SERIE-VERKOOP
s
Fa. M. Zwartser
Vacantie in
Thijsse's Hof
H2 1
JHSl
Trouwen?
Verhuizen?
tegen sterk verlaagde prijzen!
„Cofo"
Cacao is de drank
Voor korte uitstapjes.
MEUBELEN - TAPIJTEN - BEDDEK
N.V. WONINGINRICHTING J. CHRISTIANS
DAGEN
29 CENT
39 CENT
39 CENT
49 CENT
89 CENT
kortom voor iedereen
ZAT ERDAG 26 JUNI 1937
H A A R L E M'S DAGBE'AD
17
Vogels, bloemen en insecten
Door:
dir. Jac. P. ThSijft'
Eigenlijk komen de vacantiegan-
gers op het nagras. Vroeger
heb ik elders al dikwijls be
toogd dat het met onze vacan-
ties niet in orde is. Dat is een van mijn
vele stokpaardjes. Ik kan het niet aan
zien, dat onze jongelui in Juni zitten
te blekken aan hun examens en zich
niet of slechts half kunnen wijden aan
de ware genoegens van den mooisten
tijd van het jaar. Ik bepleit daarom
een cursuseinde op midden April en
dan verder een logische werk-indeeling
voor het heele jaar, in overeenstem
ming met onze natuur, ons klimaat.
Half Juli zingt de nachtegaal niet meer,
zwijgen ook de meezen, de koekoek, de groo-
te lijster en gingen ook de andere vogels
maar schaars, een half dozijntje uitgezon
derd. De duinroosjes zijn al lang uitgebloeid,
de andere rozen, hondsroos, eglantier, ka-
neelroos zijn op hun nadagen, evenals Gel -
dersche roos en vlier. De liguster houdt het
nog een poosje uit. De mooie gele lisschen
langs den oever hebben geen bloem meer,
maar staan in groenigheid hun vruchten te
rijpen. De fijne pracht van de weiden is ge
vallen onder de zeis; op de bonte iwei volgt
het effen groen van het nagras, gestoffeerd
met enkele gele herfstbloemen.
De stedeling, die het van de zomervacan-
tie moet hebben vormt zich dus een onvol
komen beeld van de schoonheid en rijkdom
van ons heerlijk land.
Pgrootbloem-toorts. Links-boven een honingbij
op gezoek. Elf uur voormiddag.
Langs den vijver
Maar daarom niet getreurd, hierna beter.
En we (kunnen u ook in den zomer en den
nazomer nog genoeg te zien geven in onzen
Hof. De lisschen langs den vijver mogen uit
gebloeid zijn, ze worden nu gevolgd door den
weelderigen bloei van poelruit en moeras
spiraea. De afzonderlijke bloemen van deze
planten vallen niet in 't oog, maar hier zijn
het de bloemenmassa's, die de aandacht
trekken, wolken van bloemen. En zie eens
hoe fraai die geschikt staan Sn de bloeitop-
pen van die geurige moerasspiraea. Beide
planten worden om hun stuifmeel druk door
bijen, hommels en vliegen bezocht. De poel-
ruit is nog al spoedig uitgebloeid, maar de
moerasspiraea houdt het langer uit en bloeit
nog, als weer een paar andere forsche oever
planten aan de beurt komen: de jkattestaart
en het ruige wilgenroosje. En dan wordt het
gaandeweg langs den vijver een echte fwil-
Groote Teunisbloem, pas open. Meeldraden en
stempel steken ver buiten de teruggebogen
kroonbladeren uit. De kellcslippen zijn heele-
maal teruggeslagen, tegen de kelkbuis aan.
dernis, als ook het riet en het liesgras in
bloei komen en de heggewinde en de [moeras
lathyrus.
In den vijver zelve bloeien de witte water
lelies en de gele plompen en mettertijd ook
de water gentiaan. De gele plomp heeft zijn
bloemen open, dag en nacht, bij alle weer en
wind. De witte waterlelie is gevoeliger, opent
zijn bloemen laat in den morgen en sluit ze
vroeg in den namiddag.
Veel aardigs valt te beleven aan de toort
sen en aan de teunisbloemen. Wij zorgen er
altijd voor, dat wij daar een goeden voorraad
van in den tuin hebben.
De teunisbloemen
Wij houden er drie soorten van teunsbloe-
men op na: de groote (Oenothera lamarckia-
na), de gewone (O. biennis) en de kleine
(O. muricata). Ge weet, dat deze planten af
komstig zijn uit Amerika, maar bij ons vol
komen verwilderd. Ze brengen zeer overvloe
dig zaad voort, zoodat er haast altijd opslag
van teunisbloemen komt, wanneer in onze
zandstreken de grond wordt omgewerkt. Ieder
braaf Nederlander weet ook, dat wijlen prof.
Hugo de Vries, voornamelijk op zijn zaaiproe-
ven met de groote teunisbloem zijn Mutatie
theorie heeft gegrondvest en daarmee onze
eeuw geholpen aan een vruchtbaar onder
werp voor studie en polemiek. Wie hier meer
van wil weten moet het boekje van prof.
Stomps maar eens ibestudeeren: ..Vijf-en-
twintig jaren Mutatietheorie" (Den Haag.
Stockum en Zn. 1930) en daarbij dan voor de
.polemiek" ook nog Lotsy's: Over Oenothera
Lumarchiana. (Den Haag. Nijhoff 1917).
Wij kunnen u in den Hof natuurlijk met al
nr. -
Zeepkruid, ook een van de nachtbloeiers.
de wetenschappelijke finesses toonen. Ge
moet u tevreden stellen met onze drie soor
ten te bekijken en veelvormigheid tebespeuren
bij de groote en de gewone. En een heel een
voudig. maar toch zeer treffend genoegen is
het, om er op te letten hoe de teunisbloe
men in den avond, een uurtje voor zonson
dergang snel, haast allemaal tegelijk hun
bloemen openen. In een kwartier tijds is het
aanzien van zoo'n teunisbloemveldje geheel
veranderd.
We hebben nog een paar van die „avond-
bloemen" nl. het zeepkruid en de nacht
silene, allebei in flinke hoeveelheid op ver
schillende plaatsen in den Hof. Die bloeien
den heelen zomer. Overdag jn de zon lijken
de bloemen van de nachtsilene schrompelig
en verflenst, maar 's avonds staan ze frisch
te stralen en té geuren. Al die avondbloemen
lokken vlinders, het zeepkruid het meest.
Soms komen er troepen kleine aardige grijze
vlinders op snorren. Ze hebben een lichte
vlek op hun vleugels, die hun de namen be
zorgd heeft /van pistooltje of gamma-uiltje.
De toortsen
De toortsen zijn ochtendbloemen. Ze gaan
al open vóór zonsopgang, tegelijk met de pa
pavers. We hebben er verschillende soorten
van: de melige toorts, de zwarte toorts, de
koningskaars, de grootbloem-toorts en een
enkele stalkaars. We zijn nog al trotsch op
onze mooie witte variëteit van de melige
toorts, inderdaad een fraaie plant. Over die
toortsen heb ik een paar maanden geleden
een groot artikel geschreven in ,De levende
Natuur". Het zijn heel plezierige planten om
te bekijken, doordat ze manshoog worden en
ge kunt dus zonder te bukken al de finesses
van de bloem bekijken zelfs met het (ver
grootglas. De aardigheid zit hem vooral in
de meeldraden en hun beharing, die bij de
verschillende soorten verschillend is. Bij de
grootbloem-toorts zijn de drie bovenste meel
draden dicht behaard, de twee onderste niet.
Die zijn iets langer en hebben de eigenaar
digheid, dat ze in den loop van den dag op
waarts om krullen, zoodat ze eindelijk stijf
tegen de bovenste aan komen te liggen. Dat
is tegen twaalven het geval. Je kunt dus aan
die meeldraden zien, hoe laat het is.
Insecten bezoek
De toortsbloemen worden druk bezocht
door bijen en door allerlei soorten van hom
mels en vliegen. Aardig is het, om te zien hoe
die bijen en hommels het stuifmeel uit de
helmknoppen halen en vastplakken op de
draagkorfjes aan hun achterpooten. Ze vlie
gen rond met heel vrachten van dat oranje
stuifmeel. Als ge ze zoo ziet balanceeren met
die dikke proppen aan de achterpooten, dan
laat het zich wel begrijpen, dat Virgilius'daar
een inrichting in zag om het evenwicht te
bewaren tijdens de vlucht en hij noemt die
proppen dan „kleine steentjes" (lapillos).
Zoo'n kleine vergissing is licht te vergeven.
Inderdaad hebben die Romeinen toch wel
een heel fijn gevoel voor natuurschoon ge
had en er onvergetelijk mooie dingen over
De bonte zweefvliegen eten niet alleen het
stuifmeel van de toortsbloemen, maar knab
belen ook aan de meeldradenharen. Ze zijn
daar vaak zoo in verdiept, dat ze zich met de
loupe laten bekijken en daar sommige door
schijnend zijn, kunt ge het stuifmeel zien op
gehoopt in hun maag.
Doordat die insecten kriskras vliegen van
plant naar plant krijgen we ook kruisingen
te zien tusschen de verschillende toorts
soorten en ieder jaar kijken we dan ook uit
naar verrassingen op dit gebied. Verleden
jaar hebben we een paar bijzonder mooie
bastaarden gehad, tusschen melige toorts en
grootbloem-toorts.
Natuurlijke begroeiing
In dat artikel in „De Levende Natuur"
sprak ik mijn bevreemding er over uit, dat
ik in geen jaren rupsen op mijn toortsen had
gehad. Weinu, thans zijn ze gekomen, mooie
leigrauwe rupsen met zwart en gele vlekken.
We laten ze ongemoeid, blij dat we ze weer
eens aan 't werk zien. We hebben de rupsen
van de kardinaalsmutsmotjes ook stilletjes
hun gang laten gaan, wetende dat de vreterij
vanzelf zou ophouden en dat we in de werke
lijk wilde natuur niet zoo gauw bang behoe
ven te zijn voor plagen. Voor die kardinaals
muts is Thijsse's Hof gelijk te stellen met de
wilde natuur en gelukkig in een paar an
dere opzichten ook nog wel, bijvoorbeeld de
vijver en zijn oevers. Eigenlijk raakt onze
tuinderij gaandeweg beperkt tot de vakken
III, VII en XIV en misschien slagen we er
mettertijd nog in, om ook die een „natuur
lijk" karakter te geven.
In die vakken staan nog een aantal plan
ten, die waard zijn, dat we er eens bij stil
staan. Daarover later.
(Koop vooral voor een dubbeltje een
gidsje bij den tuinman en lees aandachtig en
welwillend, wat daarin staat over de geld
zaken van de Stichting).
De gemeente Velsen heeft
sterke aantrekkingskracht.
Per spoor naar Velsen
Dat gaat natuurlijk. Elk ogenblik
snorren electrische treinen over de
gladde rails. Maar waar in Velsen
moet u wezen?
Laten we hier even bij stilstaan. Want Vel
sen is ook op het gebied van het treinverkeer,
als op zooveel ander, een merkwaardige ge
meente! er is zeker geen andere gemeente of
stad in ons land, die zich er op kan beroemen
zooveel stations en haltes te bezitten als Vel
sen. In de eerste plaats zijn daar.de sta
tions Santpoort, Velsen, IJmuiden-Óost en
IJmuiden, alle stations waar dagelijks eenige
tientallen treinen stoppen, evenals aan de
haltes: Driehuis, Zeeweg, Hoogovens, Casem-
brootstraat en Juliana kade. Dus drie sta
tions en vijf haltes. Wie biedt er meer?
Dit wijst op een druk reizigersverkeer en in
derdaad wordt er veel gereisd naar Velsen.
Door drie categorieën van menschen: zaken-
menschen, forensen en toeristen. En dan noe
men we als eindpunten voor zakenmenschen
het station IJmuiden en de halte Hoog
ovens, voor forensen het station Santpoort
en de haltes Driehuis en Zeeweg.
En de toeristen?
Voor hen komen feitelijk slechts de drie
stations Santpoort, Velsen-IJmuiden-Oost en
IJmuiden in aanmerking, omdat zij in de na
bijheid van deze stations de meeste attracties,
die onze gemeente den toeristen biedt, kun
nen vinden.
Beginnen we bij Santpoort.
Daar vinden we in de onmiddellijke nabij
heid van het Station, gaande over den spoor
wegovergang de onvolprezen Wüstelaan, die
ondanks wat er aan weerskanten gebeurd is,
nog prijkt in haar oude glorie. Rechts en links
zwaar geboomte lang den weg, met even
eens aan beide zijden schoone landgoederen,
die schuil gaan in lommerrijke parken, waar
van de laatste jaren echter een deel plaats
moest maken voor villabouw. Zoo is tusschen
de Harddraverslaan en de Wüstelaan een
woonwijk ontstaan, die de mooiste van de ge-
heele gemeente genoemd mag worden. Hier
zijn tal van moderne villas gebouwd, alle om
ringd door fraai aangelegde tuinen.
De Wüstelaan geeft toegang tot de buiten
plaatsen Spaarnberg en Spaarnheuvel en men
vindt er ook den hoofdingang van het Bur
gemeester Rijkenspark en het bekende Zwit-
sersche chalet, alles eigendom der gemeente
Velsen. En mogen we dan nog even de aan
dacht vestigen op den ouden molen „de Sant
haas", die al van 1744 af zijn wieken lustig
laat ronddraaien.
Het dorp Santpoort-Station dankt zijn
schilderachtige ligging aan het feit, dat het
ten deele is gebouwd op een groep binnen-
duinen. In de nabijheid van het dorp, gaande
langs den Duinweg komt men aan de Ruïne
van Brederode, die in den loop der eeuwen
vele stormen heeft moeten trotseeren. Het
kasteel, waarvan men thans nog de overblijf
selen vindt, is vermoedelijk omstreeks 1250
gesticht door Willem van Brederode.
Een heerlijke wandeling biedt ook Duin en
Kruidberg. Zonder wandelkaart is het land
goed echter 'niet toegankelijk.
Zij die Velserbeek willen bezoeken, verlaten
den trein aan het station Velsen-IJmuiden-
Oost. Van den uitgang van dit station tot een
der hoofdingangen van het ca. 35 H.A. groote
park is slechts eenige minuten. Het park
heeft behalve zijn natuurschoon een groote
collectie vogels en een fraaien hertenkamp. De
vijvers zijn bevolkt met witte en zwarte zwa
nen en tal van andere watervogels. Men ver-
gete voorts niet een bezoek te brengen aan
de hermitage en haar eenzamen bewoner.
IJmuiden biedt den vreemdeling een rijke
verscheidenheid van bezienswaardigheden als
daar zijn de ruime havens, de sluizen, waar
van de Noordersluis de grootste van de we
reld is, het strand, vischhal enz. Des avonds
schitteren langs de kanaaloevers, de havens
en de sluizen honderden lichtjes en wanneer
dan bovendien een der hoogovens zijn
gloeienden inhoud spuit en een rose gloed zich
afteekent tegen den donkeren hemel, ontwaart
de toeschouwer een tafereel, dat ongetwijfeld
een diepen indruk op hem zal maken.
Het park Rooswijk, evenals het Burge
meester Rijkenspark en Velserbeek eigendom
der gemeente Velsen, gelegen nabij de Halte
Hoogovens, is eveneens een bezoek waard. Al
hoewel in dit deel van de gemeente veel na
tuurschoon verdwenen is, vindt men nog me
nig rustig plekje rondom het oude kasteel.
Behalve per trein kan men van Haarlem uit
de meeste mooie plekjes en bezienswaardig
heden in Velsen per autobus bereiken.
De fraaie lelievijver, met de natuurlijk begroeide oevers.
Koopt DAN uw
in de meest gesorteerde speciaalzaak
r Julianapark 58-60, bij Soendaplein Tel. 13661
Winkels J Westergracht 79 Tel. 13292
Amsterdamstraat 41 Tel. 15537
Verkoop alléén contant
DOOR GECOMBINEERDE INKOOPPRIJZEN LAGER DAN WIE OOK!
SERIE 1
COTTON
SERIE 2
PER METER. -^§
LINNEN
effen en gebloemd
PER METER.
SERIE 3
ZELDZAAM KOOPJE
ZUIVERE ZIJDE
twr PER METER. -SBffi
SERIE 4
SERIE 5
CRETONNE
lichte en donkere dessins
ir PER METER. -M
M A T Z IJ D E
voor jong en oud
WT PER METER.
27 BARTELJORISSTRAAT 27
O
TELEFOON 11770
bereid met Droste's Verpleegster
voor kinderen
voor zieken en herstellenden
picnic
geheelonthouders
partijen
balavonden
sportlui
Vraagt het in Café's en bij Uw winkelier
Hmbmeta's
filmapparaten en al Uw
fotografische benoodigdheden
GROOTE HOUTSTRAAT Ja, HAARLEM
