Voor den Vrede in Noord-Europa. Regeeringstroepen melden vorderingen. Tandheelkundig Instituut GEHEEL GEBIT Thijs Ijs en de drie daden van Slechtbedeeld De economische en politieke samenwerking van de kleine staten van Baitisch-Europa. ZATERDAG 20 FEBRUARI 1937 HAARLEM'S DAGBLAD De Spaansche burgeroorlog. Oproeping der Nationalisten aan de bevolking van Almeria. Uit Madrid: Volgens een nog niet bevestigd bericht zijn de re gee rings troepen er in ge slaagd door een reeks overvallen de opstande lingen te verdrijven uit de stellingen, die zij hadden ingenomen in een wigvorm met den punt naar Vaciamadrid, vanwaar zij den weg naar Valencia beheerschten op de plaats, waar deze over de brug van Arganda loopt. Voorts worden belangrijke troepenbewegingen en de aankomst van versterkingen aan het front van Maranosa en Morata de Tajuna ge meld. Men verwacht hier, dat de opstandelin gen in dezen sector spoedig een nieuw offen sief zullen ontketenen. De regeeringstroepen hebben de stellingen, die zij bezetten boven de „Patrijzenheuvel" verbeterd en verscheidteme versterkte huizen en een belangrijke loopgraaf linie ingenomen, die langs den weg naar La Coruna loopt. An dere colonnes, die opereeren op de rechter vleugel zijn aangekomen in de nabijheid van Aravaca. dat de rechtsche troepen tijdens hun offensief in dezen sector hebben veroverd. De opstandelingen hebben een zeer krachtigen druk uitgeoefend op de linie van El Plantia op de kruising van den weg van La Coruna en de noorderspoorlij 11De regeeringstroepen hebben de hoogten rondom dit dorp bezet en bestrij ken thans den weg en de spoorlijn. Ondanks de groote kracht, waarmede hij werd onder nomen, hebben de regeeringstroepen een aan val der rechtschen afgeslagen. In den sector Las Rosas rukken de regee ringstroepen op. Zij zijn in de nabijheid van het dorp gekomen, dat door de opstande lingen wordt veriaten. Voor de opstandelin gen staat nog slechts een uitweg open en on der het vuur van de regeeringstroepen trek ken zij dezen weg terug. Ook in den sector Avila rukken de regee ringstroepen op. zij zouden zelfs de eerste huizen van een belangrijk dorp, vermoede lijk Cebreros, hebben bezet. In den sector Jarama heerschte een betrek kelijke kalmte. De luchtmacht der regeering heeft muni tie-depots van de opstandelingen achter het front vernield. De volksrechtbank heeft 84 soldaten van de opstandelingen, die bij de operaties bij Cerro Rojo gevangen waren genomen, vrij gesproken. Na het uitspreken van het von nis zeide de procureur tot hen: „De wettige regeering der republiek eert u, door u toe te staan in de rijen der regeeringstroepen te strijden. Gij- gaat thans strijden voor uw moe ders. uw vrouwen en uw dochters, gij gaat thans strijden om' den grond, de fabrieken, de mijnen, havens en zeeën van Spanje, die het verraad aan het internationale fascisme heeft verkocht, te heroveren. Gij gaat thans strijden voor de onafhankelijkheid van uw land, voor de vrijheid der wereld, voor de de mocratieën Europa en voor het ontembare en eeuwige Spaansche ras. Leve de rechtvaar digheid van het volk." Ravitailleering der hoofdstad. Vierhonderd en dertig ton levensmiddelen zullen door het internationale fonds voor de ravitailleerbig der hoofdstad naar Madrid gezonden worden. Verscheidene convooien voedingsmiddelen zijn daar reeds aange komen. Slachtoffers aan regeeringszijde. Officieel deelt het rechtsche hoofdkwartier mede, dat de bedrijvigheid aan de fronten der vijfde en zesde divisie beperkt is geweest. Aan het front der achtste divisie hebben de opstandelingen een aantal afgeslagen, waar bij den regeeringstroepen in den sector van Leon, 23 dooden toegebracht werdeü Aan het Madrileensche front is een aanval der loyaTen in den sector van Aravaca afge slagen. Een tweede aanval, in den sector van de Jarama mislukte geheel. Aan het front van de Sierra Navada hebben de rechtschen een vijandelijke concentratie uiteengedreven. De regeeringstroepen lieten hier 32 dooden op het slagveld achter, terwijl de rechtschen talrijke krijgsgevangenen maakten. De Radioclub van Teneriffe deelt mede. dat vliegtuigen der opstandelingen Vrijdag boven Almeria opnieuw vlugschriften hebben uitgeworpen, waarin de 'bevolking verzocht werd zich niet te verzetten en zich over te geven, teneinde een bombardement te ver mijden. Uit de vliegtuigen werd opgemerkt dat men voortgaat versterkingen om de stad aan t leggen. De vertegenwoordiger van Havas aan het front van Cordova, die het bombar dement van Andujar heeft meege maakt. zegt dat dit bombardement 26 dooden heeft gekost, waaronder slechts drie mannen. 34 personen werden gewond, waarvan ver- scheidenen zeer ernstig. Smith en Smith. Von Ribbentrop onder schuilnaam naar Lord Derby? In het Britsche Lagerhuis maakte de ar beidersafgevaardigde Ellis Smith toespeling op het bezoek van den ambassadeur van Duitschland aan Lord Derby. Hij zeide: „Dezelfde lieden, die gestreden hebben tegen de rechten van het volk span nen thans samen en kruipen met hun land- genooten in andere landen om ons deze rechten te ontnemen. Onlangs hebben wij het voorbeeld gezien van een man, die in dit land was gekomen en niet onder zijn eigen naam durfde te reizen. Hij bediende zich van den naam Smith, omdat hij zich re kenschap gaf van de gevoelens, die hij onder weg zou hebben gewekt, indien hij onder zijn Op de vraag van verscheidene conserva tieve leden zeide Ellis Smith: .Het was Von Ribbentrop. die zich onder den naam van Smith naar Lord Derby begaf, omdat hij er zich van bewust was. wat gebeurd zou zijn, indien hij onder zijn eigen naam zou heb ben gereisd". De Speaker antwoordde hierop: „Gij moet niet insinueeren tegen de vertegenwoordi gers van andere landen in Engeland", eigen naam zou hebben gereisd". Het incident te Boekarest. Optreden der gezanten „een persoonlijk gebaar". In antwoord op de mededeeling der Roe- meensche regeering over de tegenwoordig heid van de gezanten van Duitschland en Italië bij de begrafenis van twee leden dei- IJzeren Garde, die als vrijwilligers aan de zijde van Franco zijn gesneuveld, verklaart de Duitsche regeering naar Havas meldt, dat een „persoonlijk gebaar" van haar vertegen woordiger niet moet worden uitgelegd als een overtreding der diplomatieke gebruiken. Berlijn doet uitkomen dat Fabricius slechts werd gedreven door het verlangen een ker kelijke plechtigheid zonder politiek karakter bij te wonen. De Italiaansche regeering zou een over eenkomstig antwoord hebben gegeven. Zu M Ameri ika Oud-president van Columbia overleden. De vroegere president van Columbia En rique Olaya Herrera, die zijn land te Rome vertegenwoordigde, is gisteren te dier stede overleden. Herrera genoot zoowel in zijn eigen land als in den vreemde een groot aanzien. Zijn overlijden maakt een ontijdig einde aan zijn loopbaan, die het volgend jaar bekroond zou zijn geworden door zijn herbenoeming tot president van Columbia. Deze benoeming zou van te meer beteekenis zijn geweest, daar het volgend jaar in Columbia de ontdekking van het .land voor de 400ste maal zal worden her dacht. België Vertrek van vrijwilligers naar Spanje wettelijk verboden. In den ministerraad heeft de monaster van justitie een ontwerp ingediend, strekkende tot het handhaven van de Belgische niet-in menging in Spanje. Het ontwerp verbiedt ieder recruteeren, het vertrek of het door reizen van personen, van andere dan de Spaansche nationaliteit, bestemd voor de ver sterking van de strijdkrachten in Spanje. Za terdag- zal een beperkte ministerraad bijeen komen om het ontwerp nader te bespreksin. De ministerraad keurde verder de supple mentaire oredie ten voor de landsverdediging goed. Portugal Ook Portugal neemt maat regelen inzake de vrijwilligers. Het Staatsblad publiceert een decreet, waarin formeel het dienstnemen van Portu- geesche onderdanen bij de Spaansche strijd krachten wordt verboden, evenals de propa ganda. die ten doel heeft dienstneming en aanwerving uit te lokken. Portugeezen, die thans in de Spaansche legers dienen, moeten binnen een maand naar Portugal terugkee- ren. Bovendien zullen vreemdelingen, die door Portugeesch gebied reizen om zich naar Spanje te begeven, strafbaar zijn. Een vliegveld voor den hertog van Windsor. Bij kasteel Enzesfeld. Het D.N.B. meldt uit Weenen, dat in de buurt van het kasteel Enzesfeld ten behoeve van den hertog van Windsor een particulier vliegveld aangelegd wordt. Men maakt daaruit op, dat de hertog nog geruimen tijd in Oostenrijk zal blijven wo nen. RIJKSSTRAATWEG 16 HAARLEM-NOORD, TELEF. 16726 vanaf i met garantie, pijn- vanar JJ.- lons trekken inbegr. BESLIST PIJNLOOZE BEHANDELING. Spreekuren alle werkdagen van 912 en 14 uur, Zaterd. 912 uur Avondspreekuren Dinsdag, Woensd. en Donderd. v. 79 u. (Adv. Ingez. Med.) Bandieten overvallen een autokaravaan. Zestig reizigers in Mandsjocrijsche provincie ontvoerd. Volgens een uit Charbin ontvangen tele gram zijn 24 personen, die per vrachtauto reisden, aangevallen door zestig „bereden" bandieten en ontvoerd. De reizigers bevonden zich toen bij Ilan in het z.w. deel van de Mandsjoeprovincie San Kiang. De karavaan bestond uit vijf auto's, die van Ilan naar Foenan Ying waren vertrokken. Amerikaansche politie attaqueert een bezette fabriek. Aanval met traangasbommen. Havas. meldt, dat honderdvijftig politiebe ambten te Waukogan in den Amerikaans'chen staat Illinois met behulp van traangasbom men hebben geprobeerd een honderdtal sta kers, dat sinds Woensdag de fabrieken van de Fansteel Metallurgical Corp. bezet, te ver drijven. De stakers sloegen den aanval af. Zij gooiden met stalen projectielen naar de be ambten, terwijl zij ook met bijtende stoffen wierpen. Zes personen, onder wie drie poli tiebeambten, werden door de vloeistoffen ge wond. De politie zou een nieuwen aanval voor bereiden. Dit is de eerste poging de stakers met geweld te verdrijven. DE LINDBERGHS TE GWADUR. De Lindberghs zijn te Gwadur. een stad in een enclave in Beloedsjistan, geland. Ontzettende ontploffing in kruithuis. Bewaker werd 180 meter weggeslingerd. Vrijdag is het kruithuis te Liepaja (Let land) door een ontzettende ontploffing volko men vernield. Een der bewakers werd 180 me ter weggeslingerd en vreeselijk verminkt ge vonden. Een tweede bewaker is stervende. Vele huizen in de nabijheid van het magazijn heb ben ernstige schade opgeloopen. Arabieren en Joden slaags geraakt. Ernstige botsingen te Tiberias. Te Tiberias in Palestina hebben ernstige ongeregeldheden plaats gehad, toen re visio - nisten in uniform door de stad marcheerden. Een aantal Arabieren begon met steenen te jooien, de revisionisten gooiden terug en de partijen raakten handgemeen. De politie, die later versterkt werd met mi litairen, had groote moeite om de orde te her stellen en moest daartoe van mitrailleurs ge bruik maken. Tijdens de botsingen zijn dertig Arabieren, dertig Joden en twee politiemannen gewond. De veiligheid op de wegen in het district Jaffa is nog steeds niet verzekerd. De bewoners van deze streek hebben daarom tot den Brit sehen distriotgedelegee rde het verzoek ge richt, de orde te herstellen. ONZE DACELIJKSCHE KINDERVERTELLING De nachtelijke reis duurde nog niet erg lang of de beide jongens schrokken wakker. Wat was dat? Hoorden zij nu reeds de bruisende branding op de kust slaan? Dat was geweldig vlug gegaan! Ja, hoor, al waren zij nog ver van de kust, tóch zagen zij vaag de omtrekken van het eiland Foetsjie-borg. „Hoe," zoo vroeg het prinsje, „spelen wij het ooit klaar om hier den gouden vogel weg te halen? Men zegt, dat het dier altijd bewaakt wordt door vreeselijk kwade dwergen. Weet jij er niet wat op?" „Ach," zei Thijs, „wij zullen wel eens zien. We zullen wel weer een of andere list moeten bedenken." Door Kaarel R. Pusta, oud-minister van builen- iandsche zaken in Estland De Zweedsche minister van buitenlandsche zaken, Sandler, heeft kortgeleden voor de Bel gische pers een uiteenzetting gegeven van de ideeën der Zweedsche regeering betreffende de economische en politieke samenwerking tus- schen de staren van Noord-Europa. Hij ge looft dat het tijdperk der groote crisis ten einde loopt en dat men thans kan trachten nieuwe pogingen te doen om met de politiek der autarkie voorgoed af te rekenen. Wat het economische plan aangaat blijft voor hem de Conventie van Oslo nog altijd de beste basis, terwijl hij ten opzichte van het politieke plan een permanent of periodiek contact aanbe veelt fcusschen de kleine staten van Noord- Europa teneinde hun diplomatieke actie voor de bescherming van hun gemeenschappelijke belangen, hun onafhankelijkheid en den vrede, te coördineeren. Deze verklaring onderstreept dein zin dei- woorden, die tusschen den koning van België en den koning van Zweden gewisseld zijn tij dens het officieele bezoek van koning Gustaaf V aan Brussel. Leopold III heeft zijn koninklij ken gast verzekerd, dat België zich bij Zwe den aan zou sluiten, als nieuwe pogingen on dernomen konden worden met het doel de Conventie van Oslo uit te breiden en aldus de samenwerking der volken op het ge bied der pacifistische activiteit te bevorderen. En de Zweedsche koning heeft van zijn kant gewezen op den geest dezer conventie en op de verstandige en onafhankelijke politiek, die zoowel België als Zweden, „hun statuut van vrijheid en gelijkheid" moet verzekeren. Het zijn de korte bevelen en de eenvoudige waarheden, die indruk op de menschen en de volken maken. De Conventie van Oslo is, zoo- als men zich herinnert, een soort van „gent lemen's agreement", waarbij de partijen zich verbonden de tolmuren niet te verhoogen zon der de and-ere mede-onderteekenaars te waar schuwen en bovendien te trachten deze eco nomische belemmeringen af te breken. Deze Conventie, waartoe de drie Scandinavische landen waren toegetreden evenals Finland (sinds 1933 Red.), Nederland, België en Luxemburg, heeft een basis tot samenwerking gelegd tusschen de onderteekenaars, waar in de redevoeringen der staatshoofden aan her innerd wordt. Een meer concreet voorstel, de verlaging met tien procent van de douane rechten, werd op de conferentie van Ouchy gedaan en wanneer deze conferentie niet tot definitieve besluiten geleid heeft, toch heeft het er allen schijn van, dat zij de juiste richt lijnen heeft aangewezen. België en Zweden zijn niet de eenige, die zich ongerust maken over de situatie der economische uitwisseling. Dr. Colijn, minister-president van Nederland, heeft zich in Jan-uari in een interview voor de Scandinavische pers uitgesproken voor een ge- dachtenwisselimg met de z.g. Oslostaten om een verwijdering van de handelsbeperkingen en de tolmuren te bewerkstelligen. De heer Colijn wilde zelfs de besprekingen tot enkele der groote mogendheden uitbreiden. Iratusschen hebben de Nederlandsche ministers van land bouw en economische zaken zich naar de Scandinavische landen begeven met de op dracht het terrein voor de onderhandelingen gereed te maken. Het is van het grootste belang, dat het initiatief van een pacifistische activiteit uit baat van de landen „met beperkte verant woordelijkheid", gelijk het luidt m de termi nologie van de na-oorlogsche regeeringen. Zij zijn pacifistisch gebleven, maar vastbesloten hun vrede te beveiligen en hun onafhankelijk heid te verdedigen. Het permanente contact, waarvan de heer Sandler heeft gesproken, heeft zich in de Scandinavische groep ge vormd langs den weg der periodieke confe renties van ministers van buitenlandsche za ken en parlementsleden, economisten en fi nanciers. gestudeerden, journalisten en schrij vers. Dat contact moet dienen om de verlan gens samen te voegen en vorm te geven en de grondslagen te leggen voor een politiek van onafhankelijkheid en vrede. De Scandinavi sche groep is als een groote familie vereenigd door hetzelfde „plaatselijke sentiment", door dezelfde herinneringen en tradities. Op zich zelf, en wanneer men alleen maar den econo mischer kant beschouwt, vertegenwoordigt die groep een aanzienlijke macht. Door de sterk te van zijn koopvaardijvloot neemt Noorwe gen de derde plaats in na Engeland en de Ver- eenigde Staten; Zweden, dat met Finland de cellulosemarkt deelt en mineralen bezit, ont wikkelt zich meer en meer als groote in- dustrieele mogendheid, terwijl Denemarken nog steeds het monopolie van den veeteelt bezit. De buitenlandsche handelsbalans van deze groep bedroeg in 1935 meer dan zeven milliard kronen. Maar de geografie zelve belast zich met de uitbreiding van deze groep. Inderdaad, ter wijl Noorwegen uitkijkt op den Atlantischen Oceaan is Zweden door zijn positie als Balti- sche mogendheid te beschouwen. Zij is met het „hoofd" aan Finland verbonden, van dit land gescheiden door de Bothnische Golf en op nieuw verbonden door de eilandengroepen van Abo en Aland. Een eeuwenoud verleden had deze beide lan den vereenigd onder denzelfden scepter, maar meer nog door dezelfde beschaving. Al wil de meerderheid van het Finsche volk op het oogenblik zijn volledige cultureele autonomie hernemen, toch is het Zweedsch nog altijd de moedertaal van tien procent der Finsche be volking en wat meer zegt, de omgangstaal van _eheel Scandinavië. Zoo heeft Finland zich volkomen natuurlijk aangesloten bij de Noor delijke groep der Scandinavische landen en bezet het daarin de plaats, die het toekomt wegens zijn geografische ligging, zijn groote moreele en materieele beteekenis. Het aan deel van Finland in het noordelijk verbond is belangrijk, maar ook heeft zijn interna tionale invloed veel bijgedragen aan de be teekenis van die toetreding. Hechte banden, gebaseerd op de eigen schappen van ras en karakter alsook op de we- derzijdsche politieke en economische belan- jen, bestaan tusschen Finland en de jonge Estlandsche republiek. In drie en een half uur varen de booten over de Bothnische Golf. die beide landen scheidt en vereenigt. en de vlieg tuigen doen er nog minder dan een half uur over. Estland is het eenige land, waarmede Finland, om zoo te zeggen persoonlijke betrek kingen onderhoudt, door middel van de jaar- lijksche bezoeken der staatshoofden. Reeds ln 1921 hebben Finland en Estland in een han delsverdrag verklaard, dat de voordeelen, rechten en privileges en vooral de verlagin gen der tarieven, gelijk deze in het verdrag opgesomd stonden, in geen geval en onder geen omstandigheid tot andere staten zou den worden uitgebreid, tengevolge van verdra gen. bevattende de bepaling der meestbe- gunstigde natie. Maar al heeft Finland in zijn verdragen slechts de Estlandsche clausule opgenomen, Estland heeft daarentegen de „Baltische clau sule" uitgebreid tot Letland en Littauen, met welke landen het op 12 September 1934 te Genève een verdrag van verbroedering en goede verstandhouding sloot. Op verzoek der drie regeeringen werd aan Letland een zetel in den Volkenbondsraad toegekend. De onderhandelingen tusschen de ministers van buitenlandsche zaken der Baltische landen hebben tot doel, de politieke en economische activiteit der landen-onder- teekenaars te unificeeren en het opstellen van een plan ten behoeve van de collectieve vei ligheid en de economische samenwerking. Het opzettelijke voorbehoud ten aanzien van het speciale probleem van Wilna, door Estland en Letland in dit verdrag tot uitdrukking ge bracht, stelt beide landen in de gelegenheid hun vriendschappelijke betrekkingen met Polen te blijven voortzetten. Van de drie Baltische landen onderhoudt Estland ongetwijfeld de meest geregelde re laties met Zweden op intellectueel en touris- tisch gebied, hetgeen te verklaren is door feiten van historischen aard en de verwant schap tusschen beide landen. De economi sche betrekkingen zijn volkomen natuurlijk gebaseerd op de wederzij dsche sympathie, evenals op het sentiment eener „Baltische verbondenheid". De zee heeft de landen van het Baltische bekken gescheiden, maar zij kan ze ook vereenigen in een zelfde gevoelen voor de vrijheid van die zee, die open en toegankelijk voor ieder moet blijven Het is nog tijd en het is zeker in het belang van alle Europeesche mogendheden er voor te waken, dat de oude aspiraties voor een „do- minum maris baltici" niet opnieuw in be paalde landen naar boven .komen Nieuwe scheepvaart- en luchtlijnen wor den thans onderhouden door Scandinavi sche. Finsche. Poolsche en Baltische booten. Naast Gotenburg en Kopenhagen is de ha ven van Gdynia een groot „venster" van de Baltische landen op de wereld geworden. Polen bezit reeds groote Transatlantische schepen, Finland heeft zijn Amerikaansche lijn en onlangs heeft Littauen zijn .Lloyd" gesticht. Zonder te spreken over de natuur lijke bronnen van de andere oostelijke Bal tische landen kunnen we er aan herinneren, dat Estland beschikt over de bronnen, die eenmaal de Scandinavische en Baltische landen van olie en benzine zouden kunnen voorzien. De vergroote noordelijke groep kan dus de welvaart der leden verzekeren. Een systeem van samenwerking tusschen hen kan dus aan geen enkelen grooten, aan de Oostzee grenzenden staat nadeel berokkenen, juist omdat het de hegemonie van eiken an deren grooten staat uitsluit. Integendeel, de gedachte van den econo- mischen vrede, vermeld in de Conventie van Oslo en gepreciseerd in het Protocol van Ouchy zou, naar het ons toeschijnt, een gom- stig onthaal vinden in Baltisch Europa, voor al als deze actie zich ontwikkelt, parallel aan die der groote mogendheden, die thans zoo bezorgd zijn over den vrede in Europa. (Nadruk verboden). De brand bij „Aurora" te Gennep. Eigenaar wordt ter beschikking van de justitie gesteld. De heer H. W. F. B., die kort na het uitbreken van den brand, welke Woensdag avond heeft gewoed in de moutfabriek .Aurora" te Gennep, werd gearresteerd, ver dacht van brandstichting, zal, naar wij ver nemen .ter beschikking worden gesteld van den officier van justitie te Den Bosch. (A.N.P.) Beteekenis en invloed van Multatuli. In een der bovenzalen van „Krasnapolsky" te Amsterdam waren Vrijdagavond talrijke Multatuli-vereerders bijeengekomen om geza menlijk den dag te herdenken, waarop vóór 50 jaar deze groote en belangrijke figuur in onze literaire en sociale geschiedenis, was ge storven. Geen plaats in de zaal bleef onbezet, wat bewijst dat de tegenwoordige generatie Eduard Douwes Dekker nog lang niet is ver geten. De vereeniging „Multatulimuseum" waarvan dezen herdenkingsavond uitging, heette bij monde van haar voorzitter de aanwezigen hartelijk welkom. Vervolgens sprak de heer A. Gerhard over de „beteekenis en invloed van Multatuli". Politie neemt administratie in beslag. Tal van klachten over premie-effectenhandel. Sedert enkele dagen verkeert de interna tionale premie-effectenhandel H. en van den B., waarvan het kantoor in de Antonie Duyck- straat te 's Gravenhage is gevestigd, in liquidatie. De politie heeft gisteren de geheele administratie van dit kantoor in beslag ge nomen. Deze handeling geschiedde op grond van zeer vele klachten, welke bij haar al drie maanden lang binnenkwamen en afkomstig waren van cliënten van dezen premie-effec tenhandel. Het waren hoofdzakelijk boeren, maar ook enkele stedelingen, die bij de politie hun beklag kwamen doen.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1937 | | pagina 6