De Haarlemsche Havenpiannen.
FINANCIEELE KRONIEK
Tandheelkundig
Instituut
GEH EEL GEBIT
DIGESTIF R1KKJE
ZATERDAG 2 JANUARI 1937
H A A R L E U'S DAGBLAD
Een herinnering aan de geschiedenis
van vroegere plannen.
Eenige weken geleden deelden wij
mede, dat liet gemeentebestuur van
Haarlem het plan heeft om aan den
Raad voor te stellen (met medewer
king van het Werkfonds en de Pro
vincie Noord-Holland) in werkver
schaffing uit te voeren het graven
van een haven en inrichten van in
dustrie-terreinen aan het Noorder-
Buiten Spaarne.
Onze medewerker van economische
vraagstukken Jhr. dr. J. C. Mollerus,
schreef over dit plan een tweetal ar
tikelen. In het eerste, dat hier volgt,
wordt aan de geschiedenis van vroe
gere havenplannen herinnerd.
De plannen-makerij dateert feitelijk van
19C2. In dat jaar had de behandeling plaats
der Haarlemsche spoorwegplannen en vol
komen begrijpelijk werd een lans gebroken
voor het maken van een goede los- en laad
plaats in de onmiddellijke omgeving van het
Spaarne. Maar.es hat nicht sollen sein.
Neen, nog erger. Als vaststaand mag wel
werden aangenomen, dat de ligging van een
dergelijke haven aan het Spaarne niet
strookte met de denkbeelden van de Holland-
schs IJzeren Spoorweg Maatschappij, zoodat
menaan de Westergracht in aansluiting-
met het goederen-emplacement een spoor
weghaven tot stand bracht. Wellicht leéfde
men in de overtuiging, dat het aangrenzende
gedeelte der gemeente Bloemendaal zich
uitermate zou leenen voor de vestiging van
nieuwe industrieën!
Plan Dumont 1905.
Het kon niet uitblijven of weldra zou blij
ken, dat deze spoorweghaven door zijn lig
ging onmogelijk kon voorzien in de behoefte,
die Haarlem voor zijn industrieën mocht
stellen. De Directeur van Openbare Werken
te Haarlem, Ir L. C. Dumont, getuigde daar
van in een brief van 18 November 1905, ter-
begeleiding van een ontwerp-uitbreidings-
plan der gemeente Haarlem. Daarbij wer
den de gronden ten Oosten van het Noor
der Duiten Spaarne en ten Noorden van den
spoorweg, in verband met de „noodige ver
bindingen te water en te land" aangewezen
om te worden ingericht tot terreinen, be
stemd voor handel en industrie. De heer
Dumont wenschte ten behoeve der gemeen
telijke lichtfabrieken een spoorwegverbin
ding, teneinde de benoodigde steenkolen ook
per spoor te kunnen aanvoeren, voorts een
haven of kanaal, waarvan de breedte- en
diepteafmetingen verband zouden houden
met de sluis te Spaarndam, terwijl op circa
80 Meter beoosten de haven een weg vair on
geveer 18 Meter breedte was gedacht, mede
van sporen voorzien. Daardoor zouden ter
reinen ontstaan aan groot vaarwater en aan
den spoorweg gelegen, die zich uitermate
zouden leenen voor de oprichting van fa
brieken.
De Kamer van Koophandel en
de havenplannen-1905.
Het plan-Dumont was bijkans geheel voor
bereid toen de Kamer van Koophandel aan
Burgemeester en Wethouders verzocht de
noodige voorzieningen te willen treffen, ten
einde de uitvoering van een door deze Ka
mer ontworpen los- en laadplaa.ts bij den
spoorweg te verzekeren. Dit ont.\«erp van 6
October 1905 beoogde het maken van een
haven aan de Oostzijde van het Noorder Bui
ten Spaarne met spoorwegverbinding, aan
sluitend op den lijn Amsterdam—Haarlem. De
Kamer wenschte dus niet de bestaande los
plaats met het goederen station te verplaat
sen. maar om behalve deze. een tweede ge
legenheid tot la-den en lossen te hebben, die
aan andere eischen zou voldoen.
Ir. Dumont en de Kamer.
Het bleek, dat de Directeur van Openbare
Werken voor het Kamer-plan weinig zooal
niets voelde. Hij achtte het te klein van
opzet en bovendien niet voor uitbreiding
vatbaar.
Intusschen werden onderhandelingen ge
opend met de Hollandsche IJzeren Spoor
weg Maatschappij Eindelooze besprekingen,
die in 1909 voerden tot een overeenkomst, ten
opzichte van den aanleg, het onderhoud en
het gebruik van de spoorverbinding ten be
hoeve der lichtfabrieken en naar een even
tueel te maken Spaarnehaven in de nabij
heid dier fabrieken, hetzij onder de gemeente
Haarlem, hetzij onder de gemeente Haarlem-
merliede en Spaarnwoude, hetzij onder beide
gelegen.
De periode na 1909
De overeenkomst van 1909 was mede oor
zaak, dat het havenplan weder aan de orde
kwam. waarbij Burgemeester en Wethouders
opdracht verstrekten mede rekening te hou
den met- de zienswijze der Kamer van Koop
handel. In een rapport van den Directeur
van Openbare Werken werd er op gewezen,
dat weliswaar de Kamer een haven had ont
worpen met spoorwegverbinding, welke een
zijtak heeft naar de lichtfabrieken, doch dat
de terreinen zelf, waarop fabrieken gebouwd
zouden moeten worden, niet aan het water
gelegen waren, zoodat voor aan en afvoer
van goederen per scheepsgelegenheid een
omslachtig laden en overladen nood .rakelijk
bleef. In dat licht bezien is hot Kamer-pro
ject een transitohaven, die bezwaarlijk van
karakter veranderd zou kunnen worden, als
gevolg van de eigenaardige ligging van de
spoorbaan.
De pogingen tot grondaankoop ter plaatse
in 1911 voerden mede tot een nieuwe opdracht
voor een globale kostenberekening voor een
spoorweghaven, welke ten gevolge had, dat
bij schrijven van 12 Maart 1912 aan den Raad
der gemeente Haarlem werd voorgesteld te
besluiten in beginsel tot het maken van een
spoor- en overlaadhaven aan het Noorder
Buiten Spaarne over te gaan. Het bijge-
ontwerp-besluit bekrachtigde de Raad niet
doch het ingediende havenplan werd voor
advies in handen gesteld eener raadscom
missie van vijf leden, welke op 23 Augustus
1913 rapporteerde en in overweging gaf over
te gaan tot het maken van een haven met
handelsterrein, waarin ook een laad- en op
slagterrein begrepen behoorde te zijn. In
deze Commissie hadden zittina de Heeren v
Rossum. Hulswit. Levert. Lasschuit en Spoor
Na het overlijden van laatstgenoemden werd
de heer E. H. Krelage benoemd.
De Kanier-bi'oeliure van 191.?
In 1913 stelde de Kamer een onderzoek in
naar de behoefte op dat oogenblik aan een
spoor- en overlaadhaven aan het Noorder
Buiten Spaarne. Aan een 29-tal industrieele
ondernemingen werd de navolgende vraag ter
beantwoording voorgelegd: U zoudt de Ka
mer een dienst bewijzen door haar te willen
antwoorden op de vraag of het gemis aan een
'spoor- en oveiiaacthaven aan hei Nooraei
spaarne aan uwe ouaernenung nadee; of lasi
neeft bezoigd ot bezorgt? Zoo ja. zoudt li
aan dit naaer wilien toelichten? Er werden
27 aniwoaiaen omvangen, waarvan er 20
oevesiigena iuiaaen. De bezwaren waren als
vo-gt samen ie vatten:
1. De onmogexijKnïid voor enkele indus
trieën om in bepaaide gevalien mede te kun
nen dingen naar leveringen, die anders wel
binnen haar bereik zouaen liggen;
2. verschillende industrieën zijn genood
zaakt zendingen weike per spoor komen in
Amsterdam op het schip over te laden en ze
vervolgens hierheen te vervoeren. Dit ver
oorzaakt extra kosten, daar natuurlijk de
spoorkosten over het korte baanvak Am-
steraamHaarlem voor goederen, weike een-
maai gelaaen zijn, belangrijk lager zijn dan
ae overladingskosten en het sleeploon van
Amsterdam naar Haarlem;
3. omgekeerd moet materiaal, dat in Haar
lem direct op de spoor gebracht had kunnen
worden, nu eerst naar Amsterdam te water
vervoerd worden om daar verladen te worden;
4 volumineuze goederen kunnen niet op
schuiten onder de lage stadsbruggen door
en moeten dus met paard en wagen vervoerd
worden naar of van het goederen-station;
5. het vervoer met paard en wagen, zelfs
voor lichtere vrachten, is kostbaar" en tïjd-
roovend door den voor velen grooten afstand
van het goederenstation.
De Kamer adviseerde niet over te gaan tot
verplaatsing van het tegenwoordige goede
renstation met losplaats, maar een tweede
gelegenheid tot laden en lossen te maken,
welke aan twee eischen zou moeten voldoen
diep voorwater en gemakkelijke aansluiting
aan het spoorwegnet
Het gemeentelijke plan van 1915
en de hulp van industrieele zijde.
Tusschen 1913 en 1915 werden eenige gron
den bestemd tot uitbreiding der gemeente
lichtfabrieken, waardoor het noodig was ge
worden het den Raad reeds aangeboden ha
venplan te wijzigen, zoodat de desbetreffende
Commissie een aanvullingsrapport indiende
(19 April 1915).
Eenige maanden daarna wendden een ze
vental Haarlemsche industrieelen en hande
laren zich tot den Raad met de mededeeling
bereid te zijn in de kosten van aanleg, onder
houd en exploitatie der te maken inrich
tingen een som bij te dragen van f 60.000. te
verdeelen over tien achtereenvolgende jaren,
met dien verstande dat binnen drie jaren na
15 Augustus 1915 aan het Noorder Buiten
Spaarne, of aan een zijkanaal daarvan, een
voldoend uitgeruste los- en overlaadinrïch-
ting met een kadelengte van ten minste 400
Meter en een diepte van ten minste 3.50 M
beneden den gemiddelden waterstand zal'
zijn tot stand gebracht; dat deze door vol
doende sporen met de lijnen der Hollandsche
IJzeren Spoorweg Maatschappij verbonden
zal zijn; dat deze voorts door een voldoenden
rijweg aan de overige verkeerswegen der ge
meente zal zijn aangesloten, terwijl de toe
gang niet versperd mag worden door vaste
bruggen en ten slotte de tarieven voor aan-
en afvoer van spoorwagens en het gebruik
van kranen en andere inrichtingen in over
eenstemming zullen zijn met die. in andere
plaatsen voor soortgelijke doeleinden vastge
steld. Verder stelden adressanten nog als
voorwaarde, dat vóór 15 Augustus een goede
renstation voor het aannemen en afgeven
van goederen en voor de inklaring gereed
gekomen en in gebruik gesteld zal zijn. Aan
de Kamer van Koophandel zou ter beoordee
ling overgelaten worden, of aan de gestelde
voorwaarden zou zijn voldaan.
In de Haarlemsche raadsvergadering van
1 September 1915 werd besloten in beginsel
over te gaan tot het maken van een open
spoor- en overlaadhaven aan het Noorder
Buiten Spaarne en werden Burgemeester en
Wethouders uitgenoodigd uitgewerkte plan
nen met begrootingen van kosten in te die
nen, terwijl tevens maatregelen zouden wor
den genomen om de voor de haven en de daar
mede samenhangende werken benoodigde ter
reinen in eigendom te verkrijgen en gelijktij
dig grensuitbreiding op ruime schaal aan
hangig te maken.
Intusschen had de Kamer van Koophandel
en Fabrieken zich reeds op 25 Augustus 1915
tot den Raad der gemeente gewend, naar
aanleiding van het reeds genoemde aanvul
lingsrapport en het daarop door Burgemees
ter en Wethouders uitgebrachte prae-advies.
De Kamer betoogde, dat er groot gevaar in
gelegen is de uitvoering van het plan afhan
kelijk te stellen van een gelijktijdige grens
uitbreiding „op ruime schaal". Volstaan zou
kunnen worden met een uitbreiding van
grondgebied naar de zijde van den ontwor
pen havenaanleg en dan bij voorkeur op
ruime schaal, met 't oog op een toekomstige
ontwikkeling van Haarlem's nijverheid. De
Kamer sprak zich uit voor een met-aanvaar
den van de voorstellen der Commissïp en het
plan dus niet te koppelen aan een algeheele
grensuitbreiding.
MOLLERUS
VERSIERING EN VERLICHTING
LANGE VEERSTRAAT.
Ook de Lange Veerstraat doet mee aan de
versiering en verlichting' van onze stad. Men
begint, daaraan op Zaterdagmorgen en Zater
dagavond zal de verlichting branden.
EEN UITKEERING.
Bij raadsbesluit van 18 December 1935 is aan
J. Bousema, gewezen zaalknecht bij het ge
meentelijk concertgebouw, voor het jaar 1936
ten laste van het gemeentelijk pensioenfonds
een uitkeering toegekend van f 500.
Bousema heeft B. en W. verzocht bedoelde
uitkeering voor een jaar te verlengen.
Zij stellen den raad voor aan het verzoek
van Bousema te voldoen.
FEESTAVOND GROOTE HOUTSTRAAT-
YEREENI GIN G
Men deelt ons mede dat ae feestavond ter
gelegenheid van het huwelijk van HK.H.
Prinses Juliana en Z.D.H. Prins Bernhard
gehouden zal worden op 5 Januari in ..Liilo"
op het Plein. De avond zal worden gevuld
met voordrachten, film en muziek betreffen
de het Oranjehuis zang en dans. Ook zal
optreden de manipulator „Larette". Mede
werking verleent „de Band van Lido's cosy
corner"
RIJKSSTRAATWEG 16
HAARLEM-NOORD. TELEF 16726
„loos trekken inbegr
bJL.oLiö'1 PIJNLOOZE BEHANDELING
Spreekuren alle werkdagen
van 9—12 en 14 uur. Zaterd. 9—12 uur
Avondspreekuren
Dinsdag. Woensd en Donderd. v. 7—9 u
(Adv. Ingez. Med.)
De Jaarzang van „Trou".
De Factor van de Sociëteit „Trou Moet
Blijcken' mr A. S. Miedema, heeft op de tra-
ditioneele bijeenkomst der leden van die So
ciëteit op den eersten dag van het nieuwe
jaar den gebruikelijken jaarzang uitgespro
ken, waaraan wij hier het volgende ontlee-
nen.
Na herinnerd te hebben aan den natten zo
mer, dien wij achter ons hebben, zegt de Fac
tor:
„Zoo'n vochtig jaar, wel extra welkom aan
de pieren,
Was uiteraard "geschikt om 't gouen feest te
vieren
Der Zuiderzee-Vereeniging, wier taak is 't
nat te stelpen
Door van die zee ons broksgewijze langzaam
af te helpen.
De zwermen muggen, die op d' afsluitdijk
daar zongen,
Die waren toegift, bij het dempen niet be
dongen."
De Jaarzang behandelt dan eenige gebeur
tenissen, die in 't afgeioopen jaar in Europa
plaats vonden: in Engeland, in België en ook
buiten Europa: in Abessynië en komt zoo op
de Olympische Spelen, die in Berlijn gehou
den zijn:
„Wij togen mede naar Berlijn. Al klinkt het
als een flater:
De groote roem van Holland, was niet o p,
maar lag in 't water.
Toch was het zoo. Want Holland's groote
winst is daar verschenen,
Behaald door- blanke, wonderrappe jonge
meisjesbeenen.
Rie Mastenbroek en Nida Senff, ook steeds
nog Willy d' Ouden
Die hebben ginder Holland's roem in 't wa
ter hoog gehouden".
Natuurlijk wordt ook de devaluatie niet ver
geten:
„Contingenteering bleef en braaf werd
steeds maar aangepast.
Doch in September werd nog Nederland heel
sterk verrast.
De hoeders van dien mooien gaven Neder-
landschen gulden.
Die steeds kolommen in de bladen met hun
eeden vulden
Met de verzeek'ring: Wees gerust, devalua
tie? nooit!
Zij hebben op een Zaterdag het roer toch
omgegooid!"
En verder:
„Wij hopen, dat wat men verwacht, ons
ruimschoots wordt gegeven:
Dat dit den buitenlandschen handel straks
Weer op doet leven.
Het werk vermeerdren zal, zoodat dan weer
ten arbeid kunnen gaan
De duizenden, die jaren lang ter zijde
moesten staan".
Het snelvervoermidden onzer dagen, de auto
krijgt ook een beurt in den Jaarzang:
„Het snelverkeer, 't benzinebeest, dat jaagt
langs onzen weg.
Heeft wel iets van een moordenaar. De grond
waarop ik 't zeg
Is 't doodental, dat dag aan dag. in 't jagen
de verkeer
De auto vraagt. De statistiek toont ieder
jaar: 't is meer.
De grootste veldslag 'k heb het onlangs
\^er gehoord
Vroeg zooveel dooden niet als d'auto jaar
lijks moordt.
Gelukkig mag ik evenwel op cijfers wijzen,
Die, wat voorzichtigheid betreft, ons hier in
Haarlem prijzen".
In het laatste gedeelte van zijn zang herin
nert de Factor aan de treffende radio-uitzen
ding ter gelegenheid van de verloving van
Prinses Juliana, waarbij de Koningin. Prinses
Juliana en Prins Bernhard voor de microfoon
tot het Nederlandsche volk spraken en waar
bij zekerheid gegeven werd. dat het vorstelijk
huwelijk spoedig zou voltrokken worden:
„Dan gaat de jubel door het land.
Het zingt en juicht aan allen kant.
De vlaggen gaan de huizen uit.
Op torens, klapp'ren aan den mast.
Ter eere van d' Oranjebruid
Twee deugden heeft de bruidegom,
Dat heeft men al heel gauw bemerkt,
Hij is geen praalhans, geen nietsnut,
Eenvoudig is hij en hij werkt!"
BENZINE DEPÓT.
B. en W. stellen aan den raad voor aan de
N.V. Bataafsche Petroleum Mij. te 's-Graven-
hage, tegen den prijs van 20 per M2. in
koop af te staan, grond, gelegen aan den
Spaarndamscheweg, groot plm. 170 M2., ka
dastraal bekend gemeente Schoten Sectie B
No. 12414 ged., zulks met de bestemming om
dien grond te gebruiken voor den bouw van
een ondergrondsch benzinedepöt.
De koop zal als niet gedaan worden be
schouwd, indien koopster de vereischte Hin
derwet, of bouwvergunning voor de oprichting
van de inrichting voor het depót mocht wor
den geweigerd.
HET A.B.C. CABARET.
In de Cabaret-revue ..Klankenparade",
welke het A.B.C. Cabaret onder leiding van
Louis Gimberg op Zaterdag 9 Januari in den
Stadsschouwburg zal opvoeren is ook opge
nomen ..Jalousie Internationale". d° sketch
in 4 taten. welke 5 Januari op d'-n C?la-
avond in Den Haag zal worden vr,~too"d in
tesenwopi'd:zheid van de Koningin Prinses
Juliana en Prins Bernhard.
WAALSCHE KERK.
Zondag 3 Januari zal in de Waalsche kerk
een speciale dienst gehouden worden ter ge
legenheid var. het huwelijk van Prinses Ju
liana en Prins Bernard.
Zondag 10 Januari om i0 uur 30 wordt de
laatste dienst en het Heilig Avondmaal ge
leid door Ds. Krafft. Om 3 uur 30 houdt Ds.
Krafft zijn afscheidspreek. Na den dienst
zal het den predikant aangenaam zijn per
soonlijk van zijn vrienden afscheid te ne
men, Ds, E. Michelin Moreau is door de
Consistoire en door de Commission Wallonne
benoemd tot consulent
Het jaar 1936 kenmerkt zich door een
stijging" der grondstoffenprijzen cn aan
passing van productie aan consumptie.
De verbeterde positie van onze cultu
res. Verlevendiging in het scheepvaart- en
scheepsbouwbedrijf. Amerika eveneens
tevreden.
Meenden wij aan het einde van 1935 enkele
lichtpunten aan den economischen hemel te
bespeuren, de feiten van 1936 hebben ons in
het gelijk gesteld.
1936 was het jaar van politieke en monetai
re spanningen, het jaar van verder doorge
voerde bewapening, het jaar van sterk stij
gende goederen- en grondstoffenprijzen, het
jaar van aanpassing van productie aan con
sumptie, van bedrijfkosten aan winstmogelijk
heden.
De politieke spanningen drukten wel dik
wijls de beurzen, doch telkens bleek dat de
basis van herstel hechter was dan men dacht
en op elke reactie volgde een verhoogde acti
viteit.
De monetaire spannïgen, die tot 26 Sep
tember boven de markt hingen, werden groo-
tendeels opgeheven door het besluit van de
regeeringen van Frankrijk, Zwitserland en
noodgedwongen ook Nederland om het goud
los telaten en de munt te devalueeren of de-
precieeren. De Nederlandsche regeering was,
in afwijking met die van Frankrijk en Zwit
serland, van meening, dat de landsmunt zijn
eigen niveau moest zoeken en stelde het de
preciatie percentage niet officieel vast. Het
gevolg is, dat dit percentage, na 25 pet. te zijn
geweest, thans op 19,5 vrijwel stabiel is en
het Egalisatiefonds voortdurend buitenland-
sche valuta moet opnemen om den gulden nief
al te zeer te doen dalen.
Dat de val van den gulden het vertrouwen
in de financieele positie van ons land in het
algemeen regeerbeleid niet heeft geschokt,
werd bewezen toen na de depreciatie niet al
leen een stijging van aandeelen intrad, doch
eveneens van obligaties en de rentevoet se
dert belangrijk is gedaald. De staat kon spoe
dig overgaan tot het uitgeven van een 3 pets
leening. nog wel niet tegen pari, doch het 3
pets. rente-type deed hiermede weer zijn in
trede. Sedert de uitgifte van deze leening is
de koers van 95 3 '4 pet. (emissiekoers) tot
99 5/8 pet. gestegen.
Een verdere opleving in handel en industrie,
voor een belangrijk deel het valt niet te
ontkennen het gevolg van de oorlogstoerus
ting, deed de vraag naar grondstoffen stijgen,
zoodat een zeer belangrijke prijsverbetering
kon worden verkregen en vele cultures en in
dustrieën weer een winstgevende basis ver
kregen.
Echter, deze scherpe stijging is niet uitslui
tend het gevolg van de toenemende bewape
ning. Gedurende de laatste jaren is de pro
ductie van vele artikelen en cultures sterk ver
minderd en heeft zich zoodoende aangepast
aan de vraag, waardoor de wereldvoorraden
konden afnemen en in vele gevallen weer op
een normaal peil zijn gekomen of althans
daarvan niet ver meer verwijderd zijn, terwijl
de kostprijzen in vele gevallen tot het uiterste
zijn teruggebracht.
Het zijn vooral onze Indische cultuuronder
nemingen, welke naast het voordeel door de
depreciatie verkregen, bij de algemeene stij
ging van de productenprijzen zeer gebaat zijn
Daar is in de eerste plaats de rubber-cultuur
Rubber, dat in 1933 te Londen 2 d. noteerde,
heeft de laatste dagen een prijs gezien van
11 d., overeenkomende met ca. 46 ct. per V2
K.G. Hierbij moet echter worden bedacht da*
speculatie aan deze prijsopdrijving niet vreemd
is; maar al treedt ook eenige reactie in. dan
nog is de rubbercultuur van een zeer ruime
PROGRAMMA VAN DE HAARLEMSCHE
RADIO CENTRALE OP ZONDAG 3 JAN.
Progr. I Hilversum I (Huizen).
Progr. II Hilversum II.
Progr. III 8.30 Keulen Populair concert door
het W. Duitsche kamerorkest olv. Hermann
Hagestedt. 9.05 Brussel Fransch Gramofoon-
muziek. Keulen: 10.05 Concert gr.pl. 10.50
„Westdeutsche Meister der Orgel" 11.20 Uit
Berlijn Hans Bund en zijn orkest. Brussel
Vlaamsch: 12.20 Salonorkest-. 1.20 Gesproken
dagblad van het NIR. 1.30 Licht orkest. Keu
len; 2.20 Programma van den Deutschland-
sender (Dorpsmuziek). 3.05 Concert door Emil
Roosz en zijn orkest gr.pl. 3.20 „Nette Sachen
aus Köln". 4.50 Diversen. 5.20 Keulen Pro
gramma van Berlijn (Strijkkwartetten). 5.50
Parijs Radio Concert door het Francois Gras
orkest. 6.50 ld. Muzikale schetsen. 7.20 Berlijn
„Ernste und heitere Liebesmelodie". 9.20 Di
versen. 9.50 Berlijn Programma van den
Deutschlandsender (Arndt Robert-orkest)
Progr. IV Brussel Vlaamsch: 8.30 Kroniek
van den dag. 8.40 Gramofoonplaat. 8.45 Ge
sproken dagblad van het NIR. 9.00 Gramofoon-
muziek etc. Parijs Radio: 11.20 Gevarieerd con
cert door het kamerorkest van de Pasdeloup-
concerten olv. Henri Tomasi. 12.20 Orgelcon
cert door Mei. Zilgien. 12.50 Godsdienstige
causerie door R. P. Lhande: „Salut a I'an
Nouveau". Nat. Program: 1.10 Het Coventry
Hippodrome orkest olv. W. Pether. 1.50 Orgel
spel door Reginald Foort. 2.20 Tuinpraatje door
C. II. Middleton. 2.40 BBC orkest olv. John
Ansell mmv. Olive Groves, piano. 3.49 Gramo-
foonmuziek: The Rio Grande, van Constant
Lambert. 4.20 J. H. Oldham: The universal
week of prayer 4.40 BBC Harmonie orkest olv.
B. Walton O'Donnell. 5.20 Brussel Vlaamsch
Gramofoonmuziek. London Regional- 5.50 Het
orkest van het Grandhotei te Eastbourne olv.
Leslie Jeffries. 6.50 Mary Palmer's koor. 7.20
Zie Midland Regional, Orkest van de Metro
politan Works.3.15 Nat. Program Kerkdienst
in de Ely Kathedraal. 9.05 Diversen. 9.10 Nat
Program. Nieuwsberichten. Weerbericht 9.25
ld. BBC Theater orkest olv. Mark H. Lubbock
10.25 Weenen Popuair concert grpl. 10.50 Nat.
Program. Epiloog. 11.00 Brussel Fransch Gra-
mofoonmuziek. 11.50 ld. Dansmuziek.
Progr. V 8.0024.00 Diversen.
winstmarge verzekerd. Daar komt bij, dat het
restrictie-percentage onlangs verlaagd is,
zoodat Nederl. Indië in het eerste halfjaar
1937 ca. 500.000 ton rubber mag uitvoeren, een
vermeerdering van 110.000 ton ten opzichte
van het eerste halfjaar 1936, waardoor de ge
middelde kostprijs niet onbeduidend kan wor
den verlaagd. Ook de statistische positie van
rubber wordt met den dag beter: de wereld
voorraden nemen gestadig af en worden thans
op ca. 465.000 ton geraamd, terwijl zij het
vorige jaar nog 645.000 ton bedroegen.
Ook voor de theecultuur was 1936 een winst
gevend jaar. Het theeverbruik stijgt echter
niet in die mate als men zoo wenschen. waar
door de vooraden niet zoo snel afnemen als
dit bijv. bij de rubber het geval is. en het
restrictiepercentage voor 1936 37 ongewijzigd
op 171-2 pet. moest blijven gehandhaafd. De
gemiddelde opbrengst van de Amsterdamsche
theeveiling bedroeg in 1936 39-j ct. tegen 33 3/4
per '2 K.G. in 1933. terwijl de prijzen thans
varieeren van 46 t-ot 55 ct. per K.G.
Voor een hoogere opbrengst der tabaks-
oogsten-1936 was meer dan een reden aanwe
zig. Eersten was de oogst kwalitatief beter dan
zijn voorganger. Verder oefende het handels
verdrag met Amerika, waarbij de invoerrech
ten van tabak belangrijk konden worden ver
laagd, een gunstIgen invloed uit, terwijl ten
slotte de compensatietransacties met Duitsch-
land stimuleerend werkten. De gemiddelde op_
brengst van Sumatra-tabak kon van 122;/. ct.
per pond in 1935 tot 149ij, ct. in 1936 stijgen,
zoodat de meerdere bruto-winst der betrokken
mijen op ca. f5 millioeh geschat wordt. Dat
een dergelijke gemiddelde opbrengst reeds be
hoorlijke winsten oplevert, is het gevolg van de
zeer drastische kostprijsverlaging, die de laat
ste jaren ca. 30 a 40 pet. heeft bedragen.
Naast de groote winstmogelijkheden bij de
palmolie-, copra en andere kleinere cultures,
blijft de suikercultuur nog een zorgenkind, ge
lijk het dezer dagen de oud-Gouverneur-Ge
neraal van Ned. Indië in een onderhoud met
het Handelsblad gezegd heeft. Wel nemen de
voorraden, vooral den laatsten tijd. belangrijk
af. doch de afzetmogelijkheden blijven be
perkt en het ziet er voorloopig nog niet naar
uit dat de Javasuikercultuur haar voile acti
viteit ooit weer ontplooien kan. Het zal te be
zien zijn of oogst 1937. welke dit jaar is aan
geplant en ca 1.400.000 ton zal bedragen, het
volgende jaar niet weer zal moeten worden
verminderd. Intusschen heeft de N. I. V. A. S.
in deze maanden tweemaal een prijsverhoo-
ging doorgevoerd, eerst van 10 ct., later van
15 ct. per 100 K.G. en zijn suikeraandeelen ge
durende de laatste weken op sterk verhoogde
koersen gevraagd.
De petroleum en mijnbouwindustrie hebben
eveneens den invloed van de vraag naar. hun
producten ondervonden en de winstmogelijk
heden zijn zeer vergroot.
De uitbreiding van den goederen- en pro-
ductenhandel heeft de vraag naar scheeps-
ruimte doen toenemen, zoodat de scheep-
vaartmijen thans weer goede winsten maken,
terwijl de scheepsbouwindustrie daarvan den
terugslag ondervindt en de Nederlandsche
scheepshouwmijen weer ruim van orders zijn
voorzien. Ook het buitenland laat zich niet
onbetuigd en heeft deze week weer vijf sche
pen in ons land besteld.
Wij bepaalden ons ditmaal alleen bij die
zaken, welke speciaal op ons land en zijn
koloniën betrekking hebben. Dat de opleving
in Amerika ook onmiskenbaar is, zal onzen
lezers bekend zijn en ook daar sluit 1936 be
langrijk beter af dan 1935. terwijl men al het
mogelijke doet om een credietïnflatie en thans
ook een grondstoffeninflatie te voorkomen.
Van 1936 geldt het klassieke woord: het
eind van een ding is beter dan zijn begin. Wij
besluiten met den wensch, dat dit ook van
1937 zal kunnen worden gezegd.
Overzuring der maag
Na jaren einde! jk verlossing
„Sedert een tiental jaren had ik last, van een
overzuring der maag. Door allerlei middelen
zocht ik verlossing van deze lasten, doch
waren de resultaten steeds nihil, tot ik door
een toeval kennis maakte met Digestif
Rennie Pastilles. Zij hebben bij mij ccn waar
wonder teweeggebracht en kan ik niet na
laten U mijn enthousiasme te betuigen." Dit
schreef ons de Heer G. F. te N.
Digestif Rennie Pastilles bestrijden het over
tollige maagzuur op een geheel nieuwe wijze,
n.l. door het te neutraliseeren en te absor-
beeren, terwijl de pancreatine en pepsine,
die zij bevatten, de spijsvertering krachtig
bevorderen. Digestif Rennie Pastilles zijn
verkrijgbaar bij alle apothekers en erkende
drogisten f 0.40 per pakje en 1.25 per
groot pak, omzetbelasting inbegrepen.
PASTILLES
PROGRAMMA VAN DE HAARLEMSCIIF
RADIO-CENTRALE
op Maandag 4 Januari 1937.
Progr I. Hilversum I tH-uizen).
Progr. II Hilversum II.
Progr lil o.OO Keulen. Gramofoonmuziek:
8 20 Parijs R. Gramofoonmuziek tot 8.50; 9.05
Keulen Tijdsein. Berichten Waterstandbe-
riebten: f.20- 9.30 Richard Heinemeyer:
„Was brachte der Sportsonntag"; 11.20 Dan-
marks Radio. Uurslag en klokkenspel van
den Raadhuistoren, Kal Julian's orkest uit
Kilden te Aalborg; 12.20 Brussel Vlaamsch.
Gramofoonmuziek; 12 50 Jazzmuziek: 1.20
Gesproken dagblad van het NIR- 1 30 Or
kest: 1 50 Ginmofoonrmïziek: 2.20 Nat. pro
gram. Gramofoonmuziek; 2.50 Solistencon-
cert: 3.20 Gramofoonmuziek; 3.50 Hei harp-
trlo: Tina Bonifacio, harp, Harry Dyson,
fluit. Gythen Wykeham-George. cello; 4.20
Parijs P.ndlo Programma van Straatsburg
•SHisteneoncert.)5 20 Keulen. Concert door
het groote omroeporkest o.l.v. Otto Julius
Kühn; 6.20 London Regional. Het Luton or
kest o.l.v. Albert Coupe; 7.20 Weer.cn. „Von
(Adv. Ingez. Med.)
Bergen Rings umgeben", VoiKsiiedereupro-
gramma; 8.20 De Wiener Symphoniker o.l.v.
Max Schönherr; 9.30 Motala (of diversen).
Folke Englund's orkest. 10.20 Keulen. Con
cert door het kl. omroeporkest o.l.v Eugen
Wilcken: 11.20 Parijs Radio. Dansmuziek
door het omr. orkest plv. Pierre Mangeret;
11.50 Populair concert o.l.v. Pierre Mangeret.
Progr. IV. 8.00 Brussel Vlaamsch. Gymnas
tiek; 8.20 Gramofoonmuziek; 8 30 Kroniek
van den dag: 8.40 Gramofoonplaat: 845 Ge
sproken dagblad van het N.I.R.: 9.00 Gramo
foonmuziek: 9.20 Diversen: 10.35 London Re
gional. Korte godsdienstoefening; 10 50 Tijd
sein van Greenwich. Weerbericht: 1105 Or
gelconcert door Leslie James; 11.35 Gramo
foonmuziek: 12.20 B.B.C orkest van N Ier
land o.l.v, P Montgomery; 1.20 London Re
gional, Gramofoonmuziek; 2.05 Arthur Sa
lisbury en zi,j.n orkest; 2.50 BBC Midland
01 kest o.l.v. Reginald Burston; 3 54 Orgelspel
door Horace Finch; 4.20 Hildegard Arnold,
cello en Lucy Scollick. piano; 4.50 Hotel Vic-
toria-orkest o.l.v Emilio Colombo; 5.20 Nat.
program. Helen Graig Davis leest voor ..In-
ventors and inventions"; 5.35 Yascha Krein
en zijn Zigeunerorkest: 6.20 Diversen: 7 00
Nat. program BBC. Schotsch orkest o.l.v.
Guy Warrack; 7 40 „The Music Shop": 8.20
London Regional ..Silly Songs we used to
sine": G.40 Fred Hartley and his Novelty
Quintet: r—.ten Regional. BBC orkest
0.'v. P.ioh 'wuir m.m v Kendall Tavlor,
n:a19 ?0 .*hi*-teuten. Weerbericht.
Snor*h-v;voecie causerie: 10.45 Lew
Stone erj zijn orkest.
Progr. V. 8.00—7.00 Diversen.
7.00 Eigen gramofoonplaten concert:
Piano-sol Piano Medley No. R 14" Plano
Medlev no. R 12. Charley Kunz: Rose Marie
The town Talks. Patricia Rossborough.
Hawaiian: Hawaiian Stars are gleaming,
Oh Rosalita Linn Wilford en Hawaiians:
Aloha Oe, Hawaiian Star of love. The Ha-
•vnaiian Beach Songsters.
Potpourri's; Eine lust.ige Schlagerfahrt,
Oscar Joost Tanz orchestre; Wir sind Rich-
tig, Adalbert Lutter; Eine lustige Eisen'oahn-
fa-hrt, Groot orkest.
8.00—12.00 Diversen.
