EM'sc7CA° :ï^nËïT
Bemanning „Jonge Jacobus"
verdronken?
Evenredig kiesstelsel besproken.
Waddeneilanden
krijgen post.
ZATERDAG 30 JANUARI 1937
HAARLE M'S DAGBLAD
3
TWEEDE KAMER
Kleine partijen verzetten zich alle.
Regeering wenscht meer ruimte
van beweging.
DEN HAAG Vrijdag.
De beraadslagingen der Tweede Kamer over
de grondwetsherziening waren heden geheel
gewijd aan de voorstellen in zake de aanvul
ling' van het kiesrecht. Alle vertegenwoordigers
der kleine partijen, voor zoover aanwezig, heb
ben het woord gevoerd om te betoogen, dat zij
de voorgenomen herziening van het kiesrecht
beschouwen als een aantasting van de even
redige vertegenwoordiging en een poging om
de klein'e partijen voortaan buiten het parle
ment te houden.
De heer Lingbeek (Staatk. Herv.) ver
klaarde dat in tegenstelling tot de gebruike
lijke bewering in het parlement een zeer
gunstige invloed werd uitgeoefend door de
kleine partijen, die thans onder de dictatuur
der groote partijen zullen worden gesteld.
Men spreekt van evenredig kiesstelsel, zoo
zeide de heer Lingbeek, maar dan is het niet
wiskundig evenredig, of niet heelemaal even
redig, in de grondwet het woord evenredig te
laten staan, maar er iets achter te voegen
waardoor de wetgever het weer niet even
redig kan maken. Dat gebeurt hier en kan niet
door den beugel. Hier krijgt men niet een
dictatuur, zooals er elders nog bestaat, maar
een kaste die overheerscht over een andere
kaste die onderdrukt wordt.
De heer De Visser (comm.) was van mee
ning dat de groote partijen door dit voorstel
de oppositioneele stroomingen in eigen
geestesrichting uit het parlement wilden
weren.
De heer Van Houten (chr. dem.) laakte
het voorgestelde als een belangenpolitiek in
den slechtsteii zin des woords.
Bij de kiezers der kleine partijen zal een ge
voel van onrecht worden gewekt, dat zich op
den duur zal wreken. Vele kiezers zullen het
thans voorgestelde in strijd met de democra
tie en de waardigheid van het parlement ach
ten. Temeer omdat dikwijls de kleine partijen
de rol vervullen van het geweten der natie.
Spr. vreest dat hier een weg geopend wordt,
die leiden zal naar machtsmisbruik en naar
herstel van de heillooze coalitiepolitiek.
De heer Coops (lib.) merkt op, dat, als
er geen coalitie is, dit niet aan de kleine par
tijen ligt, doch aan hun gebrek aan onder
linge homogeniteit. Het zou een arm parle
ment zijn, als de kleine partijen er uit zouden
verdwijnen. Ook worden er dikwijls door de
kleine partijen dingen gezegd, die anderen niet
zouden kunnen zeggen. Vergeet b.v de Soc.
Dem. Arbeiders Partij, dat ze ook eenmaai
met één, later drie enz. vertegenwoordigers in
de Kamer zat? Steeds komen er nieuwe denk
beelden en ma-g men die in het parlement
smoren? Deze neo-evenredigheid is geen even
redigheid.
De heer Vliegen (s.-d a.p.) zeide, dat
men in geen enkel land zoover is gegaan met
de evenredigheid als hier. Dit blijkt het ge
vaar van verbrokkeling in te houden. Om
daarin verandering te brengen is eigenlijk
geen grondwetsherziening noodig. Dat kleine
partijen ook zonder evenredige vertegenwoor
diging groot kunnen worden, heeft de S. D.
A. P. bewezen. Wat de Kamer betreft, deze
behoeft een effectieve meerderheid om haar
werk te kunnen doen. Als het er om ging
de kleine partijen uit te sluiten, zou spr. er
niet aan meedoen.
De heer Van den Heuvel (a.-r.) zeide,
dat het de bedoeling is de evenredigheid
dichter te benaderen, niet om de kleine par
tijen weg te werken. Het gaat ook eerder om
een zuiver kiesrecht dan om een evenredig
heidsstelsel. Het is geenszins onredelijk, aan
de evenredigheid grenzen te stellen. Thans
wordt de versnippering sterk bevorderd Te
recht heeft de heer Vliegen er op gewezen
dat nergens :t evenredige kiesrecht zoo wordt
toegepast als hier te lande.
De fouten liggen niet inv het stelsel zelf,
doch in de uitwerking. We moeten los komen
van de bijna devote vereering van het getal.
Bij de indeeling der kieskringen komen de
organische gedachten meer tot haar recht.
De taak van de volksvertegenwoordiging be
hoort zoo doelmatig mogelijk te worden ge
maakt. Ook moet tegengegaan worden dat de
politieke strijd steeds meer wordt een strijd
op onderdeelen.
Dit wetsvoorstel zal. goed gebruikt, een
zegen voor ons volk blijken te zijn.
De heer Westerman (ex.-na-t.-herst.)
constateerde dat we hier met de simpele
macht te doen hebben. Er is een sluwe me
thode bedacht om tegen de kleine partijen
op te treden. Spr. protesteerde tegen de
bedoeling en den geest van dit wetsvoorstel.
Men is bezig ons staatsgebouw te onder
mijnen. Men heeft evenredigheid of men
heeft haar niet. Daartusschen bestaat er
niets. Men zou trouwens anders ook maar
van de eene onrechtvaardigheid in de an
dere vervallen. Wanneer het parlementaire
stelsel niet naar volle bevrediging functio
neert. ligt dit niet in de eerste plaats aan
fouten in dg evenredigheid.
De heer J o e k e s (v.-d.) zag in het wets
voorstel alleen de bedoeling om het even
redigheidsstelsel te corrigeeren, niet om een
aanval te ondernemen op de kleine partijen.
Het is noodig in de Grondwet te omschrijven
dat een kleine afwijking van de volstrekte
evenredigheid mogelijk is. De houding van
den heer Coops heeft spr. verwonderd. Dat
het rechtsgevoel zou worden aangetast, zoo
als de heer Westerman deed uitkomen, is
volgens spr. wel in hooge mate verrassend.
De heer Arts (k.d.p.) constateerde een
streven in bepaalde kringen om iemand, die
geen lid is van de R-K. Staatspartij, uit
de vakorganisaties te weren. Hetzelfde ge
beurt hier met dit voorstel, dat er op gericht
is hetzelfde onrecht te doen toepassen, maar
nu om de kleine partijen uit het parlement te
weren. Spr. hoopte, dat 't rechtvaardigheids
gevoel in deze Kamer zou spreken.
De heer Van Dis (staatk. ger.t herinner
de aan het verzet van zijn partij tegen het
gelukkig verworpen wetsontwerp van den
Minister van Binnenlandsche Zaken om ten
minste drie zetels te eischen voor vertegen
woordiging eener partij in de Kamer. Thans
wordt er naar zijn meening wederom de
grofste willekeur voorbereid. Wederom wordt
getracht de kleine partijen in de Kamer on
mogelijk te maken. Het wetsvoorstel is in
wezen revolutionnair. Dit geldt alleen al
voor den eisch van het stellen eener waar
borgsom. De kleine partijen zullen komen
onder dictatuur der groote partijen.
Tegenover den heer Van den Heuvel stelde
spr. als zijn meening. dat. het juist de groote
partijen zijn, die aan kiezers wat -oorspie
gelen..
De Minister van Binnenlandsche Zaken,
Mr. De Wilde, die hierna aan het woord
kwam ter verdediging van het wetsontwerp,
verklaarde in de redevoeringen niet vol
doende te hebben hooren uitkomen, dat het
gaat om een zoo goed mogelijk parlement.
Spr. zal niet ingaan op allerlei beschuldigin
gen aan het adres der regeering met. betrek
king tot de kleine partijen Het districten
stelsel heeft ook zijn schaduwzijden: de
stemmen in verschillende deelen des lands
komen ook nu niet voldoende tot haar recht.
Spr. is eerder geneigd om wat klein is te be
schermen dan om het te onderdrukken. Ook
bij de groote partijen ziet spr. niet het stre
ven om de kleine te verdringen. Het kan ech
ter plicht zijn tegen al te ver gaande ver
splintering in te gaan. Daarom willen we
nu evenredige vertegenwoordiging, doch
binnen door de wet te stellen grenzen. Het
moet mogelijk zijn in het stelsel iets te ver
anderen. zonder de evenredigheid aan te
tasten. Spr. verwees naar tal van andere
landen, die ook evenredigheid hebben, doch
lang niet zoo ver gaan als wij. Daarom ook
de wensch van de regeering om meer „arm
slag" te hebben. De bedoeling is alleen, dat
de regeering weer ruimte van beweging krij-
ge. Spr. kwam op tegen de bewering, dat de
regeering op slinkschen weg iets anders zou
willen binnenhalen. Verschillende vooraan
staande figuren zijn trouwens overtuigd, dat
de grootste invloed van opkomende, kleine
partijen niet ligt in het parlement. Aller
minst hebben we hier te doen met een eer
sten stap om te komen tot afschaffing van
het evenredig kiesstelsel. Juist om allen ver-
keerden schijn te vermijden, aldus eindigde
Mr. De Wilde zijn verdedigingsrede, beperkt
de regeering zich tot dit voorstel.
De eindstemming over dit wetsontwerp
wordt gehouden op nader te bepalen dag.
De vergadering werd te 5 uur verdaagd tot
Dinsdag één uur.
Laschapparaat uit elkaar
gesprongen.
Man op slag gedood
Toen de dertigjarige M. van G. te Lithoyen
Vrijdagavond bezig was zijn laschapparaat
tegen de vorst af te dekken, vloog dit appa
raat door nog niet opgehelderde oorzaak met
een geweldigen slag uiteen. Van G. werd te
gen den grond geslagen en liep door de in
het rond vliegende brokken zoo ernstige ver
wondingen op o.m. een schedelbreuk
dat hij vrijwel op slag dood was.
De nieuwe Staatkundige
structuur.
Lezing door den heer E. A. Sleeswijk.
HAARLEM Vrijdag.
Voor de VereenLging Studie van
den Staat sprak gisteravond in het
Gebouw Sociëteit Vereeniging de
heêr E. A. Sleeswijk over het onder
werp „De nieuwe staatkundige struc
tuur."
De voorzitter der vereeniging Ir. B. Wi-
gersma, opende deze vergadering met een
kort woord waarin hij den heer Sleeswijk
bedankte voor zijn bereidwilligheid om in
plaats van Dr. Hessing te spreken.
Hierna nam de heer E. A. Sleeswijk het
woord.
Spr. schetste ons allereerst de wijze waar
op de Staat zich aan ons openbaart. De we
tenschap is in deze te kort geschoten. De
Staatswetenschap is tot abstracte rechtswe
tenschap geworden, gebaseerd op het stelsel
van „lasser aller" dat oorspronkelijk door
Adam Smith uitsluitend economisch be
doeld was, doch later ook op het staatkun
dige leven werd overgebracht. Langzamer
hand komt het gevoel naar boven, want, meer
dan een gevoel is het niet, dat de Staat toch
nog wel iets anders is als een zuivere „rechts-
vereeniging" (Thorbecke). Men plakt er nu
een sociale zijde aan vast. (Rehms in 1907 en
Menzel in 1916). Vervolgens gaf spr. de vol
gende definitie van wat den staat dan
wel is.
Deze is de doorloopende zelfordening der
samenleving van een veelheid van menschen
tot een zedelijke eenheid.
Hierna ontwikkelde spreker het overheids
begrip. De overheid heeft het recht en den
plicht den algemeenen wil te handhaven.Dit is
echter niet de „volonté général" van Rous
seau waaruit de dictatuur van de helft plus
een volgt. Deze algemeene wil werd door spr.
echter gezien als proces gepersonifieerd in
de overheid, die slechts indirecte maatrege
len mag toepassen als handhaver van het
recht en pas bij overtreding tot directe maat
regelen mag overgaan.
De tweede grondgedachte van de door spr.
ontwikkelde organische structuur is concen
tratie van verantwoordelijkheid en macht.
De volksvertegenwoordiging heeft heden ten
dage nog- wel reden van bestaan, haar moet
niet echter de macht worden gegeven om
mede te regeeren, haar bevoegdheid moet
uitsluitend adviseerend en controleerend zijn.
Zij moet worden samengesteld door de leden
van de ontworpen economische. Indische en
andere raden.
Vrijheid van drukpers werd door spr nood
zakelijk geacht, er moet echter een verbod
zijn van publicatie van al wat in strijd is
met het landsbelang.
Wat betreft de buitenlandsche politiek,
achtte spr. een herziening van het verdrag
van Versailles noodzakelijk en te komen tot
een internationaal westersch Dlan t.ot be-
heersching van de conjunctuur.
Spreker beëindigde zijn interessante voor
dracht met er op te wijze*- dat het staat
kundig leven en de hiervoor passende struc
tuur zich zijns inziens in deze richting zal
moeten ontwikkelen. Alleen dan kunnen we
uit de huidige impasse geraken.
Na de pauze wa$ cv teleger.hcid vragen
•tellen.
(Adv. Ingez. Med.)
Berichten van redding niet bevestigd.
„De Jonge Jacobus".
Omtrent het lot van de bemanning van de „Jonge Jacobus", welk
schip in de nabijheid van de Berlengas-eilanden is vergaan, heeft men
nog geen zekerheid. De eerste berichten, dat de opvarenden door de
„Achilles" van de K. N. S. M. aan boord zouden zijn genomen, blijken
helaas niet juist te zijn geweest. Volgens bij de Koninklijke Neder-
landsche Stoomboot Maatschappij ingekomen bericht, is de „Achilles"
te Lissabon aangekomen. De kapitein heeft telegrafisch aan de maat
schappij medegedeeld, dat op 27 dezer een der opvarenden, de
27-jarige Cornelis Kuyt, uit Katwijk aan Zee, overboord geslagen en
verdronken is. In het telegram aan de maatschappij wordt niet gerept
van het aan boord nemen van de bemanning van de „Jonge Jacobus".
Op grond hiervan vreest men, dat de geheele bemanning van de
„Jonge Jacobus" om het leven is gekomen. Ook bij de reederij, de
Middellandsche Zeevaart Compagnie, directie Wambersie Zn., te
Rotterdam, houdt men het, in verband met het uitblijven van berichten,
voor waarschijnlijk, dat geen der opvarenden meer in leven is.
Het laatste te Lissabon opgevangen draadlooze bericht van de
„Jonge Jacobus" luidt
„Wij verlaten het schip in de booten. Wanneer wij niet veilig land
bereiken, zeg dan aan onze gezinnen, dat onze laatste gedachten bij
hen waren."
Op het oogenblik waarop dit draadlooze bericht verzonden werd,
bevond de „Jonge Jacobus" zich op een afstand van vijf mijlen van de
Berlengas-eilanden, waar men met het afvuren van signalen, met
toortsen, fakkels en andere lichtseinen, den geheelen nacht met
inspanning van alle krachten bezig is geweest met het afzoeken van
de kust. Al het zoeken bleef echter vergeefsch.
De bemanning van de „Jonge Jacobus" bestond uit 23 leden, waarvan tien
Nederlanders. De buitenlanders waren grootendeels Spanjaarden.
De Nederlandsche opvarenden van de „Jonge Jacobus" waren Sj. Jager, uit
Rotterdam, kapitein; P. van der Woude, te Rotterdam, eerste stuurman; A. van
Vuuren, te Rotterdam, tweede stuurman; M. van Beelen, te Rotterdam, derde
stuurman; A. J. de Cocq, te Schiedam, eerste machinist; Jac. Faber, te Rotterdam,
tweede machinist; F. J. Theuns, te Hillegersberg; J. H. Putting, te Rotterdam,
stuurmansleerling; M. van der Thoorn, te Vlaardingen, kok; J. Bruyn, te Rotter
dam, bediende.
Inbraak in een postkantoor.
Dader op heeterdaad betrapt.
Den laatsten tijd zijn in bijkantoren van de
posterijen in de Residentie verschillende dief
stallen gepleegd, waarbij groote hoeveelheden
postzegels werden gestolen. Gisterennacht is
een man gesnapt, die bezig was door middel
van het verbreken van een ruit van het post
kantoor aan de Charlotte de Bourbonstraat
binnen te dringen. Men meent nu den bedrij
ver van meer postzegeldiefstallen in handen
te hebben.
Wielrijdster op slag gedood.
Tegenligger doofde zijn lichten niet.
Vrijdagavond reed op den Oostzanerdijk
nabij de grens der gemeente Zaandam, op
Amsterdamsch grondgebied een 19-jarig
meisje uit Tuindorp Oostzaan, toen zij werd
ingehaald door een uit de richting Zaandam
komende personenauto. Uit de richting
Amsterdam" naderde een vrachtauto, waar
van de bestuurder zijn groote lichten niet
voor zijn tegenligger doofde, zoodat deze
werd verblind. De chauffeur van de personen
auto gaf dit door knipperen met zijn lampen
aan den man op de vrachtauto te kennen.
Toen deze op zijn stadslampen had overge
schakeld. zag de bestuurder der personen
auto plotseling de wielrijdster voor zijn wa
gen.
Onmiddellijk remde hij sterk, doch het was
reeds te laat Het rijwiel werd gegrepen en
de berijdster smakte naast de4"auto tegen
den weg.
Toen geneeskundige hulp kwam bleek het
n eis je reeds te zijn overleden.
De vrachtauto is doorgereden; het nummer
van den wagen is niet bekend geworden.
Herberekening Indische
pensioenen.
Niemand zal verder
achteruitgaan.
In de memorie van antwoord in
zake het wetsontwerp tot herbereke
ning der Indische pensioenen heeft
minister Colijn dit wetsontwerp zoo
danig gewijzigd, dat met behoud van
het voor de oude en nieuwe pensioe
nen voordeelige systeem van herbereke
ning, niemand meer in pensioen
zal achteruitgaan dan volgens de
thans geldende kortingswet.
Voorts is de werkingsduur der wet
teruggebracht tot 1 Januari 1940 ter
wijl voor oogen moet worden gehou
den, dat, wat er na dien datum ten
aanzien van de herberekening ook
moge geschieden, aan de verhooging.
met name van de militaire pensioe
nen van vóór 1920, een blijvend ka
rakter niet kan worden ontzegd.
De oorspronkelijk geraamde bespa
ring van f 7.3 millioen zal hierdoor
worden teruggebracht tot ongeveer 4
millioen
NIEUWE DIRECTEUR DER STAATSLOTERIJ
BENOEMD
Jhr. J. P. A. de Jonge van Zwïjnsbergen te
Soestdijk is benoemd tot directeur van de
Staatsloterij.
Door vliegtuig uit isolement bevrijd.
Heden weer een vlucht.
Vrijdagmorgen vertrok het Fokkertoestel
P.H.-A.E.B., een F 7A met een accomodatie
van acht passagiers, van Schiphol met den
heer Von Weyrother, een der gezagvoerders
der K. L. M. op de AmsterdamBatavia-
route, in de stuurhut
Verder bevonden zich nog vijf personen aan
boord, benevens 170 K.G. post. Voorts een
kist gist en een koffer levensmiddelen.
Eerst vloog men naar Eelde
De hall van het stationsgebouw daar was
vol met postzakken en kisten. Ruim 500 kilo
was verzameld, 306 K.G. voor Ameland en
219 voor Schiermonnikoog.
Bovendien was 106 K.G. vracht verpakt
waaronder twee groote kisten met Hongaar-
sche hazen, twaalf in getal, springlevend en
onbewust van de reis, welke de dieren te
wachten stond.
Het gewicht aan post en vracht was zoo
hoog, dat twee vluchten noodig bleken om
alles te vervoeren. Zoodoende konden dan
ook met de eerste vlucht geen passagiers
medegenomen worden, om half twee rolde de
Fokker over het gevroren veld en korten tijd
later steeg Von Weyrother weer op.
De in het Stationsgebouw achtgebleven rei
zigers en journalisten luisterden bij de radio
naar de berichten van den marconist aan
boord van het vliegtuig. Om twee uur werd
geseind, dat de antenne ingehaald moest wor
den voor de landing op het Amelandsche
strand.
Tien minuten later was de post en vracht
uitgeladen en ging de reis verder naar Schier
monnikoog, waar het toestel om even drie
uur landde.
Half vier keerde het toestel op het vliegveld
Eelde terug. Hedenmorgen zou het ten twee
de male opstijgen met de achtergebleven
post.
Het door de vorst hard geworden strand
bleek zeer geschikt te zijn voor het landen
van kleine vliegtuigen van het type Fokker
F 7 A. Bij den Amelandschen vuurtoren was
het strand over een lengte van enkele honder
den meters zoo goed bruikbaar, dat het vlieg
tuig voor den start niet behoefde te draaien,
doch onmiddellijk uit de landing door kon
vliegen. Het strand was met vlaggen afgezet
om het den vlieger gemakkelijk te maken bij
zijn oriëntatie.
Ook Schiermonnikoog leverde geen moei
lijkheden voor de vlucht op. Van Ameland
werden drie. van Schiermonnikoog vijf pas
sagiers op den terugreis medegenomen naar
Eelde. Deze luchtreizigers moesten zich met
met een plaatsje op den bodem van de Fok
kermachine tevreden stellen, daar alle stoe
len uit het vliegtuig genomen waren om
plaatsruimte voor de groote hoeveelheid
vracht te winnen.
Prinselijk paar naar Zakopane.
Prinses Juliana en Prins Bernhard
zijn naar Zakopane vertrokken. Na
een kort verblijf aldaar zullen zij zich
naar Krakau begeven. De Poolsche
minister van Arbeid en Sociale Zaken
Koscialkowski, heeft het Prinselijk
paar te Krynica een particulier bezoek
gebracht.
Het verblijf der Koningin te
Zeil am See.
Geen ontmoeting met het vorstelijk echtpaar?
Naar men het A. N. P. meldt zijn de berich
ten omtrent de ontmoeting van de Koningin
met het Prinselijk echtpaar te Zeil am See
uit de lucht gegrepen. De details van het reis
plan zijn nog niet vastgesteld, terwijl ook het
verblijf van H. M. in geenerlei verband staat
met de te Zeil am See te houden sportfeesten.
H. M. hoopt in Zeil am See dezelfde rust te
zullen vinden, welke zij in Igls heeft genoten.
INBRAAK IN EEN BONTOPSLAGPLAATS
Donderdagavond is ingebroken in de op
slagplaats van het expeditiebedrijf „Expresse"
gevestigd in de perceelen Driehoekjes 2 en 2a
te 's-Gravenhage. Daar hebben zij twee kof
fers en een doos met bont ter waarde van
meer dan 1000 buit gemaakt.
Kleine boerenbedrijven krijgen
steun.
Gemiddeld 35.per bedrijf.
In afwachting van de resultaten van
de proeven onder leiding van het de
partement van Sociale Zaken inzake
de tewerkstelling van kleine boeren
op het eigen bedrijf daar, waar zoo
genaamde „zichtbare" werkobjecten
aanwezig zijn, heeft de minister van
Landbouw en Visscherij besloten een
directen financieelen steun aan de
kleine boeren te verleenen.
Voor dezen steun komen alleen die kleine
boeren in aanmerking, wier hoofdberoep in
den landbouw ligt, met dien verstande:
a. dat de bedrijfsgrootte niet kleiner is dan
1 H.A. en niet grooter dan 4.99 h.a.;
b. dat zij niet aangeslagen zijn in de rijks-
inkomstenbelasting, gemeentefondsbelasting
of vermogensbelasting.
Bij de verdeeling van het door den minister
van Landbouw en Visscherij beschikbaar ge
stelde bedrag zal onderscheid gemaakt worden
naar gelang de bedrijfsgrootte van 1 tot en
met 2.99 of van 3 tot en met 4.99 h.a. is. Aan
hen. die een bedrijf exploiteeren van 1 tot en
met 2.99 h.a., zal een grooter steunbedrag
worden uitgekeerd dan aan hen. die een be
drijf exploiteeren van 3 tot en met 4.99 h.a.
Ofschoon op het oogenblik niet precies kan
worden medegedeeld, hoe groot de uitkeering
voor iedere groep zal zijn. kan worden aan
genomen, dat voor beide groepen same' ie
gemiddelde uitkeering zal schommelen om de
f 35.— per bedrijf.
Spoedig zullen de noodige formulieren voor
ie belanghebbenden ter beschikking worden
steld, waarop de aangifte zal kunnen plaats
hebben
