De Duitsche emigranten in Parijs.
WOENSDAG 12 MEI 1937
HAARLEM'S DAGBLAD
13
Ned. Handel Maatschappij keert
5 procent uit.
In 1936 ommekeer gekomen.
Aan het jaarverslag der Nederlandsche
Handelmaatschappij wordt het volgende ont
leend:
Wanneer men de ontwikkeling van het
maatschappelijk leven, zooals zich dat in
1936 heeft afgespeeld, overziet, dan krijgt
men den indruk, dat de ongunstige facto
ren gedurende dat jaar in het algemeen nog
een overwegende rol speelden.
Gedurende het afgeloopen jaar ondervond
het handelsverkeer voorts nog steeds groote
moeilijkheden van bijzondere overheidsmaat
regelen, welke in de meeste landen onver
zwakt gehandhaafd bleven.
Dat het economische leven desondanks, ook
reeds voor het loslaten van den gouden
standaard, zoowel hier te lande als in Indië,
teekenen van opleving begon te vertoonen,
kon derhalve niet anders dan tot tevredenheid
stemmen. De verbetering bleek o.m. uit de
toeneming van den buitenlandschen handel
reeds vóór October van 't verslagjaar. Zulks
mag ongetwijfeld worden beschouwd als de
vrucht van de door de regeering gevolgde aan
passingspolitiek. Dat daarna de daling van
onze valuta de verbetering verder heeft kun
nen stimuleeren, moet grootendeels worden
toegeschreven aan de omstandigheid, dat de
aanpassing voor dien reeds zeer ver was
voortgeschreden.
Bijzondere vermelding verdient het feit, dat
het loslaten van den gouden standaard het
Nederlandsche staatscrediet in geenen deele
heeft aangetast, hetgeen duidelijk bleek uit
de koersontwikkeling der staatsfondsen.
De geld- en kapitaalmarkt werd hier te
lande in de tweede helft van het jaar ge
kenmerkt door een dalenden rentevoet en stij
gende fondsenkoersen.
Resumeerende mag worden geconstateerd,
dat de gang van zaken, ondanks de vele
moeilijkheden, die zich nog steeds voorde
den, in het algemeen niet onbevredigend was.
De verdere ontwikkeling van het bedrijfsleven
mag met vertrouwen worden tegemoet gezien.
Zooals u bekend is, sloten wij in October
1936 een overeenkomst met de Geldersche cre-
dietvereeniging en ons.
De optie werd door ons uitgevoerd en om
trent den koopprijs werd volledige overeen
stemming verkregen.
De samenvoeging van het bedrijf der N.V.
Geldersche Credietvereeniging met het onze
voldeed geheel aan onze verwa"' '!ng.
Het netto resultaat van de ngevoegde
bedrijven over het afgeloopen jaar is
f 4.001.326,24.
Bij het vaststellen der bedrijfsresultaten
lieten wij buiten beschouwing de hoogere
geldswaarde van diverse onzer activa, die
een gevolg was of in verband stond met de in
September 1936 getroffen monetaire maatre
gelen.
Voegen wij bij het bedrijfsresultaat van
1936 het per ultimo December 1935 naar
nieuwe rekening overgebrachte saldo der
winst- en verliesrekening over 1935 ad
1 281.127.78, dan blijft, na aftrek van een be
drag groot f 298.146.62. hetwelk naar nieuwe
rekening wordt overgebracht, ter verdeeling
f 3.984.307.40.
Na overleg met den raad van commissaris
sen hebben wij besloten: tot afschrijving op
onze vaste eigendommen van f 982.807,40 en
tot verdere versterking van de bijzondere re
serve met f 1.000.000, zoodat ter verdeeling
onder aandeelhouders overblijft f 2.001.500,
mogelijk makende de uitkeering van: 5 pro
cent op de preferente aandeelen f 1500, 5
procent op de gewone aandeelen f 2.000.000.
Het aantal suikerondernemingen, dat in de
toekomst aan de productie kan deelnemen,
werd door ons vastgesteld op zeven, waarvan
twee voorloopig in reserve blijven.
De suikerproductie oogst- 1937 van de ons
geheel of ten deele toebehoorende onderne
mingen en van die, waarmede wij in relatie
staan, wordt geraamd op 3.381.000 quintalen,
waarin de ons geheel of ten deele toebehoo
rende ondernemingen naar taxatie zullen bij
dragen, 1.365.000 quintalen, bij een door de
regeering vastgestelde productie van 14 mil-
lioen quintalen.
Voor de met ons in verbinding staande ta
bak-maatschappijen, werkend op Sumatra's
oostkust, werden door ons verkocht 2.402.934
kg. tabak.
In consignatie van koffieondernemingen op
Java, Sumatra en Celebes werden ontvangen
136.134 picol.
De winst- en verliesrekening staat debet
voor:
Kantooronkosten 7.708.103.64
Bijdrage pensioenfonds 277.556.83
Reserve voor belastingen 61.899.92
Afschr. op vaste eigendommen 982.807.40
Bijzondere reserveering 1.000.000.—
Winstsaldo 2.299.646.62
Totaal 12.330.014.41
De winst- en verliesrekening staat credit
voor:
Winstsaldo per 31 Dec. 1935 281.127.78
Provisie 3.950 727.68
Interest en wissels 8.083.278.22
Cultuurondernemingen 14.880.73
Totaal 12.330.014.41
Vertegenwoordigers van het
Britsclie Imperium op
Buckingham Palace.
Toespraak van koning George.
De Engelsche koning heeft gisteren in
Buckingham Palace den minister-president
van de Dominions en de vertegenwoordigers
van Indië en het koloniale rijk. die hem hun
aanhankelijkheid waren komen betuigen,
toegesproken. „Ik sta thans op den drempel
van een nieuw leven", zeide hij o.a. „Zwaar
zijn de verantwoordelijkheden, die zoo plot
seling en onverwacht op mij zijn komen te
rusten, doch het geeft mij moed te weten,
dat ik op uw volledige steun en liefde kan re
kenen.
Van mijn kant zal ik alles in het werk stel
len om het werk van mijn vader voor het wel
zijn van ons groote rijk voort te zetten. In
dit gezin van volkeren, verbonden door de
banden, die tegelijk buigzaam en vast zijn,
hebben wij van onze vaderen een groote tra
ditie van vrijheid en dienst geërfd. Ik ver
trouw, dat, wat het leven ons ook moge bren
gen, wij samen zullen blijven werken om dit
edele erfdeel te behouden, zoodat wij het on
geschonden zullen kunnen overdragen aan
hen, die na ons komen"
Staking niet uitgebreid.
Het bestuur vac der. Aigcmeenen Bond
van Transportarbeiders besloot gisteren de
autobusstaking vandaag niet verder uit te
breiden.
Twee doodvonnissen te Weenen
geveld.
Moordenaars van de dochter van den
Paragueeschen gezant tot den strop
veroordeeld.
Het D.N.B. meldt: De rechtbank heeft giste
renmiddag het vonis geveld tegen de drie
moordenaars van de dochter van den gezant
van Paraguay, Ingrid Wiengreen. De beide
oudste moordenaars, Schloegel en Fleck, wer
den tot den dood door den strop veroordeeld.
De derde moordenaar, die nog niet oud genoeg
is om ter dood te worden veroordeeld hij
is nog geen twintig jaar werd veroordeeld
tot zestien jaar tuchthuis.
Moordenaars reeds terechtgesteld.
Fleck en Schloeg zijn gisteren in den loop
van den avond terechtgesteld.
Franco ontbindt de fascistische
organisaties.
Proces tegen Hedilla te wachten.
HENDAYE, 11 Mei. Volgens uit Spanje
ontvangen berichten wordt de afzetting van
alle bevelvoerende kaders en van alle organi
saties der Spaansche Phalanx actief voort
gezet. De Phalangisten die worden beschuldigd
van verschillende delicten en in verband daar
mede gevangen gezet zijn, vormen een totaal
van ruim 1000. De partijleider, Hedilla, zit
nog steeds gevangen. Het schijnt, dat men
een pi-oces tegen hem voorbereidt, hetwelk
met veel gerucht zou worden gevoerd. Er zou
den daarbij documenten ter tafel worden ge
bracht welke zouden bewijzen, dat hij betrek
kingen heeft onderhouden met organisaties,
die vijandig staan tegenover de zaak der
nationalisten. (Havas)
Veertig dooden bij het jongste bom
bardement op Madrid.
Bij het bombardement van Madrid
zijn gisteren een veertigtal personen
om het leven gekomen meer dan 150
personen gewond.
Het bombardement dat de stad on
derging was een van de hevigste se
dert 1-1 et begin van het beleg. Overal
viel' 1e projectielen neer. In den
nam. iag waren alle straten verlaten.
Ook Bilbao gebombardeerd.
Den geheelen dag is Bilbao en omgeving-
gisteren door de luchtmacht van de recht-
schen gebombardeerd. De bevolking werd
twaalf maal opgeschrikt door sirenes, die
luchtalarm aankondigden.
Te Valencia wordt vernomen, dat de pogin
gen van de troepen van Franco om zich mees
ter te maken van den berg Sollube nu reeds
98 uur duren. De Baskische troepen zijn
thans meester in de passen.
AMERIKA VERWACHT EEN GROOTE
OOGST.
WASHINGTON, 11 Mei (A.N.P.) Het Ame-
rikaanscJhe departement van landbouw heeft
'n wintertarwe-oogst voorspeld van 654.295.000
bushels, die de grootste zou worden sinds
1931.
TIEN PERSONEN BIJ SCHEEPSONGELUK
OMGEKOMEN.
Uit Moskou, 11 Mei: Op een zijrivier van de
Dwina is een veerboot waarop zich 17 perso
nen bevonden, tengevolge van het onstuimige
water, omgeslagen, waardoor 10 personen om
het leven kwamen.
VOORBEURS TE AMSTERDAM
De wisselmarkt te Amsterdam had heden
ochtend een zeer stil verloop, hetgeen geen
verwondering behoefde te verwekken, daar
Londen, het Centrum van den internationa
len wisselhandel heden gesloten was. De
Britsohe ponden die op kleine schaal werden
verhandeld, bewogen zich tusschen 8.98 5/8 en
8.98 7/8. De Amerikaansche dollars hielden
zich voornamelijk op in de onmiddellijke na
bijheid van 1.81 7/8, op welken prijs het ega
lisatiefonds wederom bereid was materiaal op
te nemen, en inderdaad kreeg het eenige
posten toegewezen. Indien het aanbod van
dollars na de jongste verlagingen van den
aankoopsprijs van dollars blijft kanihouden
acht men het niet uitgesloten dat een ver
dere reductie zal plaats vinden. Fransehe
Fransche francs waren vrijwel onveranderd
8.16, Belga's golden 30.68 a 30.70, Zwitsersche
francs 41.65 a 41.67, Duitsche marken golden
opnieuw lager en daalden tot 73.05.
Het niet-officieele effectenverkeer had wei
nig te beteeknenen. Daar de Londensche ef
fectenbeurs heden gesloten is. hield men zich
uiterst gereserveerd. De meeste Amerikaan
sche shares bewogen zich op of iets boven
sen was gering, doch de stemming was vast.
het vorige niveau. De affaire in locale fond-
Koninlkijken en de Philipsaandeelen, H. V.
A.'s en Amsterdam Rubbers konden zich al
len boven de vorige slotkoersen verheffen.
Aku's waren goed gedisponeerd in verband
mc- de uitkeering op de preferente en prio-
riteitsaandeelen.
Voor den inhoud dezer rubriek stelt
Redactie zich niet verantwoordelijk.
Van ingezonden stukken, ge-plaatst oj niet
geplaatstwordt de kopij den inzender niet
teruggegeven.
De Vrouwen Vredesgang.
Moeders. Vrouwen en Meisjes van Haarlem!
Wij roepen u nogmaals op om te getuigen
voor den Vrede op 18 Mei te Utrecht. Laten
wij vrouwen toch onverzettelijk volhouden in
ons vertrouwen dat het recht en niet het bruut
geweld zal zegevieren. Eerbied voor het leven,
dit is hetgeen wij vragen aan onze regeerders
en nu moet u niet denken dat wij Hollandsche
vrouwen alléén staan met ons verzoek: Fran
sche, Zwitsersche, Schotsche, Engelsche ei
Zuid-Afrikaansche vrouwen doen evenzoo. Niet
alleen in ons dagelij ksch leven moeten wij ons
verlangen naar recht en menschelijkheid uit
dragen, doch ook in het openbaar getuigen
voor den vrede. Het Vredesleger der vrouwen
zal op den duur het leger der mannen over
vleugelen. Iedere stad zal in de toekomst haar
vredesgang houden, zoodat wij eenmaal kun
nen spreken van duizende vredesgangen: dan
zullen de staatslieden ervaren van welken
grooten omvang het verlangen naar vrede in
de volkeren gegroeid blijkt te zijn. Ja juist wij
vrouwen, draagsters van het leven, kunnen
veel doen om den Volkenbond te steunen.
Wanneer de volkeren steeds weer hun ver
langen naar vrede demonstreeren, steunen zij
hun regeerders in hun vredespolitiek, dan we
ten deze, dat het volk achter hen staat.
Ons geloof moet niet op vrees berusten,
vrees voor andere naties, doch op het vertrou
wen dat andere volkeren evenzeer als wij naar
vrede verlangen, vrede zoowel op militair als
op economisch terrein. Wanneer wij stil, zon
der te spreken, door Utrecht's straten stappen
op 18 Mei a.s., dan moet dit worden een mas
sale betooging, of beter gezegd een massale
getuigenis voor den vrede! U allen kunt daar
toe medewerken door met ons mede te gaan.
Geeft u op aan één der onderstaande adres
sen waar o.m. spoorkaartjes a 1.24 ver
krijgbaar zijn.
Vertrek speciale trein uit Haarlem te 1.14,
aankomst 8.11 weder te Haarlem. Verplicht
deelnemingsbewijs a 10 ets. is vóór 15 Mei te
bekomen: Begastraat 15 Noord; Plein 1 rd
hoek Gasthuissingel; Raadhuisplein 1, Noord:
Sterreboschlaan 27, Bl'daal; Führhopstraat 3
Noord; Oranjestraat 124, West; Staten Bol
werk 34; Kleverlaan 200; Garenkokerskade 3;
Raaphorststraat 10; Dreefzicht (den Hout),
Spaarne 60; Rijnstraat 101 N.. Fabriciusstraat
16 O. v. Hogendorpstraat 3, Z. Stort uw bij
drage, groot of klein, op postrekening 65154 t.
n. v. mevr. Buis, Wagenweg 68, Haarlem.
Namens het P. C. Vrouwen Vredesgang:
Presidente:
A. A. PENNINGS—GERRITSE
Secretaresse: J. H. FABEL—REE.
Het Hildebrand-Monumenl.
In mijn ingezonden stuk van 5 Mei bedoelde
ik te wijzen op het Van Heutsz-monument dat
in Batavia geplaatst is.
Wat het onderschrift van den heer J. H. de
Bois aangaat merk ik op, dat het mijns inziens
weinig ter zake doet, dat beide monumenten
onder gansch andere omstandigheden tot
stand komen. Na het aanvaarden van een op
dracht is dat althans geen verontschuldiging
voor een kunstenaar om meer dan 20 jaar te
laten verloopen om zijn opdracht uit te voe
ren.
Moge het Hildebrand-monument thans spoe
dig komen en in de schoone omgeving van
den Hout een der belangrijkste punten van
Haarlem worden, tot steun van de actie van
Haarlem's Bloei. Dit is mijn wensch.
Hoogachtend,
C. J. HOLTUS,
Beeldhouwer
Vrouwen Vredesgang.
Waarom zijn er nog zoovele Vrouwen en
Meisjes, die het nut van een Vrouwen-Vre
desgang betwijfelen? Wij zouden de twijfe
laars dit willen vragen: „Heeft u alle midda
gen van uw leven werkelijk nuttig doorge
bracht?" Neen toch immers, dan zouden wij
eenvoudig modelmenschen zijn. Wij verzeke
ren u, wanneer u éénmaal een vredesgang
hebt meegemaakt, u in de toekomst niet meer
zult verzuimen. Deze verbondenheid met an
dere vrouwen in de stille getuigenis voor den
Vrede, maakt op ons allen een ontróerenden
indruk, waar geen onzer aan ontkomt 'de
toeschouwer incluis). De propagandistische
waarde van den Vrouwen-Vredesgang voor
den Vrede kan van een zéér omvangrijke
waarde zijn. Deze gang van u voor den Vrede
zal in uw herinnering een hoogtijdag blijken
te zijn. Wij hebben hoop en vertrouwen, dat
de vrouwen en meisjes haar liefde voor den
Vrede, met geestdrift zullen willen uitdragen
op 18 Mei a.s. Leent zich het Pinksterfeest
niet bij uitstek tot het uitdragen der Vredes-
gedachte? Deze stille vlam, waar wij zoo vaak
geen raad mede weten, die in ons allen, vrou
wen brandt, zie, deze vlam moeten wij voe
den, opdat zij eens een groot en machtig
vuur worde, dat allen haat en nijd tot asch
Voor de eerste maal in de geschiedenis hebben detachementen van de Britscho
Dominions de wacht voor het Buckingham Paleis betrokken. Australischr
militairen worden or.rw belangstelling afgelost.
Door Willibald Heim.
Uit zuiver menschelijk oogpunt is ook hier
in Parijs de „onbekende soldaat" de groote
heroieke figuur, die in den besten zin van het
woord de voornaamste eigenschappen van zijn
volk vertegenwoordigt: werkzaam, vlijtig, of
fervaardig, bescheiden, eerlijk en met één ver
langen in het hart: het vaderland. De dikwijls
groote ellende wordt dapper gedragen. Een
vroegere kantonrechter verkoopt worsten, de
propagandachef van een der grootste onder
nemingen in zijn branche vestigde een kleine
wasscherij en zijn vrouw staat van 's morgens
vroeg tot 's avonds laat aan de strijkplank; de
vroegere directeur van een groot Duitsch
electriciteitsbedrijf bakt met zijn vrouw Duit
sche koek, een vroegere bankier en concern-
bezitter fabriceert inkt en dat alles wordt
in det puntjes en zonder veel ophef gedaan en
als men eens zooveel verdient, dat men naar
de bioscoop kan gaan, dan is dat een groote
dag.
Daarbij is men in staat verschillende nieuwe
indrukken van het Joodsche vraagstuk op te
doen. Zelden heb ik zooveel Joden ontmoet,
die innerlijk aan het huidige Duitschland te
gronde gaan. Menschen, die zóó sterk van de
Duitsche cultuur en de Duitsche tradities door
trokken zijn, dat zij eenvoudig niet begrijpen
kunnen, hoe men him de nationaliteit ontne
men kon. Hierbij spelen materieele dingen een
volkomen ondergeschikte rol de onteering
en alles wat daarmede verband houdt, is door
slaggevend. Bij anderen weer heeft de opge
dane ervaring tegenovergestelde gevolgen; een
gloeiende haat tegen alles wat Duitsch is en
het vaste besluit met dit land absoluut niets
meer te doen te willen hebben. Noemen we
nog een derde kleine Joodsche minderheid, die
noch tegenover haar geloofsgenoot-en, noch
tegen Duitschland het geringste sentiment
kent, uitgezonderd dit ééne: het „voldoende
egoïsme" en het grootst mogelijke winstbejag,
dan heeft men in groote trekken een beeeld
van deze zeer geschakeerde Joodsche emigra
tie.
De intellectueele en politieke Duitsche emi
gratie heeft jammer genoeg niet den invloed,
dien zij hebben kon en zij wordt door menig
vertegenwoordiger van het „gastland" dikwijls
met één handbeweging omschreven: „Immi
gration Allemande n'est pas intéressante".
Gaat men de zaak na, dan komt meestal uit,
dat het hier steeds weer dezelfde kleine krin
gen betreft, die het op de zenuwen hebben;
kringen, die zich van een bepaalde emigranten
psychose niet kunnen losmaken.
Hoe menschelijk begrijpelijk dit verschijnsel
is een verschijnsel, dat door den strijd om
het karigste dagelijksche brood nog begrijpe
lijker wordt het dient ernstig betreurd te
worden. De oorzaak ligt niet zoozeer in de
spanningen en naijverige pogingen van be
paalde personen en den daarmede verbonden,
dikwijls onverkwikkelijken, innerlijken strijd
deze ligt dieper. Afgezien van het feit, dat
het moeilijk is de eigen fouten die op slot
van zaken tot de emigratie leidden, te beken
nen en dienovereenkomstig een zekere zelfbe
wustheid in taal en uitdrukkingsvorm achter
wege te laten, ontbreekt dezen Duitschen emi
granten een duidelijk beeld, van een Duitsch
land, zooals het voor de toekomst wenschelijk
en in het huidige Europa levensvatbaar zou
zijn.
Met de bekende voorbeelden en eenige dozij
nen „ismen" is het Duitsche vraagstuk nu een
maal niet op te lossen. Men kan nog zoo'n
sterke tegenstander van het nationaal-socia-
listische systeem en zijn verkondigers zijn,
verzengt. Hoe kunnen wij het Pinksterfeest
meter herdenken? Laat u aller opkomst, Vrou
wen en meisjes van Haarlem!, het antwoord
op deze vraag zijn, opdat spoedig het Vrede
op Aarde werkelijkheid zal worden.
Meldt u zoo spoedig mogelijk aan. Vertrek
van den specialen trein naar utrecht te 13.14
uur; aankomst van den specialen retourtrein
te Haarlem 20.11 uur.
Namens het Plaatselijk Comité:
A. M. PENNINGS—GERRITSE.
presidente:
J. H. FABEL—REE, secretaresse.
Weg met „Mijnen" in tuinen'.
Ondergeteekende, wonende te Overveen
(Bloemendaal) zou gaarne als pacifiste het
volgende onder de aandacht van uw lezers
willen brengen:
Bij mijn dagelijksche wandeling in onze
schitterende omgeving, nu prijkend in vólle
lentepracht, de tuinen overvol van bloeiende
planten en geurende bloemen en kwinkelende
vogels, kortomnu Bloemendaal op z'n mooist
is, treft het mij bij het passeeren van verschil
lende tuinen in onze gemeente, als een schrille
herinnering aan den oorlogstijd, die dood en
ellende over de menschheid bracht, hoe er
altijd nog menschen zijn, die hun tuinen trach
ten te volmaken door het plaatsen daarin van
groote en kleine mijnen, zelfs van kogels. Zij
hebben, na de moordende springstoffen er uit
te hebben laten verwijderen, deze ruimte aan
gevuld met aarde, waaruit zij dan 't liefst
vergeet-mij-nietjes, anjelieren of viooltjes we
lig laten groeien.
Er is zelfs een tuin, die grenst aan een zeer
bekende Lagere School, die ook in de nabij
heid is van een Middelbare School, waarvan
de eigenaar deze versiering zóó in 't oog loo
pend heeft aangebracht, dat de jeugd (de pa
cifisten der toekomst!) die hier 4 maal per dag
passeert, de opvoedkundige, opbouwende in
vloed hiervan zeer zeker niet ontgaan zal! Wij
moeders, opvoedsters van het komende ge
slacht. die zóó ons best doen de vredesgedach-
te bij onze kinderen aan te kweeken, wij ach
ten het onzen plicht dit onder uw aandacht
te brengen. Hoe kunnen wij tegen onze kin
deren zeggen: „Kijk eens hoe beeldig al die
bloemen en planten"! Dit hier isdat daar
ismaar datop hun vraagis een
mijn, die vroeger tot doel hadbr., vxeese-
lijk!
Moet ik hen daarvan vertellen?
Ik zag een tuin hier vlak bij mij, vól bloe
men en midden In die lenteprachteen
mijn met een vuurtoren er boven opdaar
naast een zandbak, waarin een schat van een
kind gespeeld had, gezien 't achteloos wegge
worpen schepje en 't speelgoed dat er om
heen lag.
Die combinatie is foutief en schreeuwt om
herziening. Ons motto is: „Eerbied voor het
Leven!" Weg met alle oorlogstuig! en heele-
maal uit de nabijheid van onze opgroeiende
jeugd! Weg ermee! Ze behooren niet naast
bloemenpracht en lentegeur en zonneschijn
en ons spelend kind!
Zij waren in 't leven geroepen om anderen
te dooden, om te vernielen!
Denkt u er eens rustig over na neemt u
ze weg ze geven den menschen ergernis en
u ook, nu u dit weet!
Wij, wij danken u voor uw bereidwilligheid!
C. v. 't LAM—'TEEPE
toch zal men met een min of meer verstandige
critiek niet het feit voorbij kunnen zien, dat
dit systeem nooit een dergelijk succes had
kunnen hebben, wanneer in iederen Duitscher
niet een snaar was aangeraakt, die volkomen
met Hitier en consorten harmonieerde. In
plaats, dat men de diepere oorzaken poogt op
te sporen, zich een beeld tracht te vormen
van de tegenstellingen, die in den Duitscher
huizen en naar synthese verlangen, in plaats
van dat men van dat punt uit. met inacht
neming van alle levende krachten in en buiten
Duitschland een even levend en geen para
grafen-programma voor den wederopbouw van
Duitschland poogt uit te werken, put dit deel
der emigratie zich uit in een critiek, die al te
zeer aan het beeld der oude Duitsche oppositie
bladen herinnert.
Het negatieve, dat iedere emigratie nood
zakelijkerwijs in min of meer sterke mate
aankleeft, wordt daardoor onnoodig onder
streept en laat bij diegenen, die van de
Duitsche emigratie iets anders verwach
ten dan een omgekeerd „Goebbelsch" pro-
paganda-instituut, een onaangenamen bij
smaak achter.
Het zoo juist genoemde sluit natuurlijk
ernstige en belangrijke individueele pres
taties niet uit, hetzij op het gebied der li
teratuur, waar het peil volkomen represen
tatief bleef, hetzij in politieke artikelen en
arbeid. Men heeft over het algemeen den
indruk, dat ongewild een niet georganiseer
de emigrantengroep van overeenkomstig
georiënteerde geesten zich geleidelijk los
maakt en misschien bestemd zal zijn, zooals
de emigranten van 1848, een sterken invloed
op hun vaderland uit te oefenen.
Misschien werkt aan deze ontwikkeling
ook het zichtbaar verminderen der druk
kende ellende mede. Niet alleen, dat de al-
gemeene economische verbetering ook aan
deze emigrantenkringen langzaam ten goe
de komt, ook dient er de aandacht op te
worden gevestigd, dat in humanitair opzicht
door Fransche officieele en half-officieele
kringen, hetzij in de wetgeving.' hetzij op
andere wijze, in de laatste acht maanden
veel werd gedaan, waarvoor de Duitsche
emigratie dankbaar kan zijn en is.
Feodor von Wehl, die vele jaren leider is
geweest van het Stuttgarter Hoftheater,
zegt in zijn dagboekachtige aanteekeningen
van den „storm" van 1848 en de voorvech
ters uit die periode-
„Al deze schrijvers van het jonge Duitsch
land zijn min of meer voorloopers van de
geschiedenis, die wij thans beleven, zijn de
mede-grondleggers en de stichters daarvan.
Ieder van hen heeft als ridderlijke markies
van Posa voor den genius van ons vader
land gestaan en zich voor Schiller's mee-
ningsvrijheid uitgesproken. Allen zijn zij
veel aangevallen, miskend en mishandeld,
ja zij deden bij tijd en wijle elkaar onder
ling 't schreeuwendste onrecht aan. Het was
een verpletterende, gespleten en verscheur
de periode, waarin zij leefden. Een Hamlet-
achtige sfeer heerschte boven Duitschland's
politieken grond, Er woei een sterke én
snijdende wind in de morgenlucht van een
nieuw Duitsch tijdperk en deze morgen
lucht met haar vochtige nevels, haa,r grau
we schemering, haar koude vlagèn, verwar
de en verblindde de geesten, die als schild
wachten op het forum der eeuwen ston
den".
Niet alleen, dat men thans, na bijna een
eeuw. hetzelfde kan zeggen, niet alleen dat
thans zooals eens een Treitschke. de
voorlooper der Nazi's het deed van dit
Duitschland der emigratie gesproken wordt
als van een „moerasvegetatie der groote
steden van het noorden", ook het woord van
Karl Gutzkow, dat hij in 1852 in zijn boek
„Uit den Jongenstijd" schreef en waar
mede wij willen besluiten blijft vandaag
eveneens waar:
„De nationale literatuur" moet verband
houden met de groote, algemeene vraag
stukken en belangen van het volk en den
tijd. De wedergeboorte van het vaderland
in de eerste plaats door de bezieling van
onze geestelijke kracht, maar ook de nog in
het leven van de helden der ideale revolutie
zoo veelvuldig voorkomende karakterloos
heid in politieke dingen, krijgszuchtigheid
en huichelarij tegen het Groote. dat alles
heeft Wolfgang Menzel (in „De Duitsche li
teratuur'') meesterlijk geschilderd".
En dat alles kan vandaag na een eeuw.
herhaald worden.
Verloofd:
HETTY VERBIEST
en
PIETER HOOGEVEEN
Pinksteren 1937
Ontvangdag, 16 Mei 1937, 3-4.30
uur; van Oldenbarnevelfcstr. 51,
Rotterdam; 23 Mei 1937 3-4.30 U.
„De Koekamp", Frederikspark,
Haarlem.
Verloofd:
JO A. A. LUII
JAN H. STEVENS
16 Mei 1937
le Pinksterdag
Haarlem, Kleverparkweg 7
Bloemendaal, Platanenlaan 14
Receptie: 16 Mei 1937 van 3—5
uur. Kleverparkweg 7
Heden overleed na een
kortstondig lijden in vol
len vrede onze Echtgenoot
en Vader
Engelbert Marinus
Buter
in den ouderdom van 65
jaar.
Uit aller naam:
E. BUTER-REINTS
Haarlem, 11 Mei 1937
Floresstraat 65
De begrafenis heeft plaats
op Vrijdag 13 Mei a.s. van
uit het St. Elisabeth's
Gasthuis. Vertrek 11.30 u
Aankomst op de Algemee
ne Begraafplaats te Haar
lem ingang Kleverlaan
te 12 uur.
Algemeene kennisgeving
Verzoeke geen rouwbeklag
