Spiekvergunning.
UP TO DATE?
Hei Bekuqtiikste
54e Jaargang No. 16450
Verschijnt dageliilcs, behalve op Zon- en Feestdagen
Maandag 8 Februari 1937
HAARLEM S DAGBLAD
Directie: P. VV PEEREBUUM UITGAVE LUURENS CUSTER MAATSCHAPPIJ VOOR Hoofdredacteur RUBER! PELREBUOM.
en ROBERT PEEREBOOM, COURANT-UITGAVEN EN ALGEMEENS DRUKKERIJ N V
ABONNEMENTEN: per week 0.25, per maand 1.10, per 3 maanden
ƒ3.25, franco per post ƒ3.55, losse nrs ƒ0.06 Geïllustreerd Zondagsblad:
per week ƒ0.05. p. maand ƒ0.22. p. 3 mnd. f 0,65. franco p. post f 0.7214
Gratis Ongevallenverzekering voor betalende abonnés. Levenslange ongeschiktheid f600.—, overlijden 400.verlies van hand, voet of oog 200.— beide leden duim 100.één lid duim S 50—alle leden wijsvinger J 60.
één of twee leden wijsvinger 25.—alle leden anderen vinger 15.—één of twee leden anderen vinger f 5.—, arm- of beenbreuk ƒ30.—. enkelbreuk ƒ15.—. polsbreuk 15.
Nog afzonderlijke verzekering voor abonnés op het Geïllustreerd Zondagsblad. Alles indien het gevolg van een ongeval en volgens gratis ten kantore van dit blad verkrijgbare voorwaarden.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Prukkerij: Zuider Buitenspaarne 12
Telefoon Nos-: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Drukkerij: 10132, 12713 Administratie: 10724. 14825 Postgiro 38810
Bijkantoor: Soendaplein 37, Haarlem-Noord, Telefoon 12230.
ADVERTENTIëN 15 regels 11.75, elke regej meer 0.35 Reclames
ƒ0.60 per regel. Tarieven regelabonnementen op aanvraag. Vraag en
aanbod 1—4 regels ƒ0.60. elke regel meer ƒ0.15 Onze Groentjes zie
hoofd rubriek.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
VEERTIEN BLADZIJDEN
HAARLEM, 8 Februari.
De Hertog van Windsor.
Het is alweer twee maanden geleden dat
Edward VIII, koning van Groot-Brittannië
en keizer van Indië, afstand deed van zijn
troon terwille van. een vrouw met wie men
hem niet toestond te huwen. Een koning
schap dat nog geen jaar geduurd had, dat
voorafgegaan was door tientallen jaren van
stijgende populariteit van den - Prins van
Wales en dat de groote verwachtingen, van
hem gekoesterd, al scheen te gaan bevesti
gen nam een plotseling einde. Een storm
van critiek, in eigen land en daarbuiten,
werd op dien afgetreden koning, 'die na een
paaa- diagen van zijn broeder en opvolger
den titel Hertog van Windsor ontving, losge
laten.' Men zeide hem in zooveel woorden,
dat hij zijn plicht verzaakt had;, zijn plicht
als koning. Maar tegelijkertijd gingen er
stemmen op die hem verdedigden tegen alle
critiek, die den mensch Edward huldigden.
en er was schier algemeene ontroering toen
men zijn eenzame afreis, in den nacht, ver
nam. Die eindigde in hét kasteel Enzesfeld
bij Weenen, waar sindsdien een der Fransche
de Rothschilds zijn gastheer is geweest en
waar hij nog tot eind April zal verblijven tot
Mrs. Wallis Simpson, die te Cannes vertoeft,
zijn vrouw kan worden. Zij immers geschei
den van haar echtgenoot, moet volgens de
bepalingen van de Engelsche wet vier maan
den wachten eer de voorloopig uitgesproken
scheiding („decree nisi") bevestigd wordt
door een „decree absolute".
In de twee verloopen maanden is de be
langstelling der wereld voor den ex-koning
geenszins verflauwd en zij bereikt nu weer
een nieuw hoogtepunt omdat zijn eenige
zuster, de prinses Mary, Countess of Hare-
wood, te Weenen is aangekomen om hem te
bezoeken. Met vreugde hebben zij elkaar be
groet. Berichten melden dat zij verrast
scheen over de zichtbare populariteit die
haar broeder bij het Weensche publiek ge
noot, Maar hoe zou Weenen, gevoelig en ro
mantisch als heb Immer geweest is, anders
kunnen zijn? En waarom zou Edward's merk
waardige persoonlijkheid, die sinds een
kwarteeuw overal volksmassa-as electriseerde
ondanks de onopzettelijkheid en eenvoud
van zijn optreden, deze eigenschap verloren
hebben? Integendeel: ook al is hij geen ko
ning meer, zijn persoonlijke charme schijnt
door het gebeurde eer vergroot dan vermin
derd. De wereld van dezen tijd is van zooveel
romantiek berpofd. heeft zooveeldierbare
ouden schijn zien verbleeken en verdwijnen,
Is zoozeer getergd met nieuwe zakelijkheid,
krijschende wanklanken, moderne oorlogs
techniek-der-machines en eindelooze woor-
denstroomen in machtelooze internationale
verwarringen, dat zij met schier verwonderde
blijdschap dien on verwachten terugkeer der
Romantiek heeft ontvangen.
Romantiek scheen een ouderwetseh sprook
je te zijn geworden en daar kwam het plotse
ling terug in de harde werkelijkheid van Nu,
als een nieuw sprookje van een herleefden
Andersen, met echte moderne menschen erin:
Van den machtigen Koning die zijn troon op
gaf voor haar die geen prinses was, maar "voor
hem de schoonste van allen.
Misschien zal de daad van Edward vm la-
1 ter blijken een weldaad voor de menschien
geweest te zijn. Wie zal het zeggen? Ook dit
wonderlijke moderne sprookje kunnen wij, die
het meebeleven, nog niet in zijn volle betee-
kenis begrijpen. Maai' er schijnt een instinct
te zijn, bij millioenen, dat het doorvoelt
R. P.
Vreemdelingen te Haarlem.
Het aantal daalt.
Het aantal vreemdelingen te Haarlem is
aan het verminderen. In 1936 vestigden zich
hier 169 mannen en 564 vrouwen van buiten-
landsche nationaliteit, terwijl er 193 mannen
en 688 vrouwen vertrokken.
Het aantal mannen ging dus in 1936 met
24 achteruit en dat der vrouwen (meest
dienstmeisjes) met 124. Over 1935 bedroeg de
■vermindering 39 mannen en 107 vrouwen.
WIE ZAG HET GEBEUREN?
Vrijdagavond omstreeks half acht heeft op
de Kleverlaan een aanrijding plaats gehad
tusschen een auto en een handwagen, be
laden met groenten, doordat de automobilist
volgens zijn verklaring voor een tweetal fiet
sers moest uitwijken.
De Commissaris van Politie verzoekt hun.
die getuige waren van dit ongeval, zich aan
het Bureau Smedestraat te willen vervoegen.
Te Haarlem had Zaterdag de beëediging plaats van 23 reserve-tweede luitenants bij het korps Motordienst.
(De Minister van Onderwijs heeft
beslist, dat op de a.s. kweekschool-
en hoojdacte-examens de spelling
De Vries en Te Winkel voor de Ne-
derlandsche taal zal gelden en dat
de examinandi bij het schriftelijk
werk een woordenboek mogen
raadplegen.)
De spelling ('t zij met spijt vermeld).
Heeft nog een zeer onzeker leven.
Zij is nog steeds niet vastgespeld,
Doch blijft maar met den gulden
zweven.
De landsregeering houdt, nog vast
Aan d' oude, zonder haar t' erkennen,
Zij heeft wel heel veel aangepast,
Maar nog geen oos en ees en ennen.
Ik weet ook niet, waar dit. probleem,
Op uit zal loopen of zal lopen,
En blijf maar op èen vast systeem,
Welk het ook zij; -gelaten hopen.
Waar twijfel en verwarring zijn,
Moet de minister regels stellen,
Voorspellen is niet in mijn lijn
En 't past mij niet. hem 't voor te spellen.
Ik spel maar oud, met goed fatsoen,
Maar daar kwam 't waagstuk aan de orde.
Wat moeten nu degenen doen,
Die onderwijzer willen worden.
Als zij voor hun examen staan,
Dan moeten ze toch zeker weten,
Van welk systeem men uit zal gaan.
Wanneer him kennis wordt gemeten.
Het antwoord luidde zeer beslist:
Het oudste van de twee systemen.
En, opdat men zich niet vergist.
Mag men er 't woordenboek bij nemen.
Wat er ook verder wordt gezegd
In re-, du-, tot dendeplieken,
Nu is tenminste vastgelegd.
Dat onderwijzers mogenspieken
P. GASUS.
dat is een bril van KEIP
altijd.
Gr. Houlslraa! naast Luxor
(Adv. Ingez. Med.)
Het Lager Onderwijs.
Over het aantal leerlingen.
Bij het openbaar lager onderwijs waren
op 31 Dec. 1936 6935 leerlingen ingeschreven
tegen 6967 een jaar geleden. Een verminde
ring dus van 32 (Hieronder zijn niet begre
pen de leerlingen der Rijksleerschool
Het aantal leerlingen der bijzondere scho
len steeg in dit jaar van 10148 tot 10.473. een
vermeerdering dus van 325.
Wat de politie deed.
Aantal processenverbaal in 1936.
De Haarlemsche Politie maakte in 1936 de
volgende processen-verbaal:
Arbeids- en Veiligheidswet 236 311)
Drankwet 9 (4)
Motor- en rijwielwet- en gemeentelijke ver-
keersvoorschriften 7391 (9025)
Winkelsluiting 117 (135)
Andere wetten en verordeningen 1642
(1435).
Misdrijven 2415 (2323).
Tusschen haakjes geven wij de cijfers
over- 1935.
VLIEGTUIGONGELUK IN DE VER. STATEN
EISCHT VIER DOODEN.
Louisburg (Noord Carolina), 8 Febr. (A.N.P.)
Gisteren is nabij een boerderij in de omgeving
een uit Florida afkomstig vliegtuig door on
bekende oorzaak neergestort. De vier inzit
tenden kwamen om het leven.
Geen verzekering van Hitier.
Omtrent onze neutraliteit.
Passage uit zijn rede betrekking op vroegere
verklaringen?
De Minister van Buitenlandsche Zaken
heeft geantwoord op schriftelijke vragen van
den heer Van Vessem naar aanleiding van
een zinsnede in de op 30 Januari jl. door den
Duitschen rijkskanselier uitgesproken rede:
Van de zijde der Duitsche regeering heeft
de regeerlng geen rechtstreeks tot haar ge
richte verzekering ontvangen omtrent er
kenning en garandeering' van Nederland als
onaantastbaar neutraal gebied. De aange
haalde passage uit de rede van den Duit
schen rijkskanselier sloeg dus blijkbaar terug
op vroegere openbare verklaringen zijner
zijds.
Interessante cijfers.
Haarlem in 1936.
Uit de Statistische Gegevens der gemeente
Haarlem over 1936 blijkt duidelijk, dat de
crisis nog haar invloed doet gelden.
Natuurlijk niet het minst op de
Uitgaven voor
werkloozen.
In 1936 werd aan werkloozen uitgekeerd:
Uit de werkloozenkassen f 305.648 (1935:
f 325.479).
Door den Werkloosheidsdienst f 1.133.065
(1935: f 1.007.852).
Door Maatschappelijk Hulpbetoon f 1.643.194
(1935: f 1.336.063).
Totaal dus f 3.081.909 (1935: f 2.671.395).
Volgens de laatste statistiek waren er te
Haarlem werkloos:
Handels- en kantoorbedienden 343 (tegen
279 in het begin van het jaar).
Metaalbewerkers 962 (109S)
Bouwvakarbeiders 2033 (2290)
Arbeiders in grafische vakken 148 (138).
Fabrieks- haven- en transportarbeiders
1528 (1587).
Land- en tuinbouwarbeiders 166 (259).
Andere beroepen 1374 (1425).
Er is dus een vrij belangrijke ver
mindering van het aantal werkloo-
ze metaalbewerkers te constateeren,
namelijk van 1098 tot 962.
Ook het aantal werklooze bouwvakarbei
ders was gedaald, namelijk van 2290 op 2033.
Totaal waren er aan het eind van het
jaar 6554 werkloozen bij de arbeidsbeurs in
geschreven. verdeeld over de volgende leef
tijden. 20 jaar en jonger 445. 2130 jaar
1875. 3164 jaar 4111. 65 jaar en ouder 123.
Bij de tijdelijke werkgelegenheid geheel of
gedeeltelijk voor rekening der gemeente ge
boden (dus ook de werkverschaffingen) wa
ren 196 werkloozen aan den arbeid gezet.
Dat het in het afgeloopen jaar slecht met
het bouwvak is geweest blijkt wel uit het
feit. dat er in 1936 bouwvergunning is ver
leend voor werken die in totaal f 2.241.987
kosten, tegen f 3.878.901 in 1935.
De Gemeentebedrijven.
De gasfabriek leverde in 1936 22.945.044
M3. gas af tegen 22.916.923 in 1935. In totaal
dus een vermeerdering van 28.121 M3.. maar
het particulier verbruik te Haarlem daalde
van 17.316.851 M3. in 1935 tot 17.164.386 in
1936, een vermindering dus van 152.465 M3.
Bloemendaal nam nu 2.026.938 M3. af (1935:
2.061.296 M3.), Haarlemmermeer 301.980 M3.
(1935: 152.360 M3j, Haarlemmerliede 97.796
M3. (1935: 83.685 M3.) en Zamdvoort 1.144.095
M3. (1935: 1.169.900 M3.)
Het electriciteitsbedrijf leverde in 1935:
39.149.153 KWU af tegen 37.536.581 in 1935.
Een totale vermeerdering dus van 1.612.172
K.W U.
De omzet der waterleiding daalde van
2,101.573 M3. in 1935 tot 2.078.447 M3. in 1936.
Twee dooden, drie zwaar
gewonden.
Ernstige ongelukken op den weg.
In den nacht van Vrijdag op Zaterdag lie
pen vijf jongelui, die een feestje hadden bij
gewoond. in de Molenlaan te Hiilegersberg,
geheel rechts van den weg. Een motorrijder
heeft het groepje niet opgemerkt en is te
gen den 21-jarigen N. de Haan gereden, die
werd meegesleud. De jongeman werd op slag
gedood
De motorrijder, de 26-jarige C. Houwe-
ling. werd zco ernstig gewond, dat hij vrijwel
op slag overleed.
Geen voorrang verleend.
Zondagmiddag omstreeks een uur is de 26-
jarige N Frank uit Amsterdam op het kruis
punt Oud-BussumerwegLandstraat te Bus-
sum met zijn motorfiets in botsing gekomen
met een auto. die hij geen voorrang had ver
leend. De heer F. en de duorijdster sloegen
tegen den grond. Zij werden bewusteloos
opgenomen en naar de Gerardus Majella-
Stichting vervoerd, waar bij beiden ernstige
inwendige kneuzingen werdén geconstateerd.
Bovendien is waarschijnlijk het linkerbeen
van den heer F. gebroken.
De auto werd bestuurd door den 35-jari
gen V. uit Bussum. die eenige verwondingen
van lichten aard opliep. Ook hij is naar het
genoemd ziekenhuis vervoerd, dat hij even
wel in den loop van den avond kon verlaten.
Chauffeur rijdt door.
Op den Utrechtschenweg te .Amersfoort,
ter hoogte van de Leenaart Nicasiusstraat. is
Zaterdagavond laat de 34-jarige wielrijder
F. Laangereden door een auto. welke werd
bestuurd door een zekeren H. B., beiden te
Amersfoort, woonachtig.
Vermoed wordt, dat het slachtoffer de
auto, waarvan slechts één koplamp brandde,
voor een motor heeft aangezien. L. werd met
een schedelbasisfractuur en een gekneusde
nekwervel naar het St. Elisabeths ziekenhuis
vervoerd. Zijn toestand is van dien aard. dat
hij nog niet door de politie kon worden ver
hoord.
De chauffeur, die na de aanrijding was
doorgereden werd te De Bilt aangehouden.
Hij verklaarde van het ongeval niets te heb
ben bemerkt.
Abessyniërs naar het
Spaansche front?
Honderden krijgers zouden zich bij de
regeering willen aansluiten.
VALENCIA, 8 Februari (A.N.P.) Het verluidt
hier, dat omstreeks vijfhonderd Abessynische
krijgslieden, die zich op het oogenblik in En
geland, Frankrijk en België zouden bevinden,
voornemens zouden zijn, zich aan te sluiten
bij de strijdkrachten der Spaansche regeering.
Het woord is aan
Vondel
Maer naulyx staet 't gebruik
der beste dingen open.
Of 'f misbruik komt terstond
schijnheiligh ingeslopen.
Vischschaarschte blijft
aanhouden.
Vierde partij haring naar Rusland?
De stoomtrawlers en loggers welke Zaterdag
ochtend te IJmuiden markten, brachten nog
weinig visch aan, waardoor de prijzen, vooral
van tarbot en tong, nog zeer hoog waren.
Ook in den haringhandel is het zeer kalm;
de exporteurs verzenden weinig. De voorraad
van de vangst 1936 is weliswaar niet groot
meer dank zij de belangrijke partijen, door
Rusland afgenomen doch wil men de ha-
ringvisscherij in het a.s. seizoen met succes
beginnen, dan moet eerst,schoon schip wor
den gemaakt.
Er is momenteel sprake van een vierde leve
ring aan Rusland. Mocht deze tot stand komen
hetgeen wel te verwachten is dan zal de
haringvoorraad zoo goed als geruimd zijn.
DE GEVAARLIJKE TRAMRAILS
De bocht van de Groote Houtstraat naar de
Groote Markt is door de tramrails die daar
liggen, reeds vele wielrijders noodlottig gewor
den. Zondagavond omstreeks half tien was het
een 15-jarige jongen, die met zijn fiets in de
rails raakte" en slipte. De jongeman kwam zoo
ongelukkig terecht, dat hij het rechterbeen
brak. Na door den Ongevallen Dienst te
zijn behandeld, werd hij per ziekenauto naar
het St. Elisabeth's Gasthuis vervoerd.
Het jubileum van Mr. A. Bruch.
Over het door Mr. A. Bruch Zaterdag ge
vierde jubileum is. in aansluiting aan het
geen wij in ons vorig nummer schreven, te
vermelden, dat de jubilaris nog schriftelijke
en telegrafische gelukwenschen ontving van
den Commissaris der Koningin in dit gewest,
Jhr. Mr. Dr. A. Röell. die in Nice vertoeft,
den oud-vicaris-generaal Mgr. M. P. J. Möll-
mann; Deken H. C. J. Sondaal; de wethouders
de heeren Boes en Van Liernt; het gemeente
bestuur van Zaandam; de oud-ministers van
Dijk en Terpstra en de Hoofdredacties van de
Nieuwe Haari. Courant en Haarlem's Dag
blad.
Des middags kwamen nog zeer vele parti
culieren mr. Bruch te zijnen huize geluk
wenschen.
Des avonds bood de Haarlemsche Balie mr.
Bruch een diner aan in het gebouw van de
Kennemer Golfclub te Zandvoort. Aan tafel
heerschte een zeer gezellige geest. Tafelpresi
dent was mr. P. Tideman. Behalve door den
tafelpresident werd nog het woord gevoerd
door mr. R. C. Bakhuizen van den Brink,
mede namens de Deken der Orde van Advo
caten, mr. dr. W. P. Vis, die door ongesteld
heid verhinderd was. aanwezig te zijn en door
mr. J. H. J. Simons, namens de compagnons
van mr. Bruch. Voorts spraken nog mrs.
Stomps, Drilsma. Boogaard. Bijvoet en Br iét.
Mr. Ali Cohen drong een door hem zelf ver
vaardigd gedicht voor.
Cijfers kunnen een duidelijke
taal spreken. Zooals deze
In 1934: 41841 Groentjes in
In 1935: 43326 Haarlem's
In 1936: 45303 Dagblad.
Zulk een groei kan alleen het
gevolg zijn van succes.
En de conclusie is: Plaats een
Groentje.
Memphis door het water
bedreigd.
Wind stuwt het water op.
MEMPHIS. 8 Februari (A.N.P.) het gevaar
is nog verre van overwonnen. Thans stuwt
een krachtige zuidenwind het water weer op
tegen de toch reeds zoo ontzaglijk zwaar be
laste dijken, die Memphis voor overstroomin
gen moeten behouden. De windsterkte neemt
bovendien nog toe. Ingenieurs van het fede
rale leger hebben in verband hiermede alle
noodige maatregelen genomen en hun waak
zaamheid verhoogd langs de geheele streek,
die hierdoor opnieuw bedreigd wordt. De wind
had een snelheid van 15 tot 20 mijl per uur.
De weerberichten van gisteren voorspelden,
dat in Zuid-Califonië nog meer regen zou val
len. In de voorafgaande 24 uur had de neer-
stroomende regen reeds de lager gelegen ter
reinen overstroomd. In het gebied van San
Diego zijn talrijke personen op bevel van de
politie met vaartuigen en vlotten uit hun be
dreigde woningen gehaald.
In Rusland zouden wederom een groot aantal
arrestaties hebben plaats gehad.
pag. 4
Alle oppositieleiders te Dantzig bevinden zich
thans in arrest. pag. 4
De „Kertosono" is Zaterdagavond in aanva
ring geweest met eep Engelsch oorlogs
schip. pag. 3
De verbouwing van het Koninklijk paleis te
Soestdijk.is in vollen gang. pag. 3
De Deensche regeering is bereid deel te ne
men aan besprekingen der Oslo-staten.
pag. S
Prof. Max Weber is Zondag overleden.
pag. 3
Cijfers over Haarlem in 1936. pag. 1
Dr. J. Brouwer heeft te Haarlem in een le
zing zijn indrukken weergegeven van den
Spaanschen burgeroorlog. pag. 10
ARTIKELEN, ENZ.
R. P.: De hertog van Windsor. pag. 1
K. de Jong over de opvoering van „Das Drei-
müdlerliaus" door de Fritz Hirsch Operette.
pag 4
J. B. Schuil: School voor Charme. pag. 2
De Burgerlijke Stand van Haarlem is opge
nomen op pag. 13.