BERCEXPORT
Spaansche vluchtelin gen in Nederland
JUNKERS
Over een Paaschreis.
ZATERDAG 3 APRIL 1937
PI A A R I. E M'S DAGBLAD
3
Nieuwe radio-installaties op
Schiphol.
Technische outillage breidt
zich steeds uit.
Adcock-peiler weldra in gebruik
Dezer dagen zal de nieuwe kortegolfzender
gereed zijn, waarmee men. zoodra de nieuwe
van een kor tegol f - installatie voorziene D. C.
3-vliegtuigen der K. L. M. op de Indiëlijn in
dienst zullen zijn gesteld, van Schiphol af tot
Caïro rechtstreeks contact met deze vliegtui
gen zal onderhouden. De zender zal een energie
hebben van 100 watt en werken op een golf
lengte van 26 Meter.
Deze nieuwe verbinding zal een belangrijke
uitbreiding geven aan de steeds meer omvat
tende taak van de rijks luchtvaartdienst, welks
werkzaamheden op Schiphol gesplitst zijn in
drie afdeelingen.
De verkeersdienst.
Daar is in de eerste plaats de verkeersdienst,
die tot taak heeft het contact te onderhouden
met de binnen- en buitenlandsche vliegvelden,
die voor het luchtverkeer van beteekenis zijn.
Het betreft hier uitsluitend dienstberichten,
waarvan een groot gedeelte afkomstig is van
of bestemd voor de verschalende, bij het ver
keer betrokken hichtvaartmaatsehappijen, hier
dius in -hoofdzaak de K. L. M.
De meteorologische dienst.
Van onschatbare waarde voor de luchtvaart
ls de meteorologischedienst van den rijkstucht
vaartdienst, die vrijwel zonder onderbreking
de weersgesteldheid boven geheel Europa kan
overzien en inlichtingen verstrekt aan lucht-
varenden, die daarom verzoeken.
Tengevolge van. den steeds grooteren omvang
die het meteorologische werk ten behoeve
van de luchtvaart aanneemt, wordt het steeds
moeilijker, voortdurend het noodige contact
met de K. N. M. I. te De Bilt te houden. Der
halve is thans een meteoroloog van De Bilt op
Schiphol gestationeerd.
De luchtvaartuïgclienst.
Boven In den verkeerstoren, waar hij voort
durend en in eikaars onmiddellijke nabijheid
het contact onderhouden kan worden met den
gemeentelijken verkeersdienst, zetelt de lucht-
vaartuigdienst van het rijk. Daar -beluisteren
de radio-telegrafisten voortdurend de thuis
komende en vertrekkende vliegtuigen, die op
een golflengte van 900 Meter mededeelingen
doen of inlichtingen vragen. Het laatste komt
het veelvuldigst voor en met het oog op den
verkeersdienst is het peilen der thuiskomende
vliegtuigen van het meeste belang.
De hoofdpeiler, -met de roepletters P. H. A.
1, werkt op een golf lengtevan 893 Meter met
een capaciteit van 150 watt doch kan, zoo
noodig, bijv. in perioden van hevige luchtsto-
ringen met 5000 watt werken. De bijpeiler P.
H. A. 2, die slechts binnen een straal van 30
K.M. hoorbaar behoeft te zijn, werkt dan ook
met veel geringer capaciteit, van slechts 50
watt.
Na de uitbreiding van den verkeerstoren op
Schiphol is er ruimte gekomen voor het op-
stéllen vaar de nieuwe toestelen, die binnen
kort in gebruik zullen worden genomen.
Tevens zal binnenkort een nieuwe radio-
peiler in gebruik worden genomen, een z,g.
Adicocpeiler, die niet beïnvloed kan worden
door het nachteffect, den merkwaardigen in
vloed gedurenden de nachtelijke uren, waar
door de peilingen van vliegtuigen op grooteren
afstand dan pl.m. 60 K.M. dikwijls tot geheel
ver-keerde resultaten leiden. De Adcockpeiler
sluit dit effect uit, door de speciale wijze, waar
op de ethergolven worden ontvangen. Op een
afgelegen terrein aan den Schinkelweg zullen
de ontvang-antennes voor den nieuwen peiler
gebouwd worden. Op hetzelfde terrein, ver van
alles, wat storingen kan veroorzaken, zal te
vens de ontvang-inrichting worden opgesteld
voor de kor-tegolf-vliegtuigzenders, waarmee
aanstonds de D. C. 3-machines zullen zijn uit
gerust en waarmee men op Schiphol in ver
binding zal blijven tot Oaïro.
Het zendstation in den polder.
In den polder, op eenige kilometers afstand
van Schiphol en in de verte te herkennen aan
de vier hooge zen-dermasten, staat het zend
station, vanwaar alle mededeelingen, die op
Schiphol zelf de ra d io- telegrafisten van ver
keersdienst, meteodienst en luchtvaar-ttuig-
dienst wegseinen, den ether worden ingeslin-
gerd. Hier staan in de lichte machinehal bij
elkaar de zender voor de verbinding met de
binnenlandsche vliegvelden, -die op 107 Meter
werkt, de zender voor de verbinding met Pa
rijs en Londen, die op 53 Meter zendt doch elk
half uur automatisch wordt omgeschakeld op
©en golflengte van 51 Meter voor de uitzen
ding van het weerbericht, dat tegelijkertijd
tevens wordt uitgezonden over een anderen
zen-der op de 1071 Meter. Hier staan tevens de
beide zenders waarmee de twee peilstations
het contact met de vliegtuigen onderhouden,
de hoofdpeiler -met een capaciteit van 150 watt.
maar daarnaast in reserve een -machtige hoog-
spannings-installatie om, wanneer het nooddg
is, de capaciteit 'tot 5000 watt op te voeren.
De nieuwe korte golfzender -met zijn 1000
watt capaciteit is weldra gereed en zal, wan
neer de D. C. 3-macliines op de Indië-lijn ko
men, definitief in gebruik worden gesteld.
Gereed is ook de zender van het -nieuwe zgn
rondstraalbakenhet krachtige radiobaken
met de roepletters P. H. A. met een capaciteit
van 500 watt, waaraan Schiphol binnenkort
reeds op verren afstand kenbaar zal zijn, zoo
dat vliegtuigen met boordpeilers, zooals de
D. C. 3-machines alle zullen krijgen, recht op
het doel af zullen kunnen vliegen en zoodra
ook Londen en Parijs hun nieuw rondstraal-
baken gereed zullen hebben, dat op dezelfde
golflengte zal werken als het Amsterdamsche,
waarmee ze een driehoek zullen vormen, zelf
hun positie zullen kunnen peilen.
En dan staan er, er ergens iin den polder bij
Aalsmeer en onder de rook van Amsterdam,
nog het r-adiomistbaken en de merk- en voor-
merkbakens, die alle eveneens van den ver
keerstoren uit bediend kunnen worden.
EEN „TANDEM"-.
In het orgaan van d-en Centralen Bond van
Ned. P. T. en T.-personeel wordt het volgende
aardige voorval verteld:
Jan de fietsenmaker moest voor een paar
dagen op reis, juist toen in zijn gezin een
blijde gebeurtenis voor de deur stond. Hij
sprak met zijn huisgenooten af, dat zij heni
direct zouden telegrafeeren als de nieuwe
wereldburger zijn entree had gedaan.
Maar het komt niet te pas, dat ze op het
telegraafkantoor van het dorp eerder weten
wat er aan de hand is dan ik, de vader zelf
vond Jan. Als het dus een meisje is, tele
grafeer je maar „damesfiets" en als het een
jongen is ..heerenfiets".
Drie d-gen later ontving Jan een telegram:
„Tandem".
Wanneer U een Junkers 1927
naast het modernste type ziet, is
er wel eenig verschil. Misschien
hebt U zoo n Junkers van tien
jaar terug. Die zal nog wel uit
stekend zijn. U kunt dan nagaan,
hoe goed de nieuwste is, want in
die tien jaar hebben de inge
nieurs nietstilgezeten. De nieuwe
Junkers is nog veiliger, nog zuini
ger, nog mooier en daardoor
eigenlijk nog goedkooper!
Adres voor oen Handel -. HANDEL MIJ.
Wh JOH. H. v. d. MEIDEN, AMERSFOORT
Complete sorteering bij
Bakenessergracht 19-23
Haarlem
(Adv. Ingez. Medj
Rampok-terreur op West-Java.
BATAVIA, 2 April. (Aneta.) De re
sidenten van Batavia en Buitenzorg
overleggen thans met de militaire
autoriteiten, waar de door den dienst-
doenden gouverneur van West-Java
noodzakelijk geachte versterking der
veldpolitie met 7 marechaussee-bri
gades het best kan worden geconcen
treerd, aangezien tijdens een tournee
de resident van Batavia en de divi-
sie-commandant nogmaals de beves
tiging hebben verkregen, dat de be
volking door de rampok-terreur zoo
danig moreel geschokt is, dat geener
lei inlichtingen meer te verkrijgen
zijn omtrent de rampokkers en plot
seling niemand zich meer eenig mis
dadig feit weet te herinneren.
DIEFSTAL VAN 350 K.G. KOPERDRAAD
TE GOUDA.
Negen personen gearresteerd.
Van het stationsemplacement te Gouda is
een partij van ca. 350 KG. rood koperdraad
ontvreemd, dat gebruikt wordt voor de elec-
trificatie van den spoorweg.
Het is gebleken, dat een vijftal Goudsche
steuntrekkers zich daarvan heeft meester
maakt, het geleidelijk naar den verkeersweg
hebben gebracht langs de Gouwe, vanwaar
het door een Rotterdamsche opkooper met
zijn knecht per vrachtauto is weggehaald
om naar Rotterdam te worden vervoerd. Het
gestolene heeft zijn bestemming echter niet
bereikt, daar de politie te Capelle a. d. IJssel
de auto in den nacht heeft aangehouden en
toen haar de herkomst van lading niet dui
delijk kon worden verklaard, heeft zij eerst
informaties ingewonnen te Gouda.
Bij dat onderzoek bleek, dat het koperdraad
gestolen was door den 33-jarigen L. J. A„ den
36-jarigen L. H„ den 31-jarigen B. M., den
41-jarigen J. V. en den 24-jarigen J. S., allen
werkloozen te Gouda, die zich in verbinding
hadden gesteld met den Goudschen 53-jari-
gen koopman M. L. J. D. Deze laatste had zijn
18-jarigen zoon C. D. naar Rotterdam ge
zonden om den Rotterdamschen opkooper H.
te waarschuwen, dat er zaken in Gouda wa
ren te doen. Het koperdraad werd voor 47
cent per kilo verhandeld. De opkooper kwam
met zijn knecht naar Gouda. Na het koper
draad te hebben ingeladen, reden zij terug in
gezelschap van den Goudschen werklooze J.
S., en onderweg liep het gezelschap in den
val. Alle betrokkenen zijn gearresteerd. Zij
hebben een bekentenis afgelegd.
Het vergaan van de „Jonge
Jacobus".
De Raad van de Scheepvaart heeft Vrijdag
een onderzoek ingesteld naar de oorzaak van
het in hevigen storm, bij de Portugeesche
kust, op 27 Januari 1,1. vergaan van het ruim
1700 ton metende vrachtstoomschip „Jonge
Jacobus", bij welke ramp de geheele uit 22
personen bestaande bemanning, van wie elf
Nederlanders, is omgekomen.
Bij de opening der zitting herdacht de
voorzitter, prof. mr. B. M. Taverne, terwijl
allen zich van hun plaatsen verhieven, in een
korte rede de mannen, die hun zeemansgraf
gevonden hebben, waarbij spreker wees op de
groote tragiek van deze ramp, gelegen in het
feit, dat, terwijl de „Jonge Jacobus" met ver
scheidene in de nabijheid zijnde schepen in
communicatie was, het geen dezer schepen is
mogen gelukken de in nood verkeerenden te
hulp te komen. Prof. Taverne sprak voorts
woorden van eerbiedige hulde met betrekking
tot den stuurman-marconist van de „Jonge
Jacobus". Van Vuren, die tot het laatste
oogenblik telegrammen heeft gewisseld. Het
diepe medegevoelen van den Raad gaat ook
uit. naar de nabestaanden
In deze zaak was opgeroepen de heer J. G.
J. M. Mekes. inspecteur van den technischen
dienst van Wembersie en Zoon te Rotterdam,
welke vennootschap de directie over de
„Jonge Jacobus" gevoerd heeft.
De heer Mekes deelde mede dat het schip,
toen de ramp geschiedde, met een lading
stukgoed op weg was van Amsterdam naar
Alexandrië. De stuwing was buiten hem om
gegaan, wel was hem bekend dat er een dek
lading aan boord was, o.a. eenige telefoon
palen. Het luikhoofd van luik 1, dat. naar
vaststaat, is ingeslagen toen het schip in
nood verkeerde, is vrij van lading geweest.
Op een vraag van den voorzitter of het den
heer M. bekend is dat de kapitein van de
„Jonge Jacobus" tegenover den loods 'ver
klaard zou hebben dat hij tegen de reis opzag,
antwoordde de heer M. ontkennend. Wel
voelde de machinist zich voor het vertrek niet
goed, m verband waarmede de heer M. hem
had aangeboden, zelf zijn plaats op deze reis
in te nemen. Dit aanbod is echter niet aan
vaard. Enkele rapporten werden hierna
voorgelezen, o.a. een va nden kapitein van
een Engelsch schip, dat, evenals de „Achil
les" van de K. N. S. M. voortdurend met de
„Jonge Jacobus" in draadlooze communicatie
is geweest. Ook het EngeLsche schip had het
in het noodweer te zwaar te verantwoorden,
om hulp te kunnen bieden, ofschoon pogin
gen daartoe zijn gedaan.
CASTAGNOLA, Paschen 1937.
Ge daalt met vlotte pas een berghelling af.
Voor U strekt zich het meer van Lugano uit,
blauw en frisch, frisch vooral. Links en rechts
van den weg bloeien de primula's in het gras
en geurt de mimosa. En de zon -straalt. Het is
werkelijk zoo. Weliswaar straalt ze vaak tegen
een wolk aan die zich voor haar schuift, maar
telkens komt ze toch te voorschijn. Want de
wolken gaan snel, met dezen wind waartegen
ge u beschut door den kraag van uw winterjas
nog eens op te zetten.
Intusschen. ge zijt welgemoed. Het is vacan-
tie en in de brieven uit Holland hebt ge gele
zen van sneeuw- en hagelbuien. Daar is de
lente dus nog verre; hier is ze ook nog wel niet,
maar ge hebt toch af en toe den indruk dat ze
niet al te lang meer op zich zal laten wachten.
Plotseling deelt zich de weg in tweeën. Er is
geen A.N.W.B.-bord dat U uit den nood helpt.
Een kaart hebt ge niet bij u, want de wande
ling is zoo eenvoudig, heeft men u in het hotel
gezegd. De weg wijst zich vanzelf. Zonder veel
nadenken kiest ge. Wat komt het er ook op
aan? Ge wandelt om te wandelen nietwaar?
En allicht komt ge ergens terecht. Maar als
om een hoek van den berg een man verschijnt,
lijkt het u toch beter even te informeeren. Men
kan nooit weten en straks dat heele eind dat-
ge nu juist zoo zoo gemakkelijk daalt weer te
beklimmen, neen!
Is dit de weg naar Castagnola? Beleefd,
met uw hoed in de hand vraagt ge 't.
Voor u staat een eenvoudige man met een
allervriendelijkst gebruind gezicht waar
haalt hij 't vandaan? en een oude pijp tus-
schen de resten zijner tanden.
Castagnola? En dan volgt een stroom van
woorden, begeleid door armbewegingen naar
alle vier de windstreken. Hij ziet aan uw ge
zicht, dat ge hem niet begrijpt en verheft
daarom zijn stem en verdubbelt zijn gebaren.
Eindelijk onderbreekt ge hem.
Castagnola? Zóó En ge wijst.
Maar hij laat zich niet van zijn stuk brengen.
Terwijl hij in zijn rap Italiaansch doorram-
melt, vat hij u bij den arm, dringt u tot bij den
afgrond en wijst naar iets in de verte wat ge
met geen mogelijkheid kunt ontdekken. Dan
lacht hij hartelijk, slaat u op den schouder,
keert zich om, wijst in een geheel andere rich
ting, klapt met zijn vingers en beschrijft cir
kels in de lucht. Ge moet blijkbaar over den
berg heen, er eenige malen onder door en dan
langs een spiraal naar beneden. Het duizelt u.
Ja, maar ik wou gewóón naar Castagnola,
zegt ge in het Hollandsch. Waarom zoudr ge u
inspannen met vreemde talen die hij toch ook
niet begrijpt? Klets er nou niet verder omheen,
maar zeg het ronduit: links of rechts?
Hij schatert nu van het lachen. Hij trekt u
naast zich op een stuk rots. Hij prikt in de
lucht en zegt: Castagnola. Ge knikt, dat is
heel duidelijk. Dan begint hij te teekenen. Met
aandacht volgt ge zijn zwarte vinger. Maar de
figuur wordt steeds ingewikkelder. Ze wordt
stereometrisch. De vierde dimensie komt er bij
te pas. Nu legt hij zijn pijp uit den mond. wijst
er op en zegt: Lugano. Ge neemt een lucifers
doosje en zegt: dat zijn wij.
Hij kijkt u bedenkelijk aan.
Nos, wir, je, moi, vous, nous, ikke en jij,
we two, Sie und ich; en om het te verduidelij
ken prikt ge hem en uzelf beurtelings in den
buik.
Zijn gelaat heldert op. Hij steekt Lugano
weer in zijn mond. Met aandacht volgt ge zijn
nieuwe verrichtingen. Hij prikt een tweede
Castagnola in de lucht, houdt het lucifers
doosje er een meter boven en begint te dalen.
De weg is blijkbaar kronkelig en lang, maar
dan opeens slaakt ge beiden een juichkreet:
het doosje heeft het denkbeeldige punt in de
ruimte bereikt.
Meteen springt ge op; ge zijt- uitgerust vol
goeden moed, maar precies even wijs. Ge drukt
uw nieuwen vriend de hand, hartelijk; ge be
dankt hem met nadruk, ge slaat hem fideel op
den schouder en vervolgt uw weg in de richting
van daareven.
Bij den hoek kijkt ge om. Hij staat midden
op den weg en roept u allex'lei achterna, ter
wijl hij wild met de armen zwaait. Ge wuift
terug en verdwijnt achter de rotsen.
Binnen een kwartier zijt ge thuis.
P. H. SCHRÖDER.
Engelsche scholieren nemen
afscheid.
Na een kort verblijf in ons land.
In het A.M.V.J.-gebouw te Amsterdam is
Vrijdagavond een afscheidsbijeenkomst ge
houden voor een gedeelte van de groep En
gelsche scholieren, die gedurende vijf da
gen onder auspiciën van de vereeniging „In
ternational Friexxdship Hollidays" een tiip
door ons land land gemaakt hebben.
Namens het gemeentebestuur heeft de
gemeentelijke commissaris voor het vreem-
delingenvex-keer, mr. P. J. Mijksenaar er in
een toespraak zijn vrexxgde over geuit, dat
een dergelijke uitwisseling van de jeugd in
deze tijden mogelijk is gebleken. Hij hoopte,
dat dit uitstapje den kinderen goed bevallen
is en dat zij het volgexxde jaar in nog grooter
aantal zullen terugkomen.
De heer Niemann uit Londen, leider der or
ganisatie. zeide in zijxx antwoord, dat de reis
in alle opzichten is geslaagd. Hij deelde mede,
dat de Engelsche scholen te kennen hebben
gegeven het volgexxde jaar opnieuw hun me
dewerking voor de organisatie van een derge
lijke trip te zullen verleenen.
De heer Finch, een der Engelsche leiders,
hield een aardig speechje, waarin hij dankte
voor de goede organisatie en de groote gast
vrijheid, welke men hier te lande ovex'al had
ondervonden, roemde.
Een der deelnemers, een meisje uit Brighton
sprak ook nog een woord van dank.
De avond werd opgeluisterd door muziek,
een uitvoering van volksdansen en declama
tie, terwijl verder werden vertoond een film,
opgenomen door een der deelnemex-s aan de
reis en een kleurenfilm van het huwelijk van
Prinses Juliana.
In het Kennemer Lyceum te Bloemendaal
Vrijdagavond een dergelijke afscheids
bijeenkomst gehouden.
Hoogheid, de Spanjaarden zijn er weer
Prins van Oranje: Het is mij goed. Al wie hier toevlucht zoekt is welkom.
De tewaterlating van de
„Nieuw-Amsterdam"
De belangstelling voor de tewaterlating van
het stoomschip „Nieuw Amsterdam", dat in
aanbouw is op de wex-f van de Rotterdamsche
Droogdokmaatschappij, blijkt zeer groot te
zijn. De directie deelt mede, dat de 25000 a
30.000 plaatsen, waarover ze te beschikken
heeft reeds lang zijn uitgegeven, zoodat aan
nog inkomende aanvragen voor deze stapel
loop op 10 April niet kan worden voldaan.
De scheepvaart op den Nieuwen Waterweg
zal tusschen de Keilehaven en de Heysche
haven van een half uur vóór tot een kwar
tier na de te waterlating, welke ongeveer te
vier uur zal geschieden, zijn gestremd.
