r Vrij zinnig
Mr. P. J. OUD
Slotemaker de Bruine
Nederland
u:
1 VAN LIJST 6
stemt
Hedenavond 8 u.15 min
Vreeselijk ongeluk onder Alphen a. d. Rijn.
VRIJZ. DEM. BOND
SV3r.PJ.OUD
Kamerverkiezingen.
DAT SNELLE DING
Hef belangrijkste
54e JAARGANG No. 16532
Verschijnt cfaselijks. Sehaïve öp Zon- eh Feestdagen".
DINSDAG l'R MF.T 1937
HAARLEM S DAGBLAD
Directie: P. W. PEEREBOOM en ROBERT PEEREBOOM
Uitgave Lourens Coster Maatschappij voor
Courant-Uitgave en Algemeene Drukkerij N.V.
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
ABONNEMENTENper week 0.25, per maand 1.10, per 3 maanden
ranco per post ƒ3.55, losse nrs. ƒ0.06. Geïllustreerd Zondagsblad:
„'k 0.05, p. maand 0.22, p. 3 mnd. 0.65, franco p. post 0.72V2.
BureauxGroote Houtstraat 93 DrukkerijZuider Buiten Spaarne 12
Telefoon Nos.Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Drukkerij: 10132, 12713 Administratie 10724, 14825 Postgiro 38810
Bijkantoor: Soendaplein 37, Haarlem-Noord, Telefoon 1 2230
ADVERTENTTëN 1—5 regels f 1.75, elke regel meer 0.35. Reclames
ƒ0.60 per regel. Tarieven regelabonnementen op aanvraag. Vraag en
aanbod 1—4 regels ƒ0.60, elke regel meer ƒ0.15. Onze Groentjes zie
hoofd rubriek.
Gratis Ongevallenverzekering voor betalende abonnès. Levenslange ongeschiktheid 2000.overlijden f 400.verlies van hand, voet of oog f 200.—, beide leden duim 100.één lid duim 50. alle leden wijsvinger 60.
één of twee leden wijsvinger 25.alle leden anderen vinger 15.één of twee leden anderen vinger ƒ5.arm- of beenbreuk ƒ30enkelbreuk ƒ15.polsbreuk ƒ15.pAflNfA'^
Nog afzonderlijke verzekering voor abonnés op het Geïllus treerd Zondagsblad. Alles indien het gevolg van een ongeval en volgens gratis ten kantore van dit blad verkrijgbare voorwaarden. rliAlJÜiN 1-1 ALrii\/\ o.
Minister van Financiën
No. 1 van Lijst 6
aSS""'"0""
s"eftanU«td'
Morgen over een week, op Woensdag 26
Mei, zal de verkiezing van een nieuwe Twee
de Kamer geschieden. Het is dus kort dag
geworden. De campagne is in vollen gang.
Maar het is een erg kalme campagne. Ik ge
loof niet dat een zeer groot percentage van
de Nederlandsche kiezers er door geschokt
is in de rust van het dagelijksch bestaan. Als
ik in mijn journalistieke herinneringen duik,
waarin éen Fransche en drie Engelsche par
lementsverkiezingen voorkomen, dan is ver
geleken bij deze ondervindingen in het bui
tenland de huidige Nederlandsche strijd wel
heel bedaard. Men zou kunnen zeggen dat
dit verklaard wordt door de hooggeroemde
vaderlandsche bezadigdheid. Maar de En-
gelsc'hen zijn nu ook niet bepaald opgewon
den van aard. En als men zich vroegere Ne
derlandsche verkiezingscampagnes herin
nert, van vóór 1918, toen het wiskundig
ideaal der Evenredige Vertegenwoordiging
werd ingevoerd, weet men dat Nederland
heel wat levendiger in verkiezingsstrijd is
geweest. In de dagen van het districten-stel
sel was het heel anders hier.
Maar die zijn lang voorbij en de jongeren
onder ons hebben ze nooit gekend en kun
nen zich dus ook de spanning en opwinding
tusschen stemmingsdag en herstemmingsdag,
de levendige plaatselijke campagnes en de
vele luidruchtigheden niet voorstellen. Nu zit
de luidruchtigheid alleen nog in de gebruik
te terminologie, ofschoon ook al veel minder
algemeen dan vroeger, en in sporadisch
voorkomende incidentjes. Het Nederlandsche
Evenredige Vertegenwoordigings-stelsel heeft
ongetwijfeld althans deze deugd, dat geen
enkel ander stelsel het evenaren kan in
openbare rust en ordelijkheid.
Ook niet in de handhaving der partij-
sterkten. Wie de cijfers van 1918 af toen
voor het eerst volgens E.V. gekozen werd
'bekijkt, moet het wel onmiddellijk opvallen
hoe weinig er gewijzigd is in de getalsterkte
der zes grootste partijen die van 1918 tot en
met 1933 aan den stembusstrijd deelnamen.
Achtereenvolgens behaalden in 1918, 192.2,
1925, 1929 en 1933 de:
Anti-Revolutionnairen:- 13, 16, 13, 12, 14
zetels;
Christelijk-Historischen: 7, 11, 11, 11, 10;
R.-K. Staatspartij30, 32, 30, 30, 28.
S.D.A.P.: 22 20, 24, 24, 22.
Vrijheidsbond: 15, 10, 9, 8, 7.
Vrijzinnig-Democraten: '5, 5, 7, 7, 6.
Alleen de Vrijheidsbond is dus in die vijf
tien jaren belangrijk beïnvloed; de gehal
veerde fractie kreeg haar grooten klap even
wel reeds in 1922 en zakte verder regelmatig
met éen zetel per vier jaar.
Buiten de zes groote partijen vindt men
nog de communisten, die bij de bewuste vijf
verkiezingen resp. 2, 2, 1, 2 en 4 zetels be
haalden, de Staatkundig Geref. Partij die
eerst in 1922 in de Kamer verscheen en resp.
1, 2, 3, 3 zetels behaalde en verder een aan
tal éénlingen.
Verwacht wordt dat de eenlingen het bij de
nu komende verkiezing hard te verduren zul
len hebben vanwege de veranderingen in de
Kieswet, die o.a. vorderen dat men voor het
behalen van een zetel den vollen kiesdeeler
moet bereiken. Ook heeft de nieuwe bepaling-
betreffende de storting van garantiegelden
blijkbaar haar invloed doen gelden op den
ondernemingsgeest van kleine groepjes, want
er verschijnen nu nog maar 20 partijen in de
arena tegen 53 in 1933. Daarvan zullen er nog
vermoedelijk vele kansloos blijken. In elk ge
val zal er nu veel minder versnippering van
stemmen over kleine partijen zijn, maar als
die stemmen zoo ongeveer gelijkelijk over de
groote verdeeld worden brengt dat in de on
derlinge verhouding der groote partijen nog
geen verandering.
Natuurlijk is de bijzondere factor het voor de
eerste maal aan de Kamerverkiezingen deel
nemen van de N. S. B., die twee jaar geleden
bij de Prov. Statenverkiezingen 8 pet. van de
stemmen haalde. Omtrent haar kansen bij
deze verkiezing loopen blijkbaar de meenin
gen nogal uiteen. In elk geval is dit een nieu
we factor.
Verwacht wordt dat de kiesdeeler ditmaal
minstens 40.000 zal zijn. Sommigen schatten
hem maximaal op ruim 41.000, hetgeen een
imponeerend aantal is voor het behalen van
één Kamerzetel.
R. P.
DE 80c VERJAARDAG VAN Jhr. F. TEDING
VAN BERKHOUT
Zooals wij meldden is Jhr. F. Teding van
Berkhout te Aerdenhout, oud-directeur van
de Haarlemsche Bankvereeniging, Zondag j.l.
80 jaar geworden.
Jhr. Teding van Berkhout mocht bij deze
gelegenheid zeer vele blijken van belangstel
ling ontvangen. Niet minder dan 150 personen
kwamen hem gelukwenschen, onder wie waren
mr. dr. A. baron Röell en de burgemeester van
Bloemendaal, jhr. mr. C. J. A. den Tex.
Er waren dertig bloemstukken en verder
ontving de heer Teding van Berkhout een
overstelpend aantal brieven, telegrammen en
kaartjes.
door ROBERT PEEREBOOM,
Hoofdredacteur van dit blad
reeds gezien? Het kost 1.50
ingenaaid, ƒ2.25 gebonden.
Vraagt het bij D j i T
lBoekhandel Loosjes
Gr. Houtstr. 100, Tel. 13060.
(Adv. Ingez. Med.)
spreekt Minister
in het gebouw van den
Protestantenbond
aan de Jacobstraai
Toegang vrij
(Adv. Ingez. Med.)
Hertog van Windsor trouwt op
3 Juni.
Huwelijksvoltrekking op het slot Candé.
PARIJS. 18 Mei (Reuter/A.N.P.).
Het huwelijk van den hertog van
Windsor is definitief vastgesteld op 3
Juni. Het zal op het slot Candé worden
voltrokken.
Tweetal aanrijdingen.
Geen voorrang verleend.
Maandagavond omstreeks kwart voor zes
reed een 24-jarige wielrijdster uit Amsterdam
van de Raambrug in de richting Raamsingel.
Plotseling schrok zij van het signaal van een
achter haar rijdende auto, waardoor zij naar
rechts zwenkte en tegen een naast haar rij
denden wielrijder viel. De jongedame kwam
met het hoofd op de straat terecht en bleef
bewusteloos liggen. Na door O. D. te zijn be
handeld is het slachtoffer naar het Diacones-
senhuis overgebracht, waar het ter observatie
is opgenomen.
Om kwart voor zeven, eveneens op 2den
Pinksterdag, had op den hoek Brouwerskade-
Zijlvest een aanrijding plaats tusschen een
taxi en een motorfiets, doordat de bestuur
der van het motorrijwiel de van rechts ko
mende taxi, waarvan de bestuurder bovendien
signalen had gegeven, geen voorrang verleen
de. De motorrijder viel op de straat, kreeg een
lichte hersenschudding en een snijwond aan
de rechterwang. Met een juist passeerende
auto werd hij naar het St. Elisabeth's Gasthuis
overgebracht, waar hij ter observatie is opge
nomen. Er is geen direct levensgevaar aanwe
zig.
Auto en motorfiets, die beide ernstig be
schadigd werden, zijn door de politie in be
slag genomen in verband met het onderzoek.
HET INCIDENT OP HET BLAUWE ZAND.
AMSTERDAM, 18 Mei. In de Ameland
straat heeft de recherche van het bureau
Adelaarsweg het incident, dat zich Vrijdag
middag j.l. bij het bezoek van den heer Mus-
sert voordeed, gereconstrueerd.
Van de betrokken partijen was hierbij alleen
de werklooze arbeider Melchers aanwezig,
dien de N. S. B.-leider geslagen zou hebben.
Inmiddels heeft Melchers nog een aanklacht
ingediend bij den commissaris van het bureau
Adelaarsweg tegen de redactie van Het Na
tionale Dagblad, wegens beleediging. In een
hoofdartikel, waarin het gebeurde op het
Blauwe Zand gememoreerd wordt, wordt Mel
chers o.a. een laaghartige aanrander, een uit-
geworpene uit de gemeenschap der rasechte
Nederlanders genoemd.
BRUTALE INBRAAK
Zaterdagavond tusschen kwart voor negen
en' half tien heeft een ongenoode bezoeker
zich, via een w.c.-raam dat op een haakje
stond, toegang verschaft tot een woning aan
de Burg. Sandbergstraat. De benedenkamers
zijn geheel doorzocht. Uit een kast in de ach
terkamer wordt een bedrag van 70 vermist.
De politie stelt een onderzoek in
Het Voorbereidende Onderwijs.
Gegevens over Haarlem.
In het afgeloopen jaar waren (blijkens de
statistiek van het Centraal Bureau voor Sta
tistiek) te Haarlem 7 openbare voorbereidende
scholen. Voorts 9 Protest.-Christelijke, 13 R.K.
en 3 andere bijzondere scholen. Totaal dus
32.
Het aantal leerlingen was:
Openbaar onderwijs 662.
Protest.-Christelijke scholen 947.
Overige bijzondere scholen 156.
Totaal dus 3268 leerlingen.
Hier waren werkzaam 96 hoofden en onder
wijzeressen, alsook 37 kweekelingen en help
sters.
(Adv. Ingez. Med.)
Auto in sloot geraakt.
ALPHEN a. d. RUN, 18 Mei. In den afgeloopen nacht te ongeveer
één uur is op den Rijksstraatweg, even buiten de kom der gemeente
Alphen a. d. Rijn, een personenauto met zes inzittenden, die terug
keerden van den N. S. B.-landdag te Lunteren, in een sloot geraakt,
waarbij allen jammerlijk om het leven zijn gekomen.
De namen van de slachtoffers zijn F. van den Bosch, schilder, te
's-Gravenzande; G. ]ongejan, carrosseriebouwer te 's-Gravenzande en
zijn beide zoons M. en A. Jongejan; Mej. Meuldijk, te Hoek van Hol
land en Mej. G. de Rooy, te Honselersdijk.
Het was kort voor één uur toen een wiel
rijder uit Alphen a. d. Rijn den op dit nach
telijk tijdstip verlaten Rijksstraatweg passeer
de. Nabij het erf van den veehouder Vergeer,
dat door een sloot van drie a vier meter breedte
van den weg is gescheiden, werd zijn aan
dacht getrokken door een rood licht, dat bij
nadere beschouwing het achterlicht van een
personenauto bleek te zijn. De wagen lag met
de wielen omhoog in een sloot. Onmiddellijk
waarschuwde de wielrijder den veehouder, die
niets van het ongeluk had bemerkt en daarop
stelden beide mannen een nader onderzoek
Het gelukte hun het portier, dat
geheel onder water lag, te openen, en
tot hun groote ontzetting vonden zij
toen de lichamen van vijf menschen,
die geen teeken van leven meer gaven.
Zij slaagden er in de slachtoffers uit
den wagen te bevrijden, doch een on
middellijk ter plaatse aanwezige ge
neesheer kon slechts den dood con-
stateeren.
Het horloge van een der slachtoffers stond
op kwart voor één, zoodat het ongeluk pas en
kele minuten te voren was gebeurd. Waar
schijnlijk mede doordat de auto, een oude
vierpersoons Essex, met zes personen overla
den is geweest, hebben de inzittenden geen
kans gezien het portier te openen. Men kon
slechts gissen welk een verschrikkelijken
strijd in deze beperkte ruimte even onder de
oppervlakte van het water zich moet hebben
afgespeeld.
Nadat de auto door een kraanwa
gen op liet droge was gebracht, vond
men nog het lijk van het zesde slacht
offer, dat een der beide zoons van den
heer Jongejan bleek te zijn.
Deze laatste schijnt dan wagen te hebben
bestuurd. Daar geen der Inzittenden er het
leven heeft afgebracht en niemand van de
ramp getuige is geweest, zal de oorzaak van
het ongeluk wel nooit met zekerheid komen
vast te staan.
Een voorloopige inspectie van den wagen
heeft een breuk in de stuurstand aan het
licht gebracht. De garagehouder, die dit heeft
geconstateerd, kon echter niet verklaren of
het hier een oude breuk betreft. Bovendien is
niet met zekerheid na te gaan of de breuk niet
door het ongeluk is ontstaan.
De weg is ter plaatse niet slecht en volko
men recht. Men vraagt zich dus af, hoe het
mogelijk is dat de bestuurder aan den lin
kerkant van den weg in de grasberm is terecht
gekomen. Wielsporen toonen aan. dat de wa
gen 4V2 meter door de berm is gereden en
daarna over den kop is geslagen. Het vermoe
den ligt dus voor de hand, dat de bestuurder,
toen hij bemerkte van den weg te zijn ge
raakt, plotseling met kracht heeft geremd.
Hij schijnt met vrij groote snelheid te heb
ben gereden, althans volgens verklai'ingen van
een wielrijder, die de auto kort te voren was
gepasseerd en die toen de snelheid op pl.m.
K.M. schatte.
De lijken der slachtoffers zijn voorloopig in
het lijkenhuisje alhier opgebaard. Zij zou
den heden naar de woonplaatsen der families
worden overgebracht.
VIJF EN TWINTIG JAAR BIJ HET
GASBEDRIJF
Heden was het 25 jaar geleden dat de heer
D. Steenkist, straatlantaarncontroleur bij het
Gasbedrijf alhier, als zoodanig werd aange
steld.
Hij werd vanmorgen door den directeur van
het bedrijf, den heer J. A. A. Ochtman. in de
directiekamer ontvangen en toegesproken.
Van zijn collega's ontving de heer Steenkist
een geschenk.
(Afd. Haarlem)
minister van financiën,
spreekt Woensd. 19 Mei in den
Protestanten Bond, Jacobstraai
Haarlem. Aanvang 8.15 u. Zaa)
open 7.30 u. Toegangspr. 10 ct.
KOMT ALLEN!
Iet is geen „nieuws" wanneer wij u
vertellen dat een „Groentje" in.
Haarlem's Dagblad succes heeft.
Maar u zult ons het herhalen van die
oude waarheid vergeven, want zij is
vooral in uw belang.
Hebt U het geestige boek_
Het woord is aan
Heinrich Heine:
In deze dagen strijden wij
voor ideeën en de kran
ten zijn onze vestingen.
De werkloosheid te Haarlem.
Zullen wij dit jaar nog beneden dc 5000
komen?
In de afgeloopen week daalde het aantal
werkloozen te Haarlem weer met 88.
Wij zijn nu op 5356 gekomen, of 771 minder
dan denzelfden tijd van 1936.
Met belangstelling wordt het verdere ver
loop van de arbeidsmarkt gevolgd.
Zullen wij dit jaar nog onder de 5000 werk
loozen komen?
Het is wel aan te nemen, dat in de komende
maanden nog een vrij belangrijk aantal bouw
vakarbeiders werk zal vinden, in verband met
verschillende belangrijke werken die uitge
voerd zullen worden, maar daartegenover
staat dat binnenkort weer verschillende
menschen. die tijdelijk werk gevonden hadden
tijdens de schoonmaakdrukte weer zonder ar
beid zullen komen.
(Adv. Ingez. Med.)
pag.
Bij een auto-ongeluk te Alphen aan den
Rijn zijn zes personen om het leven ge
komen. 1
De werkloosheid te Haarlem blijft dalen. l
Belangrijke nieuwtjes over scholenbouw te
Haarlem. 2
Het incident met den heer Mussert te Am
sterdam. 3
Het verkeer heeft met de Pinksterdagen
vele slachtoffers geëïscht. 3
De nationale Oxfordgroep-bijeenkom-
sten te Utrecht zijn geëindigd. 3
De bekende Britsche staatsman Philip
Snowden is Zaterdag op 72-jarigen leef
tijd overleden. 4
In Spanje is onder den socialist Negrin
een nieuwe regeering gevormd. 4
Een poging tot opstand in Albanië. 4
Bij een ontploffing in de haven van
Hongkong zijn talrijke personen om het
leven gekomen. 4
Duizenden vrouwen getuigden heden te
Utrecht van haar vredeswil. n
ARTIKELEN. ENZ.
R. P.: Kamerverkiezingen. 1
H. D. Vertelling: De salarisverhooging. 2
TijdgenootenHertog van Windsor. 3
Z.: Always Ready. g
De Burgerlijke Stand vau Haarlem is op
genomen op 9
KLEURENWEELDE
KROON - BEHANGSELS
Alléén GR. HOUTSTRAAT 179, TELEF. 14269
(Adv. Ingez. Medj
HAARLEM HEEMSTEDE
(Adv. Ingez. Med.)