IIA ADI 1
ZLJ'C DA
^D| AD
IIAAKLI
:M g UA
UDLAU
Htm
Een Prachtig Geschenk
Tandfilm.
VOOR UW BABY
10% KORTING
JAC. VAN WEERT, GIERSTR. 2(1-23
De conductrices bij de
N. Z. H. T. M.
Gen. Cronjéstr. 129
Het belangrijkste
54e JAARGANG No. Ï651Q
Verscïïiïnt cfagelijlcs, ïïeïïalvë öp Zon- en Feesfdag-ëft.,
VRTTDAG 30 APR TC 1937
Directie- P. W. PEEREBOOM en ROBERT PEEREBOOM
'Uitgave Lourens Coster Maatschappij voor
Courant-Uitgave en Algemeene Drukkerij N.V.
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
ABONNEMENTEN per week 0.25, per maand 1.10, per 3 maanden
ƒ3.25, franco per post ƒ3.55, losse nrs. ƒ0.06. Geïllustreerd Zondagsblad:
per week 0.05, p. maand 0.22, p. 3 mnd. 0.65, franco p. post 0.72lls.
BureauxGroote Houtstraat 93 DrukkerijZuider Buiten Spaame 12
Telefoon Nos.Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Drukkerij: 10132, 12713 Administratie 10724. 14825 Postgiro 38810
Bijkantoor: Soendaplein 37, H aa rl em - N oo rd. Telefoon 12230
ADVERTENTlëN 15 regels f 1.75, elke regel meer 0.35. Reclames
ƒ0.60 per regel. Tarieven regelabonnementen op aanvraag. Vraag en
aanbod 14 regels 0.60, elke regel meer ƒ0.15. Onze Groentjes zie
hoofd rubriek.
Gratis Ongevallenverzekering voor betalende abonnès. Levenslange ongeschiktheid f 2000.overlijden 400.verlies van hand, voet of oog f 200.beide leden duim f 100.één lid duim 50.alle leden wijsvinger 60.
één of twee leden wijsvinger ƒ25.—, alle leden anderen vinger ƒ15.—, één of twee leden anderen vinger ƒ5.—, arm- of beenbreuk ƒ30enkelbreuk ƒ15.—, polsbreuk ƒ15.—. M \a daptma"c
Aictg afzonderlijke verzekering voor abonnés op het Geïllus treerd Zondagsblad. Alles indien het gevolg van een ongeval en volgens gratis ten kantore van dit blad verkrijgbare voorwaarden. -tiilDrLiN to r AtjrlJNA b.
De stad Utrecht heeft een prachtig ge
schenk gekregen. „Van particuliere zijde" is
haar een half millioen gulden aangeboden
voor den bouw van een nieuwen schouwburg.
De bedrijver van deze daad-van-burgerzin is
gisteren in de gemeenteraadszitting door bur
gemeester Ter Pelkwijk bekend gemaakt: hij
is dr. F. H. Fentener van Vlissingen, voorzit
ter van de Jaarbeurs. Deze milde gever had
een voorwaarde gesteld en die betrof de plaats
waarop de nieuwe schouwburg zal moeten
verrijzen. Hij wenschte dat dit zou gebeuren
op het Lucas Bolwerk en niet op het bekende
Vreeburg, omdat hij de mogelijkheden tot uit
breiding van de Jaarbeursgebouwen op dit
plein wilde handhaven. Een heel begrijpelijke
voorwaarde dus, maar oudere Haarlemmers
zullen wel begrijpen hoeveel moeite het heeft
gekost die voorwaarde aanvaard te krijgen!
Want precies dezelfde historie hebben wij
ln Haarlem indertijd ook beleefd toen een
milddadige Maecenas, wiens naam officiéél
nimmer onthuld is, een kwart millioen aan de
gemeente aanbood om den huidigen Stads
schouwburg te stichten en daarbij bovendien
nog de voorwaarde stelde dat aan een be
paald architect (prof. v. d. Steur te Delft) het
werk zou worden opgedragen. Dat was in de
dagen van burgemeester Sandberg en voor
schrijver dezes is het raadsdebat, dat aan de
aanvaarding van het geschenk (met geringe
meerderheid van stemmen) voorafging een
onaangename Journalistieke herinnering ge
bleven.
Men was geirriteerd over de aanwijzing van
het Wilsonsplein, dat erdoor „bedorven" zou
worden, men was geprikkeld over de nood
zaak een bepaalden architect te aanvaarden
men was in zijn wiek geschoten omdat de
burgemeester den naam van den schenker
niet mocht mededeelenen een jeugdig
verslaggever op de perstribune dacht: „nu,
dat is óók een plezierige ervaring: een prach
tig geschenk aan je medemenschen te doen".
Het verwonderde mij dan ook heelemaal
niet dat de milde gever koppig anoniem bleef,
ook na de aanvaarding van zijn vorstelijk ge
schenk. Hij wou er natuurlijk niet nog meer
narigheid aan beleven en verschoond blijven
van persoonlijke aanvallen. Inderdaad, men
moet weten te geven niet alleen zonder dank
baarheid te verwachten, maar ook met on
verschilligheid jegens de aanvallen, die men te
verduren krijgt.
Dr. Fentener van Vlissingen blijkt ook
een man te zijn van het kaliber dat hiervoor
vereischt wordt. Hij heeft overigens in zoo
verre anders gehandeld dan zijn Haarlem-
sche voorganger, dat hij de bekendmaking
van zijn identiteit ter elfder ure toestond.
Dit had natuurlijk een goede uitwerking. Het
schijnt erg naar te zijn iets van een onbe
kende cadeau te krijgen; de menschelijke
nieuwsgierigheid duldt deze zware beproeving
niet.
Gesterkt door deze onthulling heeft bur
gemeester Ter Pelkwijk de oppositie in den
gemeenteraad weten te bezweren Het
schouwburg-vraagstuk was al twintig jaar
lang een gemeente-stokpaard in Utrecht.
Het is nu eindelijk opgelost. De gemeente
stelt drie ton beschikbaar en de schouwburg
zal voor acht ton worden gebouwd. Men
zou zoo zeggen dat het wel iets goeds kan
worden voor dit bedrag, maar dat geloofden
sommigen eerst ook nog niet eens en al de
burgervaderlijke geestdrift was noodig om
hen tot zwijgen te brengen.
Allerlei bijbedoelingen werden achter het
aanbod van een half millioen gezocht. „Waar
om moet men toch zoo wantrouwend zijn?"
riep de burgemeester op een zeer goed mo
ment. En toen deelde hij den naam mede.
Tenslotte dreef hij de zaak door: de voor
dracht werd met algemeene stemmen aan
genomen.
Ik hoop voor dr. Fentener van Vlissingen dat
hij er verder geen last van zal hebben dat hij
zooiets heeft gedaan. Overigens schrijf ik het
gedoe niet speciaal aan gemeenteraden toe-
Het is voor veel menschen blijkbaar uitermate
moeilijk, de generositeit van een medemensch
en een zoo idealistische eigenschap als „bur
gerzin" te aanvaarden.
In Amsterdam, waar men zulke interessante
rapporten over het schouwburgvraagstuk uit
brengt, zal dit Utrechtsche geval intusschen
wel de aandacht trekken. Men vraagt zich on
willekeurig af: waar blijven de rijke Amster
dammers die het oplossen? Er zijn in de hoofd
stad veel meer rijke menschen dan in Haar
lem en Utrecht.
En er zijn er daar toch ook wel wien het niet
om dankbaarheid te doen is en die de critiek
langs zich laten afglijdenmet of zelfs
zonder minachting?
R. P.
Prinses Juliana, die heden 28 jaar wordt.
(F:' Ziegler.)
(In een tandheelkundige kliniek
te New York heeft men op de zol
dering een filmdoek gespannen,
waarop films worden vertoond, om
de patiënten tijdens de behande
ling af te leiden.)
Die tandheelkundige kliniek
Meent het wel goed met haar patiënten.
Zij leidt het lijdende publiek
Af op de pijnlijkste momenten.
't Ligt letterlijk met open mond
Naar een of andre film te kijken,
De zenuw, die de tandarts vond,
Zal dan op eenmaal pijnloos blijken.
Een kluchtfilm ligt hier voor de hand.
Want stel u voor, dat men slechts even,
Om een sensatie klappertandt,
Dat zou me een sensatie geven.
't Lijkt zeker, dat men ernaar streeft
Dat de patient zich zal vermaken,
Zij 't als een boer die kiespijn heeft,
Gewoon niet uit den lach zal raken.
En stijgt zijn vreugde soms ten top.
In onbedaarlijk luid geschater,
Dan houdt de tandarts even op
En zegt: spoel even met wat water.
Is de behandeling gedaan,
Dan zal het mogelijk gebeuren,
Dat de patient in zijn bestaan
Voor 't eerst dit einde zal betreuren.
Dan kan het zijn, dat hij besluit:
Ik houd mijn mond nog graag wat open,
Trek hier en daar nog maar wat uit,
De film is nog niet afgeloopen!
P. GASUS.
LANSDORP EN ROBAT
Heeren Kleedermakers.
Kruisweg 6. Haarlem. Telef. 11787
Nieuwe stoffen tegen de oude prijzen.
Abonnementen vanaf f 10 per maand.
Vraagt vrijblijvend stalenbezoek.
(Adv. Ingez. Med.)
Wij geven ter gelegenheid en voor
reclame van de B. E. L.-week op al
onze artikelen gedurende dien tijd
10 pet. KORTING.
O.a. BABY UITZETTEN
LEDIKANTJES -
WIEGEN ENZ. ENZ. ENZ.
(Adv. Ingez. Med.)
Betere glazen
zijn er niet dan in een bril
van KEIP.
Gr. Houlslraal naa9l Luxor
(Adv. Ingez. Med.)
Kind tusschen draaideur van het
Postkantoor bekneld geraakt.
Been gekneusd.
Het krijgertje-spelen met de draaideuren
van het postkantoor is voor de jeugd een
onuitputtelijke bron van vermaak. Dat dit
echter niet zonder gevaar is, is vanmorgen
weer eens gebleken.
Een 9-jarig meisje raakte nl zoodanig in
de knel dat zij eerst door het uitzagen van
een gedeelte van de deur bevrijd kon worden.
Bij onderzoek bleek het, dat een been ern
stig gekneusd was. Per taxi is het meisje
naar huis vervoerd.
Militair verdrag tusschen Italië en
Duitscliland?
PARIJS, 29 April (Havas).Paul Bistel-
hueber, de diplomatieke medewerker van de
„Petit Journal" schrijft ten aanzien van het
komende bezoek van Von Blomberg aan
Rome, dat hij zal trachten met de militaire
chefs van Itaüë de bestaande politieke over
eenkomst uit te breiden met een militair ver
drag.
Amerika verbiedt financiëele
transacties met oorlogvoerende
landen.
Volgens de nieuwe neutrcditeitsivet
President kan den staat van oorlog uitroepen.
NEW YORK, 30 April (Havas-A.N.P.) De
nieuwe neutraliteitswet, die door Huis van
Afgevaardigden en Senaat is aangenomen,
kan als volgt worden samengevat:
le. De president kan den staat van inter
nationalen- of burgeroorlog uitroepen.
2e van dit oogenblik af is de uitvoer van
wapenen en munitie en het vervoer op
Amerikaansche schepen verboden. Finan-
cieele transacties met de oorlogvoerende re-
geeringen en leeningen aan de oorlogvoeren
den zijn eveneens verboden Amerikaausche
koopvardijschepen, die goederen vervoeren
bestemd voor de oorlogvoerenden mogen niet
bewapend zijn.
3e. De president kan aan Amerikaansche
schepen verbieden zekere.' goederen naar de
oorlogvoerenden te vervoeren, kan gelasten
dat de eigendomsrechten op goederen, welke
voor oorlogvoerenden bestemd zijn overgaan
op niet-Amerikanen. alvorens de goederen
Amerika verlaten en kan de onderzeeërs en
gewapende koopvaardijschepen van oorlog
voerenden den toegang tot de Amerikaansche
wateren verbieden.
A.s. Maandag zullen zij in het
openbaar optreden.
Mededeelingen van Ir. W. J. Burgersdijk.
Zooals wij reeds eerder berichtten, zullen
bij de N.Z.H. conductrices worden aangesteld,
die voorloopig alleen op de stadslïjnen dienst
zullen doen. Daar men thans zoover gevor
derd is, dat de daarvoor bestemde jonge
dames na een pronöige theoretische opleiding
a.s. Maandag in het openbaar zullen optre
den, hadden wij nog een kort- onderhoud met
ir. W. J. Burgersdijk. die ons met enkele
sprekende cijfers aantoonde, waarom men
de aanstelling van conductrices bij de N. Z. H.
noodzakelijk achtte.
De ontvangsten, die in 1928 nog f 4.640.000
bedroegen, waren in 1936 teruggeloopen tot
f 3.120.00Ó. Naar aanleiding daarvan heeft
men natuurlijk gepoogd, ook de uitgaven te
beperken en zoo werd het personeel, dat in
1929 uit 1170 man bestond, teruggebracht op
950 in 1936. Deze maatregelen hadden ten
gevolge dat de uitgaven van f 3.669.135 in
1929 daalden op f 2.693.000 in 1936.
Hoewel dit reeds een belangrijke bezuini
ging beteekende, is men er toen in 1936
tot nu toe het slechtste jaar voor de N.Z.H.
niet in geslaagd de rekening sluitend te
maken. Er is thans evenwel, aldus de heer
Burgersdijk, een verheugende verbetering
in het vervoer te constateeren. Een verbe
tering, die naar wij hopen zal aanhouden,
maar ;wij zijn er van overtuigd, dat de
toekomst niet zal kunnen herstellen, wat voor
onze soort vervoerbedrijven door de verbre
king van haar monopolisch 'karakter is ver
loren gegaan.
Daar komt nog bij, dat het autoverkeer,
dat voor ons een ernstige concurrent is, be-
langrijk is toegenomen, terwijl daarnaast
ook een sterke toeneming van het taxibedrijf
valt te constateeren. Bovendien is onze oude
concurrent de fiets waarschijnlijk ook nog
in beteekenis toegenomen.
Wij zullen ons daarbij moeten aanpassen en
die aanpassing kan niet worden verkregen
zonder de grootste post op onze exploitatie
kosten, een post van ongeveer zestig pro
cent van het totaal, n.l. die der loonen. on
aangetast te laten.
Wij hebben dit meenen te moeten doen
zoo vervolgde de heer Burgersdijk door bij
het voorzien in vacatures, goedkoopere
krachten te werk te stellen. Daarom zullen
dezer dagen twintig conductrices te werk
worden gesteld en wel acht in Haarlem, acht
in Leiden en vier in Voorburg.
Aanvankelijk dus een zeer bescheiden op
zet. waarbij echter niet- uit het oog moet
worden verloren, dat het hie-r een proef geldt,
die door verschillende maatschappijen in ons
land met groote belangstelling wordt gevolgd
Weliswaar zijn er ook bij andere maatschap
pijen reeds conductrices in dienst, doch in
een grotoe stad is dit nog nergens het geval
in ons land.
Voldoet deze proef, dan ligt het in de be
doeling. dat verdere vacatures steeds door
conductrices zullen worden vervuld. Men
heeft hier critiek op geleverd, aldus de heer
Burgersdijk, doch men verliest daarbij uit
het oog, dat het hier werk geldt-, dat zeer
goed door vrouwelijke krachten kan wor
den verricht, zooals in zoovele bedrijven
vrouwelijke krachten zijn te werk gesteld
Bovendien bedraagt het aantal plaatsen voor
deze meisjes slechte tweehonderd, op een
personeel van duizend man.
Wij hopen, zoo besloot de heer Burgers
dijk zijn uiteenzetting, als deze proefneming
voldoet, het aantal conductrices geleidelijk
uit te kunnen breiden. Daarbij zal evenwel
worden getracht, dit alleen daar te doen
waar een vacature vrij komt, zoodat de thans
in dienst der maatschappij zijnde conduc
teurs niet te kort wordt gedaan. Met nadruk
wil ik er hier nog even op wijzen, dat dit
geen crisismaatregel is. doch een maatregel
ons opgedrongen door de veranderingen in
het vervoerswezen.
De jongedamess, die zooals gezegd Maan
dag in het openbaar zullen optreden, doch
reeds morgen op den stand van den N. Z.
H. T. M. op de „Opbloei"-tentoonstelling
aanwezig zullen zijn, maken in hun nieuwe,
eenvoudige uniformen een keurigen indruk.
Wij gelooven dan ook, dat het vrouwelijk
element in dit geval door het publiek wel
gewaardeerd zal worden.
ALLE-DAG-KERK.
Ds. J. C. van Dijk schrijft ons:
Maandag 3 Mei a.s. gaat de A.D.K. weer
naar het koor der Groote kerk. Uit de winter-
sche beslotenheid van de Sacristie naar de
wijde en hooge openheid van het koor.
In dat koor beleeft de A.D.K. haar beste
maanden van het jaar. Het orgelgeluïd komt
aanruischen uit de verte het late licht (de
dienst heeft plaats van 7 uur tot half 8) valt
diagonaalsgewijze in de ruimte de stilte
woont tusschen de zuilengangen en er is
ons eenvoudig lied en woord.
Dit alles is den trouwen bezoekers wèl be
kend. Maar wij zouden zoo graag willen, dat
hun getal groeiende was. En daarom wijzen
wij weer op dezen dagelij kschen avonddienst.
Alle-Dag-Kerk zal nooit massalen vorm krij
gen dat zou niet wenschelijk zijn óók, maar
tot een al te besloten kringetje mag zij aller
minst worden. Daarom noodigen wij weer ook
hen, die haar nog niet kennen: zij wil ook
aan uw dag, die nmers zoo alledaagsch soms
wezen kan, wijding geven.
Op den 3en Mei zal mej. A. G. Pos van Zand-
voort in den dienst enkele liederen zingen.
Geen luchtverbinding tusschen
Ned.-Indië en Manilla.
Amerikaansche regeering geeft voorloopig
geen toestemming.
's GRAVENHAGE, 30 April. Alhier iS
bericht ontvangen van den Nederlandschen
gezant te Washington, dat de Amerikaan
sche regeering hem heeft medegedeeld, dat
zij Nederland" en het Nederlandsch-Indische
gouvernement voorloopig niet de gevraagde
toestemming kan verleenen om met vlieg
tuigen van de K.N.I.L.M. via Soerabaja en
Tarakan een geregelden dienst te onder
houden op Manilla, de hoofdstad der Phi-
ïippijnen, welke dienst aansluiting zou kunnen
geven op den Clipperdienst over den Stillen
Oceaan der Pan American Airways.
Vrijwilligers belet de Fransch-
Spaansche grens te passeeren.
Drie Nederlanders veroordeeld.
Twaalf vrijwilligers, namelijk zes Engelschen,
drie Nederlanders, twee Polen en een Duit-
scher, die op 20 April gearresteerd zijn, toen
zij bij Ceret de grens naar Spanje trachtten
over te steken, zijn tot twintig dagen gevan
genisstraf veroordeeld. Een der Engelschen
gaf op, dat hij in Spanje een reportage wilde
verzorgen. Hij werd echter tot dezelfde straf
veroordeeld, omdat hij verzuimd had zijn pas
poort van een visum te doen voorzien.
Brand op Amerikaanscli schip.
Assistentie uitgevaren.
VANCOUVER. 30 April (Reuter-A.N.P.)
Op het Amerikaansche schip ..Cordova" is
brand uitgebroken. De stuurinrichting is de
fect en het schip vecht tegen een hevigen
storm in de nabijheid van het eiland Bonilla.
Een regeeringsvaartuig is op weg om hulp
te bieden.
De „Cordova" heeft 104 passagiers aan
boord en heeft een bemanning van 48 per
sonen.
Mijngasontploffing met ernstige
gevolgen.
Een doode en verscheidene gewonden.
CHARLEROI, 30 April (Belga-A.N.P.)
Hedenochtend half zes heeft 82Ó meter onder
den grond in schacht no. 1 van de mijn
Grand Membourg op het gebied van Char
leroi een mijngasontploffing plaats gehad. Te
negen uur waren zestien gewonden en een
doode geborgen, twee gewonden verkeeren in
ernstigen toestand.
FENOMENALE KEUZE IN
FANTASIE- EN BLOKSPORTKOUSEN
VOOR MEISJES, JONGENS EN HEEREN
„DE WOLBAAL"
(Adv. Ingez. Med.)
C oms bericht men ons, hoeveel succes
men met een „Groentje" in Haarlem's
Dagblad heeft gehad.
Dat beteekent dan, dat men verrast was
Meestal bericht men het ons niet. Dat
beteekent dat men het vooruit wel wist.
A.s. Maandag zullen de conductrices bij
de N. Z. H. T. M. in het openbaar dienst
gaan doen. 1
De „Opbloei"-tentoonstelling is heden
morgen geopend. 2
De K. N. I. L. M. mag onder bepaalde
voorwaarden op Australië vliegen. 3
De „Fauna" is door een vliegtuig aange
vallen doch niet getroffen. 3
De K. L. M. heeft een half millioen passa
giers geboekt. 3
De regeer ing stelt twintigduizend biggen-
merken voor kleine boeren en landar
beiders beschikbaar. 3
De Belgische minister van buitenland-
sche zaken heeft in de Kamer een uit
eenzetting gegeven van België's neutra
liteitspolitiek.
De troepen van generaal Mola hebben de
oude Baskische hoofdstad Guernica
genomen.
Een wandeling langs de stands op „Op
bloei".
De „Julianadag" is heden op feestelijke
wijze gevierd.
ARTIKELEN. ENZ.
R. P.: Een prachtig geschenk.
Van onzen Berlijnschen correspondent:
Critiek en critici in het Derde Rijk.
K. de Jong: Kon. Liedertafel „Zang en
Vriendschap." j
II. D. Vertelling: De redding.
De Burgerlijke Stand van Haarlem is op
genomen op fa