Spanje.
Boomen en Blaadjes.
KROON BEHANGSELS
Aanrijding op den
Rijksstraatweg
Een Lunapark te Haarlem?
De werkloosheid
te Haarlem.
Het belangrijkste
54e JAARGANG No. 16504
Verscfiijnt cfagéïijïcs, FeWTve op Zon- cn Feestdagen.
DINSDAG 13 'APRIE 1937
HAARLEM S DAGBLAD
Directie: P. W. PEEREBOOM en ROBERT PEEREBOOM
Uitgave Lourens Coster Maatschappij voor
Courant-Uitgave en Algemeene Drukkerij N.V.
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
ABONNEMENTEN per week 0.25, per maand 1.10, per 3 maanden
ƒ3.25, franco per post ƒ3.55, losse nrs. ƒ0.06. Geïllustreerd Zondagsblad:
per week 0.05, p. maand 0.22, p. 3 mnd. 0.65, franco p. post 0.72Vï.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12
Telefoon Nos.Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Drukkerij: 10132. 12713 Administratie 10724, 14825 Postgiro 38810
Bijkantoor: Soendaplein 37, H aa rl e m-N o o r d, Telefoon 1 2230
ADVERTENTIëN 15 regels f 1.75, elke regel meer 0.35. Reclames
ƒ0.60 per regel. Tarieven regelabonnementen op aanvraag. Vraag en
aanbod 14 regels ƒ0.60, elke regel meer ƒ0.15. Onze Groentjes zie
hoofd rubriek.
Gratis Ongevallenverzekering voor betalende abonnës. Levenslange ongeschiktheid f 2000.overlijden 400.verlies van hand, voet of oog f 200.beide leden duim 100.één lid duim 50. alle leden wijsvinger 60.
één of twee leden wijsvinger ƒ25.alle leden anderen vinger ƒ15.één of twee leden anderen vinger 5.arm- of beenbreuk ƒ30enkelbreuk ƒ15.polsbreuk ƒ15.HEDEN 12 PAGINA'S.
Nog afzonderlijke verzekering voor aJbonnés op het Geïllus treerd Zondagsblad. Alles indien het gevolg van een ongeval en volgens gratis ten kantore van dit blad verkrijgbare voorwaarden.
De Britsche minister van Buitenlandsche
Zaken, Anthony Eden, heeft te Liverpool over
de non-interventie in Spanje gesproken. Het
was geen brillant of wereldschokkend maar
wel een rustig betoog. Hij heeft gezegd dat de
Britsche regeering in het Spaansche conflict
steeds dezelfde twee bedoelingen heeft ge
had: le te voorkomen dat het zich buiten
Spanje zou uitbreiden en 2e de politieke on
afhankelijkheid en integriteit van Spanje te
handhaven. Eden erkende de door velen ge
pleegde inbreuken op de met dit doel inge
zette non-interventie-politiek. Maar hij voegde
eraan toe dat het niettemin deze politiek is
die op den duur den toevloed van vrijwilligers
en oorlogsmaterieel naar Spanje heeft inge
toomd. En hij vroeg: „Wat zou er van Europa
geworden zijn als alle mogendheden vrij ge
laten waren om in Spanje te intervenieëren?"
Het antwoord op die vraag is niet moeilijk
te geven. Inderdaad heeft de non-interventie
politiek de ergste gevaren afgewend, eerst op
het randje en sinds zij uitgebreid is en beter
toegepast wordt: waarschijnlijk voorgoed.
Toch zijn er weinig mensehen die dit inzien.
De meesten zien alleen maar de inbreuken op
en de mislukkingen van de pogingen om een
nieuwe, een „oorlogsvrije" wereld te scheppen
en letten nauwelijks op de vele bemiddelingen
die rampen voorkomen hebben. Sommige van
die bemiddelingen zijn niettemin zonder pre
cedent in de wereldgeschiedenis en de Vol
kenbond heeft er al een heele reeks op zijn
naam gezet eer het Spaansche conflict uit
brak. Maar als een moeilijkheid uit den weg
geruimd wordt, een gevaar vermeden, is dat
geen sensationeel nieuws. De meeste men-
schen komen alleen onder den indruk van
sensationeel nieuws. Het is bovendien meestal
nogal ingewikkelde lectuur. Dat maakt het
ook moeilijker dan een of ander ontstellend
bericht. En dan komt er nog bij dat velen zoo
graag onheilsprofeten zijnzoolang het
onheil hen zelf niet treft..
Eden, type van den voorzichtigen Engel-
schen diplomaat, gewend aan geven en nemen,
aan afwachten en uitkijken, aan intuïtief
handelen als het goede oogenblik gekomen
schijnt, voorts wars van groote leuzen en groo
te beloften, is heelemaal geen man-voor-de-
massa. Hij amendeert en verzwakt allerlei da
verende uitspraken, die zoovelen zoo graag en
gemakkelijk in één zin uiten. Als zijn inter
ventie-politiek mislukkingen brengt zegt hij
niet „Het is een mislukking" en bezigt geen
groote woorden tegen de schenders, maar ma
noeuvreert voorzichtig verder om het aantal
inbreuken te beperken, telkens een stap ver
der te komen, met zijn tweeledig doel voor
oogen: „geen uitbreiding van het conflict
buiten Spanje, onafhankelijkheid van Spanje
handhaven". Dat zijn de hoofdzaken. Als die
op den duur slagen, is de geheele opzet ge-
Het is niet te ontkennen dat hij een stuk
gevorderd is op den weg naar zijn doeleinden.
Of men op zijn non-interventiepolitiek
schimpt laat hem daarbij kennelijk koud. Hij
kijkt verder dan de inbreuken er op.
Omtrent den duur van het Spaansche con
flict is hij openhartig. Het zal lang duren,
zegt hij. Er zijn geen korte oorlogen meer. En
iedereen verliest er mee. Ik ben het ook niet
eens met de menschen, die een overwinning
van communisme of fascisme verwachten en
een toekomstig Spanje dat aan den leiband
zal loopen van een of ander land dat het
hielp zegevieren. Zoo is het Spaansche volk
niet. Het heeft zich altijd gekenmerkt door
een trotschen onafhankelïjkheidsgeest. Het
zal na den vrede waarschijnlijk de meeste
genegenheid toonen voor die volken, die zich
niet in zijn strijd hebben gemengd, die niet
hebben geprobeerd het in den strijd te hel
pen".
Dit klinkt ook al weer niet sensationeel,
allesbehalve. Maar het toont psychologisch in
zicht. Het is de vrucht van scherp nadenken.
Ondanks dezen tijd en haar liefelijke ver
schijnselen zit er nog altijd veel in de vruch
ten van scherp nadenken al zijn ze maar zeer
zelden sensationeel.
Eden gelooft ook niet aan een Duitschen
vrede, een Franschen vrede, een Italiaanschen
vrede of een Engelschen vrede. De eenige
ware vrede is niet nationaal, maar interna
tionaal, gebaseerd op een internationale orde
waartoe de landen zich aaneengesloten heb
ben. Dit klinkt als „waarheid als een koe"
maar hoevelen erkennen haar juistheid in de
zen tijd? Het is alweer niet sensationeel.
Het is ook niet heroïsch. „Leven en laten
leven," recommandeert Eden. Dat is ook niet
heroïsch. Niettemin is men er algemeen voor
stander van. Men voedt toch ook zijn kinde
ren niet op met het zonderlinge ideaal, ze op
hun achttiende jaar of daaromtrent op een
of ander veld-van-eer te laten sneven?
Wij dienen derhalve vurig te hopen dat de
non-interventie-politiek in Spanje haar doel
einden zal bereiken: desnoods tot het einde
toe begeleid door gehoon. Wat deert dat?
R. P.
Wij zijn in 't begin van het tijdperk
gekomen,
Van boomen met blaadjes enblaadjes
met boomen.
De eerste: poëtische voorjaarsemblemen,
Waaruit je weer vreugd in het leven kunt
nemen;
De lieve natuur die, in schoonheid herboren,
Met teergroene tinten het oog komt bekoren.
De tweede: prozaïsche kiezerspamfletten,
Als klein formaat kranten of enkel biljetten,
Met boomen bedrukt, die in komende dagen,
Zoo hopen de schrijvers, ook vrucht
zullen dragen.
Zij dienen zich aan in een bonte
schakeering,
Van 't vurige pro tot fel contra regeering;
Elk volgende gaat weer een vorig te boven,
In 't plechtig bezweren, waarschuwen,
beloven,
Vooral het beloven komt nu aan de orde,
't Belooft weer een land van belofte te
worden.
De stroom is begonnen en zal weder stijgen,
Tot velen van ons er weer kiespijn van
krijgen
En draaierig worden van alle betoogen,
Waar 't heil van het land ligt, bezien door
de oogen
Van redders des vaderlands, volgens de
letter,
Die grooter en grooter wordt, vetter en
vetter.
Wat mij betreft, als ik gereed ben bekomen,
Met 't dagelijksch maal van mijn blaadjes
met boomen,
Dan pak ik mijn hoed en ik loop een paar
straatjes,
Om stil te genieten van boomen met
blaadjes,
Want, hoe ook gevatheid en wijsheid van
streven,
Gewichtig zijn in 't gemeenschappelijk
lev.en,
Ik vind toch, hoe kostbaar ervaring
misschien is,
Dit „groene" iets, dat wel zoo mooi om
te zien is.
P. GASUS.
Smaakvolen toch goedkoop
Gr. Houtstr. 179, bij de Houtbrug
(Adv. Ingez. Med.)
Wielrijder zwaar gewond
Automobilist reed door
Maandagmiddag kwart voor twee is op
den Rijksstraatweg nabij café Suisse een ern
stig ongeluk gebeurd. Daar reed een geslo
ten blauwkleurige vierpersoons auto in de
richting van Velsen. Plotseling moest deze
een vrachtauto met zand passeeren; daar
voor week hij naar links uit. Uit de tegen
overgestelde richting naderden twee wielrij
ders, van wie de 24-jarige v. d. S. uit Haarlem
op den rand van het rijwielpad en het asphalt
reed. Hij werd door de auto gegrepen en te
gen den grond geslingerd. In ernstigen toe
stand werd hij naar het ziekenhuis St.-Jo-
annes de Deo vervoerd, waar bleek dat hij
een zware hersenschudding en een kaakbeen
fractuur had opgeloopen.
De bestuurder van de auto bekommerde zich
niet om het slachtoffer en reed door.
Aan de politie werden twee nummers op
gegeven, namelijk G 64883 en G 63843, maar
de eigenaars van deze wagens bleken niets
met het ongeluk te maken te hebben gehad.
De politie verzoekt daarom aan hen, die
het ongeluk gezien hebben, zoo spoedig mo
gelijk voor het verstrekken van inlichtingen
aan het Politiebureau Smedestraat te willen
aanmelden.
Hedenmorgen vernamen we, dat de toe
stand van den heer v. d. S. ernstig is.
Het Zandvoortsche Lunapark.
Op een terrein van het Casino.
Een week geleden deelden wij mede, dat
er veel kans is, dat dezen zomer te Zand-
voort een Lunapark zal komen.
Thans kunnen wij mededeelen, dat het de
bedoeling is dit Lunapark op een particulier
terrein, namelijk bij het Casino, te organi
seer en.
Als exploitant treedt op de heer Godschalk
uit Amsterdam. Als tijdstip is gekozen het
laatste gedeelte van Juli en het begin van
Augustus.
(Adv. ingez. Med.)
Een goede week.
Onder de 6000.
In de afgeloopen week daalde het aantal
werkloozen te Haarlem met 156. Dezelfde
week van 1936 gaf een daling te zien van
slechts 73, het is dus een goede week voor de
vergelijkende statistiek geweest.
Het aantal werkloozen te Haarlem
is nu 5906, zoodat het voor het eerst
sinds langen tijd weer onder de 6000
gekomen is.
Het gunstige verschil met het aantal werk
loozen op hetzelfde tijdstip in 1936 is nu
weer gestegen tot 376.
Het Yerkeersspel.
Een kleine wijziging.
Ongeveer anderhalf jaar geleden stelden wij
voor onze lezers een Verkeerspel beschikbaar,
dat de bedoeling had den kinderen (en ook
ouderen) in staat te stellen spelende de ver
keersregels te leeren.
Het blijkt ons thans dat door de laatste wij
zigingen van het Motor- en Rijwielreglement
van October 1936 dit spel op één punt een aan
vulling vereischt. Er staan twee zuilen op die
bij verkeersheuvels gevonden worden; op die
met het groene teeken leest men „Deze vlucht
heuvel mag men links of rechts passeeren"
op die met het blauwe teeken „deze vlucht
heuvel moet men rechts voorbijrijden". Het
onderschrift bij de blauwe verkeerszuil is goed
gebleven, maar onder de groene zuil moet men
schrijven: „Verkeerszuil welke door bestuur
ders van motorrijtuigen, die aan die zijde na
deren, aan weerszijden voorbij gereden mag
worden."
Dat wil dus zeggen dat na de bovenbedoelde
wijziging van het Motor- en Rijwielreglement
de fietsers zoo'n zuil niet meer links mogen
passeeren.
Fietsers en het geheele langzame verkeer
moet steeds rechts van de zuilen en vlucht
heuvels passeeren.
Het woord is aan
Als toestemming gegeven wordt krijgt
Haarlem's Bloei f 10.000.
Naar wij vernemen zal de heer J. L. Coppe-
jans te Haarlem aan het bestuur van „Haar
lem's Bloei" het aanbod doen f 10.000 te schen
ken als bewerkt kan worden, dat aan hem
vergunning gegeven wordt dezen zomer te
Haarlem een Lunapark te exploiteeren.
Dit zou, zoo meent hij, op dezelfde basis kun
nen geschieden als de standplaatsenvergun
ning op Koninginnedag. Men weet, dat de v-er-
eeniging „Koninginnedag" de financieele ba
ten krijgt van de verpachting om daarmede
een gedeelte van haar andere feesten te
financieren.
De heer Coppenjans wil het Lunapark groot
opzetten opdat het een aantrekkelijkheid voor
Haarlem kan zijn. Het liefst zou hij voor het
Lunapark pleinen in de stad bestemmen, maal
ais dat niet mogelijk is, zou hij ook genoegen
nemen met een terrein in een der buitenwij
ken, hoewel hij meent, dat de neringdoenden
het liever in de stad zullen zien.
Het Lunapark zou 9 of 16 dagen moeten
duren, zoodat er dan twee of drie Zaterdagen
en Zondagen onder zullen vallen.
Ook als het op een terrein, in de buitenwij
ken komt, wil hij het Lunapark kosteloos toe
gankelijk stellen. De gemeente zou van de toe
gangsprijzen der verschillende vermakelijk
heden vermakelijkheidsbelasting krijgen. In
verband met de noodige voorbereiding zou de
heer Coppejans het Lunapark het liefst in
September houden.
Wij herinneren er aan dat verleden jaar in
den Haarlemschen raad breedvoerig gespro
ken is over eenige aanvragen om van de ge
meente toestemming te verkrijgen om een Lu
napark te organiseeren. Er kwamen toen
voor- en tegenstanders aan het woord. Een
besluit is toen genomen, maar B. en W. na
men op zich om te voldoen aan een uit den
raad gedaan verzoek met de omliggende ge
meenten overleg te plegen om tot een accoord
te komen om geen toestemming te geven voor
het houden van Lunaparken in deze omgeving.
Dit overleg heeft toen, naar wij vernemen, tot
overeenstemming geleid.
Blijkbaar wil de heer Coppejans nu een
nieuwe poging wagen door tusschenkomst van
de stichting „Haarlem's Bloei".
Dertig paters door de Spaansche
militie gedood?
Wegens weigering communistische leuze
aan te heffen.
VATICAANSTAD. 13 April (Stefani) Naar
het Italiaansche nieuwsagentschap Stefani
verneemt heeft de Orde der Dominicanen be
richt ontvangen, dat wederom een aantal le
den der orde in Spanje het slachtoffer is ge
worden van de volksfrontmilitie.
Dertig paters deel uitmakende van de com
muniteiten van Nambroca-Calenda en Barce
lona, zijn gefusilleerd, nadat zij geweigerd
hadden te roepen „leve het communisme" en
in plaats daarvan den kreet aanhieven „leve
Christus en de koning". Het tot dusver in
Spanje omgekomen aantal Paters Dominica
nen van wie men den dood heeft kunnen na
gaan, bedraagt tachtig.
KIND AANGEREDEN.
De vijfjarige Corrie R., wonende in de
iZonnebloemstraat, stak Maandagmiddag
kwart voor vijf zonder op het verkeer te let
ten plotseling de straat over. Zij werd door
een vrachtauto aangereden, waardoor haar
linker onderbeen brak. Door leden van den
Ongevallendienst werd zij behandeld, waarna
zij per taxi naar het Diaconessenhuis werd
vervoerd. De bestuurder van de vrachtauto
had geen schuld aan het ongeluk.
Duitsche zweefvliegers vestigen
een record.
Afstand van 200 K.M. afgelegd.
BERLIJN, 13 April (Havas-A.N.P.) Twee
Duitsche zweefvliegers hebben gisteren een
nieuw wereld-afstandrecord gevestigd. Zij
maakten met een tweepersoons toestel een
vlucht, van 200 K.M. Het vorige record was
133 K.M.
Maandag maaktèn
wij melding van een
affiche voor de
Frans Halstentoon
stelling, met de re
productie van een
schilderij van Frans
Hals, dat in het be
zit is van Het Fa
milie-Vrouwenhofje,
van Mevr. Van Aer-
den, te Leerdam.
Wij geven hierbij
een afbeelding van
het bedoelde schil
derij, dat op de
Frans Halstentoon
stelling te zien zal
zijn.
Napoleon
Vier vijandige kranten zijn
meer te vreezen dan duizend
bajonetten.
Twee Nieuwe Boeken.
„Dat Snelle Ding", een klaxonate
door Robert Peereboom.
„Io Vivat", Studentencooktail
door Dr. P. II. Schroder.
Bij den uitgever Andries Blit-z te Amster
dam zijn twee boeken verschenen, die onge
twijfeld veel belangstelling in den kring on
zer lezers zullen genieten en die wellicht
velen zullen willen bezitten. Immers, beide
werden oorspronkelijk voor Haarlem's Dag
blad geschreven en verschenen in ons blad
„in serie", het eerstgenoemde onder denzelf
den titel, het tweede onder de resp. titels
„Overpeinzingen van een Examinandus" en
„Studenten-Studiën". Voor de verschijning
in boekvorm is de inhoud van beide uitge
breid en zijn ze geïllustreerd met teekenin-
gen. resp. door Alex Hom en A. Garnman,
die zeer knap en humoristisch werk hebben
verricht.
In „Dat Snelle Ding" schetst onze hoofdre
dacteur „geboorte, groei en ontwikkeling van
een doodgewonen automobilist", wiens twij
fels. benauwenissen en beproevingen geens
zins verbloemd worden. In latere hoofdstuk
ken ontwaakt de critische Hollander in den
doodgewonen rijder, die zelfvertrouwen heeft
vergaard, zijn opmerkingsgave Op het Ver
keer, Meerijders, den Eeuwigen Leerling,
Vreemde Wagens, Verstrooiden en zoo meer
loslaat, zich zelfs aan garagetaai waagt, voor
den Afgod der Snelheid knielt en zoowaar
zelf gaat lesgeven. Zooals gezegd heeft Alex
Horn in zijn,, rappe notities" op zeer geluk
kige wijze de juiste accentueering aan deze
vroolijke au to-historie weten te geven en de
„carrosserie-Andries Blitz" toont den goeden
smaak des uitgevers.
Van denzelfden schrijver is eerder bij An
dries Blitz verschenen: „Een Hondenleven,
den Baas toegeblaft".
Uitstekend verzorgd ziet ook „Io Vivat"
van onzen medewerker Dr. P. H.Schröder
er uit. „Eerst de schooltasch. dan het groe-
nenoetje, tenslotte de corpsbaret" zijn de in
grediënten die in deze Studentencocktail
verwerkt zijn. De auteur, leeraar in Neder-
landsch en Geschiedenis aan de le H.B.S. b
en aan de Meisjes H.B.S. bij de radio-luiste
raars wel bekend door zijn voortreffelijke
hoorspelen, is een man die de jeugd kent en
begrijpt, zooals zijn leerlingen weten en zoo
als deze Studentencocktail in zijn frissche
opgewektheid en levendige humor maar ook
in zijn ernst bewijst. Wij gelooven dat ook
vele ouderen van dit boek genieten zullen en
dat diegenen, wier kinderen tot de leerlingen
van den auteur behooren, dat opnieuw een
prettig besef zullen vinden. De vreugde der
jeugd, die het boek bezielt, straalt zonnig in
een zoo verwarden en moeilijken tijd als deze
en biedt nieuwe toekomstbeloften.
„Moge hij u smaken", zegt de uitgever
van deze Studentencocktail en wij weten al
dat dit zeker zoo zal zijn. Knappe teekenin-
gen van A. Garnman zullen er toe bijdragen.
De prijs van beide boeken Is f 1.50 inge
naaid en f 2.25 gebonden.
BEZOEK VAN BELGISCHE KINDEREN
Heden brachten weer eenige groepen Bel
gische kinderen een bezoek aan het Frans
Halsmuseum. Zij bezochten ook de Groote
Kerk.
Het aantal werkloozen te Haarlem is be
neden de 6000 gedaald. 1
Komt er te Haarlem een Lunapark? 1
Gistermiddag is op den Rijksstraatweg
een man bij een aanrijding zwaar ge
wond; de automobilist is doorgereden. 1
Nabij het station Maarsbergen zijn gis
teravond twee monteurs door een trein
gegrepen; één van hen is gedood. 3
Het aantal werkloozen was in ons land
einde Maart geringer dan in 1933. 3
Generaal Röell heeft over onze weer
kracht gesproken. 3
Eden op de bres voor de non-interventie 4
Bij een vliegtuigbotsing in Italië zijn
negen personen om het leven gekomen. 4
Toen er nog veel grachten in Haarlem
waren 6
De voorsprong van Haarlem boven het
gemiddelde rijksvermogen is verloren
gegaan. 7
ARTIKELEN, ENZ.
R. P.: Spanje. 1
K. de Jong: Concert te Hillegom. 2
L. S.: Bloemenpracht in de residentie. 3
Speciale correspondentie: De kroning
van George VI 4
H. D. Vertelling: De arrestatie. 6
Van onzen Londensclien correspondent:
Een „gewone dag" in het Lagerhuis. 7
Bijzondere correspondentie: Critiek in het
Derde Rijk. n
De Burgerlijke Stand van Haarlem is op
genomen op 10
