UAAHI 1 f lij/e r>A p| Ah li §\S\w%. L 1 Ivl O Um iv D LAU De uitslag der Kamerverkiezingen. De mug. Zaterdag 29 Mei De Eerste Kamerverkiezing. Kabinet demissionnair Geld beschikbaar Het belangrijkste 54e JAARGANG No. 16540 VerscHifnt 3ag-eliik;s. Eebalve 'op Zon- en Feestdagen. DONDERDAG 27 MEI 1037 Directie: P. W. PEEREBOOM en ROBERT PEEREBOOM Uitgave Lourens Coster Maatschappij voor Courant-Uitgave en Algemeene Drukkerij N.V. Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM ABONNEMENTEN per week 0.25, per maand 1.10, per 3 maanden ƒ3.25, franco per post ƒ3.55, losse nrs. ƒ0.06. Geïllustreerd Zondagsblad: per week f 0.05, p. maand 0.22, p. 3 mnd. 0.65, franco p. post 0.72V2. Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12 Telefoon Nos.Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600 Drukkerij: 10132, 12713 Administratie 10724, 14825 Postgiro 38810 Bijkantoor: Soendaplein 37, H aa rl em - N oo r d, Telefoon 12230 ADVERTENTïëN 15 regels 1.75, elke regel meer 0.35. Reclames ƒ0.60 per regel. Tarieven regelabonnementen op aanvraag. Vraag en aanbod 1—4 regels ƒ0.60, elke regel meer ƒ0.15. Onze Groentjes zie hoofd rubriek. Gratis Ongevallenverzekering voor betalende abonnès. Levenslange ongeschiktheid f 2000.overlijden 400.verlies van hand, voet of oog f 200.beide leden duim 100.één lid duim 50.alle leden wijsvinger 60. één of twee leden wijsvinger ƒ25.alle leden anderen vinger ƒ15.één of twee leden anderen vinger ƒ5.arm- of beenbreuk ƒ30enkelbreuk ƒ15.polsbreuk ƒ15. Nog afzonderlijke verzekering voor abonnés op het Ge'illus treerd Zondagsblad. Alles indien het gevolg van een ongeval en volgens gratis ten kantore van dit blad verkrijgbare voorwaarden. HEDEN14 PAGINA'S. De objectieve beoordeelaar van den uit slag der Woensdag gehouden Tweede Ka merverkiezingen moet daaruit in de eerste plaats wel de slotsom trekken, dat hij een overwinning beteekent voor het kabinet-Co- lijn. immers de vijf partijen die dit kabinet gedurende zijn uiterst moeilijke bewinds periode 19331937 hebben gesteund, en er in vertegenwoordigd waren, hebben gezamenlijk een onmiskenbaar succes behaald, ofschoon zij gevijven slechts éen zetel wonnen. De on derlinge verschuivingen in aantallen zetels zijn, wat de Anti-Revolutionaire Partij (die er drie won) en den Vrijheidsbond (die er drie verloor) betreft blijkbaar in sterke mate toe te schrijven aan persoonlijk gezag en po pulariteit van den minister-president dr. H. Colijn. Wie in deze dagen de openbare mee ning beluisterd heeft, weet dat zeer velen op hem gestemd hebben, die de beginselen van zijn partij niet onderschrijven maar het be houd van zijn persoon als minister-president van primair belang achten. Zeer velen die audus redeneerden zouden van de V.B.-zijde gekomen zijn en ook van den C.H.-kant. De Christelij k-Historischen verloren twee zetels. Daarentegen wormen de R.K. er drie. De Vrij zinnig-Democraten bleven met zes zetels zichzelf gelijk, ofschoon van sommige zijden verlies voor deze partij verwacht was. Het tegendeel bleek het geval te zijn, want zij won zelfs nog in stemmen. Ook hier heeft waarschijnlijk een persoonlijke factor mede gewerkt: de minister van Financiën, mr. P. J. Oud, de eenige vrij zinnig-democraat die de volle vier jaar, en dat op een zoo uiterst be langrijke regeeringspost, naast dr. Colijn zijn foewindstaak heeft vervuld, wordt kennelijk door—hem op den hoogsten prijs gesteld en verheugt zich eveneens in 't vertrouwen van zeer velen in den lande. Tenslotte moet men, alweer volkomen objec tief beschouwend, erkennen, dat een regee ring die tijdens een, ongekend zware wereld crisis het bewind voert, in het algemeen alle kans loopt na die vier jaar afgedankt te wor den. Zij heeft vele harde en impopulaire maatregelen moeten nemen, zij heeft door de werkloosheid en den achteruitgang in het za kenleven een geweldige schare ontevredenen tegenover zich gevonden, zij heeft door dat een klein land als het onze in zoo hoogen mate van de wereldgebeurtenissen afhanke lijk blijft vaak „van den eenen dag op den andere" moeten regeeren en daarbij dus voortdurend gevaar geloopen ernstige fouten te maken. Als wij ons even den kalmen voor oor logsch en tijd herinneren, waarin gewoon lijk de zittende regeering het aan het einde harer vierjarige ambtsperiode moest afleg gen eenvoudig omdat men haar fouten breed uitmat en haar bewind moe was, dan valt het nu wel extra op dat na een zoo ongekend- moeilijken tijd als de periode 1933.1937 de partijen die het kabinet-Colijn gesteund hebben zich niet alleen gehandhaafd hebben maar gezamenlijk zelfs nog winst gemaakt hebben ook. En dit ondanks het feit dat een oppositiepartij (de NS.B.) voor het eerst aan de Kamerverkiezingen deelnam, waarvan algemeen aangenomen is dat zij het groote meerendeel van haar stemmen ten koste van eenige regeeringspartijen zou moeten beha len. Dit was trouwens bij de Statenverkie zingen van 1935, waarin de N.S.B. reeds aan den start verscheen, duidelijk gebleken. De uitslag der verkiezingen toont voorts aan dat het democratische element sterk winnende is. Niet alleen in het succes van verscheidene regeeringspartijen maar ook in de winst van een zetel door de S.D.A.P. en de dito winst van de Chr. Dem. Unie treedt dit aan den dag. Terwijl men daarnevens moet constateeren dat de extremistische groepen een zware nederlaag leden. De com munisten zakten vair vier op drie zetels, de Rev. Soc. Arbeiders Partij (Sneevliet) ver loor haar eenigen zetel. Dit wat de uiterst- linksche groepen betreft. Anderzijds boekte ook de N.S.B. een zeer zware nederlaag. In 1935, bij de Statenverkiezingen, behaalde zij bijna acht procent van de stemmen in den lande. Nu werd dit percentage gehalveerd zoodat slechts vier N.S.B.'ers hun intrede in de Tweede Kamer zullen doen, hetgeen in scherpe tegenstelling staat met het vertrou wen in haar overwinning, door deze beweging gedurende de afgeloopen weken zoo luide verkondigd. Dit zijn de voornaamste feiten van dezen verkiezingsuitslag, in het kort geresumeerd. Wat betreft de overige partijen valt te constateeren, dat de Kath. Dem. Partij haar eenigen zetel verloor, hetgeen evenwel niet als een democratische verzwakking be schouwd kan worden omdat de R.-K. Staats partij, waarin het democratische element zeer sterk is, drie zetels won. Andere ..één lingen", die uit de Kamer verdwenen waren de vertegenwoordigers van de Nat. Boeren- 't Millioenenleger van den vluggen En kleinen vijand is weer hier, Het zomersch steekspel van de muggen, Met hun eenzijdige" rapier. Daar zitten wij opnieuw onmachtig, Want steek zoo'n snoodaard eens terug, Wij slaan en knijpen dan wel krachtig, Maar meestal is dat naast de mug. Krijgszingend komt hij je belagen, Hij maakt een landing voor je 't weet, En als je weer hebt misgeslagen, Heb je ook, vreemd genoeg, juistbeet. De wetenschap benaamt ze prachtig Met lange woorden in 't latijn, Wij noemen ze meer kort en krachtig, Bij namen, die zoo mooi niet zijn. Niet mooi, maar ook niet onrechtvaardig, Voor 't ondier, dorstend naar ons bloed, Dat bovendien dan nog onwaardig, Den armen mensch bijt, die het voedt, 'k Wil al wat klein is graag behoeden, 'k Hou niet van muggenzifterij, Maar muggen hebben, in gemoede, Wat al te veel de pik op mij. Al zal ik dan in veel gevallen Wel menig misslag weer begaan, Ik laat de mug niet met mij mallen Ik zal mij door den zomer slaan. P. GASUS „Groot Badhuis", Zandvoort Opening Hotel en Restaurant Zondagmiddag en -avond Dancing (Adv. Ingez. Med.) partij, van de Herv. Ger. Staatspartij en van Nationaal Herstel. Zooals men weet gold thans voor het eerst de bepaling dat voor het verwerven van „den eersten" zetel de volle kiesdeeler behaald moest worden. De Kath. Dem. Partij bleef daar de vorige maal wel ver boven maar was er nu ver onder. Zij haalde evenwel nog 27.673 stemmen. De Nationale Boerenpartij daarentegen zakte van 47.653 stemmen in 1933 tot 6.964 nu en Natio naal Herstel van 30.329 in 1933 tot 6.256 nu, zoodat deze beide partijen een verpletterende nederlaag leden. Ds. Lingbeek, de vertegen woordiger der Herv. Geref. Staatspartij, die zoo lang in de Kamer heeft gezeten, bleek nu kansloos. Zijn stemmental daalde van 33.988 in 1933 tot 24.498. Zooals trouwens verwacht was hadden de nieu we wijzigingen in de Kieswet dus tot gevolg, dat het aantal partijen verminderde. Inplaats van 53 in 1933 namen er nu maar 20 aan de verkiezingen deel, inplaats van 13 in de oude Tweede Kamer zullen er in de nieuwe maar 10 vertegenwoordigd zijn. En „éénlingen" zijn er in de nieuwe Kamer heelemaal niet meer. De beide kleinste fracties, die van de C.D.U. en de Staatk. Geref. (ds. Kersten, die een zetel ver loor) tellen elk twee vertegenwoordigers. Tien partijen die aan de verkiezingen deelnamen en geen enkelen zetel behaalden zullen haar waarborgsom aan de Staatskas moeten offeren. Die bedragen f 250 per kies kring waarin candidaten gesteld waren zoodat partijen die in alle 18 kieskringen mededon gen elk f 4500 moeten afstaan. Natuurlijk geeft dit nummer van ons blad een ware golf van cijfers, waarbij onze le zers speciaal belang zullen stellen in de ge- détailleerde uitslagen van de gemeenten in dit district. Zij wijken niet sterk af van de de resultaten in het geheele land; met name die van Haarlem komen daarmee, evenals bij vorige verkiezingen, nogal sterk overeen. Bij de vergelijking met de resultaten van 1035 en 1933 dient de lezer er rekening mee te houden, dat de kiesdeeler ditmaal aan zienlijk hooger was dan in die jaren. Als een partij dus evenveel stemmen zou hebben be haald als b.v in 1935, beteekent dat een ach teruitgang. Om op hetzelfde percentage en dus op dezelfde sterkte te blijven moest iedere partij negen procent vooruitgaan. Als men dus constateeren wil of zijn partij stem menwinst heeft gemaakt moet men bij het vroegere totaal eerst 9 pet. tellen. Pas daar boven begint de winst. Een eenvoudiger methode is de vergelijking van de percen tages, die wel afdoende is. De minister-president heeft gisterenavond in een vergadering zijner partij gesproken over een overwinning van het door de re geering gevoerde beleid, hetgeen een aanwij zing schijnt te geven omtrent zijn voorne mens bij nieuwe kabinetsformatie. Zooals men weet is de regeering nog niet afgetreden. R. P. In verband met het eerst hedenmiddag bekend worden van de uitslagen der verkie zing voor de Eerste Kamer der Staten-Gene raal, hebben wij, om zoovelen onzer lezers als mogelijk was, ook dit allerlaatste nieuws nog te verschaffen, besloten, het ter perse gaan van ons nummer van heden eenigszins later te stellen. Aangezien bij die overweging ech ter sterk de overtuiging moest gelden, dat de lezer meer dan ooit de komst van ons blad met ongeduld zou verbeiden, wordt dit wach ten beperkt, als gevolg waarvan wij deze uit slagen wellicht niet in de geheele oplaag kunnen opnemen. Zij, die ons blad heden iets later ontvangen, zullen met deze maatrege len te hunnen gerieve genomen, rekening willen houden. MacDonald vraagt zijn ontslag. Hedenmorgen bij den Koning. LONDEN, 27 Mei (Havas-A.N.P.) Ramsay MacDonald heeft zich om elf uur vanochtend naar het paleis van Buckingham begeven om den koning ontslag uit zijn functie te verzoeken. De Londensche busstaking. De schade beloopt een half millioen pond sterling. LONDEN, 27 Mei (Havas-A.N.P.) Men heeft berekend, dat de directie der Autobus maatschappij en de Londensche graafschappen Vrijdag ten gevolge van de staking van het autobuspersoneel in het geheel 500.000 pond sterling aan ontvangsten hebben gederfd. De vakvereeniging heeft 120.000 pond sterling schadeloosstelling aan de stakers uitgekeerd. Indië en de verkiezingen. Een perscommentaar. BATAVIA, 27 Mei. Aneta/A.N.P.) Ook in Indië bestond buitengewone belangstelling voor den uitslag der verkiezingen. Verschil lende maatregelen waren genomen om het publiek zoo spoedig mogelijk met de resultaten in kennis te stellen en Aneta te Batavia gaf bulletins uit, welke een stormloop in het ge bouw veroorzaakten. Verschillende dagbladen hadden reeds te voren den waarschijnlijken gang van zaken voorspeld. Hoewel zij daarbij den werkelijken uitslag dicht bleken te hebben benaderd, bleek doch het aantal zetels door de N. S. B. behaald beneden de taxatie. Ook de radioluisteraars over den geheelen archipel werden zoo vlug mogelijk van den uitslag op de hoogte gesteld. Perscommentaar. Hst „Nieuws van den Dag van N. I." con stateert, dat de uitslag van de verkiezingen vier feiten naar voren brengt, namelijk een groote persoonlijke overwinning van dr. Co lijn, een zware nederlaag voor de N. S. B., het verdwijnen van de kleine partijen en een ver sterking van de rechtsche meerderheid. „Voor Colijn was het gisteren een glorie dag", zoo meent het blad. Het „Nieuws van den Dag" meent verder, dat Mussert een grootere nederlaag leed dan- iemand had durven voorspellen. „De coalitie-genooten staan thans met to taal 56 zetels sterker dan in twaalf jaar het geval is geweest". „Duitschland wil deelnemen aan den wereldhandel". Rede van dr. Schacht te Parijs. Woensdag heeft dr. Schacht het Duitsche paviljoen op de Wereldtentoonstelling ge opend. Hij begon zijn rede met namens den Führer en 't Duitsche volk de groeten over te brengen aan de Fransche regeering en het Fransche volk. Hij schetste vervolgens de plaats van Parijs in de geschiedenis van de internationale tentoonstellingen. Hierna be handelde hij de politie, welke leidde tot den wereldoorlog, waarop twaalf jaar „herstel psychose" en zes jaar crisis volgden. Dit onge luk kan niet meer ongedaan gemaakt worden, doch de gevolgen kunnen uit den weg geruimd worden, Verder zeide dr, Schacht, dat behalve Zwit serland, Duitschland het eenige land ter wereld is, dat niet beschikt over voldoenden in-_ heemschen of kolonialen voedingsbodem voor zijn bevolking. Ieder, die meehelpt hieraan een einde te maken helpt mede den vrede in Europa te verzekeren. Duitschland wil deel nemen aan den opbouw van een gezonden wereldhandel en spreker achtte het een goed voorteeken. dat juist deze tentoonstelling wordt gehouden in de hoofdstad van een land, dat eer. der voornaamste tegenstanders was van Duitcchland. Duitschland wil hier toonen. dat het Duitsche volk een volk van arbeid en dus een volk des vredes is. Mussolini tegen bewapening. De conferentie van Roosevelt. Reuter meldt uit Washington: De Italiaansche ambassadeur Suvich heeft bij een informeel bezoek aan het Staatsde- partemenSumner Welles, den onderstaats secretaris. medegedeeld dat het artikel in een Amerikaansch blad, volgens hetwelk Mus solini bepleit heeft een einde te maken aan den wapeningswedloop, als middel om de tegenwoordige politieke en economische kwalen der wereld te genezen, de officieele meeni'ng van Mussolini weergeeft. Ten aanzien van de opmerking in het be wuste artikel, dat Mussolini heeft voorge steld, dat Roosevelt een internationale con ferentie zou bijeen roepen ter beperking van de .bewapening, zeide Suvich, dat Mussolini Roosevelt den eenigen belangrijken staats man acht, die in staat is den politieken chaos in Europa op te ruimen en een dergelijke conferentie tot stand te brengen. De „Times" over de verkiezingen. „Holland houdt stand". LONDEN, 27 Mei (A.N.P.) Onder het op schrift „Holland houdt stand" schrijft de „Times", dat dr. Colijn bij de verkiezingen een bemoedigende overwinning heeft behaald. Hij heeft de duidelijke antithese „democratie of extremisme" gesteld, en het volg heeft een duidelijk antwoord gegeven. „Oppervlakkig beschouwd", vervolgt het blad, „schijnt het overdreven, in Nederland van extremistische gevaren te spreken. Brok kelt de sterke rots van het Calvinistische in dividualisme af? Nederland is thans zeker van zich zelf, maar een jaar of zes maanden gele den was dit nog niet het geval. Er scheen toen geen einde aan de economische crisis te komen. Doch thans ziet men de vruchten dei- verstandige, voorzichtige en onopzichtige po litiek van dr. Colijn. In de eerste plaats heeft hij het gevoel van vertrouwen versterkt door zijn krachtig initiatief voor vrij eren handel met en tusschen de nabuurstaten en door een reeks daden ter verdediging van de binnen- landsche democratie. Het gezag van de regee ring tegenover de Staten-Generaal is ver sterkt. De nationale verdediging is hersteld en zal nog krachtiger gemaakt worden. Al deze dingen hebben de Nederlandsche democratie een gevoel van veiligheid en hoop gegeven, dat langen tijd ontbroken heeft". Verkeersongevallen. Jongen breekt een been. Gistermiddag hebben een tweetal verkeers ongelukken plaats gehad. Het eerste ongeval vond plaats in de Ai. Dyserinckstraat, waar de 5-jarige H. B., wonende in Fabriciusstraat. zonder uit te kijken den weg overstak en werd aangereden door een 19-jarige wielrijdster. Het jongetje kwam ongelukkig te vallen en brak zijn linkerbeen. Na door den Ongevallen- dienst te zijn behandeld is hij naar het St. Elisabeths Gasthuis overgebracht. Van schrik gevallen. Het tweede ongeval had plaats op den Wa genweg, waar een 46-jarige dame uit Hillegom, die op haar rijwiel reed, schrok van een pas- seerende auto en van haar fiets viel. Zij kwam zoo ongelukkig te vallen dat zij een hersen schudding kreeg. Nadat de Ongevallendienst de eerste hulp had verleend is de vrouw ter observatie naar de Mariastichting gebracht. HET CONCERT IN HET ST. ELISABETHS GASTHUIS. Het concert dat het Dames- en Meisjes koor o.l.vmevr. M. Sybrandi—Halberstadt Vrijdagavond in het St. Elisabet's Gasthuis zou geven gaat niet door, daar in het ziekenhuis eenige ernstige zieken zijn. ONZE VERKIEZINGSDIENST. Van half zeven af al heerschte Woensdag avond bij onze verkiezingsdienst een groote drukte. Op dat uur kwam de eerste uitslag binnen n.l. van het Stembureau aan den Kleinen Houtweg. En toen duurde het niet lang of het „stroomde" uitslagen, achtereen- vogens van de 77 stembureaux van Haarlem en daartusschendoor uitslagen van Beverwijk, van Velsen, van Bloemendaal, van Haarlem mermeer en vele andere gemeenten in den omtrek: Ook de „telex" zorgde steeds voor verkiezings-kopy: zij meldde o.a. de resulta ten uit het geheele land en uit Amsterdam. Om tien minuten over acht uur waren al 40 stembureaux „binnen" en tegen 10 uur was de totaaluitslag van Haarlem bekend. De telefoons stonden geen oogenblik onge bruikt, want telkens moesten natuurlijk de binnengekomen uitslagen worden doorgetele- foneerd naar onze bijkantoren in Haarlem- Noord, IJmuiden en Velsen, waar zij op de nieuwsborden werden bekend gemaakt. Den geheelen avond was er een groot aantal belangstellenden voor ons gebouw in de Groote Houtstraat, die met graagte het steeds grooter wordend aantal berichten op onze borden lazen. Toen onze bulletins vóór het gebouw van Haarlem's Dagblad verspreid werden, ontstond er een ware stormloop op de distri- buanten. die even moeite hadden om op de been te blijven. De volledige uitslag der verkiezingen werd te ongeveer half vier op onze borden ver meld. Ook toen waren er nog tientallen be langstellenden. Het woord is aan La Rochefoucauld: Het is gemakkelijker den mensch in 't algemeen dan eenig mensch in het bijzoii- der te kennen. Portefeuilles aan Koningin ter beschikking gesteld Minister Colijn. 's-GRAVENIIAGE, 27 Mei. De regeeringspersdienst meldt Onder dagteekening van 25 Mei heeft de voorzitter van den Raad van Ministers aan Hare Majesteit medege deeld, dat de heeren ministers in ver band met de omstandigheden, waar onder het kabinet is opgtereden, on geacht den uitslag der verkiezingen, vermeenen hunne portefeuilles ter beschikking van H.M. te moeten stel len. H.M. heeft de beschikbaarstelling in overweging genomen en de heeren ministers uitgenoodigd om zich inmid dels niet alleen te willen blijven belas ten met de behandeling en afdoening, zoo mogelijk, van de loopende zaken, maar ook al datgene te verrichten wat 's lands belang in verband met de moeilijke tijdsomstandigheden ver- eischt. „Almida Star" aan den grond. BOULOGNE, 27 Mei (Havas) Het stoom schip „Almida Star", dat van Buenos Aires op weg is naar Londen, moest Boulogne sur Mer aandoen om er een twintigtal passagiers aan wal te zetten. Om drie uur vannacht was het boven het Nauw van Calais zeer mistig, tengevolge waar van het zicht slecht was. Misleid door de duisternis maakte het schip een verkeerde manoeuvre en liep op een zandbank op twee mijl ten Noorden van Boulogne bij Wimereux. De kapitein heeft laten weten, dat de positie van het schip niet critiek is, maar dat hij den vloed moet afwachten om het schip weer vlot te kunnen krijgen. door GEMEENTELIJK goedgekeurde bank. Beclr. van 50 tot 500. Inl. mond. en schrift, (zegel v. antw.). Kant. SCHNEEVOOGTSTR. 7, van 9'/ï8 uur. N.V. Credietbank „AMSTERDAM-HAARLEM". (Adv. Ingez. Med.) De ministers hebben hun portefeuilles ter beschikking gesteld. 1 De uitslagen der Kamerverkiezing. 3 en 4 Hoe de Tweede-Kamerzetels over de par- De uitslag der Eerste-Kamerverkiezingen 6 tijen verdeeld werden. 7 Een offensief der nationalisten in Bas kenland is mislukt. 7 Doriot is afgezet als burgemeester van Saint Denis 7 De Fordfabriek is wegens staking ge sloten. 7 De werkloosheid is in April sterk terug- geloopen. n Een gasontploffing te Enschede richt groote schade aan. n ARTIKELEN, ENZ. R. P.: De uitslag der Kamerverkiezingen 1 K. de Jong: Kerkconcert in de Oosterkerk 2 II. D. Vertelling: Het besluit. 2 TijdgenootenPicard. n De Burgerlijke Stand van Haarlem is op genomen op f>

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1937 | | pagina 1