jgjpw*'
Jihs
Een Herinnering.
Onze rustige tijd.
KROON BEHANGSELS
GRATIS KOOPEN!
IfTet belangrijkste
54e JAARGANG No. 16496
Verschijnt (fagelijlcs. KefiaWe bp Zon- en Feestdagen.
ZATERDAG. 3 ARRTL 1937
HAARLEM S DAGBLAD
Directie: P. W. PEEREBOOM en ROBERT PEEREBOOM
Uitgave Lourens Coster Maatschappij voor
Courant-Uitgave en Algemeene Drukkerij N.V.
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
ABONNEMENTEN per week ƒ0.25, per maand ƒ1.10, per 3 maanden
ƒ3.25, franco per post ƒ3.55, losse nrs. ƒ0.06. Geïllustreerd Zondagsblad:
per week ƒ0.05, p. maand ƒ0.22, p; 3 mnd. ƒ0.65, franco p. post O.W/s.
BureauxGroote Houtstraat 93 DrukkerijZuider Buiten Spaame 12
Telefoon Nos.Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Drukkerij: 10132, 12713 Administratie 10724. 14825 Postgiro 38810
Bijkantoor: Soendaplein 37, Haa rl e m - N o o r d. Telefoon 12230
ADVERTENTÏëN 15 regels 1.75. elke regel meer 0.35. Reclames
ƒ0.60 per regel. Tarieven regelabonnementen op aanvraag. Vraag en
aanbod 14 regels I0;60, elke regel meer ƒ0.15. Onze Groentjes zie
hoofd rubriek.
Gratis Ongevallenverzekering voor betalende abonnés. Levenslange ongeschiktheid f 2000.overlijden 400.—, verlies van hand, voet of oog 200.beide leden duim 100.één lid duim 50.alle leden wijsvinger 60.
één of twee leden wijsvinger 25.alle leden anderen vinger ƒ15.één of twee leden anderen vinger ƒ5.arm- of beenbreuk ƒ30.enkelbreuk ƒ15.polsbreuk ƒ15.
Nog afzonderlijke verzekering voor abonnés op het Geïllus treerd Zondagsblad. AJles indien het gevolg van een ongeval en volgens gratis ten kantore van dit blad verkrijgbare voorwaarden. HED^N?0 PAGIN A'S
Op 15 April zal het een kwart eeuw geleden
zijn dat de „Titandc" van de White Star Line
op haar eerste reis met een ijsberg in botsing
kwam en. zonk. Zestienhonderd menschen ver
loren bij deze ontzettende scheepsramp het
leven.
Duizenden zullen zich deze gebeurtenis her
inneren, die een geweldigen indruk in de ge-
heele wereld maakte. Een medewerker schrijft
in dit nummer over de omstandigheden waar
onder de ramp plaats had, over de luxe van
het "in drie jaar tijcLs gebouwde zeekasteel, dat
verreweg het grootste schip ter wereld was
en welks veiligheid men zoo hoog aansloeg dat
aan het .bericht van de ramp nauwelijks geloof
werd geslagen.
Dat blijkt ook uit de oude „leggers" van
Haarlem's Dagblad, die wij er op nageslagen
hebben. De ramp geschiedde in den nacht van
Zondag 14 op Maandag 15 April 1912, om twee
uur. Het schip was onderweg van Southampton
naar New York; het had op Woensdagavond
Cherbourg verlaten en had een bemanning
van 800 menschen en 1800 passagiers aan
boord, w.o. vele bekende figuren uit de krin
gen van handel en scheepvaart.
Onmiddellijk na de botsing met den ijs
berg zond de Titanic SO.S.-seinen uit die
werden opgevangen door drie stoomschepen:
de „Virginia", de „Baltic" en de „Olympic",
'die alle. te hulp-snelden maar helaas van
zeer grooten afstand. Zij waren tusschen de
170 en 200 zeemijlen verwijderd van de Ti
tanic toen zij de seinen opvingen. En reeds
binnen drie minuten begon het groote
Oceaansehip slagzij te maken; binnen 20
minuten zonk het. Inmiddels had men de
aanvankelijke paniek aan boord,weten te be
dwingen, waren alle reddingbooten bemand -
en hadden zij het schip verlaten, maar zij
boden bij lange na geen plaats aan de 2700
opvarenden. Toen de drie te hulp snellende
schepen na een urenlangen tocht ter plaatse
kwamen konden zij alleen de schipbreuke
lingen uit de reddingbooten aan boord ne
men.
De berichten op Maandag en zelfs die op
Dinsdag wekten nog den indruk dat het niet
zoo heel ernstig wias. Aanvankelijk kwamen er
zelfs nog telegrammen dat het schip drijven
de was gebleven en naar New-York Harbour
was gesleept, dat bijna de geheele beman
ning gespaard was gebleven enz. De White
Star Line zelf gaf eerst optimistische com
muniqués uit, die weldra geloochend werden
door de verschrikkelijke feiten. Aangezien
men bij het bemannen der reddingbooten
natuurlijk vrouwen en kinderen had laten
voorgaan waren verreweg de meeste slacht
offers mannen. Kapitein Smith, die zich een
ware held toonde, ging met zijn schip onder.
De Titanic mat 47ÖOO ton. Dat klinkt voor
den huidigen tijd niet zoo indrukwekkend,
want schepen als de Queen Mary en de Nor
mandie hebben een tonnage van om en bij
de 80.000. Maar een Titanic bood toch al ac
comodate voor 3500 opvarenden en vervoer
de daarbij een groote lading en duizenden
zakken post. Het schip had 24 millioen gulden
aan bouwkosten gevorderd maar was lang
niet voor die waarde verzekerd. Het was al
zeer luxueus ingericht.
Natuurlijk bracht de ondergang van de
Titanic géén stilstand in den wedstrijd in
het bouwen van steeds grootere Oceaansche
pen. Drie maanden later liep trouwens al de
Imperator van de HamburgAmerika Linie
van stapel, die 50.000 ton mat.
Dit alles geschiedde ruim twee jaar voor
den wereldoorlog, waarin op vele dagen zoo
ontzaglijk veel meer menschen gelijktijdig
omkwamen dat de herinnering aan de ramp
van de Titanic in die jaren snel vervaagde.
Men stompte geheel af. Drie jaar na de Ti
tanic ging het passagiersschip Lusitania van
de Cunard Line (30.000 ton) ten onder, ge
torpedeerd door een Duitsche duikboot. Daar
kwamen 1200 menschen bij om. Zij heetten
toen „non combattanten" en het waren niet
meer de ijsbergen die scheepsrampen veroor
zaakten, maar andere menschen, geheeten
„combattanten"
Nu wij weer in een soort vredestijd leven
zal de herinnering aan de ramp van de Tita
nic wel levendiger zijn dan zij in de oorlogs
jaren, verdrongen door den enormen massa
moord, geworden was. Er waren ontroerende
gebeurtenissen bij die haar voor velen on
vergetelijk moet doen zijn. Vooral het feit,
dat de scheepskapel „Nearer my God, to
Thee" speelde toen het schip onderging, is
onvergetelijk. En onder de slachtoffers van
de ramp was de Engelsche journalist William
T. Stead, die eenige jaren tevoren den on-
dergang van een groot Oceaanschip in een
prachtige novelle beschreven had op een
wijze, die volkomen overeenstemde met de
gebeurtenissen bij den ondergang van de
Titanic.
R. P.
(Een Engelsch geleerde heeft ver
klaard, dat het tijdperk, ivaarin
wij leven, mag beschouwd loorden
als betrekkelijk rustig vergeleken
bij roerige perioden in vroeger
eeuwen.)
U grijpt in verbijstring soms naar uw hoofd,
En zucht: is de menschheid van. hersens
beroofd?
Wat zullen we straks nu weer lezen?
't Mag roerig geweest zijn in vroegeren tijd,
Maar die toonde zeker toch, zachtjes gezeid,
Niet zulk een verwarring als deze.
De klemtoon op menschdom hoort
eiglijk op dom,
Er blijft maar kortzichtige herrie alom,
't Is al nijd en afgunst en ruzie;
Waar gaat het toch met onze wereld
naartoe?
Wij moeten gezamenlijk werken maar hoe,
't Lijkt haast een verloren illusie.
In vroegere eeuwen ook vloeide er bloed,
Maar voorvader had het toch nog wel
zoo goed.
Als wij het nu moeten beleven;
Wij jachten en haasten maar ademloos
voort,
Terwijl onze zenuwen worden vermoord,
Lang voor wij het zelve begeven.
Na tijden van onrust kwam altijd weer rust,
Dan werd, zij het tijdlijk. de ruzie gesust,
(Ik heb het nu over 't verleden)
Dan kwamen de vrede en welvaart terug,
Soms moeizaam misschien, maar bij
tijden ook vlug,
Maar waar is het uitzicht van heden?
Wij kunnen als menschen van heden
misschien
Niet al te precies het verleden meer zien,
Je kunt dus niet goed vergelijken;
En daarom wordt met interesse gehoord,
Naar 't even verrassend als opbeurend woord,
Van iemand, die 't wel kan bekijken.
Naast vroeger, zegt hij, en hij noemt het
een feit,
Is dit een betrekkelijk rustige tijd.
Is 'dat niet een troost voor ons allen?
Wie anders gedacht heeft, die heeft zich
vergist
Een tijdperk van rust en van
vreedzaamheid is 't
Je kunt haast eenbom hooren vallen.
P. GASUS.
Smaakvolen toch goedkoop
Gr. Houtstr. 179, bij de Houtbrug
(Adv. Ingez. Med.)
NU IS 'T TIJD.
W. M. A. BAKKER
Turfmarkt 20 - Tel. 15138
(Adv. Ingez. Med.I
Oneerlijke chauffeur-nacht
waker.
Steelt 's nachts benzine uit
auto-tanks.
Van klanten van een garagehoudster.
De Haarlemsche recherche heeft Vrijdag
een 36-jarigen chauffeur-nachtwaker uit
Haarlem aangehouden,die zich in het tijd
perk van April 1935 tot Maart 1937 schul
dig heeft gemaakt aan diefstal of Verduiste
ring van benzine. Hij kon dat gemakkelijk
doen, want hij was in dienst van een garage
houdster. 's Nachts pompte hij uit de tanks
van auto's van klanten in deze garage ben
zine af en verkocht die voor tien cents per
liter aan den 37-jarigen chauffeur M. en
aan diens 24-jarigen collega Z. Ook deze
twee chauffeurs werden aangehouden als ver
dacht van schuldheling.
De nachtwaker heeft bekend dat hij op
deze wijze 700 liter benzine heeft ontvreemd,
maar volgens de beweringen van de beide
helers schijnt dit onjuist te zijn. De eene
zegt namelijk niet minder dan 1500 liter te
hebben gekocht en de ander 100 liter.
Dat zal de justitie wel uitmaken. De on
eerlijke nachtwaker is in verzekerde bewa
ring gesteld. Tegen de twee helers is proces
verbaal opgemaakt, waarna ze op vrije voeten
zijn gesteld.
GROOTE BRAND IN AMERIKAANSCHE
STAD.
ZION (Illinois), 2 April (Havas-A.N.P.) de
tempel en 't radiostation van Zion zijn vanmor
gen door een brand vernield. De schade wordt
geraamd op honderdduizenden dollars.
Ieder die bij ons op 27 Maart gekocht
en contant betaald heeft kan op ver
toon van zijn winkelbon het betaalde
bedrag terug ontvangen.
H.M.Bakke^Gen.Cronjestr.l 35, Tel.11657
(Adv. Ingez. Med.)
De roode haan kraaide weer.
Brand in de Kokstraat.
Ook gisteravond moest de brandweer weer
uitrukken, ditmaal voor een brandje in de
Kokstraat bij de Kou dehorn, waar brand was
uitgebroken in een perceel, bewoond door een
groentenhandelaar, die zijn bovenverdieping
aan een sigarenmaker had verhuurd.
De brand werd ontdekt door den groenten-
handelaar, die er in slaagde het brandje met
behulp van enkele emmers water te blusschen,
zoodat de brandweer geen dienst behoefde te
doen.
Men mag van geluk spreken, dat het vuur
zoo spoedig ontdekt werd, daar in deze zeer
brandbare omgeving rijkelijk materiaal voor
een flinken brand aanwezig was. Vermoede
lijk is de brand ontstaan, doordat de sigaren
maker, die elders woont, verzuimd had een pe
troleumkachel uit te draaien.
Goed nieuws voor Haarlem.
Groote bedrijvigheid in de bouwvakken te
verwachten.
In ons vorig nummer deelden, wij reeds
mede dat in den laatsten tijd eenige ver
betering in de bouwbedrijven te Haarlem te
constateeren is. Bij verleden jaar vergeleken
zijn er nu ongeveer 100 bouwvakarbeiders
minder werkloos.
Ter aanvulling daarvan kunnen wij thans
mededeelen, dat binnenkort zelfs een groote
bedrijvigheid in de bouwvakken te Haarlem
te verwachten is.
In de komende maanden zullen
werken in uitvoering komen die bij
elkaar meer dan een millioen gulden
kosten zullen.
Voor het Diaconessenhuis wordt een nieuw
Zusterhuis gebouwd. Dit is een object van
ruim f 125.000. De aanbesteding is al ge
houden, zoodat het wel niet lang meer zal
duren voor met de uitvoering begonnen kan
worden.
Ook komt een belangrijke uitbreiding bij
de Mariastichting. Er komt een nieuw ketel
huis, een waschhuis, enz. Het tegenwoordige
ketelhuis wordt voor ziekenverpleging ver
bouwd. Dit werk dat aan de N.V. Bouwbe
drijf Gebr. Klein Schiphorst is opgedragen
zal ruim f 160.000 kosten.
De volgende maand zal de aanbesteding
plaats hebben van een groote uitbreiding van
het gebouwencomplex der Spaarnestad aan
de Nassaulaan.
Ook is dan te verwachten de aanbesteding
van den bouw van den nieuwen vleugel van-
het Stadhuis, welk object de gemeente Haar
lem uitvoert met medewerking van het Werk
fonds. Ook daarmede is meer dan f 100.000
gemoeid.
In den zomer of het najaar is zooals
wij reeds medegedeeld hebben ook de aan
besteding tegemc te zien van den bouw
van een nieuwe :iiniek aan de Dreef—
Hazepaterslaan voor de Christelijke vereeni-
ging voor verpleging van lijders aan vallende
ziekte. Dit is een object van eenige ton
nen.
Tenslotte werd ons door een deskundige
uit de bouwnijverheid nog medegedeeld, dat
er nog eenige werken in voorbereiding zijn
waarover thans nog geen nadere mededeelin-
gen gedaan kunnen worden, maar die ook
ongetwijfeld tot uitvoering zullen komen.
BELANGRIJKE GIFTEN VAN H.M. DE
KONINGIN EN H.K.H. PRINSES JULIANA,
Bij de Centrale voor Werkloozenzorg, ge
sticht op initiatief van den Raad van Ne-
derlandsche Kerken voor practisch Christen
dom, Stadhouderslaan 4345 Utrecht, kwaï
de mededeeling in, dat het H.M. de Koningi.
behaagd heeft een bedrag beschikbaar te stel
len uitsluitend als blijk van belangstelling
in den heilzamen arbeid van deze stichting en
ten bate der collecte-actie.
Ook H.K.H. Prinses Juliana heeft de cen
trale een gift doen toekomen.
PERSONALIA.
Geslaagd zijn voor het Diploma van het
Nederlandsch Genootschap voor Heilgym
nastiek en Massage: de dames A. v. Waveren
Heemstede en C. Th. C. Nuyten, Haarlem.
Deensche schepen in de
Spaansche wateren
opgebracht.
Door oorlogsschepen der Nationalisten.
LONDEN, 3 April (D.N.B.—A.N.P.) Volgens
mededeelingen uit Gibraltar hebben oorlogs
bodems van de opstandelingen in de Straat
van Gibraltar de beide Deensche schepen
„Niobe" en .Linda" aangehouden en naai
Ceuta gebracht.
De fragmenten van het
St. Maria Magdalena-klooster
Wat gespaard zal worden bij de uitbreiding
van „De Spaarnestad".
Eenige jaren geleden heeft de gemeente
Haarlem het gebouwencomplex aan den Kin-
derhuisvest, waarin het vroegere militaire
hospitaal gevestigd was verkocht aan de
„Spaarnestad". Op die plaats was vroeger het
in 1474 gestichte St. Maria Magdalena-kloos
ter gevestigd, waarvan nog eenige fragmen
ten overgebleven zijn.
Binnenkort zal dit gebouwencomplex ge
sloopt worden om op het terrein nieuwe ge
bouwen te plaatsen die aansluiten bij de be
staande nieuwe gebouwen van de „Spaarne
stad".
Ret poortje aan de Kindérhuisvest dat
behouden blijft.
Naar de directie van de „Spaarnestad" ons
mededeelde zal het poortje aan de Kinder-
huisvest behouden blijven. Dit is naar de di
rectie meent, ook het eenige dat voor behoud
in aanmerking komt.
Het is nog niet bekend of bij de uitvoering
der aanhangige plannen ook de oude kapel
afgebroken zal worden. Er is daartoe wel van
de autoriteiten de vereischte toestemming
verkregen, maar de beslissing hangt nog van
andere overwegingen af.
Gedeelte van de kapel van het vroegere
St. Maria-Magdalena-klooster.
AANBESTEDING
Bij de aanbesteding voor het bouwen van
een Zusterhuis met bijkomende werken bij
het Diaconessenhuis te Haarlem (onder ar
chitect B. Dolstra te Haarlem) werd het laag
ste ingeschreven door den heer A. Ph. Ro-
meijn te Haarlem. De gunning van het werk
zal nader worden bekend gemaakt.
Het woord is aan
AUTO NA BOTSING OMGESLAGEN.
Vrijdagmiddag half vier had op den Scho-
terweg bij de Kennemerstraat een botsing
plaats tusschen een personenauto en een trac
tor met aanhangwagen, beladen met hout,
beide rijdende in de richting van de Kenne
merstraat. De botsing ontstond doordat de be
stuurder van de personenauto plotseling naar
links uitweek, juist op het moment dat de
vrachtauto passeerde. Door den schok viel de
personenauto om; die werd aan den linker
achterkant beschadigd en de vrachtauto kreeg
schade aan den motor. Persoonlijke ongeluk
ken hadden niet plaat-s. Tegen beide bestuur
ders werd proces-verbaal opgemaakt.
Cicero
Wat het eerst moet gezegd
worden pleeg ik het laatst te
bedenken, om het als inlei
ding te gebruiken.
Nederlandsch schip op de
Engelsche kust geloopen.
Geen onmiddellijk gevaar aanwezig.
LONDEN, 3 April (A.NP.) In den af-
geloopen nacht is een schip in dichten
mist op de x-otsen nabij Danesdyke
tusschen Flamborough en Bridlington
geloopen.
Volgens aan de kust opgevangen
signalen zou dit Nederlandsche mo
torschip „Reja" zijn.
De reddingboot van Flamborough
is ter assisstentie uitgevaren.
Men zal trachten het schip, dat niet
in onmiddellijk gevaar verkeert, vlot
te sleepen.
(Indien de naam juist is behoort het in
moeilijkheden verkeerende schip thuis te Gro
ningen. Het zou dan de vroegere"* „Reina 2"
zijn, schipper-eigenaar J. Buining. red. A.NP.)
De Voorjaarsbeurs.
Kook- en bakdemonstratie van het Gem.
Gasbedrijf.
Donderdagmiddag had op de Voorjaars
beurs de eerste der twee. door het Gemeen
te-Gasbedrijf georganiseerde kook- en bak-
demonstraties plaats.
Mej. Prins, kookleerares, propagandiste van
het Centraal Bureau van de Vereeniging van
Gasfabrikanten. heeft op een vlotte en aan
gename wijze laten zien. wat de huisvrouw,
door boepassing van de juiste kookmethode,
met buitengewoon weinig gasverbruik kan
bereiken. Door de spijzen practisch zonder
toevoeging van water worden gekookt, blijven
deze hun volle voedingswaarde gehouden.
Een maaltijd voor 5 personen, bestaande
uit vleesch, groente, aardappelen en een toe
spijs werden bereid met 250 liter gas of 1/4
kubieke meter, wat bij de Haarlemsche ta
rieven neerkomt op pl.m. 2 cent. wel een be
wijs, dat gas. op de juiste manier gebruikt,
voor spijsbereiding buitengewoon goedkoop is.
Overigens werd in een oven tegelijkertijd
isch gekookt en werden soezen gebakken.
Merkwaardig is het. dat bij een dergelijk
xperiment het gebak geen nadeeligen in-
loed ondervindt van de damp van de visch.
Ook de overige toepassingen van gas, als
warmwatervoorziening, verwarming, koeling,
enz. werden besproken en de groote voordee-
'?n er van onder de aandacht gebracht.
Een honderdtal dames woonde deze zeer in-
eressante demonstratie met veel belang-
'elling bij.
Donderdag as. zal nogmaals een voordracht
'•orden gehouden.
Wij kunnen een bezoek ten zeerste aanbe
velen.
pag.
Goed nieuws voor de Haarlemsche bouw
vakarbeiders. 1
De fragmenten van het St. Maria Mag
dalena-klooster te Haarlem. 1
Schiphol's radio-installatie ondergaat
steeds uitbreiding. 3
De Spaansche burgeroorlog: Het einde
van de Catalaansche regeeringscrisis 4
Italië reorganiseert zijn luchtmacht. 4
Toen er nog veel grachten in Haarlem
waren 7
Bioscopen. $1
ARTIKELEN, ENZ.
R. P.: Een herinnering. 1
Dr. P. H. Schroder; Over een Paaschreis 3
P. v. d. Hem: Spaansche vluchtelingen in
Nederland. 3
De ramp van de Titanic: 15 April 1912. 4
Financieel-Economisch weekoverzicht:
Hoe de opleving zich ontwikkelt. 7
Dr. Jac. P. Thysse: In Thysse's Hof. 7
Jules Kammeijer: Blijft Fit. >s:
Dr. M. Euwe: Oude garde gaat weer
schaken. 11
C. J. Groothoff: De wedstrijd tegen de
Belgen. 11
K. de Jong: Concert te Santpoort. 12
J. B. Schuil over: ,,'n Toontje lager" 12
Dr. IV. G. N. v. d. Sleen: Bij de Hollanders
rondom Toronto. 13
T.: Op reis met Joosje. 13
H. D. Vertelling: Rancune. 13
J. II. de Bois: Litteraire Kantteekeningen 17
De Burgerlijke Stand van Haarlem is op
genomen op 5
