De Espana.
Intermezzo.
Jota-Scheermesjes
Weber
10% KORTING
JAC. VAN WEERT, GIERSTR. 20-23
54e JAARGANG No. 16520
Verschijnt Hagreliik?. Heftaïve op Zon- en Feestdagen.
ZATERDAG T MET 1937
HAARLEM S DAGBLAD
Directie: P. W. PEEREBOOM en ROBERT PEEREBOOM
Uitgave Lourens Coster Maatschappij voor
Courant-Uitgave en Algemeene Drukkerij N.V.
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
ABONNEMENTENper week 0.25, per maand f 1.10, per 3 maanden
ƒ3.25, franco per post 3.55, losse nrs. ƒ0.06. Geïllustreerd Zondagsblad:
per week 0.05, p. maand 0.22, p. 3 mnd. 0.65, franco p. post 0.72VS.
BureauxGroote Houtstraat 93 DrukkerijZuider Buiten Spaame 12
Telefoon Nos.Directie 13082 Hoofdredactie 13054 Redactie 10600
Drukkerij: 10132, 12713 Administratie 10724, 14825 Postgiro 38810
Bijkantoor: Soendaplein 37, Haarlem-Noord, Telefoon 1 2230
ADVERTENTIëN 15 regels 1.75, elke regel meer 0.35. Reclames
ƒ0.60 pier regel. Tarieven regelabonnementen op aanvraag. Vraag en
aanbod 14 regels ƒ0.60, elke regel meer ƒ0.15. Onze Groentjes zie
hoofd rubriek.
Gratis Ongevallenverzekering voor betalende abonnés. Levenslange ongeschiktheid 2000.—, overlijden 400—, verlies van hand, voet of oog 200.—, beide leden duim 100.—, één lid duim 50.—, alle leden wijsvinger 60.—,
één of twee leden wijsvinger 25.—, alle leden anderen vinger 15.—, één of twee leden anderen vinger ƒ5.—, arm- of beenbreuk ƒ30enkelbreuk ƒ15.—, polsbreuk ƒ15.—. c
Nog afzonderlijke verzekering voor abonnés op het Geïllus treerd Zondagsblad. Alles indien het gevolg van een ongeval en volgens gratis ten kantore van dit blad verkrijgbare voorwaarden. HEDEN 10 r ACjlNA'b.
De ondergang van den kruiser Espana,
vroeger de Alfonso xm, het grootste schip
van de Spaansche opstandelingen, is een
merkwaardige gebeurtenis in de tragische
historie van den Spaanschen burgeroorlog.
Ofschoon de van weerszijden opereerende
luchtvloten beperkt van omvang zijn en men
in Spanje niet over veel ervaren militaire
vliegers beschikt was immers tot dusver uit
de Spaansche ondervindingen de meening
ontstaan, dat het met de aanvalskracht van
dat luchtwapen niet zoo'n vaart liep! Nu
wordt daar plotseling een oorlogsschip van
17.000 ton door een enkele zware hom uit een
vliegtuig in den grond geboord! Het geeft te
denken.
Natuurlijk ontbreekt het niet aan „maren".
Men zegt: „maar die Espana was een oud
schip, in 1913 gebouwd en dus niet tegen de
modernste aanvalsmiddelen opgewassen".
Dat is natuurlijk juist. Oorlogsschepen ver
ouderen evenwel zoo snel, dat men geneigd
is te vragen hoeveel procent van de moderne
vloten er dan eigenlijk wél tegen bestand is.
Bovendien rijst dadelijk de gedachte: wat
zou er in oorlogstijd van lichte kustvaartui
gen der marine en van koopvaarders en
mailbooten overblijven als éen zware bom uit
een vliegtuig een oorlogsschip van 17009 ton
naar den bodem kan zenden? Het antwoord
laat weinig twijfel over.
Een andere „maar" omtrent de beteekenis
van den ondergang van de Espana geldt het
feit dat deze treffer zoo buitengewoon on
gelukkig aankwam. De bom zou net in een
der schoorsteenen gevallen zijn en in de mu
nitiebergplaats van het schip doorgedrongen.
Dit is blijkbaar een veronderstelling, meer
niet. Misschien komt er nog wel nadere op
heldering; de berichten uit Spanje blinken
evenwel niet uit door betrouwbaarheid. En
zelfs als het zoo gegaan is blijft de ontstel
lende uitwerking van het feit zelf: éen vlieg
tuigbom heeft een groot oorlogsschip ver
nietigd.
Wie in staat is zich los te maken van par
tijdige inzichten omtrent de gebeurtenissen
in Spanje moet wel gevoelen dat dit feit op
nieuw de afgrijselijkheid van de moderne
oorlogsmiddelen aantoont. In dezen tijd
schijnen velen op dit punt weer geheel af
gestompt te ra'ken. Zooveel te erger en zoo
veel te dommer!
Als ooit de Dood uit de Lucht over West-
Eui'opa mocht losgelaten worden zal die alle
afgrijselijkheden "overtreffen die de wereld
oorlog al in zoo ontzettenden mate heeft ge
toond. En daarvoor is het lot van de Espana
en haar opvarenden een waarschuwing die
hopelijk door velen verstaan zal worden. Mis
schien ook door degenen, van wier beslissing
het eens zou kunnen afhangen of deze hel
zou worden ontketend. Dit was nog een zwaar
bewapend oorlogsschip. Het heeft nog met
zijn luchtafweergeschut gewerkt en geen
enkel vliegtuig kunnen treffen. Wat zou het
lot van een Normandie, een Queen Mary, een
Nieuw-Amsterdam zijn? Wat zou het effect
van zoo'n vliegtuigbom wezen op het onbe
schermde centrum van Parijs, Londen, Am
sterdam? Of op Berlijn of Rome? want alle
steden zijn even kwetsbaar.
Nog steeds is de wedstrijd-in-bewapening,
in volkomen strijd met het gezond verstand
en in dreigend gevaar voor de Westersche be
schaving, in vollen gang. Een einde is er niet
aan te zien. Het wereldherstel wordt erdoor be
lemmerd, de welvaart wordt erdoor tegenge
houden, afbraak wordt erdoor bevorderd en
ondergang ermee aangekondigd. Zal men bij
tijds tot inkeer komen of niet? Er schijnt in
den laatsten tijd minder neiging te zijn om de
tegenstellingen te verscherpen, men begint
beducht te raken voor de kw:De geesten die
men, als Goethe's Leerling Toovenaar, zelf
heeft opgeroepen. Er is nog een Weg Terug.
Misschien zal het lot der Espana een waar
schuwing beteekenen die op het goede oogen-
blik komt.
R. P.
Inbraak aan de Ramplaan.
100.gestolen.
Vrijdagavond tusschen half negen en half
elf heeft iemand zich tijdens afwezigheid van
de bewoonster toegang verschaft tot een per
ceel ana de Ramplaan. In de achterkamer is
een schrijfbureau met een bijtel opengebro
ken; een ongesloten kistje, dat daarin stond,
werd een bankbiljet van 100 ontvreemd.
Door de politie wordt een onderzoek ingesteld.
ORANG OETANG IN ROTTERDAMSCHE
DIERGAARDE GEBOREN.
Vrijdag is in de Diergaarde te Rotterdam
een orang oetang-baby geboren. Dit is de
eerste maal dat deze interessanten mensch
apensoort, welke alleeen op Sumatra en Bor
neo in het wild wordt aangetroffen, zich in
een Nederlandsche Diergaarde heeft voort
geplant.
Ik heb vandaag een zeer belangrijk punt
Dat u niet wereldschokkend vinden kunt,
Maar 't is voor mij van groote importantie,
'k Ga, moet u weten, heden met vacantie.
Het is wat vroeg, dat geef ik gaarne toe,
Maar 't heeft een voordeel ook, als ik
het doe,
Want als uzelf 't dan later hebt gekregen,
Dan vindt u mij althans niet op uw wegen.
Ik ga eruit en heb daarbij een doel,
Waarin veel voorkomt van een luien stoel,
En niets, maar dan ook werklijk niets,
van rijmen,
Meer zeg ik niet, dat hoort tot mijn
geheimen.
Moge de zon voortdurend met u zijn.
Dan profiteer ik tevens van haar schijn,
Moge de wereld u niet verontrusten,
Dan kan ik ook eens luieren naar lusten.
Ik wil gaan dwalen onbezorgd en vrij,
Ik maak de maand van Mei de maand
van mij,
Die dichterlijke vrijheid heb 'k genomen,
Over drie weken hoop ik weer te komen.
Dan liggen mijn papier en pen weer klaar,
Dan ga ik weer aan d' arbeid voor een jaar,
Dan zijn z'er weer de zorgen en problemen,
Maar dat 's voor straks, n u ga 'k vacantie
nemen.
P. GASUS.
Keukentafels en Stoelen,
ladders, huistrappen, strijktafels, dróóg-rekken'
enz., vindt U in zeer. groote verscheidenheid
in, de Klompencentrale, op 't pleintje, Reitz-
straat 1 ,Di\ Léydsstra,at 10,Telefoon 11784.
Levert overal heen. Franco thuis.
(Adv. lngez. Med.)
IETS MOOIS IN UW KAMERS?
KROON - BEHANGSELS
ALLEEN GR. HOUTSTR. 179 TELEF. 14269
(Adv. lngez. Med.)
Veilig verkeer.
Cursus in automobielverlichting.
De Vereeniging voor Veilig Verkeer van
Haarlem en omstreken houdt op 4, 7, 11 en
14 Mei van 8 tot 9.30 uur des avonds, in de
Ambachtschool aan den Kleverparkweg al
hier een cursus in automobielverlichting,
meer in het hijzonder betreffende de nieuwe
eischen, die de Motor en Rijwielwet thans
aan deze verlichting stelt.
Aan dezen cursus, die gegeven wordt door
den heer H. G. Hofman, reserve le luitenant
bij den Motordienst, een bekend deskundige
op het gebied van automobielverlichting,
nemen deel garagehouders en automobiel
monteurs.
Vakmenschen, die zich alsnog hiervoor
wenschen op te geven, kunnen zioh op Maan
dag 3 Mei a.s. te half negen 's avonds ver
voegen aan het bureau van politie, Smede-
straat. afdeeling Verkeerswezen.
De deelneming is geheel gratis.
PERSONALIA.
Onze stadgenoote mej. Chr. v. d. Berg is
benoemd tot onderwijzeres aan de Chr.
School te Groesbeek.
De mooie bloem-
versiering die de
gemeente op het
Stationsplein heeft
laten aanbrengen.
De 1 Mei-viering in Haarlem.
Kinderfeesten in het Gem. Concertgebouw.
Ter gelegenheid van de viering van den
1 Meidag hadden hedenmorgen in het Gem.
Concertgebouw jeugdfeesten plaats, die ge
organiseerd werden door de Soc.-Dem. Vrou
wenclub. Zoowel de groote zaal als de turn
zaal waren geheel gevuld met een schare
opgewekte kinderen.
In de groote zaal werd de bijeenkomst ge
opend door de voorzitster van de Soc.-Dem.
Vrouwenclub, mevr. Maas die de kinderen
hartelijk welkom heette. De Federatievoor -
zitter der S.D.A.P. te Haarlem de heer S. P.
Doek hield een korte openingsrede.
Het kinderprogramma werd hier verzorgd
door het bekende ensemble „De Jonge Spe
lers". Vooral de vertelling van Richard Flink
had een daverend succes, doch ook het op
treden van den gooclMaar was voor de kin
deren in den waren zin van het woord een
feest. De opgewekte gezichten zeiden boek
deel en.
Voor de pauze werd nog een tooneelstukje
opgevoerd ..Het arme meisje" terwijl diverse
tractaties de feestvreugde ten top deden
stijgen. Ook na de pauze hadden de
verschillende nummers weer buitenge
woon veel succes. Het moet voor een
tooneelgezelschap wel een dankbare
hoewel geen gemakkelijke taak zijn om
voor kinderen op te treden.
In de tuinzaal werd de bijeenkomst ge
opend door de tweede voorzitster van de Soc.
Dem. Vrouwenclub. mevr. van Sinderen.
Hier was de verzorging van het programma
in handen van de A.J.C. Allereerst werden
lichtbeelden vertoond van Bulletje en Boo-
nestaak, die natuurlijk weer geweldig insloe
gen. Hierna werden verschillende speellied-
jes opgevoerd terwijl de morgen besloten
werd met de opvoering van „Assehepoester".
Ook hier werd de feestvreugde door tracta
ties nog verhoogd.
Des middags zal in het Concertgebouw een
bijeenkomst plaats vinden, terwijl de dag
besloten zal worden met een openlucht-mee
ting aan de Paviljoenslaan en een fakkel
optocht.
Dood door schuld.
In Februari van dit jaar is onder Wasse
naar een verkeersongeluk gebeurd, dat aan
twee Haagsche studenten het leven kostte.
Een automobilist moest plotseling uitwijken
voor een wielrijder, die juist den weg over
stak .De autobestuurder reed daarbij tegen
een motorrijwiel, waarop twee studenten
zaten. Wegens het veroorzaken van dood door
schuld werd de wielrijder tot twee maanden
hechtenis veroordeeld.
BEZOEKT de
RENAULT AUTOMOBIEL
TENTOONSTELLING
in „DREEFZICHT", Den Hout,
alwaar alle modellen, zoowel Luxe- als
Bestelwagens zullen worden geëxpo
seerd, vanaf ZONDAG 2 MEI tot en met
5 MEI.
Hoofdagent
GEERT HOOGEVEEN,
Mr. Cornelisstraat 56 Telefoon 16270
(Adv. lngez. Med.)
exfra dun, vlijmscherp, 0.10 m.m.
10 stuks /0.35 ook verkrijgbaar bij
GR. HOUTSTRAAT 166, bij de Houtbrug.
(Adv. lngez. Med.)
Burgemeester Maarschalk metselt de oor
konde in voor de planting van den Juliana-
boom op het Nagtzaamplein. - Het verslag
dezer plechtigheid vindt men op pag. 4.
,KNIPS" zegt Uw Kiektoestel
laat ons het verder doen.
KEIP naast Luxor.
(Adv. lngez. Med.)
Fransche onderscheiding voor den
heer E. H. Krelage.
De heer E. H. Krelage.
Naar wij vernemen is de heer Ernst H.
Krelage, oud-voorzitter van de Algemeene
Vereeniging voor Bloembollencultuur, be
noemd tot eerelid van de Société nationale
d' horticulture de France.
De Spaarne Bank.
Dividend 3
Aan het verslag over het boekjaar 1936, uit
gebracht door de directie en den Raad van
Commissarissen op de algemeene vergadering
van aandeelhouders van de Spaame-Bank
N.V., gehouden op 30 April, is het volgende
ontleend
De directie zegt o.a.:
Reeds in het vorige jaarverslag mochten
wij er de aandacht op vestigen, dat de be
drijfswinsten per kwartaal genomen een stij
gende lijn volgden, welke vooruitgang zich in
den aanvang van de thans afgesloten boe
kingsperiode scheen voort te zetten. Inder
daad heeft het jaar 1936 in dit opzicht niet
teleurgesteld en mogen wij, na de voorafgaan
de jaren van teruggang, thans met voldoe
ning vaststellen, dat de resultaten over het
afgesloten boekjaar gunstig zijn geweest.
Natuurlijk heeft het verlaten van den gou
den standaard, welke maatregel op 27 Sep
tember 1936 zelfs de overtuigde voorstandei's
van muntcorrectie nog heeft verrast, niet na
gelaten ook voor onze Vennootschap op de
thans aan de orde gestelde bedrijfsperiode
een bijzonder stempel te drukken; direct door
invloed ten gunste uit te oefenen op de po
sitie van velen onzer debiteuren, indirect door
het bevorderen van een zeer levendigen fond
senhandel. welke laatste factor mede heeft
bijgedragen tot een verbeterde uitkomst van
onze provisierekening.
Anderzijds slaagden wij er in, door middel
van een meer rationeele arbeidsverdeeling
ondanks de sterk toegenomen administratieve
werkzaamheden het totaalcijfer der on
kosten verder omlaag te brengen.
De op een ruime liquiditeitspositie ge
richte bedrijfspolitiek, welke een waarborg
biedt voor onze volkomen onafhankelijkheid,
gevoegd bij de in 1936 geldende lage geldta-
rieven, hebben tengevolge gehad, dat de ge
kweekte rentewinst bij die van het vorige
jaar ten achter bleef.
De tegenover debiteuren in rekening-cou
rant aanwezige zichtbare en onzichtbare re
serves, vermeerderd met het restant der winst
over 1936, bieden voldoende dekking tegen de
uit dien hoofde loopende risico's.
Daarentegen bestaat de wenschelijkheid
om de boekwaarde van den post .Kantoorge
bouwen en Inrichtingen" door extra-af
schrijving terug te brengen, teneinde deze
meer in overeenstemming te brengen met de
waarde, welke in de huidige omstandigheden
aan deze activa kan worden toegekend.
Nu de winsten, ook in het thans loopende
boekjaar wederom in ruimere mate beginnen
te vloeien, komt het ons voor, dat deze wen-
schelijk geachte afschrijvingen geleidelijk
uit de resultaten der eerstvolgende jaren
kunnen geschieden
In dit licht mogt ons voorstel worden be
zien, om te besluiten tot uitkeering van een
dividend van 3 pet.
Wij stellen derhalve voor uit de nettowinst
van f 76.733.65 een. dividend uit te keeren van
3 pet. (f 30.000) en het dan, na aftrek van
belasting resteerende saldo over te brengen
naar de extra-reserve.
De balans per 1 Januari 1937 sluit met een
bedrag van f 3.595.374.84 en de verlies- en
winstrekening over 1936 met een bedrag van
f 198641.11.
De algemeene vergadering keurde de direc
tievoorstellen goed. alsmede de balans en de
Verlies- en winstrekening.
Als commissarissen werden wegens perio
dieke aftreding herkozen de heeren Mr. J. N.
J. E. Heerkens Thijssen, J. W. A. Beynes en
J. W. Lucas.
AFSCHEID G. D. HAGEBOUT.
Vrijdag 30 April was het de laatste dag, dat
de heer G. D. Hagebout, chef van de afdeeling
georganiseerde werkloozen bij den Dienst van
Maatschappelijk Hulpbetoon in functie was,
aangezien hij met ingang van 1 Mei den ge
meentedienst met pensioen zou verlaten.
Het was te voorzien, dat het afscheid van
dezen algemeen geachten ambtenaar niet on
opgemerkt zou plaats vinden. Vrijdagmiddag
werd de scheidende ambtenaar ontvangen door
den Directeur van Maatschappelijk Hulpbetoon
in het bijzijn van alle ambtenaren, terwijl
mede tegenwoordig waren tal van bestuurs
leden van organisaties, waarmede de heer Ha
gebout krachtens zijn functie heeft samenge
werkt
In de eerste plaats werd de heer Hagebout
toegesproken door den directeur van Maat
schappelijk Hulpbetoon, den heer S. C de Haas
van Dorsser. die hem als voorbeeld stelde aan
allen voor de trouwe plichtsbetrachting, waar
mede de heer Hagebout steeds zijn moeilijk
werk heeft verricht, de hoop uitsprekende dat
het hem gegeven moge zijn nog lang van zijn
welverdiend pensioen te genieten. Namens het
geheele personeel bood hij den heer Hagebout,
als herinnering een uitstekend geslaagde pen-
teekening in lijst aan, voorstellende het ge
bouw van Maatschappelijk Hulpbetoon, als
mede een fraaie bloemenmand.
Verder voerden het woord de heer Jongbloed,
chef-commies bij Maatschappelijk Hulpbetoon,
die den heer Hagebout dank bracht voor de
prettige collegiale samenwerking; de heer A.
Mars, voorzitter van den Haarlemschen Be-
stuurdersbond, die zeide overtuigd te zijn niet
alleen te spreken namens de penningmeesters
van de organisaties, wanneer hij den heer Ha
gebout bedankte voor de prettige samenwer
king, doch ook namens de georganiseerde
werkloozen voor het vele dat hij voor dezen
heeft gedaan.
De heer C. Pauw bracht dank namens de
organisaties aangesloten bij den R.K. Volks
bond. terwijl de heer 'J. Hollander sprak als
voorzitter van den Centralen Nederlandschen
Ambtenaarsbond.
Daarna dankte de heer Hagebout voor al
deze vriendelijke woorden en het hem ge
schonken aandenken, waarna hij van ieder der
aanwezigen persoonlijk afscheid nam.
WAAROM NEEMT U NIET
EEN MODERNE WONING?
De MOOISTE woningen van Haarlem zijn nu
reeds TE HUUR voor f 6.— per week. Prachtig
van indeling, badkamer of badcel.
WONINGBUREAU VAN DER SCHAAR.
Teding van Berkhoutstraat 108.
Bezichtiging iedere dag.
(Adv. lngez. Med.)
Wij geven ter gelegenheid en voor
reclame van de B. E. L.-week op al
onze artikelen gedurende dien tijd
10 pet. KORTING.
O.a. BABY UITZETTEN
LEDIKANTJES - -
WIEGEN ENZ. ENZ. ENZ.
(Adv. lngez. Med.)
Het Londensche buspersoneel is in sta
king gegaan. 4
Von Neurath's reis naar Italië. 4
De viering van den Julianadag in onze
stad. 4
Dr. Colijn heeft gisteravond in het Kre-
lagehuis te Haarlem gesproken. 5
Bioscopen. 7
ARTIKELEN, ENZ
R. P.: De Espana. 1
G. P. D.-dienst: Een minister spreekt en
werkt. 3
P. v. d. Hem: Diplomatieke trekvogels. 3
Dr. P. H. Schroder: Figuren uit het ver
leden. 5
Dr. M. Euwe: Landau dringt naar voren. 6
C. J. Groothof f: NederlandBelgië 6
J. B. Schuil: Macbeth. 7
J. H. de Bois: Litteraire Kantteekeningen. 7
Dr. Jac. P. Thysse: In Thysse's Hof. g
Fin. Ec. weekoverzicht: Scherpe koersin-
zinking door psychologische factoren
veroorzaakt. 8
Voor de Jeugd. 9
De Burgerlijke Stand van Haarlem is op
genomen op g