Een Engelsche film over Nederland
Het afgeloopen
Tooneelseizoen
De Dilettanten.
t ru.tp/
rJMNCENjj
DINSDAG 15 JU NT 1937
H A" A'RtE M'S DAGBLAD
7
De cultureele waarde van
„Living in the Netherlands".
Door GEORGE H. GREEN,
Hoogleeraar aan de Universiteit
Eenigen tijd geleden ging in (het City-
Theater in Den Haag de première van een
film, getiteld „Living in the Netherlands", een
product van de Britsche .filmmaatschappij
Visonor Educational Films. Een uitgezocht pu
bliek was daarbij tegenwoordig en volgde de
film met groote belangstelling. Na afloop
ontvingen de directeuren tal van compli
menten over het succes van hun onderne
ming.
In het algemeen waren de critici gunstig
gestemd over de film. Sommigen waren er
zelfs zeer enthousiast over. De weinige be
zwaren, die geuit werden, waren meestal op
hun plaats en zeer nuttig.
Men kou daarom kunnen vragen waarom
het noodig is een artikel te schrijven over
een film, die reeds vertoond en gewaardeerd
is. Het antwoord, in het kort samengevat, is
dit: „Het leven in Nederland" is een film, die
niet alleen vervaardigd werd om beelden van
Nederland en het Nederlandsche volk te bie
den of het filmpubliek gedurende drie kwar
tier bezig te houden. Het is de eerste stap
van een zeer groot experiment.
Er zijn films gemaakt met het doel het
buitenland de schoonheid van Nederland en
de charme der Nederlandsche steden te too-
nen om op deze wijze toeristen te trekken.
Andere lieten het leven en de bevolking van
Marken en Volendam zien. „Dood water"
toonde op indrukwekkende wijze het karak
ter van de groote onderneming, de ontgin
ning van de Zuiderzeegronden. Sommige van
deze films zijn gemaakt bij wijze van pro
paganda, sommige ter onderhouding en som
mige ter opvoeding van het publiek. Geen
enkele is echter gemaakt met het doel, dat
de vervaardigers van „Het leven in Neder
land" zich voor oogen hadden gesteld.
Laat mij beginnen met datgene te consta-
teeren, wat iedere Nederlander weet en irri
teert. Voor den gemiddelden Engelschen
schooljongen en het gemiddelde Engelsche
schoolmeisje en ook voor vele Engelsche vol
wassenen, beteekent Nederland een land van
©uderwetsehe en dwaze windmolens; een
land, welks bevolking gelapte wijde broeken
draagt en den klomp als schoeisel. Deze voor
stelling wordt geëxploiteerd door reisbu-
reaux, door schilders van populaire onder
werpen. door goedkoope films en ongeluk
kigerwijze ook door hen, die schoolboeken
illustreeren. Ook zijn een aantal „leerende"
films gemaakt, die practisch niets anders
van Nederland laten zien dan de gewoonten
en kleederdrachten van Volendam.
De Nederlanders betreuren dit begrijpelij
kerwijze ten zeerste. Zij wijzen met trotsch
op hun prachtige moderne steden, hun voor
beeldige woninginrichting, hun voortreffelijk
beheerde koloniën, hun bewonderenswaar
dige sociale instellingèn, en kunnen niet be
grijpen, waarom de vreemdelingen niet meer
aandacht besteden aan deze werkelijk be
langrijke dingen. Zij vergeten de aantrek
kingskracht van het vreemde en het onge
wone. Zij vergeten, dat nieuwsgierigheid een
van de sterkste en elementaire eigenschap
pen van de menschelijke natuur is.
Zij vergeten ook de geestelijke luiheid van
het gros van het menschdom.
De trage, gemakkelijke symbolische
voorstelling van niet bestaande caricaturen
in de overtuiging, dat deze een goed beeld
vormen van de vreemde volken, maakt de
groote massa van het volk tot een gemak
kelijke prooi van gewetenlooze demagogen.
Dit is een groote bedreiging voor den vrede,
de onderlinge verstandhouding en de samen
werking.
Een der taken van ons, opvoeders, is de kin
deren en de jonge menschen te leer en dit
gemakkelijke, misleidende symbolische den
ken op te geven ten gunste van een meer
realistisch denken. Hoe moeten we dit doen?.
Of om een speciaal vraagstuk voor een alge
meen vraagstuk in de plaats te stellen: wel
ken weg moeten wij nemen om de kinderen
realistisch te doen denken over Nederland en
het Nederlandsche volk, zoodat de verkeerde
voorstellingen, die zij er thans op na houden,
verdwijnen?
De film „Het leven in Nederland" is een
schuchtere poging een antwoord op deze
vraag te geven.
Bij het vervaardigen van een dergelijke
film moeten een aantal practische overwe
gingen in acht worden genomen.
In de eerste plaats moet zij interessant en
begrijpelijk zijn, daar het een beroep betreft
op jonge menschen en een publiek, dat onder
wezen moet worden. In de eerste plaats moet
zij niet te lang zijn. De gebruikelijke lengte
bedroeg vier acten, die in veertig minuten
worden afgedraaid. Zelfs deze lengte is ex
perimenteel aangewezen, sinds de gewone do
cumentaire film slechts circa twintig minu
ten duurt.
In de tweede plaats moet datgene, wat
vertoond wordt, niet alleen overtuigend, maar
ook waar zijn. Om deze reden moet de mise-
en-scène in de studio, voorstellende bepaal
de tafereelen en plaatsen, verdwijnen, uitge
schakeld worden. Evenmin mogen we gebruik
maken van acteurs, die zich voor deze gele
genheid gecostumeerd en gegrimeerd hebben.
In de vierde plaats moet alles, wat vertoond
wordt, in nauwe relatie staan tot een alge
meen onderwerp. Dat alles moet den toe
schouwer helpen tot één enkel gezichtspunt,
een eenvoudige formuleering van de betee-
kenis van de film.
Elk van deze overwegingen eischt een zeer
zorgvuldige keuze. Nederland is een land, zóó
rijk aan fotografisch materiaal, dat men er
gemakkelijk prachtige films van enorme
lengte over zou kunnen maken. Maar derge
lijke films zouden slechts ons doel voorbij- i
schieten.
Ongelukkigerwijze sluit „selectie" ook in, dat
veel zal moeten worden overgeslagen. De in- I
woners van menig liefelijk Nederlandsch
plaatsje zullen critiek uitoefenen, omdat
dingen, die zij graag hadden willen zien, weg
gelaten werden. Paedagogen zullen het betreu
ren, dat wij geen beelden laten zien van de
wereldberoemde bewaarscholen, de welvaart
centra en de universiteitsgebouwen. Anderen
zouden kunnen zeggen, dat we de industrieën
van Nederland moesten toonen fabrieken,
arbeiders en procédés.
Het onderwerp van de film is de geschiede
nis van een volk, dat de vraagstukken poogt
Wales (Aberystwyth).
1 op te lossen, welke de geaardheid van het
land schept. Het land, waarin deze menschen
leven, is verschillend van dat, waarin bij
voorbeeld de Italianen wonen. De strijd om
het voortbestaan, voor voedsel en beschutting
is anders.
De film behandelt de geschiedenis van
de ontwikkeling van dit verschil. Wat
men moet hopen is, dat de toehoorders dat
verschil niet als iets vreemds of belachelijks
zullen zien, maar als iets waardevols. In Enge*
land hebben er zich reeds gelegenheden voor
gedaan, waarbij wij zoo gelukkig waren iets
van de Hollanders te kunnen overnemen en
zelfs Hollanders uit te noodigen om ons te
vertellen, wat het leven in hun eigen land
hun geleerd heeft. En nogmaals, als we spre
ken van internationale samenwerking, zijn
wij geneigd te vergeten, dat het, eerder dan
de nationale overeenkomstigheden, de na
tionale verschillen zijn, die de internationale
samenwerking zoo waardevol maken.
Felle brand te Rotterdam.
Groote schade aangericht.
Maandagmiddag kwart voor twee brak een
felle brand uit in de N.V. voorheen van Riet
schoten en Co., electrische koffie- en pinda-
branderij annex handel in zuidvruchten:
handel in bakkersartikelen, vischconserven
en koloniale waren te Rotterdam.
Het hooge pand, dat gelegen is aan de
Maaskade, hoek Olivier van Noortstraat, be
slaat vier verdiepingen. De brandweer was
onmiddellijk met veel materiaal ter plaatse
en tastte den brand, die zeer veel rook ont
wikkelde- met drie stralen aan, waarvan een
over de Magirusladder.
De brand is omstreeks half een ontdekt
door den 23-jarigen brander J. Muller, die
vermoedde dat er iets niet in orde was, daar
op diverse plaatsen in het gebouw rook stond.
De brander van Leeuwen ontdekte het eerst
den vuurhaard. Hij is direct met eigen ma
teriaal van de fabriek aan het werk gegaan
maar kon tegen de vuurzee, die in verband
met de brandbare pinda's, waarvan ongeveer
30 ton op de vierde étage opgeslagen lag,
niets uitrichten.
De directeur, de heer de Baas. heeft daarop
de brandweer gealarmeerd, die direct met
veel materiaal ter plaatse verscheen. Opzich
ter de Keider heeft direct met personeel van
de afd. brandbluschmiddelen een onderzoek
ingesteld maar hoewel hij in verband met
de vele rook van een gasmasker voorzien
was, heeft hij toch eenige oogenblikken het
bewustzijn verloren. Personeel van den ge
neeskundigen dienst, dat met twee zieken
auto's ter plaatse aanwezig was, heeft hem
geassisteerd en voorts nog enkele kleine on
gevallen, die bij de bhissching voor kwamen,
behandeld. De oorzaak van den brand is on
bekend.
Men heeft nog getracht eenige machines
in veiligheid te brengen, doch dit is niet ge
lukt.
Omstreeks vijf uur was de brandweer het
vuur meester.
De vierde verdieping is volkomen uitge
brand en de voorraden zijn totaal verloren.
Het geheele pand heeft verder zeer aanzien
lijke waterschade opgeloopen. Ook de talrijke
belendende perceelen zijn er niet zonder
meer afgekomen: in de geheele omgeving,
zelfs al zijn er via deze huizen geen slangen
geleid, hebben de woningen zeer veel onge
rief en schade door de wegvloeiende water
massa's gekregen.
De naamlooze vennootschap, in wier dienst
40 tot 50 arbeiders en arbeidsters staan, is
verzekerd tegen brand en bedrijfsschade.
Even het stuur losgelaten.
Motorrijder gevallen en zwaar gewond.
Maandagavond om 8 uur reed de 23-jarige
motorrijder L. S. uit Monster, met groote snel
heid op de Laan van Meerdervoort te 's-Gra-
venhage. Bij het De Savornin Lohmanplein liet
hij om een bepaalde reden zijn stuur los. waar
door hij kwam te vallen en nog 20 Meter met
zijn motor werd meegesleurd. De Geneeskun
dige dienst heeft hem in zeer ernstigen toe
stand naar het gemeenteziekenhuis gebracht.
èlutomojitag.e.
Universeele 'werkplaats met
moderne werktuigen en technisch
geschoold personeel. - Vraagt
begrooting voor alle voorkomende
werkzaamheden
N. V Gebr. H. &F. Kimman
Wagenweg 8-10 Plein 23-25
Tele/. 13850 - Telef. 11578
(Adv. Ingez. Med.)
Kantoorhouder der posterijen
vermist.
Verdacht van verduistering.
Sedert Maandagochtend wordt te Bedum ver
mist de 52-jarige kantoorhouder der poste
rijen D, L. Het was alom in Bedum bekend dat
L. den laatsten tijd boven zijn stand leefde
en veel geld uitgaf. Maandagochtend ver
scheen de inspecteur der P.T.T. te Groningen
op het postkantoor, teneinde onderzoek in de
boeken en bescheiden in te stellen. De kan
toorhouder had vermoedelijk hiervan de lucht
gekregen en is spoorloos verdwenen.
L. wordt verdacht hem toevertrouwde gelden
te hebben verduisterd.
MAN DOOR TRAM AANGEREDEN.
Maandagmorgen tegen tien uur is een 51
jarige wielrijder, die de Meeuwenlaan te
Amsterdam overstak, gegrepen door een wa-
gegn van de N.Z.H. tram. Hij werd tamelijk
ernstig gewond en met een gebroken been
naar een der ziekenhuizen vervoerd. De ge
wonde was doof en stak zonder op het ver
keer te letten over.
MOTORFIETSRIJDER GEVALLEN.
Op den weg langs het Noord-Hollandsch
Kanaal onder Schouw is Zondagmiddag te half
zes een 31-jarige motorfietser uit Zunderdorp,
die in de richting van Amsterdam reed, komen
te vallen. Met een sehedelbasisfractuur en een
gebroken onderbeeen is hij opgenomen.
Wielrijder onder vrachtauto
geraakt en gedood.
Maandagavond omstreeks half zeven is op
den hoek van de Deventerstraat en Molen
weg te Zwolle een doodelijk ongeluk gebeurd.
De heer E. Visscher uit de Zuiderkerkstraat
werd. terwijl hij per fiets, komende uit de
richting Oosterlaan, de Deventerstraat wilde
oprijden, en daartoe langs den verkeersheu
vel ter plaatse reed, door een zeswielige
vrachtauto, beladen met circa 9000 K.G. hout
opzij aangereden. De man kwam voor het
linker achterwiel te vallen en is vrijwel op
slag gedood.
Den chauffeur, die goed rechts en ook
voorzichtig reed, treft naar het voorloopig'
onderzoek uitwees, geen schuld.
INWISSELEN VAN REISCHèQUES AAN DE
DUITSCHE GRENS.
Eenigen tijd geleden heeft de K.N.A.C. tot
de Duitsche autoriteiten het verzoek gericht
om meer kantoren te willen aanwijzen langs
de Duitsch-Nederlandsche grens, waar de uit
Nederland komende toeristen hun eerste reis-
chèques zouden kunnen inwisselen. De K.N.A.C.
heeft thans bericht ontvangen dat aan haar
verzoek is voldaan en dat vele kantoren, ge
legen langs de toegangswegen voor dit doel zijn
opengesteld. Thans is het dus niet meer nood
zakelijk dat men heele afstanden moet afleg
gen alvorens de eerste reischèques te kunnen
inwisselen. Tevens is in enkele plaatsen de ge
legenheid geschapen om ook op Zon- en
feestdagen reischèques in bankpapier om te
zetten.
„WEENEN AAN DE VECHT".
Het comité tot organisatie van het alge
meen weldadigheidsfeest „Weenen aan de
Vecht" deelt mede, dat zijn voorzitter. Mi-.
L. J. A. Trip, president van de Nederlandsche
Bank, thans ook van H-K.H. Prinses Juliana
toezegging van een gift heeft mogen ontvan
gen.
Bij den penningmeester, notaris Ph. B.
Libourel te Delft kwam reeds meer dan f35000
tot heden binnen
Leslie Howard en Norma Shearer in de
M.G.M.-film Romeo en Julia", die deze iveeJc
in Rembrandt Theater vertoond wordt.
JONGETJE VERDRONKEN.
Zondag tegen den middag is te Maastricht
de tienjarige L. van Rijsselt, toen hij nabij de
St.-Servatiusbrug over de smalle, voor het pu
bliek niet toegankelijke sluisdeur het kanaal
naar Luik wilde oversteken, onder de leu
ning doorgegleden en in het water gevallen.
Pas een uur later is het lijkje van den jongen
met een dreg opgehaald.
Hotelbons van den A. N. W. B.
De A.N.W.B. gaat, zooals wij eenigen tijd
geleden reeds hebben gemeld, hotelbons in
voeren. Ze bestaan uit drie deelen: één strook
er van wordt afgescheurd door den houder
van het hotel, waar men overnacht en ontbijt,
het middelste stuk is voor de lunch en de
rest dient als papieren betaling voor het diner.
Alleen de fooi en de dranken, die men ge
bruikt, moeten contant verrekend worden.
Het spreekt vanzelf, dat men, over dit ver
strekkende plan, dat alreeds is ingegaan voor
de leden en tot 15 September a.s. voorloopig
duurt, met „Horecaf" overleg heeft gepleegd
en de medewerking verkreeg. Alreeds ettelijke
honderden hotels hebben zich hiervoor opge
geven, over het geheele land verspreid.
Men heeft voor de hotels acht prijsklassen
ontworpen, varieerende van 3 tot 8.50
per bon, dus overeenkomende met één dag
pension inclusief logies.
Deze prijsklassen zijn kenbaar gemaakt door
acht verschillende kleuren der bons en ter
vergemakkelijking voor de toeristen, krijgen
de hotels gevelbordjes in de kleur der prijs-
klasse van het hotel.
Bovendien wordt aan de leden een lijst van I
de hotels verstrekt, waaruit men kan zien
tot welke groep het hotel behoort
HET TOONEEL
(Slof).
Het is wel een opmerkelijk feit en een
bewijs voor de liefde van een groot deel van
het Haarlemsch publiek voor amateurstoo-
neel dat de dilettanten-tooneelvereeni-
gingen in onze stad zoo goed als alle de
crisis hebben doorstaan. De eenige vereeni-
ging, die het tijdelijk heeft moeten opgeven,
is Tonevo. maar ik ben er wel zeker van. dat
vandaag of morgen Pollé zijn club weer uit
de asch zal doen herrijzen, zooals hij vroeger
ook al eens gedaan heeft. Overigens geven
alle liefhebberij-tooneelvereenigingen
dat zijn er in Haarlem ongeveer twintig
geregeld hun voorstellingen, al mankeert
het dan ook geen enkele maal, dat de voor
zitter in verband met de benarde financieele
omstandigheden, een dringend beroep doet
op de leden en donateurs om de club trouw
te blijven en niet in de zomermaanden te
bedanken.
Voor vele vereenigingen was het afgeloo
pen seizoen wel extra moeilijk, doordat de
schouwburg aan den Jansweg voor goed zijn
deuren gesloten heeft D.I.U.. T-udamus. Nieuw
Leven, Alberdingk Thijm, Thalia, Gruno,
Gysbert Japicx en de Overijselsche Vereeni-
ging trokken naar den Stadsschouwburg en
de financieel minder krachtige vereenigin
gen zooals Heijermans. Postaal Genoegen,
Vooruitgang en V. J. O. D. gaven hun voor
stellingen in het gebouw St. Bavo. Wel heel
duidelijk is het dit seizoen gebleken, dat er
in Haarlem van de sluiting van den Jans
schouwburg groote behoefte bestaat aan een
intieme tooneelzaal, die voor bespeling door
dilettanten minder kostbaar is dan de Stads
schouwburg en gezelliger dan het gebouw St.
Bavo.
Het zou van de gemeente dan ook een daad
van wijs beleid zijn zoo spoedig mogelijk
hierin te voorzien, wat zeker niet moeilijk
zal vallen, omdat het terrein in ons gemeen
telijk Concertgebouw er voor aanwezig is.
Het geld dat de gemeente hierin zou steken,
zou zeker zijn rente ruimschoots opbrengen.
Voor de H.T.C. en Cremer was het afge
loopen seizoen heel belangrijk, omdat beide
vereenigingen een lustrum vierden. De Haar-
lemsche Tooneelclub herdacht haar zilveren
iubileum met de wederopvoering van zijn
Excellentie in Spé, een eenacter welke ook
bij de openingsvoorstelling 25 jaar geleden
werd gespeeld, mijn Chaïne Anglaise en het
bekende Zaire van de Trenité's met welk stuk
de club indertijd een zoo groot succes in heel
het land heeft gehad. Met de tweede jubi
leum—voorstelling werd de club zwaar ge
handicapt, doordat eenige der beste heeren
krachten verhinderd waren mede te spelen,
zoodat zij haar oorspronkelijk plan een nieuw,
nog nooit door dilettanten gespeeld stuk tot
opvoering te brengen, moest opgeven. Daar
voor in de plaats kwam Oscar Wilde's Ernst
van Ernst, een keuze, die wij nu niet be
paald heel gelukkig konden noemen.
Cremer heeft haar elfde lustrum op de tra-
ditioneele wijze gevierd met een tooneelwed-
strijd, die in alle opzichten geslaagd is. Zelf
speelden de werkende leden ,;Er was een Steen
houwer", van Henk Bakker en meneer Bro-
tonneau van' Caillevet en Le Fiers, van welke
twee opvoeringen vooral de laatste een uitste
kenden indruk maakte.
Haarlem's Tooneel, dat zich weer onder lei
ding van Johan Kaart heeft gesteld, zette het
seizoen in met De Weg naar Geluk, een on
schuldig Engelsch blijspelletje van Milne,
waarin wij deze vereeniging niet op haar
sterkst zagen. De slotvoorstelling van
Nadya werd vooral een groot persoonlijk
succes voor mevrouw Tysseling, die in de ti
telrol weer eens bewees welk een voortreffe
lijke kracht zij voor H. T. is.
Als gast trad in het midden van het seizoen
voor de leden van H. T. de bekende Leidsche
vereeniging Litteris Sacrum op met dr. Sally,
een opvoering, die als geheel een zwakkeren
indruk maakte dan wij anders van Litteris
gewoon zijn.
Van Lennep speelde het blijspelletje Arnor
op Dwaalwegen, het romantische spel Pro Do
mo van Van Riemsdijk en De Distel in een be
werking van Fabricius. Men had van de op
voering van Pro Domo veel werk gemaakt,
maar het bleek toch uit de voorstelling van
De Distel, dat het realistische genre de spelers
van Van Lennep beter ligt dan het romanti
sche. Onder de nieuwe in De Distel medespe-
lende leden merkten wij enkelen op, die een
aanwinst voor Van Lennep kunnen worden.
Van onze oudste rederijkerskamer D.I.U.
zagen wij Bergopwaarts, Haar andere Man en
Het Land der Belofte. Het was vooral in dit
laatste stuk van Somerset Maugham, dat
D.I.U. zich van een goede zijde liet kennen.
D.I.U. bezit in den heer Mourik een regisseur,
die het heel ernstig meent en ook als speler
zeer goede kwaliteiten bezit.
Alberdingk Thijm speelde Geld, Gezworen
Kameraden en Don Quichot op de Bruiloft
van Ka macho. Van deze drie opvoeringen was
de laatste wel verreweg de beste. Met de kleur
rijke, levendige opvoering van Langendijk's
blijspel onder regie van Herman Moerkerk
heeft Alberdingk Thijm veel eer ingelegd.
De R.K. Ver. Thalia is in den laatsten tijd
vooral sinds zij de leiding heeft toevertrouwd
van den heer W. Maaré artistiek zeer voor
uitgegaan. Zij zette het seizoen in met niet
minder dan Oud Heidelberg, welk stuk echter
nog wat te zwaar bleek voor de krachten van
deze vereeniging. Veel beter slaagde „Hij, Zij
en Hottentot", dat alleraardigst gespeeld werd.
De keuze van Bruno de Rare, met welk stuk
men het seizoen afsloot, kon ik minder geluk
kig vinden.
Nieuw Leven had verreweg haar besten
avond met Robbedoes, in welk blijspel Rie van
Esch verrassend goed spel in de titelrol te
zien gaf. In de Privé-Verpleegster wist mej.
Van Esch de belofte, welke zij in Robbedoes
had gewekt, niet te vervullen. Saigon Milly,
dat op de tweede voorstelling werd gegeven,
is een vry onmogelijk product en kon ons dan
ook weinig bekoren. Grooter succes had Nieuw
Leven met Het geheimzinnig Pension, waar
mee het dit seizoen besloot.
De arbeiderstooneelvereeniging Heyermans
had haar besten avond met De opgaande Zon
De keuze van Karei van den Berg bleek een
vergissing, maar met het vroolijke Muggen
om de Kaars hebben de spelers ongetwijfeld
velen aan zich verplicht.
Vooruitgang toonde ook dit- jaar weer, dat
zij eigen wegen bewandelt en voerde o.a. De
Wonderdoktoor, het grappige viaamsche blij
spel van Janssen, een stuk, dat hier nog niet
door dilettanten gespeeld was, op.
Ludamus opende met „De 7 sleutels van
Baldpate". maar had vooral succes met een
zeer goede voorstelling van ..In het Witte
Paard", waarmee zij haar seizoen sloot.
Van V. Z. O. D. en Postaal Genoegen zagen I
wij dit jaar de succesklucht Haar andere I
Man. welk stuk ook door D. 1. U. en door de
R.K. Ver. Pius op een liefdadigheidsvoor
stelling werd gegeven. De k lucht had bij
alle vier vereenigingen een daverend lach
succes. V. Z. O. D. gaf verder nog Saigon Milly
Postaal Genoegen „Ketty jokt nooit".
De provinciale vereenigingen onderschei
den zich altijd weer door hun kernachtig spel
in stukken, die doorgaans in milieus spelen,
waarin de spelers zich thuis gevoelen. Van de
Friezen Gysbert Japicx zag ik dit jaar
„Oan de kant fen de Mar", van de Groninger®
Gruno „Van joen familie mout je 't mo«r
hemmen" en van de Overijselsche Ontspan-
ningsvereeniging „De Schande".
Ten slotte moeten wij in dit overzicht nog
melding maken van de opvoering onder
leiding van den heer Primo van Molière's
Burger Edelman door leerlingen van de Mu
ziekschool van Nico Hoogerwerf met de bege
leidende muziek van Lully. een opvoering, die
artistiek op een hoog peil stond.
J. B. SCHUIL.
FELLE BRAND LEGT TAL VAN HUIZEN
IN DE ASCH.
Maandag is in een der arbeiderswijken van
de Poolsche stad Lodz een felle brand uitge
broken, die negen groote huizen in de asch
heeft gelegd en voor een bedrag van 1 mil-
lioen zloty schade aangericht. Achttien per
sonen, waaronder elf brandweerlieden, moes
ten ter behandeling in de ziekenhuizen wor
den opgenomen.
WISSELKOERSEN .AMSTERDAM.
10.15 uur.
Londen 8.98 1/8.
Berlijn 72,871/a.
Parijs 8.10 1/4.
Brussel 30.70
Zwitserland 41.66.
New-York 1,81 7/8.
HOLLAND—AMERIKA LIJN.
Dinteldijk, Rott. n. Vancouver 12 te Cristobal.
Bilaerdijk, Philadelphia n. Rott. 11 v. New
port News.
Damsterdijk, Rott. n. Vancouver p. 13 Dun-
geness.
Volendam, Rott. n. N.-York p. 13 Lizard.
Burgerdijk. N.-Orleans n. Rott. 13 te Londen.
Statendam, 12 v. N.-York te Rott.
Blommersdijk, 11 v. Rott. te N.-Orleans.
Delftdijk, Vancouver n. Rott. via Livemool
12 (7.44 n.m.) 290 mijl WZW v. Fastnet,
HOLLAND—BRITSCH-INDIë LIJN.
Streefkerk, 13 v. Hamburg te Rott.
HOLLAND-OOST-AZIë LIJN
Zuiderkerk ithuisr.) 11 v. Hongkong.
HOLLAND—AFRIKA LIJN.
Bloemfontein (uitr.) 14 v. Kaapstad.
Boschfontein, 14 (n.m.) van Antwerpen n.
Hamburg.
Meliskerk, 14 (n.m.) v. Hamburg n. Rott.
Jagersfontein (thuisr.)) 12 v. Mombassa.
HOLLAND—WEST-AFRIKA LIJN.
Amstelkerk (thuisr.) p. 12 Las Palmas 17 te
Havre verwacht.
HALCYON LIJN.
Stad Vlaardingen Rott. n. Wabana p. 11
Lizard.
Maasburg, 14 v. Narvik te Vlaardingen.
Stad Schiedam, Lulea n. Vlaardingen p. 14
Brunsbuttel 15 verwacht.
Stad Arnhem, Lulea n. Vlaardingen p, 13
Brunsbuttel 14 (5 n.m.) verw.
Stad Zaandam, 13 v. Vaertan n. Rott.
Stad Arnhem, 14 v. Lulea te Vlaardingen.
Stad Amsterdam 14 van Lissabon te Gent.
Rozenburg, 6 van Rott. te Lissabon
KON, HOLLANDSCHE LLOYD.
Eemland, 13 v. B. Ayres te Amst.
Zaanland, 14 v. Hamburg te Amst.
Montferland, 12 v. B. Ayres n. Amst
KON NED STOOMBOOT MIJ
Aurora, Rott. n. Oran 13 (1.57 n.m.) 50 mijl
ZZO v. Land's End.
Achilles, Lissabon n. Alexandrië p. 13 Gi
braltar.
Ajax. Malaga n. Setubal p. 13 Gibraltar.
Barneveld, Amst. n. Chili p. 13 Dungeness.
Bennekom. Amst. n. Chili 2 te Curacao.
Boskoop, Chili n. Amst. 13 te Liverpool.
Clio, 12 v. Cristobal n. Buenaventura.
Colombia, Amst. n. Barbados p. 13 Ouessant.
Fauna, 12 van Malta te Algiers.
Iris, 13 van Belize n. Pto. Barrios.
Merope, 13 v. Kopenhagen te Amst.
Oberon, 13 v. Amst. te Hamburg.
Oranje Nassau, 12 v. Amst. te Paramaribo.
Orpheus, 14 van Aarhuus te Amsterdam.
Pluto, Stettin n. Amst. p. 14 Brunsbuttel.
Simon Bolivar. 13 v. Cristobal n. Cartagena»
Titus, Palermo n. Amst. p. 12 Gibraltar.
Venus, 13 v. Livorno te Civita Vecchia.
Baarn, Chili n. Amst. 11 van Callao.
Ulysses. Rott. n. Malta p. 14 Gibraltar.
Odysseus, 14 van Lissabon te Cadix.
Euterpe, Bord. n. Amst. p. 14 (3.45 n.m.)
Lydd.
Nereus, 14 v. Amst. te Kopenhagen.
Perseus. 14 van Gibraltar n. Genua
Alwine Russ (charter) 14 van Aarhuus n.
Stettin.
Vulcanus, 4 van Calais te Amst.
Venezuela, 13 v. Amst. te Hamburg.
Juno, 14 van Izmir te Stamboul.
Stella, 12 van Alexandrië naar Jaffa.
Mars. 13 van Malta te Piraeus.
Poseidon, Mars 11. Antw. p. 14 (11 v.m.) B.-
Head.
Orestes, 14 van Hamburg te Amsterdma.
Orion, 14 van Morphoubaai te Antwerpen.
ROTTERDAM-ZUID-AMERIKA LIJN
Alwaki, 13 v, Rott. te Hamburg.
Alphacca (thuisr.) 11 te Santos.
ROTTERDAMSCHE LLOYD.
Sibajak (uitr.) 16 (7 v.m.) te Marseille verw.
Blitar (uitr.) 13 v. Suez.
Brastagl (uitr,) p. Kaap del Armi.
Kertosono, 13 v. Batavia te Rott.
Kedoe (uitr.) p. 14 Ouessant.
Weltevreden, 13 v. Rott. te Hamburg.
Garoet, 12 v. Batavia n. Rott.
STOOMVAART MIJ NEDERLAND.
Poelau Tello (thuisr.) 13 v. Port Said.
J. P. Coen (uitr.) 13 v. Port Said.
Tarakan 14 v. Hamburg te Amst.
Simaloer (thuisr. 1 13 v. Colombo.
Poelau Laut (uitr.) 13 van Genua.
Marnix v. St. Aldegonde (thuisr 15 (10 v.
1.) te IJmudien en (2 n.m.) te Amst verw
Poelau Roebiah (uitr.) 12 v. Singapore.
Chr. Huygens (thuisr.) 12 v. Belawan
Tawali (uitr.) pass. 12 Gibraltar
STOOMVAART MIJ OCEAAN
Benglne, Japan n. Rott. 13 v. Colombo.
City of Derby. Saigon n. Rott. 12 te Londen.
Polydorus. Batavia 11. Amst. p. 13 Gibraltar.
Clytoneus, 13 v. Batavia te Amst
Myrmidon. Liverpool n. Java. 11 te Penang.
Am™ V Tsingtao n. Macassar en
Calchas. 11 v. Yokohama n. Rott.
Polyphemus, 13 v. Liverpool n. Glasgow
Peisander, 12 v. Vlaardingen te Liverpool.
