Boldoot
De benzine voor de vliegtuigen.
Het astronomische beeld voor 1937.
Twee zons- en één maansverduistering
Een en ander over het pionierswerk
van de Shell
2f6i iavnaaaa 8i svaaaaNoa
HAARLEM'S DAGBLAD
kllJN/T IN IETTEREN
MUZIEK.
Centr. Comité v. Werkloozen.
VOCAAL-CONCERT.
Het Mannenkoor „Die Spaernesanghers", het
„Haarlem's Vrouwenkoor", beide onder leiding
van Lieven Duvosel en voorts een viertal be
kende vocale solisten met begeleiding van de
pianiste Emmy van Eden stelden Woensdag
avond hun krachten beschikbaar voor het
Centr. Com. v. Werkloozen. Dat dezen dit op
prijs stelden bleek duidelijk: de Gem. Con
certzaal was propvol.
Ik kon van dit vocale concert slechts het
eerste deel bij wonen, maar dat eerste deel
was dan ook wel het belangrijkste, omdat
daarin een zestal van Lieven Duvosel's bewer
kingen van oude melodieën werden ten ge-
hoore gebracht, dat we nog niet eerder had
den gehoord. Het aantal zijner bewerkingen
loopt in de honderden, en bij elke volgende
worden we weer verrast door nieuwe vondsten
op het gebied der imitatorische contrapun-
tiek. De voorliefde voor canon ische bewer
king heeft Duvosel met Henk Badings ge
meen, en we zien dus hoe een zeer oude werk
methode ook bij aanhangers der nieuwere en
nieuwste muzikale richtingen aanhangers
Vindt.
Duvosel bewerkte de drie coupletten, waar
uit de meeste oude zangen bestaan, steeds
verschillend; zelfs heeft hij het middelste ge
woonlijk in een anderen toonaard gecompo
neerd. De contrapuntische verwikkelingen be
reiken meestal in het derde couplet hun hoog
tepunt. Dat is in „Waar dat men zich al
keert of wendt" een canon in de vergrooting,
in het zesstemmige „Merck toch hoe sterck''
een canon in de kwint. „Ach Tjanne" is vol
gens een ouiden modius bewerkt; de ietwat
wrange klank is daaruit te verklaren. Zoo hoort
men daar b.v.é een lang aangehouden samen
klank van twee op elkaar gestapelde kwinten
d-a-e.
De zangen voor gemengd koor zijn uiterst
velstemmig gezet en klinken zeer mooi.
De vertolking van deze moeilijke bewerkin
gen was prijzenswaardig, Maar toch zou een
aanwinst van mooi stemmenmateriaal zoowel
voor het mannen- als voor het vrouwenkoor
niet ondienstig zijn.
Van de vocale solisten zijn de sopraan He-
lène Ludolph en de alt Ans Stroink hier in
den laatsten tijd vaak opgetreden, zoodat we
den aard en omvang van haar talenten bekend
mogen veronderstellen. Michel Gobets schonk
weer genot door zijn fraaie tenorstem, Otto
Couperus door zijn bariton; maar de laatste
haalde een gewaagd experiment uit door in
„Heimliche Aufforderung" met falset te zin
gen. Zoo'n lied als dit toont ook al sporen van
verouderdheid. Dat gaat tegenwoordig snel!
Emmy van Eden begeleidde de soli en duet
ten als steeds uitmuntend.
K. DE JONG.
JOSEPHINE BUTLER VEREENIGING.
Voor de Josephine Butler Vereeniging te
Haarlem wordt een lezing gehouden door Mr.
A. de Graaf, voorzitter van het Nationaal
Comité tot bestrijding van den handel in
vrouwen en kinderen, over: Het werk van
Gerard Velthuijsen".
Deze bijeenkomst wordt gehouden in de
zaal van het Remonstrantenhuis,Wilhelmina-
straat, op Dinsdagavond 23 Februari 1937.
NED. REIS VEREENIGING.
De afd. Haarlem van de Ned. Reisvereeni-
ging houdt Vrijdag 19 dezer een filmavond in
de tuinzaal van het Gem. Concertgebouw.
Vertoond worden films van Zwitserland, Italië,
Oostenrijk, Duitschland en Scandinavië.
Deze films zullen worden toegelicht door
den heer J. Panman, algemeen voorzitter en
den heer J. G. P. Sabel, algemeen secretaris
der Ned. Reisvereeniging.
VERZEKERINGSAGENTEN, BODEN EN
INCASSEERDERS.
Voor het in April te Hilversum te houden
congres van den Algemeenen Nederlandschen
Bond van Verzekeringsagenten, ziekenfonds
boden en incasseerders werd door de afdeeling
Haarlem van genoemden bond het voorstel in
gediend, door een Commissie de noodzakelijk,
heid van het aanstellen van een gesalarieerd
bestuurder voor den Bond te doen onderzoe
ken.
S. D. A. P.
Muziekschool van „Toonkunst'
Uitvoering door leerlingen.
Het was te voorzien, dat deze leerlingen-
uitvoering ditmaal veel tijd in beslag zou ne
men. Behalve een welvoorzien programma dat
aan leerlingen van de meest uiteenloopende
vorderingen de gelegenheid bood. zich te
oefenen in de voordracht in 't openbaar, was
er nog een aantal ensemblestukken, waarbij
het volledig orkest zich had op te stellen, zoo-
als de Passacaglia in G van Samartini, het
Concert in 'Es voor twee piano's van Mozart,
een Sinfonia in Bes vaar Joh. Christian Bach.
Maar eerder reeds op den avond, toen nog
de heel jonge leerlingen naai' 't podium dron
gen om hun beurt niet te zien voorbijgaan, zag
men de toaneelkneohten zich beijveren om het
podium geschikt te maken voor een orkestrale
uitvoering. Bij 't opgaan van het doek zag
men hoe toebereidselen gemaakt waren voor
de uitvoering vajn een werk in den geest van
Haydn's Kindersymphonie. Aan die lessenaars
en op de stoelen vond men een arsenaal van
kinder Instrumentjes, waarbij een groote plaats
was ingeruimd aan het slagwerk. Maar goed
werd het pas, toen 't podium zich vulde met
de kleine executanten, en de dirigente, ook
een nog heel jong meisje, haar plaats aan de
lessenaar innam op een wijze zooals groote
orkestleiders dit doen. Maai' toen eenmaal de
muziek was begonnen, en men uit eiken hoek
van 't orkest werd verrast met het prachtige
op tijd inzetten van de partijen, een trompet
hier, een fluit daar, slagwerk overal, toen be
greep wel elk toehoorder, dat hier méér werd
gedaan dan een aardigheidje uithalen. De
leeraressen, de dames Bekkers en Korteweg.
hadden den kleinen een zóó stevig rythme bij
gebracht, dat zij zich nu konden bepalen tot
hier een weinig remmen, daar weer een tikje
aanzetten tot een nog levendiger tempo. Zoo
hebben deze „Lilliputvariaties" (van M. E. van
EbbenhorstTemgbergen) niet alleen een
mooi en nuttig werk verricht voor de kleine
muzikantjes, maar ook een prettige verrassing
bereid aan de ouders en ae overige luisteraars,
die wel allen een herhaling van het stuk had
den gewenscht.
Tevoren had men, ook de kleuters, hun solo's
zien afspelen, stukken van meestal instructie-
ven aard, maar prettig toch om te hooien en
waarbij natuurlijk Haydn en Schubert lang
geen slecht figuur maakten, zoomin als
Kirchnier, die bij het serieuze muziekonder-
richt niet moet ontbreken.
Met de Polonaise in C kl. van Chopin werden
toen zeer verdienstelijk ingeleid de stukken
van de groote meesters der toonkunst, waar
aan de bekwame paedagogen der Toonkunst-
school ook ditmaal hun aandacht hadden ge
wijd en waarbij vooral het ontwikkelen van
het stijlgevoel een punt van hun voortduren
de zorg bleek te zijn: Mozart's Concert voor
twee klavieren, de vioolsonate van Veracini,
een Impromptu van Chopin, en vooral ook de
pianomuziek van de beide Fransche meesters
Fa-uré en Pierné gaven gereede aanleiding om
de waarheid van het zooeven gezegde te toet
sen. En niet in de laatste plaats werkte daar
aan mede de leider van het orkest, die dit
maal had gekozen een Sinfonia van den „Lon-
denschen" Bach, den jongs ten zoon van den
grooten Joh an Sebastian, die zoo langen tijd
vóór zijn verblijf in Ehgelands hoofdstad or
ganist was geweest te Milaan en daar (mede
door Padire Martini) zich de schrijfwijze dei-
Italianen had eigen gemaakt. Het was tref
fend, in deze ensemblemuziek het overgroot
leerlingental der Muziekschool te zien bijeen
gevoegd tot een schoone eenheid van klankge-
ving, van opvatting, van voordracht; maar
treffender nog: hen te hooren musiceeren zoo
als het zoowel den serieuzen dillettant als den
toekomstigen vakmusicus siert.
G. J. KALT.
De afdeeling I der Soc. Dem. Arbeiders
Partij heeft een vergadering uitgeschreven, te
houden in het gebouw „Rosehaghe", Hoof-
manstraat, op 22 Februari a.s. Op de agenda
komen o.m. de volgende punten voor: jaar
verslagen, rapport van de leden der executieve
van de S.A.I., rapport van de militaire com
missie, en de voorstellen en de daarop inge
komen amendementen voor het congres.
WEER EEN INBRAAK.
In den afgeloopen nacht heeft iemand zich
toegang verschaft tot een woning aan de
Krelagestraat. De inbreker is aan de achter
zijde binnen kunnen komen. Vermist worden
eenige gouden en zilveren voorwerpen en een
bedrag van 65. De politie tracht den man
op te sporen.
HAARLEMSCHE HANDELAAR BEROOFD.
Woensdagmorgen deed een handelaar uit
Haarlem bij de politie aangifte, dat hij Dins
dagavond, nadat hij verschillende café's had
bezocht, bij zijn thuiskomst tot de ontdekking
kwam, dat hij zijn portefeuille met 350 kwijt
was. In verband hiermee heeft de politie aan
gehouden een 28-jarige kellner, die Dinsdag
avond in het gezelschap van den handelaar
was geweest. Bij een huiszoeking werd in de
kleeding, die de kellner Dinsdagavond droeg,
het rijbewijs van den bestolene gevonden; dit
had in de portefeuille gezeten. Toch beweert
de kellner van niets te weten. In zijn bezit
werd een bedrag van 42 gevonden. Dit werd
voorloopig in beslag genomen. De kellner werd
in verzekerde bewaring gesteld. De politie zet
het onderzoek voort.
JUBILEUM J. GRIJMANS.
Onder groote belangstelling herdacht van
daag de heer J. Grijmans, procuratiehouder
bij de Perolin Company alhier, hét feit dat
hij 12'2 jaar geleden bij deze firma in dienst
kwam.
Van den directeur mocht de jubilaris een
salon-ameublement ontvangen en van het
personeel een rooktafel met rookstel.
Verder waren er veel bloemstukken. De
dag werd in de meest opgewekte stemming
gevierd, zelfs muziek ontbrak niet. Den heer
Grijmans zal dezen dag zeker nog lang in her
innering blijven.
VOORRANG
voor werkelijk goede scheer-
crcme. die de stugste baard racht
maakt en de huid niet irriteert.
De laooline, verwerkt in Boldooc
icbeercrême, voorkomt trekken
en schrijnen van de huid.
VOORRANG
jQasri<}~ê<srL&'
SCHEERCRÈME
ROSE
Een reuze tube voor 50 ct.
(Adv. Ingez ivled.)
PERSONALLY.
Aan de mode-vakschool C. P. Klaassevan
der Plaat alhier zijn geslaagd voor het examen
costumiere-coupeuse de dames C. E. Menke
en E. Kreyger to Haarlem en M. M. van Vliet,
te Heemstede.
ARBEIDER DOODGEVALLEN.
Woensdag is bij de werkzaamheden aan de
hoogste boog van de nieuwe brug op het Mer-
wedekanaal nabij den spoorlijn naar Rotter
dam te Utrecht een arbeider door tot nu toe
onopgehelderde oorzaak naar beneden ge
vallen.
Hij is daarbij eerst terechtgekomen op een
montagebrug en vervolgens in het water ge
vallen. Zijn kameraden hebben hem onmid
dellijk op het droge gebracht. Hij had een
ernstige hoofdwonde opgeloopen en bleek
reeds te zijn overleden.
POGING TOT DIEFSTAL VAN EEN AUTO.
Door onbekenden is getracht, tijdelijk of
voorgoed op stap te gaan met de auto van
den heer IJ., die onbeheerd op het Adriaan
Stoopplein stond. De dader(s) wist(en) den
motor op gang te krijgen, doch toen de wa
gen wegreed, bleek dat het stuurslot nog
vast was. met het gevolg, dat de auto recht
uit reed en tegen het hek van het Kennemer
Lyceum botste. De auto werd vrij ernstig be
schadigd. Het hek werd over pl.m. 6 Meter
vernield. Tusschen den wagen en het hek
bleek een deerlijk gehavende fiets te zitten.
De eigenaar hiervan is nog niet gevonden.
Van de daders geen spoor.
Tot de belangrijkste opgaven van de
astronomie behoort het vooruit be
rekenen van den stand van de sterren
aan den hemel op een bepaald oogen-
bil* voor grootere tijdruimten. De uitkomst
van deze berekeningen is vastgelegd in het
„Astronomische jaarboek" in den vorm van
tabellen, die over den loop van zon en maan.
over den stand van de planeten, over zons-
en maanverduisteringen, het bedekken van
de sterren door de maan enz. inlichtingen
geven.. Deze omvangrijke tabellen maken op
de leeken een afschikwekkenden indruk. Toch
heeft het ook zijn bekoring de toekomstige
gebeurtenissen aan den hemel op de tabellen
af te lezen. Laat ons dus de getallen aan
het woord laten!
In de eerste maanden van het jaar schit
tert Venus als avondster in een wonderlijke
glans aan den Zuidwestelijken hemel. Haar
helderheid overtreft die van Sirius ongeveer
tien- a twaalfvoudig, neemt nog langzaam
toe en bereikt op 12 Maart haar hoogtepunt.
In de sterrekijker verschijnt de planeet als
een sikkel, die steeds smaller wordt, hoe
dichter Venus de zon nadert, zooals dit bij
afnemende maan het geval is. Op 18 April
trekt Venus tusschen de aarde en de zon
door, om na eenige dagen aan den anderen
kant van de zon weer als morgenster te ver
schijnen. In de zomer- en herfstmaanden
vormt Venus de meest opvallende ster aan
den Oostelijken hemel voor zonsopgang. Pas
in November neemt haar zichtbaarheid be
langrijk af en aan het eind van het jaar ver
dwijnt zij in de morgenschemering.
Veel nauwer aan het nabuurschap van de
zon gebonden is Mercurius, die zich nooit kan
onttrekken aan de schemersfeer en daarom
zoo moeilijk waar te nemen is, ofschoon hij
een zeer heldere ster is. De gunstige tijden
om Mercurius te zien, zijn de dagen omstreeks
10 April, als Mercurius aan den Westelijken
hemel links boven Venus staat, ongeveer een
half uur a drie kwartier na zonsondergang
verder eind September en begin October, als
Mercurius in het Oosten vijf kwartier voor de
zon opgaat. Een verrekijker bewijst bij het
opzoeken van de snel voorttrekkende, steeds
slechts weinige dagen zichtbare planeten,
goede diensten. Een belangrijke astronomi
sche gebeurtenis is het voorbijtrekken van
Mercurius voor de zonneschijf op 11 Mei. dat
echter alleen op het Zuidelijke halfrond te
zien is.
De roodachtige Mars is in de eerste maan
den van het jaar morgenster, maar gaat ech
ter einde Maart reeds voor middernacht op
en is op 19 Mei in tegenstand met de zon
De planeet is dan gedurende den heelen nacht
in het sterrebeeld van Scorpius zichtbaar en
door zijn groote helderheid en roodachtige
kleur gemakkelijk te herkennen.
Jupiter, de reus onder de planeten, beweegt
zich langzaam in het sterrebeeld van den
schutter (Sagittarius). Einde Februari maakt
hij zich langzamerhand los uit de morgen
schemering, bereikt 16 April den Westelijken
kwartierstand en komt op 15 Juli in tegen
stand met de zon. Jupiter is dan de helderste
ster aan den Zuidelijken hemel.
Saturnus, in het beeld van de visschen
IPisces), kan tot einde Februari 's avonds
aan den'Zuidelij ken hemel waargenomen wor
den. Dan verdwijnt de ringplaneet in de
avondschemering, om pas einde Maart, kort
voor zonsopgang in het Oosten weer te ver
schijnen. De planeten Uranus in het sterre
beeld van den ram (Aries) en Neptunus in
den leeuw (Leo) zijn alleen met behulp van
een sterrekijker te vinden.
In ieder jaar vinden minstens twee en
hoogstens zeven verduisteringen plaats. Het
jaar 1937 brengt maar twee zons- en één
Luchtvaart.
Hoe komen een handelsvliegtuig, eeri
sportvlieger, een recordvlieger, ongeacht
plaats en tijdstip van de landing, aan ben
zine en olie?
Ziedaar een vraag, waarin noch de gezag
voerder, noch de vlieger, noch de lezer van
luchtvaartberichten zich thans heeft te ver
diepen. En deze gang van zaken, bewijst bij
eenig nadenken, welk een enorme organisa
torische arbeid er moest gebeuren, vóór men
zich daarin inderdaad niet behoeft te ver
diepen. Want de groote hoeveelheden ben
zine en olie, welke noodig zijn, komen niet
op de landingsterreinen, langs dezelfde rech
te lijnen, welke het vliegtuig als zijn weg
kiest. Een afstand van 100 K.M over vlak
land is voor een modern vliegtuig een quaes-
tie van eon half uurtje, hoe het weer ook is,
een 1 astauto heeft voor denzelfden afstand
als het meeloopt een halven dag noodig en
bij slecht weer zal de weg misschien wel on
begaanbaar zijn.
Dat die bedrijfsstoffen er tijdig zijn, in
eiken uithoek van den aardbol, dat nu is oa.
het werk van den Shell luchtvaartdienst. De
ontwikkeling van dit speciale departement,
met zijn vertakkingen over de wereld, wordt
in het laatste nummer van „Shell Aviation
News" met verschillende interessante bijzon
derheden beschreven.
Toen in 1919 de vliegtuigen in dienst van
het verkeer werden gesteld, ging men nog
niet ver van huis, zoodat er wel steeds een
depot in de buurt was, waar men als bij den
kruidenier enkele blikken benzine en olie kon
koopen.
Toen later een vlieger er alleen op uit
trok was hij gebonden aan de grootere vlieg
velden, waar hij zijn olie en benzine tegen
een of anderen prijs kon krijgen bij een
luchtverkeersonderneming ter plaatse. Wilde
hij naar minder druk bezochte vliegvelden,
dan was het zaak, te voren op te geven welke
hoeveelheden hij op benaalde plaatsen wilde
hebben en zulks ze°r tiidig te voren, aar-ge
zien de b"drijf*«toffen van depots moesten
worden gezonden.
De bussen waren dan, voorzien van zijn
naam, tijdig ter plaatse, de rekening viel dan
in den regel niet mee.
De benzine was daarmede evenwel nog niet
in de tanks en dit laatste werk was zaak van
de(n) vlieger(s). Om nu eenige honderden
liters benzine door een filter in een tank te
gieten, bijv. in een tropische warmte, was
niet betiaald een sinecure. Blikken van 20
liter, elk wegende 15 K.G., in een vleugel
tank brengen, ongeveer 6 M. boven den
grond, wordt eentonig wanneer het gaat om
70 blikken. Een verbetering kwam reeds door
de benzine te leveren „in het vliegtuig", dus
met eenige prijs verhooging.
Om verder te ontgaan, dat overgebleven
hoeveelheden van te veel bestelde benzine
verdampte, werden depots gesticht, onder
beheer van verantwoordelijke personen. En
dit stelsel werd de grondslag voor het spe
ciale departement „Shell Aviation Service".
Inplaats van losse werklieden voor het vul
len werden ploegen in dit werk getraind, zoo
dat levering in de tank gewoonte werd. Ter
wille van den spoed werden handpompen
gebruikt met een capaciteit van 40 a 60 liter
per minuut. Zoo was de toestand tot 1928 ge
groeid.
Van 40 L. tot 300 L.
per minuut.
Na 1928 begonnen het verkeer en dus route
en verbruik zich af te teekenen. zoodat per
manente depots op alle vliegvelden konden
worden ingesteld met een goede opberging
en waarvoor een staf van personeel noodig
was. In afgelegen streken was het niet een
voudig, goede werkploegen te vormen. Zoo
had Shell met veel moeite in Afrika een
werkploeg inboorlingen afgericht, die echter
bij de nadering' van een groot aantal vlieg
tuigen van schrik op de vlucht sloegen! Een
ander verhaal Is al even vermakelijk. Bij een
landing in Afrika zag een Duitsche vlieger
een partij inboorlingen in een krijgsdans op
zijn toestel afkomen, zooals hij dacht met
zeer onheusche bedoelingen. Tot zijn verba
zing en geruststelling za? hij hen verdwnnen
in een gebouwtje, waarop de naam Shell
prijkte: het was de benzineploeg.
Het moderne luchtverkeer moest een zoo
kort mogelijk oponthoud op de vliegvelden
gaan eischen; dus niet alleen snel vullen,
doch ook het tijdroovende rijden naar de
pompen moest worden vermeden. Daarvoor
waren mobiele tankwagens met groote vul-
capaciteït noodig.
Een belangrijke factor van tijdsbesparing
was voorts, het vullen door een filter te kun
nen ontgaan Na langdurig experimenteeren
is men er in geslaagd filters te vervaardi
gen. die aan de zuivering niets te kort doen
en voorts een snelle levering mogelijk ma
ken.
De zuiverheid van de benzine wordt voort
durend door het nemen van monsters gecon
troleerd. Bij het vullen van mobiele tank
wagens wordt de benzine gefilterd en dit ge
beurt opnieuw bij het vullen van de vlieg
tuigtanks. Een moderne mobiele tankauto is
geschikt voor elk terrein en vult met een ca
paciteit van ruim 300 L. per min. Voor ge
bruik bij watervliegtuigen zijn motorbooten
beschikbaar met dezelfde vulcapaciteiten.
Deze geperfectionneerde distributie op alle
vliegvelden van de wereld is in een tijd van
15 jaar ontstaan, en wanneer men dat aan
schouwt dient men toch niet te vergeten, dat
dat vóór de benzine in de ondergrondschen
tank of in de tankauto was, er eindelooze
reizen noodig waren en veel organisatorisch
werk. In Afrika bijvoorbeeld zijai plaatsen
aan te wijzen, waar de benzine en olie wor
den verzonden van de kust met een trein
over 400 mijlen, dan met een stoomschip
over 150 mijlen, vervolgens per as en de
laatste 20 mijlen op de kroezige hoofden van
dragers.
Dat voorbereidende werk is dus nog steeds
tiidroovend en kostbaar
De leiding gevende personen maken voor
hun controles vaak gebruik van vliegtuigen.
„Service".
Behalve de benzinedistributie werd de
..Shell Aviation Information"' ingesteld, waar
bij men alle inlichtingen over luchtreizen
in den uitgebreidsten zin kan bekomen. Bij
zonder gemakkelijk voor den sportvlieger en
luchttoerist is de wijze van verrekenen van
ziin bedriifsstoffen. Geen rekenen in vreem-
'-niut.a ?een extra eereken over den liter-
prijs; men ontvangt een boekje, als bewijs
dat de vlieger ontvangstbewijzen mag afteè-
kenen zonder directe betaling. In zijn land
van herkomst volgt de verrekening van de
bons, ook al zou hi.i heen en terug zijn gevlo
gen van Amsterdam—Tokio.
Zoo is ..Shell Aviation Service" gegroeid tot
een organisatie, die „service" geeft in den
meest volledigen zin van het woord en zoo
zijn ook de woorden van den bekenden En-
gelschen luchtvaartjournalist C. G. Grey een
klinkende waarheid: „Vertegenwoordigers en
agenten van Shell deelen met hond en paard
den naam van vrienden van den mensch
Waar twee of drie menschen ter wille van
toerisme tezamen zijn, ziet men een Shell-
vertegenwoordiger in hun midden".
VAN DEN ABEELEN.
maansverduistering. Maar geen van hen ls in
Midden-Europa zichtbaar. De zonsverduiste
ring op 8 Juni 1937 is geheel, en in zoover
belangrijk, dat de maan zich op den morgen
van dezen dag dichtbij de aarde bevindt, en
zijn schijf dus aanzienlijk grooter schijnt,
dan die van de zon. Tengevolge daarvan be
reikt de totale verduistering bijna den lang-
sten duur, die mogelijk is, namelijk zeven
minuten en vier seconden.
De kernschaduw van de maan heeft den
vorm van een lange, smalle kegel, waarvan de.
top rakelings over de draaiende aardbol in
de tropen schuift. Helaas keert de aarde ge
durende de zonsverduistering, de zon en de
maan haar waterkant toe. zoodat de zicht-
baarheidszöne der totale verduistering in den
Stillen Oceaan verloopt en wel van de Nieuw
Hebriden bij Australië in een noordwaarts
gewelfden boog. Voor de wetenschappelijke
waarneming der zonsverduistering is het zeer
nadeelig. dat in het gebied waar de totale
zonsverduistering het langst duurt wijd en
zijd niet het kleinste eilandje te bekennen is.
Voor de opstelling van de gevoelige instru
menten is een vasten bodem als basis ver-
eischt.
De tweede zonsverduistering is ringvormig,
daar de maan zich op den grootsten afstand
van de aarde, maar de de aarde zich op den
kortsten afstand van de zon bevindt en de
maan daarom kleiner schijnt dan de zonne
schijf. Ook dit hemelsche schouwspel is alleen
in het gebied van den Stillen Oceaan zicht
baar. De ongeveer 200 Kilometer breede zóne
van de ringvormige verduistering van 23
December is zichtbaar aan de Oostkust van
Azië, Japan, Philippijnen, Oostelijke Soenda-
eilanden, Nieuw-Guinea, Polynesische
eilanden. Stillen Oceaan en het Westen van
Noord-Amerika.
Bij de maansverduistering van 18 Novem
ber wordt alleen een zevende gedeelte van
de maandoorsnede door de kernschaduw der
aarde donker. De intrede in de bijschaduw is
in Nederland zichtbaar, één uur voor maans-
ondergang. Verder kan het begin waargeno
men worden in Noord- en Noord-West Europa,
de Noordelijke IJszee. Atlantischen Oceaan,
Noord- en Zuid-Amerika, Stillen Oceaan en
Noord-Oost-Azië.
Gedurende de wintermaanden beschrijft de
zon op geringe hoogte haar schijnbare da-
gelijksche baan aan het hemelgewelf. Slechts
16 graden verheft zij zich in Nederland om
den middagtijd boven den horizon, en begint
pas in Februari sterker stijgen. Wanneer
op 21 Maart, op den tijd van de dag- en
nacht wisseling, de zon om 1 uur 45 minuten
iM. E. T.) de hemelequator overschrijdt en in
de sterrekunde de lente begint, stijgt onze
dagster reeds 38 graden boven den horizon. In
April worden de dagen lager en de stand van
de zon eiken dag hooger: in Mei al niet meer
zoo vlug. tot op 21 Juni. den dag van den zo-
merstilstand, de zon om 21 uur 12 minuten
het Noordelijkste punt van haar schijnbare
baan in den Steenbokskeerkring doorloopt en
op den langsten dag van het jaar bij ons een
hoogte van ongeveer 62 graden bereikt,
's Nachts zinkt de zon nog geen 15 graden on
der den horizon, zoodat avond- en morgen
schemering samenvloeien. Het is de tijd van
de helderste nachten. Eerst nauwelijks merk
baar, spoedig echter sneller en sneller keert de
zon zich naar het Zuiden en overschrijdt op
23 September om 12 uur 13 minuten de hemel
equator. waarmee astronomisch de herfst be
gint. Het korter worden der dagen doet* zich
vooral gelden in October, waar het meer dan
twee uur bedraagt. Op 22 December om 7 uur
22 minuten bereikt onze dagster het Zuide
lijkste punt van zijn baan in den Steenboks
keerkring. De kortste dag van het. jaar leidt
sterrekundig den winter in.
Daar de aarde zich in den winter op den
kortsten afstand van de zon bevindt, is haar
beweging een beetje sneller dan in den zomer.
Aan dit feit danken wij het. dat ons zomer
halfjaar, gerekend van 21 Maart tot 21
September, een volle week langer is dan het
winterhalfjaar.
Of het jaar 1937 na langen tijd eindelijk
weer een prachtig kometen verschijnsel zal
brengen kan men helaas niet vooruit bereke
nen. De kortstondige kometen geven meestal
zoo weinig licht, dat zij alleen door een sterre
kijker gezien kunnen worden. De heldere ko
meten met een grootsche staartontwikkeling,
waai-van in de vorige eeuw een groot aantal
verschenen zijn. hebben daarentegen zeer
lange circulatietijden, zoodat men hun terug
keer pas na duizenden eeuwen kan verwach
ten.
Zij bewegen zich in buitengewoon langge
rekte ellipsen om de zon. Er zou dus een
nieuwe, tot dusver onbekende komeet op de
zon af moeten gaan, wanneer ons een der-
aelijk prachtig hemelverschijnsel beschoren
zou zijn.
Op bepaalde tijden van het jaar hoopt zich
het optreden van verschietende sterren en
meteoren op. als namelijk de aarde bij haar
loop om de zon de baan van een grooten me
teoorzwerm kruist. De meteoren van een
dergelijken zwerm hebben dezelfde richting
en snelheid en schijnen daarom alle uit de
zelfde hemelstreek te komen. Men noemt ze
naar het sterrebeeld. waarvan zij schijnen
uit te stralen. De belangrijkste zwermen zijn
de Lyriden en Virginiden in midden April,
die uitstralen uit de lier (Lyra) en de Jonk
vrouw (Virgo); de Aquariden In de tweede
helft van Juli; de Perseïden van 10 tot 15
Augustus, de Leoniden midden November en
de Geminiden midden December. Van deze
meteoorzwermen zijn de Augustusmeteoren,
die van Perseus uitstralen, en de November-
meteoren, die uit de streek van den leeuw
komen, het overvloedigst en daarom ook het
bekendst. Het lichten van deze meteoren,
wier inhoud meestal slechts weinige gram
men of breukdeelen van een gram bedraagt,
geschiedt'gemiddeld op 130 Kilometer hoog
te. hun uitdooven op 80 a 90 Kilometer
hoogte.
GROENTE MARKT HAARLEM.
Lof 6—9 ct. per K.G.
Knakpeen 2—4 ct. per K.G.
Veldsla 1230 ct.
Boerekool per kist 920 ct.
Groenekool 15—30 ct. per kist
Gelekool per kist 4565 ct.
Andijvie 1075 ct. per kist.
Spruiten 90—f 1.25 per zak.
Roodekool 39 ct. per stuk.
Knolselderie 28 ct. per stuk.
Prei 2—8 ct. per bos.
Peterselie 1024 ct. per bos.
Selderie 25 ct. per bos.
