den schrik af. Hij is in arrest gesteld en
zal ter beschikking van de justitie gesteld
worden.
Chauffeur lijdt door.
Zaterdagochtend omstreeks elf uur werd
op den Delfgauwsoheweg nabij den Pauwmo
len bij Delft, de wielrijder M. van der Steen
hoven uit Delft, door een auto aangereden.
Ofschoon de verwondingen zich aanvankelijk
niet ernstig lieten aanzien, is het slachtoffer
Zondag in het gasthuis te Delft aan zijn
kwetsuren overleden. De bestuurder van de
auto, welke de aanrijding veroorzaakt had, is
na het ongeval doorgereden.
Voetganger op slag gedood.
Zaterdagavond omstreeks zeven uur is op
den weg tusschen Vlissingen en Koudekerke
de arbeider Kopejan, die daar wandelde,
door een personenauto aangereden en op
slag gedood. Het slechtoffer, dat te Koude
kerke woonde, was ongeveer 35 jaar.
Twee gewonden.
Zondagmorgen zijn ten gevolge van den
dikken mist twee auto's, reap, bestuurd door
de chauffeurs J. N. te Scheveningen en W. R.
uit de Appelstraat te Den Haag, met vrij
groote vaart tegen elkaar gereden.
De slag was zoo hevig, .dat beide wagens
geheel in elkaai; gedrukt werden. De chauf
feur J. N. was er zeer ernstig aan toe Met
een schedelbasisfracbuur en inwendige kneu
zingen is hij naar het ziekenhuis aan den
Zuidwal overgebracht.
W. R had slechts lichte kwetsuren opge-
loopen.
Twee dames verdronken.
De mist heeft in den nacht van Zaterdag
op Zondagtwee Slachtoffers geëischt.
Omstreeks één uur begaven twee dames en
heeren uit Goes, die den Tweeden Kerstdag
te Middelburg hadden doorgebracht, zich per
taxi naar hun woonplaats. Op den hoek van
de Maisibaai en de Loskade te Middelburg is
de auto, die bestuurd werd door den heer J.
Pantus uit Goes, in het kanaal gereden. De
bestuurder en de twee zich in de auto be
vindende heeren J, Braam en G. de Pan.
konden zich door het verbrijzelen van de
voorruit uit het voertuig bevrijden. Zij wer
den door een voorbijganger, die op het hoo-
ren van den slag in het water was toege
sneld. door handreiking op den wal getrok
ken worden.
De beide dames die zich in den
wagen bevonden, de 29-jarige M. van
Hoorn, echtgenoote van den heer de
Pan en haar 21-jarige zuster, C. van
Hoorn, konden niet uit de auto ko
men en verdronken.
Mevrouw de Pan-van Hoorn was moeder
van zes kinderen. Haar zuster was onge
huwd.
Drie dooden op onbewaakten
spoorwegovergang.
Zaterdagmiddag is een doodelijk
ongeluk gebeurd op den onbewaak
ten spoorwegovergang aan de Keins
te Schagen.
De sneltrein, vrelke omstreeks 12
uur uit Den Helder vertrekt en 12.13
te Schagen moet aankomen, kwam
op hovengenoemden spoorweg in
botsing met een Ford-automobiel.
De auto werd aan de achterzijde ge
grepen en ongeveer 50 Meter verder
aan den voet van den dijk neerge
worpen.
Twee der inzittenden, mej. A. Reu
vers uit Dirksliorn en mej. J. de
Reus uit Winkel, werden op slag ge
dood. Mej. N. Hopman, uit Warmen-
huizen werd zwaar gewond en met
den trein naar Alkmaar vervoerd, in
den trein was toevallig aanwezig dok
ter Schuringa uit Den Helder, die
met een eveneens in den trein aan
wezige pleegzuster de eerste hulp
verleende.
Het ongeluk is te wijten aan den
zwaren mist, welke Zaterdagmorgen
over Schagen hing.
Mej. Hopman is later in het zie
kenhuis te Alkmaar overleden.
Personenauto door tractor
gegrepen.
Een huurauto met vijf inzittenden is Don
derdagavond om ruim kwart over acht op
den onbewaakten spoorwegovergang, van het
lijntje Volendam-Kwadijk, dat den'rijksweg
AmsterdamHoorn kruist, gegrepen door
een passeerenden tractor met goederenwa
gen. De auto werd geheel in elkaar gereden.
De gevolgen waren gelukkig minder ernstig
dan men aanvankelijk meende. Drie perso
nen waaronder de bestuurder, waren vrijwel
zonder letsel gebleven, doch de overige twee
hadden vrij. ernstige verwondingen opgeloo-
pen.
f 20.000 sieraden
ontvreemd.
Uit Haagschen juwelierswinkel.
Gedurende de afwezigheid van den
eigenaar hebben inbrekers zich Za
terdagavond tusschen 8 en 11 uur toe
gang verschaft tot een juwelierswin
kel in de Boekhorststraat te 's-Gra-
venhage en voor een bedrag van on
geveer f 20.000.— aan gouden siera
den, juweelen horloges enz. ontvreemd.
Een onderzoek heeft uitgewezen, dat
de daders via het dak van een belen
dend perceel en door het breken van
een ruit in het zolderraam op de bo
venverdieping van de bewuste zaak
zijn binnengekomen.
Toen ze in den winkel daarna hun
slag sloegen, hebben ze, opdat ze niet
in hun werk gestoord zouden worden,
de buitendeur gegrendeld en het rol
luik voor de vitrine laten zakken.
Nadat ze wat van hun gading was,
ingepakt hadden, zijn ze vermoedelijk
weer op dezelfde wijze waarop ze ge
komen waren, verdwenen.
(Adv. Ingez. Med.)
Vorstelijk bruidspaar bij
hofprediker Weiter.
Zaterdagmiddag te vier uur hebben Prinses
Juliana en Prins Bernhard een bezoek ge
bracht ten huize van den oud-hofprediker, ds.
W. L. Weiter en diens dochter aan de Jan van
Nassaustraat, met wie de vorstelijke bezoekers
zich ongeveer een half uur onderhielden. Zoo
als bekend, zal ds. Weiter het a.s. huwelijk
van het vorstelijk paar inzegenen.
D. KOELEWIJN.
HAARLEM Maandag
In den ouderdom van 67 jaar is hier ter
stede overleden de heer D. Koelewijn, oud
directeur van de Chr. Kweekschool te Djokja.
De overledene was o.m. hoofd van de Chr.
school te Koog-Zaandijk en diende meer dan
een kwart-eeuw de Keucheniusschool te Djokja
als directeur. Deze school, uitgaande van de
zending der Geref. Kerken werd om redenen
van bezuiniging bij het gouvernement opge
heven. Bij het bereiken van den pensioen
gerechtigden leeftijd keerde de heer Koelewijn
naar Holland terug en vestigde zien metter
woon alhier.
Groote brand in
Haarlemmermeer.
Boerenhofstede met oogstopbrengst in de
asch gelegd.
Donderdagmiddag omstreeks half twee werd
de brandweer van Hoofddorp gealarmeerd
voor een brand, die was uitgebroken in de
boerenhofstede „Wildenhorst" van den land
bouwer A. Knibbe aan den Sloterweg bij den
Spaarnwouderweg nabij Schiphol.
Het vuur greep zoo snel om zich heen, dat
de groote dubbele landbouwschuur waar
in een groot gedeelte van de opbrengsten van
den graanoogst en den aardappeloogst (on
geveer 14 hektaren) en verschillende land
bouwwerktuigen geborgen waren weldra in
lichter laaie stond, zoodat aan redden daarvan
niet meer te denken viel. De in den stal aan
wezige paarden konden intijds in veiligheid
worden gebracht.
Toen de brandweer, die met de autospuit
spoedig ter plaatse verscheen, het blusschings-
werk ter hand nam, behoefde de reeds uit
Badhoevedorp gearriveerde spuit geen dienst
meer te doen.
Doordat er zich tengevolge van den lagen
waterstand in den Haarlemmermeerpolder
weinig water in de nabij de boerderij gelegen
slooten bevond, was de voorraad water vrij
spoedig zoo gering geworden, dat daarmede
zeer zuinig moest worden omgesprongen, met
het oog op het nat houden van het in de on
middellijke nabijheid staande woonhuis, waar
van hier en daar door de felle hitte de verf
was afgebladderd en eenige ruiten waren ge
sprongen. Ondanks de omstandigheid dat het
blusschingswerk door dit watergebrek werd
bemoeilijkt, kon het verder gespaard blijven.
De groote landbouwschuur, die een oppervlak
te had van ongeveer 900 M2, is echter met
alles wat zich daarin bevond, tot den grond
toe afgebrand.
De brandweer had zich verder in hoofdzaak
te bepalen tot het uit elkaar halen van de
compacte massa's graan en stroo en het tref
fen van die maatregelen, welke noodig waren
om het gevaar voor uitbreiding van den brand
afgewend te houden. Met een en ander is de
brandweer meer dan 24 uur in actie geweest.
De oorzaak moet vermoedelijk worden toe
geschreven aan het wegspringen van vonken
uit een stookfornuis, dat in een hoek van de
groote tas stond en met hout was aangemaakt
om er water op te koken. De schade wordt
door verzekering gedekt.
De geweldige vuurzee was op verren afstand
zichtbaar, zoodat de toeloop van nieuwsgie
rigen uit verschillende richtingen zeer groot
was. Vele toeschouwers arriveerden per auto
en lieten hun wagen langs den kant van den
weg staan. De krioelende menigte was ook op
den Sloterweg ten slotte zoo groot, dat aan
vankelijk gevreesd werd, dat het drukke ver
keer op dezen weg een belangrijke stagnatie
zou ondervinden. Dank zij de politie-maatre
gelen liep het echter nogal mee.
HEILGYMNASTIEK EN MASSAGE.
Bij het examen voor het diploma van het
Nederlandsch Genootschap voor Heilgymna
stiek en massage zijn te 's-Gravenhage ge
slaagd: mej. A. H. v. Waveren te Aerdenhout
en de heer L. A. Hansma te Heemstede.
Heel Nederland viert feest. Maar
de Zaanstreek viert feest in over
treffende trap. Van Zaandam tot
Wormerveer wapperen tallooize vlag
gen in den Decemberwind en gloeien
lichtjes langs gevels en daken. Heel
de Zaanstreek heeft zich in een
feestdos gestoken, een feestdos, die
hem wonderwel kleedt.
Ook het ophaalbruggetje op Rusteiiburg heeft
een metamorfose ondergaan.
Het begin al in Wormerveer, waar slingers
dennegroen over de straten zijn gespannen,
waar kleurige palen den weg omzoomen en
op het Stationsplein een reusachtige fontein
staat opgesteld. En dan volgt de heele rij
van Zaandorpen, waar huis aan huis het
rood-wit-tolauw of oranje-blanje-bleu uit
hangt, waar de gevels sc'huil gaan achter het
dennegroen en de portretten van het Prinse
lijk Paar ons toelachen.
De chauffeur komt handen te kort, om ons
op al dat moois opmerkzaam te maken, en
wij weten nauwelijks, waarheen we de blik
ken moeten wenden. Bij de Julianabrug
staat een reusachtige kerstboom opgesteld,
en de toegang tot de brug zelf, wordt ge
vormd door een fraaie eerepoort. Rechts is
een flits van een straat, vol vlaggen en
groen, dan is er links weer een gemeente
huis, met schilden en slingers, en rechts weel
een notarishuis, waar de oranjeappeltjes
vroolijk tusschen het dennegroen glanzen.
We passeeren een origineele versiering, van
rood-wit-blauw geschilderde tonnen, aan
weerszijden van den weg. Dan komen we
aan Zaandam
Dan blijkt, dat alles wat we tot nu toe za
gen nog imaar een inleiding was tot de me-
Een feest van kleur en lijn.
's Avonds gloeien duizende lampjes.
tamorphose, die deze stad heeft ondergaan.
Links van den weg wordt onze aandacht ge
trokken door een stijlvolle versiering van
lichtzuilen. rechts zijn telkens weer straten,
die als met vlaggen behangen lijken. In de
Stationsstraat staat aan weerszijde een lange
rij smaakvolle lichtzuilen, en de Dam is één
feest van kleur en lijn. Overal het rood-wit-
blauw. het oranje, en het Lippisohe geel
rood. Portretten van het bruidspaar, inéén-
gestrengelde J's en B's, en kleurige bloem- en
vlindermotieven. En telkens weer herhaalt de
chauffeur: „O. maar dat is nog niets, dan
moet u vanavond komen!"
Het wordt avond.
Het wordt avond. De schemer sluipt aan,
en verandert de fleurige oranje-groene slin
ger-s in grauwe, troostelooze dingen. Alles
wordt grauw en vormeloos, en alle fleur en
glans die de zon er op tooverde, is verdwe
nen,
Zwaar en massief liggen de gebouwen en
fabrieken in den avond. Mat spiegelen de
lichte venstervlaklcen in het donkere water
van de Zaan. Een machtig silhouet van de
fabrieksstad, tegen den nog even lichten
avondhemel.
Dan gloeiden plotseling duizen
den, neen. honderdduizenden kleu
rige lichtjes aan. en een sprookjes-
stad uit de Duizend-en-één-Nacht
ligt voor onze verbaasde oogen.
Overal glanzen en flonkeren en
sprankelen lichtjes. Hier een kroon,
ginds een ruisohend fontein, daar
een lichtzuil. Ergens, in een duister
straatje een sierlijk torentje, hel af
stekend tegen den duisteren avond
hemel. Soms zijn het schijnwerpers,
die een gevel fel belichten, een an
dermaal zijn het duizenden glinste
rende lampjes, die de sierlijke lijnen
van een geveltje volgen, en het doen
oplichten uit het duister.
Zelfs aan de takken der winter-kale hoo
rnen rijpen plotseling kleurige-licht-vruch-
ten. Als een glinsterende, kleurige slang ligt
Een halve eeuw geleden
Uit Haarlem's Dagblad van 1886
28 December:
De veelbesproken Zigeunerstroep is
thans gelegerd tusschen Eijsden en
Mouland op Belgisch grondgebied, waar
de Nederlandsche maréchaussèe haar
belet weder naar Nederland en de Bel
gische gendarmes verder België in te
dringen. De troep wordt door de grens
bewoners van beide landen van levens
middelen voorzien.
Zware mistbank over Europa.
Veel vliegtuigen landden te Eelde.
Het internationale vliegverkeer was op
Tweeden Kerstdag ernstig gehandicapt als
gevolg van een zware mistbank, welke boven
een groot deel van Europa hing en welke zich
ook over oirs land uitstrekte. Schiphol, Waal
haven, Vlissingen en Twente zaten reeds in
de ochtenduren potdicht en dat was ook het
geval met Brussel. Later op den dag gingen
ook Eelde en Parijs in den nevel schuil.
De K.L.M.-machines Toekan en Sperwer, die
resp. van Londen en Parijs kwamen, zijn in
plaats van op Schiphol te Eelde geland. Ook
de Koetilang. die van Malmö op weg was naar
Parijs, is daar neergestreken om korten tijd
daarna de reis voort te zetten. Voorts daalde
te Eelde de „Wilhelm Koerty" van de Deutsche
Luft Hansa van den dienst BerlijnAmster
dam v.v. Het toestel is in den loop van den
dag naar de Duitsche hoofdstad teruggekeerd.
De „Norrland" van de Zweedsche maatschap
pij „A.BA.", die op Schiphol voor de aanslui
ting zorgt met Kopenhagen en Malmö, is naar
Eelde gevlogen om daar de doorgaande reizi
gers van de Toekan en Sperwer over te nemen.
Een en ander bracht op het vliegveld Eelde
een groote drukte teweeg, aangezien men op
deze landingen niet was voorbereid. De douane
moest uit Haren naar Eelde komen, terwijl
het in het restaurant zoo vol was, dat hulp
personeel moest worden gerequireerd. De pas
sagiers, bagage en post werden ten deele per
auto naar Groningen vervoerd. Enkele lucht
reizigers zijn met den avondsneltrein naar
Amsterdam doorgegaan.
Kerstrede ir. J. W. AlbArda.
De fraai versierde Damstraat in Zaandam.
de sprookjesstad daar langs het donkere wa
ter, waarin alles nog eens weerkaatst. Daar
de feestelijke straten beweegt zich een druk
ke, vroolijke menigte. De winkeliers hebben
hun beste beentje voorgezet, en de étalages
doen voor de versieringen niet onder.
Als we in den trein zitten, zien we
nog telkens, tusschen de huizen door,
of hoog daarboven uit, hel verlichte
gevels, glinsterende reclames. Ergens,
op het dak van een fabriek, staat
een vlag, fel-belicht door het flood
light
De Zaan viert feest. En duizenden
komen naar de sprookjesstad, die
daar stralend en glinsterend ligt in
den duisteren avond.
De eerepoort bij de
Julianabrug te Zaan-
iijk, met zinnebeeldige
voorstellingen betref
fende handel, nijver
heid, industrie en
scheepvaart.
Democratie contra dictatuur.
De federatie Amsterdam van de S.D.A.P.
heeft Vrijdag in de Apollo-hal haar jaarlijk-
sche openbare Kerstvergadering gehouden,
waar de politieke leider der partij ir. J. W.
Albarda, een rede heeft uitgesproken.
De groote ruimte was met eenige duizenden
toehoorders gevuld.
Ir. Albarda deed eerst uitkomen, dat de
botsing tusschen fascisme en democratie in
Spanje, waarin een groot volk ten onder gaat,
zelfs in zijn oorsprong niet een strijd is tegen
het katholicisme, het is een strijd, waarin de
jonge Spaansche democratie met den moed
der vertwijfeling vecht voor haar behoud en
voor dat van de democratie in Europa. Het
wordt immers een poging van Duitschland om
zich ten zuiden van Frankrijk een machts
positie te verzekeren, waarvan het in den ko
menden oorlog gebruik kan maken, als de
democratie in Europa niet ten onder gaat, zal
dat aan den moed der Spaansche arbeiders te
danken zijn. Terwijl het fascisme, oorlog en
armoede ln zijn armen dragend, zich in zijn
ware gedaante toont, is de vredesgezindheid
van het Nederlandsche volk grooter dan ooit.
Het eenige wat het kan doen om den oorlog
af te wenden is mede te werken aan de be
scherming van den Volkenbond. Ook in ons
land is de tegenstelling fascismedemocratie.
Niet tusschen fascisme en communisme. Ver
geefs pogen Mussert eenerzijds en L. de Visser
anderzijds die valsche tegentelllngen ook voor
Nederland te construeeren. Nog altijd vinden
het fascisme en het communisme tezamen vier
vijfde van ons volk tegen zich.
De tijd is nog niet gekomen, dat het com
munisme en het fascisme zullen uitvechten
aan welk soort dictatuur de vrijheid van
Nederland ten prooi aal vallen. De groote
meerderheid van ons volk wil noch de eene,
noch de andere dictatuur, maar alleen de vrij
heid en de democratie. Ep wat de S.D.A.P. be
treft, zij blijft bedanken voor het haar door
de communisten al zoo dikwijls vergeefs op
gedrongen eenheidsfront.. Onze beweging,
aldus ir. Albarda verder, is een politieke macht
geworden, welke door niemand is weg te cijfe
ren.
In den verkiezingsstrijd is zij op een zware
proef gesteld, zij heeft deze glansrijk door
staan en haar hechtheid bewezen. Zij draagt
verantwoordelijkheid voor het lot van het volk,
en moet bereid zijn nog grootere verantwoor
delijkheid te aanvaarden.
In dit besef, met ons Plan van den Arbeid,
dat den weg wijst naar herstel van de wel
vaart, gaan wij den verkiezingsstrijd tegemoet.
Het beste hervormingsplan blijft een spel
van machtelooze woorden als niet eerst het
evenwicht van de staatsfinanciën en het eco
nomische leven hersteld worden.
Ook hiervan diep doordrongen, zullen wij
den verkiezingsstrijd met groot vertrouwen
voeren.
Ook Kerstvergadering in Den Haag.
De federatie Den Haag van de S.D.A.P. hield
op Tweeden Kerstdag twee bijeenkomsten, n.l.
in het gebouw voor Kunsten en Wetenschap
pen en in den Dierentuin, beide des ochtends
te tien uur. Beide zalen waren nagenoeg ge
heel gevuld.
In het gebouw voor Kunsten en Weten
schappen sprak de voorzitter der partij, de
heer Koos Vorrink.
De heer Vorrink beval het Plan van den
Arbeid aan, nu iemand als mr. Trip, de presi
dent van de Nederlandsche Bank na de deva
luatie heeft gezegd, dat wel gebleken is, hoe
zeer Nederland een rijk land mag worden ge
noemd, ontkende spr., dat het geld, voor dat
plan benoodlgd, in Nederland niet zou zijn te
vinden.
Voorts zeide spr., dat de liberale politiek
heeft afgedaan en dat daarvoor een ordening,
zooals in Amerika en Zweden in de plaats
dient te treden.
In het tweede deel van zijn rede zeide
spreker, dat de oorlogsgeest groeiende is. Mus
solini heeft getuigd, dat Italië een oorlogsge-
zind land is. Goering betoogde, dat erts een
land sterk en dat vet den buik dik kan maken,
Hitler in „Mein Kampf", dat de verloren ge
bieden niet met vriendelijke woorden terug
gewonnen kunnen worden.
Onze taak is, zoo zeide spreker, aan het
extremisme zijn voedingsbodem te ontnemen
en hij deed daarbij een beroep op de mede
werking van dfe katholieke arbeiders, om te
besluiten met den wensch dat de strijders voor
vrijheid, vrede en democratie mochten over
winnen.
