De Fransche Crisis. Ameli ia. M WANDGEDIERTE 'ffljS EEN PLAAG Zuiveringsondern. „Radicaal" Hoe de crisisjaren doorstaanzi jn Hiilegom's Burgemeester geïnstalleerd. Zal Dr. Colijn slagen? BERECHT Het belangrijkste '54e JAARGANG No. 16562 Verschijnt 3a°-eliiks, behalve 'op Zon- en Fees'tcfagëri. DINSDAG 22 JUNI 1937 HAARLEM S DAGBLAD Uitgave Lourens Coster Maatschappij voor Directie: P.W. PEEREBOOM en ROBERT PEEREBOOM Courant-Uitgave en Algemeene Drukkerij N.V. HoofdredacteurROBERT PEEREBOOM ABONNEMENTEN per week 0.25, per maand 1.10, per 3 maanden ƒ3.25, franco per post ƒ3.55, lossê nrs. ƒ0.06. Geïllustreerd Zondagsblad: per week 0.05, p. maand 0.22, p. 3 mnd. 0.65, franco p. post 0.7272. Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12 Telefoon Nos.Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600 Drukkerij: 10132, 12713 Administratie 10724, 14825 Postgiro 38810 Bijkantoor: Soendaplein 37, Haarlem-Noord, Telefoon 1 2230 ADVERTENTIëN 15 regels f 1.75, elke regel meer 0.35. Reclames 0.60 per regel. Tarieven regelabonnementen op aanvraag. Vraag en aanbod 14 regels ƒ0.60, elke regel meer ƒ0.15. Onze Groentjes zie hoofd rubriek. Gratis Ongevallenverzekering voor betalende abonnès. Levenslange ongeschiktheid ƒ2000.overlijden ƒ400.verlies van hand, voet of oog 200.beide leden duim ƒ100. een lid duim oO. alle leden wijsvinger 60.—, één of twee leden wijsvinger ƒ25.alle leden anderen vinger 15.één of twee leden anderen vinger 5.arm- of beenbreuk ƒ30enkelbreuk 15.polsbreuk ƒ15.t> a rMXTA'C Nog afzonderlijke verzekering voor afoonnés op het Geïllus treerd Zondagsblad. Alles indien het gevolg van een ongeval en volgens gratis ten kantore van dit blad verkrijgbare voorwaarden. iz JrAvjrllN/\ o. De val van Léon Blum's regeering zal blijk baar geen onmiddellijke verandering brengen in het in Frankrijk heerschende bewind van het Volksfront. Blum heeft met zijn regeering ontslag gevraagd omdat de Senaat bij herT haling weigerde de volmachten te bekrachti gen, die de Kamer hem verleend had. Maai de nieuwe formateur, de senator Camille Chautemps, die als radicaal-socialist behoort tot den grooten rechtervleugel van het Volks front, is bezig met pogingen een nieuwe re geering uit het Volksfront te vormen. Maken de socialisten het hem daarbij te moeilijk, door te eischen dat ook de communisten nu maar eens een deel van de regeerings-verant- woordelijkheid mee zullen dragen hetgeen in hun voornemen schijnt te liggen dan zou Chautemps zijn opdracht terug kunnen geven en een nieuwe aan Blum worden ge geven. Hoe dan de situatie ontward moet wor den is nog heelemaal niet duidelijk, maar in de Fransche politiek plegen zich snelle en on verwachte wendingen voor te doen, zoodat een crisis-op-de-lange-baan niet erg waar schijnlijk is. Het zal velen verbaasd hebben dat zelfs in de huidige omstandigheden in Frankrijk niet tot Kamerontbinding wordt overgegaan. Maar behalve de traditioneele vrees die de politici der Derde Republiek voor de. toepas sing van dit constitutioneele middel hebben kwelt hen ongetwijfeld nu ook nog de angst ▼oor onlusten, als men nieuwe verkiezingen zou uitschrijven. Inderdaad leeft Frankrijk op een politieke vulkaan en de nabijheid van het Spaansche conflict maakt het gevaar voor uitbarsting des te grooter. Het is bekend dat er vele voorstanders zijn van interventie in Spanje. Men moet hopen dat de leiders der radicaal-socialistische partij en de ge matigde socialisten, waaronder Blum zelf, blijvend in staat zullen zijn deze gevaarlijke heeren in toom te houden. De Fransche non interventie-politiek ten aanzien van Spanje heeft in hoogen mate bijgedragen tot het localiseeren van het conflict en daarmee tot het voorkomen van een ibrand-in-Europa. Blum's financieel beleid is een feitelijke mislukking gebleken. Hij heeft zijn koers moeten veranderen en zware belasting-ver hoogingen moeten voorstellen waarvan hij aanvankelijk zulk een tegenstander was. Ook zijn ervaringen bewijzen weer dat men in de wereld der twintigste eeuw een land niet economisch beheeren kan zonder zijn afhan kelijkheid van de verhoudingen in de wereld economie te erkennen. Het gevolg van zijn riskant beheer is igeweest dat het Fransche crediet thans tot een treurig laagtepunt is gezakt, dat een groote kapitaalsvlucht zich heeft voltrokken en dat het aan-hulpbron- nen-rijkste land van Europa feitelijk het eenige is dat volstrekt niet van de wereld opleving heeft geprofiteerd. Niettemin schijnt Blum nog wel een kans te maken om opnieuw aan de macht te ko men en dan maatregelen te nemen die zijn fouten deels te niet kunnen doen. Maar het Fransche crediet geheel herstellen en het gevluchte kapitaal terugbrengen zal zeker niet in izijn macht liggen. Men vraagt zich met bezorgdheid af langs welke wegen Frankrijk weer in financieel evenwicht ge bracht zal kunnen worden. Maar gewoonlijk toont het zich op zijn sterkst als het eenmaal diep in de misère geraakt is. En daar raakt het nogal vaak in. R. P. De werkloosheid te Haarlem. Een periode van schommeling. In de afgeloopen week steeg het aantal werk- loozen te Haarlem van 5207 tot 5217. Een ver meerdering dus van 10. Verleden jaar gaf dezelfde week evenwel een stijging van 49, zoodat de statistiek van de vergelijking 39 verbeterde. Wij zijn nu weer, evenals verleden jaar in Juni en Juli, in een periode van schomme ling gekomen. De eene week gaat het aantal werkloozen iets naar boven, de andere week loopt het iets terug. Maar verleden jaar was de algemeene tendenz in deze maanden toch omhoog. Men hoopt nu dat dit anders zal zijn. OVER BANANENSCHIL UITGEGLEDEN. Maandagnamiddag kwart over zes had de 57-jarige voetganger H. van D., verblijvende in een logement te Haarlem, het ongeluk, op de Botermarkt over een bananenschil uit te glijden. Hij viel en brak zijn linkerbeen. Hij werd door leden van den Ongevallendienst verbonden, waarna hij per ziekenauto naar het ziekenhuis St. Joannes de Deo werd vervoerd. PERSONALIA. Tot onderwijzeres aan de Juliana van Stolbergschool alhier is benoemd mej.'G. B. Remmers te Arnhem. Jhr. Mr. J. W. G. BOREEL VAN HOGELANDEN ONGESTELD. Naar wij vernemen is jhr. nir. J. W. G. Bo- reel van Hogelanden, oud-burgemeester van Haarlem, wonende te Bloemendaal, sedert eenigen tijd vrij ernstig ongesteld. De patient is zwak: in de laatste dagen is in den toestand geinig verandering gekomen. (De Amerikaansche vliegenier ster Amelia Earhart is op haar wereld vlucht langs den evenaar te Ban doeng aangekomen.) O dochter van Amerika, Opvliegende Amelia, Je zweeft daar rondom Moeder Aarde, Je suist maar voort, of het publiek, Je nu ook looft, of zijn critiek, Die zeer verscheiden is, niet spaarde. Er wordt gezegd: zij is getrouwd En daarom mag zij, welbeschouwd, Zich niet in zulk gevaar begeven; Een vrouw hoort niet zoo lang van huis, Haar plaats is, naar traditie, thuis, Daar ligt haar roeping in het leven. Er wordt gezegd: dit is voor haar, Als zwakke vrouw toch veel te zwaar, Zij zal het later vast bezuren; Zoo'n vlucht vergt van het sterk- geslacht, Reeds veel meer dan normale kracht, Een vrouw kan zooiets niet verduren. Er wordt gezegd in j' eigen land, In vraaggesprekken met de krant En door zeer hoog geplaatste lieden; Wij moeten zulk een nutloos plan, Zoo gauw het voor de toekomst kan. Eenvoudig bij de wet verbieden. O vliegster uit Amerika, Voortvluchtige Amelia, Jij vliegt maar door en tart gevaren; Wat mij betreft beken ik maar, Ik zou je tocht om d' evenaar, Onmooglijk kunnen.evenaren. Prins Bernhardt te Haarlem. Als gast der Ned. Mij. voor Nijverheid en Handel. Prins Bernhard zal Vrijdagmorgen een van de vergaderingen van het congres der Ned.. Mij voor Nijverheid en Handel bijwonen in de groote zaal van het Gem. Concertgebouw. Waarschijnlijk zal de Prins ook met het Hoofdbestuur aanzitten aan de lunch in café- restaurant Brinkmann, Groote Markt. CONCERT „ZANG EN VRIENDSCHAP" De Kon. Liedertafel „Zang en Vriendschap" geeft op 2 Juli a.s. een concert in de Groote Kerk, met Jo Vincent en George Robert als solisten. „RADICAAL" verdelgt ze „absoluut" onder geheim houding en schriftelijke garantie Cronjéstraat 135, Tel. 11657 (Adv. Ingez. Med.) Welstandsbeperking in Haarlem en omgeving. Nu door de gestadige daling van de werkloos heidscijfers, van Haarlem en omgeving zoo goed als die van het geheele land de hoop herleeft, dat de periode van constanten neer gang toch werkelijk is afgesloten en ons eco nomisch leven zich weer in opwaartsche rchting beweegt, is het oogenblik gekomen om de balans over de crisisjaren die doorgemaakt zijn op te maken en na te gaan hoevele en hoe zware slagen zijn toegebracht aan de financieele positie der bevolking in Haarlem en omliggende gemeenten. Een en ander komt duidelijk tot uitdruk king in een aantal becijferingen, die gemaakt kunnen worden met behulp van eenige oude en enkele recente publicaties van het Centraal Bureau voor de Statistiek. Ons belastingstelsel laat een bepaald bedrag aan inkomen van elke heffing vrij, omdat dit slechts toereikend wordt geacht voor het meest noodzakelijke levensonderhoud. Daarbo ven pas, zoo neemt de fiscus aan, is een zekere mate van welstand aanwezig, die het moge lijk maakt in de gemeenschappelijke lasten bij te dragen. Belastingplicht en betrekkelijke welstand loopen dientengevolge parallel en hoe algemeener de welstand over de bevolking is verdeeld, des te hooger zal ook verhoudings gewijze het aantal belastingplichtigen zijn. Omgekeerd wordt in de daling van het aantal belastingplichtigen over een bepaalde periode de welstandsvermindering in dat tijdvak weerspiegeld en zelfs wordt hierdoor een veel zuiverder beeld van den maatschappelijken teruggang verkregen, dan bijvoorbeeld in de werkloosheidscijfers tot uitdrukking kan ko men, Vele honderden kleine middenstanders, z.g. stille armen en taïlooze andere crisis slachtoffers, worden immers in de werkloo- zen-statistieken niet vermeld, maar hun ver dwenen welstand vindt wel zijn weerslag in het geringer aantal belastingplichtigen. Allerlei plaatselijke omstandigheden, ver schil in levensstandaard, in prijsniveau e. d., maken het moeilijk verschillende gemeenten, en met name steden en dorpen, onderling te vergelijken op grond van het percentage der belastingplichtigen. Bit bezwaar doet zich ech ter minder gelden, wanneer moet worden nagegaan, in welke mate de welstand door de tijdsomstandigheden werd verkleind of weg- Wel moet er rekening mee gehouden wor den, dat de belasting-statistieken de gegevens van de onderscheidene gemeenten vermelden, zonder de toe- of afneming der bevolking in aanmerking te nemen. Het beschikbare mate riaal wordt daarom pas bruikbaar, als het naar een vast inwonertal wordt omgerekend. In onderstaande becijferingen wordt alles uitge drukt per tienduizend bewoners, ook voor ge meenten, wier zielental daar beneden blijft. (Bennebroek, Haarlemmerliede en Zandvoort). De eerste cijferkolom geeft aan, hoeveel aan- geslagenen in de rijksinkomstenbelasting in elk der vergeleken gemeenten en in rijk en provincie per tienduizend inwoners voorkwa men bij den aanvang der crisis; de tweede kolom geeft het huidige cijfer aan, terwijl ten slotte de derde kolom de procentueele daling vermeldt. Geldmiddelen: 1929 Thans: Daling- Rijk: 2385 1598 33 pet. Provincie: 3102 2171 30 Stad: Haarlem 3-167 2242 29,2 ■Omliggende gemeenten Bennebroek 3004 2207 26,5 Bloemendaal 3989 3115 21,9 H'lemmerl. en Sp. 2662 1641 38,3 Haarlemmermeer 2332 1319 43,4 Heemstede 3436 2509 26,9 Velsen 2771 1937 33,7 Zandvoort 2857 2108 26,2 Over de geheele linie zijn de dalingen dus héél groot. Nemen wij het jaar 1929 als nor maal aan, dat heeft sedert dien dus 21 tot 43 procent der gemeentelijke bevolkingen in deze omgeving eiken welstand zien verdwijnen en het inkomen zien dalen tot een peil, waarop ten hoogste in eigen nooddruft kan worden voorzien, maar elke bijdrage aan de gemeen schappelijke lasten tot de onmogelijkheden wordt gerekend. In vele gevallen zelfs tot een peil, waar ook de eigen nooddruft niet meer aanwezig is, maar waar deze als werkloozen- steun of anderszins ten laste komt van het contingent dergenen, die nog wél belasting plichtig zijn. Het gemiddelde van den teruggang in rijk en provincie ontloopt elkaar niet veel; het Noord-Hollandsche cijfer is iets gunstiger dan het Nederlandsche. De afzonderlijke ge meenten wijken echter, hetzij naar boven, hetzij naar beneden van deze gemiddelden wel vèr af. De geringste afwijking van het provinciale gemiddelde toont Haarlem, de grootste Bloe mendaal, dat met een dalingspercentage van slechts 21,9 op een overgebleven aantal belas tingplichtigen kan wijzen, dat naar verhou ding bijna tweemaal zoo hoog is als het rijks gemiddelde. Het sterkst blijkt de daling ge weest te zijn in Haarlemmermeer (43,4 pet.!). Kon deze gemeente in 1929 nog wijzen op een percentage belastingplichtigen, dat nauwelijks beneden het rijksgemiddelde lag, wat voor een plattelandsgemeente bijzonder gunstig was thans is de verhouding wel zéét ten nadeele van Haarlemmermeer gewijzigd. In vergelijking met de overige nabij gelegen gemeenten valt ook de teruggang van Velsen op, zij het ook dat deze teruggang slechts een fractie grooter is dan het rijksgemiddelde. Wat de verbreiding van den (betrekkelijken) welstand betreft, gingen in de crisisjaren dus het sterkst achteruit Haarlemmermeer en Haarlemmerliede, de beide plattelandsge meenten het minst daarentegen Bloemen daal, waar echter door den grooten gemiddel den welstand voor zeer velen een aanmerke lijke individueele teruggang mogelijk is, zon der dat nog de fatale grens, waar de belasting plicht ophoudt, overschreden behoeft te worden. De wethoudersverkiezing Haarlem. Aan de grens der gemeente werden aan mevrouw Van Nispen bloemen met linten in de Hillegomsche kleuren aangeboden. In het midden de nieuwe burgemeester Jhr. Mr. Dr. O. F. A. H. van Nispen tot Pannerden, geheel rechts de loco-burge meester, wethouder P. Klaver. jCVoor het verslag zie men pag. 2), S. D. A. P. komt met een eigen candidaat. Verkiezing van E. v. d. Wall (C.-H.) wordt evenwel zeker geacht. Zooals bekend is heeft de Rechtsche Raads fractie den heer E. van der Wall (Christelijk Historisch) candidaat gesteld voor de verkie zing van een wethouder in de vacature W. Roodenburg (Christelijk Historisch) Maandagavond heeft de Sociaal- Democratische Raaidsfra'ctie voor deze verkiezing candidaat gesteld de heer D. J. A. Westerveld. De fractie heeft aan Mr. F. A. Bijvoet, voor zitter der Rechtsche Raadsfractie, den volgen den brief gezonden: „In vervolge op het schrijven van onzen fractievoorzitter, den heer F. S. Noordhoff, d.d. 9 Juni 1937, heb ik de eer u mee te -deelen, dat onze fractie in haar heden gehouden ver gadering besloten heeft geen gevolg te geven aan het mondeling door u gedane verzoek, bij de a.s. wethoudersverkiezing steun te verlee- nen aan de candidatuur van den heer v. d. Wall. Onze fractie staat nog steeds op het stand punt, dat zij heeft ingenomen bij de wethou dersverkiezingen aan het begin van deze vier jarige periode, n.l. dat onze fractie met haar veertien raadsleden aanspraak kan maken op twee wethouderszetels. Bovendien blijven wij onze bezwaren hand haven dat de twee fractie van drie christelijk- historischen en twee vrijzinnig-democraten met hun vijf raadszetels, twee zetels in het college van B. en W. innemen, terwijl veertien sociaal-democraten en elf roomsch-katholie- ken slechts één zetel bezetten. Steun onzerzijds aan de candidatuur van den heer v. d. Wal zou beteekenen, dat wij de be staande verhoudingen in het college van B. en W. als de juiste erkennen. Aangezien dat om de boven uiteengezette redenen niet het geval is, zullen wij bij de aanstaande wethoudersver kiezing met een eigen candidaat uitkomen, waarvoor onze fractie heeft aangewezen den heer D. J. A. Westerveld." De indruk bestaat intusschen, dat de verkiezing van den heer Van der Wall toch als zeker kan worden be schouwd. De Rechtsche Raadsfractie telt zooals men weet 16 leden. Vermoedelijk zullen er evenwel enkele leden verhinderd zijn de vergadering bij te wonen. Als aangenomen wordt dat 2 leden niet aanwezig zullen zijn is de Fractie dus zeker van 14 stemmen. De Vrijheidsbond (2 stemmen) zal ook op den heer Van der Wall stemmen. Evenzoo de Vrijzinnig Democraten. Deze laatstep brengen nu evenwel slechts 1 stem uit, daar Mr. L. G. van Dam uitstedïg is. Deze partijen staan op het standpunt, dat voor deze verkiezing de zelfde afspraak geldt als voor de wethouders- benoeming van 1935. Er wordt ook aangenomen, dat de drie kleine partijen die elk een stem hebben K.D.P.. C.D.U. en de Middenstandspartij (Bouman) op den heer van der Wall zullen stemmen. Dan zouden van de 36 uitgebrachte stemmen er 20 op den heer van der Wall komen. I Het woord is aan W. C. Capel: Wie wil vluchten in de woestijn, ga tiaar de een of andere wereldstad. De Kabinetsformatie. Misschien morgen reeds gereed. Rechtsch Kabinet met vakministers? (Van onzen Haagschen correspondent) Vanmorgen, althans op het oogenblik waarop ik u telefoneer, ziet het er nu wer kelijk naar uit, dat dr. Colijn er in zal slagen een kabinet bij elkaar te krijgen. Ja, men mag zelfs als waarschijnlijk achten, dat morgen alles vrijwel kant en klaar zal zijn. Tenminste, indien er zich nu niet wederom, heel op 't laatst nog verrassende wendingen voordoen, iets wat wij in de afgeloopen weken al herhaaldelijk hebben beleefd en in het bijzonder de laatste dagen. Zaterdag j.l. scheen het zoo te staan, dat de formateur toch weer tot zijn oude liefde een kabinet op breede basis was terug gekeerd. In dien zin, dat hij an mr. Gose- ling, den leider der R.K. Tweede Kamer fractie, die Zaterdagochtend bij hem was geweest, doch Maandag nog eens zou komen, zou mededeelen, dat in het Kabinet behalve de heeren v. Lidth de Jeude en de Graeff, nog een derde minister van Vrijzinnigen huize zou zitting moeten nemen, (niet mr. Oud, want deze werd, onder meer wegens het tegen hem bestaande verzet in het R.K. kamp, opgeofferd). En voorts, dat de aan vankelijk door Dr. Colijn ontworpen beginsel formuleering, w.o. het kabinet in zee zou gaan, een dusdanige verandering zou onder gaan. dat die formuleering ook voor de Vrij zinnige heeren aanvaardbaar zou zijn. Mocht mr. Goseling een van deze twee hoofdvoorwaarden afwijzen, dan scheen dr. Colijn van plan zijn taak als formateur neer te leggen. Tusschen Zaterdagmiddag en Maandag ochtend, nog voor mr. Goseling bij den forma teur op bezoek kwam, moet er echter weer een wending zijn ingetreden. Er zou inmid dels zijn gebleken, dat met name in Chr. Hist, hoek, thans bezwaar aanwezig was tegen wijziging der oorspronkelijke formatie, nadat deze vrijwel in overeenstemming met de wer kelijkheid Vrijdagavond door de „Standaard" was gepubliceerd! Zoo moet dan Dr. Colijn tenslotte, toen hij nog eens op het allerlaatst, na hieromtrent opnieuw geïnformeerd te heb ben, vernomen had dat de heeren de Graeff en v. Lidt de Jeude bleven vasthouden, ook aan hun verlangen inzake de formuleering, weer zijn gaan werken in de richting van een Kabinet, dat slechts een tweetal niet-recht- sche bewindslieden zal bevatten. Een van de zen zou dan zijn: Mr Dr. Ir. v. Biiuren, die zoowel voor Waterstaat als, eventueel, voor Koloniën bruikbaar was, en vermoedelijk zou de tweede, niet-rechtsche minister aan het hoofd van Buitenlandsche Zaken komen. Mo gelijk dat Mr. Patijn, als de formateur werke lijk ten einde raad zou wezen, zich nog be reid zal verklaren, of wel, dat Dr. Colijn zelf Buitenlandsche Zaken zal nemen. Het aldus te vormen Kabinet zou dan be paald een rechtsche signatuur hebben, al zou men niet spreken van een coalitie-ministerie. Dr. Colijn schijnt in de aanwezigheid van twee niet-rechtsche heeren nog iets te zien van wat doet denken aan een Kabinet op breederen grondslag. Vandaag, op zijn verjaardag, werkt Dr. Colijn thuis Zij, die zich met ingang van 1 Juli per kwartaal abonneeren, ontvangen de in Juni nog te verschijnen nummers gratis. DE ADMINISTRATIE. pag. De S. D. A. P. komt met een eigen candi daat voor den Ilaarlemschen wethou derszetel. 1 Hoe crisisjaren doorstaan zijn. 1 De Fransche kabinetsformateur Chau temps poogt een Volksfrontregeering te vormen. 4 Engeland is ontevreden over de werking der non-interventie. 4 Talrijke nieuwe beschuldigingen tegen Russische functionarissen. 4 De Alg. Ver. voor Bloembollencultuur ver klaarde zich tegen bedrijfsmaatregelen 6 Von Neurath gaat voorloopig niet naar Londen. 7 Dammen; De zestiende partij Springer - Raïehenbach werd door Raichenbach gewonnen. 9 ARTIKELENENZ. R. P.: De Fransche crisis. 1 TijdgenootenDeterding. 3 H. D. Vertelling: De Hypochouder, door J. P. Baljé. 3 De Burgerlijke Stand van Haarlem is op genomen op IQ

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1937 | | pagina 1