VRUVWM
Aan 't zonnige strand
De vrouw uit het Oosten
ontwaakt
EVERLASTING
Van Engelen Evers, Heeze
Fleurige zomerjurk
Praatjes
Menu van de week
Vegetarische menu's
Recept'
en
Voor handige vingers
V R I T DAG 2 JUL! 1937
H A A R L E M'S DAGBLAD
10
Van lastdier tot mede-arbeidster van
den man. Een drievoudige emanci
patie Ongelooflijke wreedheden uit
het verleden. Van amazones en na
tionale heldinnen.
Een nieuw boek van dr. Fannina W. Halle,
de bekende Weensche ethnologe, die onlangs
te Amsterdam enkele lezingen heeft gehouden,
ls thans bij van Loghum Slaterus te Arnhem
verschenen, in geautoriseerde vertaling van
Titia J. Jelgersma.
Het draagt tot titel „De vrouw uit het Sov
jet-Oosten" en geeft een tegelijkertijd dege-
lijk-gefundeerde en hoogst belangwekkende
en boeiende studie van den ontwikkelingsgang
der vrouw in dit ontzaglijk uitgestrekte gebied,
dat in onzen tijd zulke enorme veranderingen
heeft ondergaan.
Een boek dat ik na aandachtige lezing
zonder voorbehoud in de handen van iedere
vrouw zou wenschen, welke haar politieke
overtuiging ook mag zijn. Want het gaat hier
In de eerste plaats om de vrouw, om haar leed
en verdrukking vroeger, om haar gedeeltelijk
materieele en intellectueele bevrijding thans.
Men moet dit boek dus geenszins opvatten
als politieke propaganda. Op de laatste blad
zijden ervan schrijft Dr. Halle: „De sprookjes
landen van Midden-Azië, de landen uit de
Duizend-en-een-nacht", in de 15e eeuw on
der de Timoeriden, „het hart van den Islam"
genaamd, zijn uit hun eeuwenlangen slaap
ontwaakt. Ook de vrouw in het Oosten is, na
duizend jaren buiten het wereldgebeuren te
hebben gestaan, het leven weer binnengetre
den. Thans echter is de wereld waarlijk geen
paradijs.
Zijzelf, de vrouw, is in een tijd van politieke
spanningen geboren en beweegt zich in een
sterk oververhit milieu dat haar braakliggen
de krachten in een bepaalde richting, en tot
zeer bepaalde, gewenschte prestatie dwingt.
Zoo moest ik dan ook in het hier gegeven cul
tuur-historisch verslag, dat met het jaar 1936
eindigt, de moeilijke taak op mij te nemen,
de vrouw uit het Sovjet-Oosten te teekenen
ln de omlijsting van de nu eenmaal bestaan
de politieke toestanden, zonder daarbij een
politiek boek te willen schrijven of, naar ik
hoop, geschreven te hebben.
De vrouw uit het Sovjet-Oosten een ge
bied, dat begint bij de landstreken aan den
middenloop van de Wolga, bij de autonome
republieken en gebieden der Tsjoewasjen,
Tartaren en Kalmyken en zich voortzet over
den Oeral naar het Zuiden, Zuid-Oosten en
Noord-Oosten, tot de grenzen van Perzen en
Afghanistan, Mongolië en Mantsjoerije en
voorbij den Poolcirkel heeft een drievoudige
emancipatie beleefd: n.l. als burgeres van een
volk, als lid van een maatschappelijke klasse
en als lid van haar sexe.
De geschiedenis van deze vrouwen begint
in voor-historische tijden, toen nog in vele
streken het matriarchaat heerschte: in een
boeiend eerste hoofdstuk vertelt de schrijfster
van de „echo's", van dezen staatsvorm, die
thans nog in legenden, liederen en sommige
oude gebruiken terug te vinden zijn.
Zij geeft problematische bijzonderhe
den over de amazonenrijken in Voor-Azië,
waar vrouwen over vrouwen heerschten, en
waar de mannen een zeer ondergeschikte
plaats innamen, over de Georgische nationale
heldinnen Tamara en Nino: de eerste een
kleine koningin van verblindende schoonheid
en toegerust met alle denkbare mannelijke en
vrouwelijke bekwaamheden, de laatste een
heilige jonkvrouw, voorlichtster van het volk.
Het tweede hoofdstuk geeft bijzonderheden
meermalen gruwelijke over de positie van
de Oostersche vrouw onder het patriarchaat:
beelden van verdrukking en slavernij, in
hoofdzaak voorvloeiende uit den invloed van
den Islam, zij het dan ook als resultaat van
een ontwikkeling, die met den geest van Mo
hammed's leer in tegenspraak schijnt te zijn.
„Op een. „isjak", een armzalig muilezeltje,
dat bijna bezwijkt onder zijn zwaren last, rijdt
in zijn kleurigen, wijd-geopenden langen
mantel, de „chalat", een Oezbekiër. Ongeveer
tien pas achter dezen man beweegt zich een
menschelijke gedaante, van het hoofd tot de
voeten als in rouwgewaad gehuld, welker leef
tijd en sexe niet uit te maken zijn. Het gelaat
is bedekt met een dicht zwart net van paar-
dehaar; het lichaam met een vormeloos ge
waad, dat over het hoofd heen tot op den
grond, af hangt, en alleen de voeten zijn zicht
baar. Op het hoofd wiegelt, op de maat der
schreden, zachtjes een pakket en onder het
nachtelijk duister der omhulsels, die ook de
handen bedekken, beweegt zich op den arm
nog iets levends.
Dit is een echtpaar, dat op bezoek gaat: de
man rijdt, de vrouw loopt met haar zuigeling
en de bagage op eerbiedigen afstand achter
hem aan
Troosteloos, soms hartverscheurend, zijn de
beelden: de vrouw als koopwaar vaak als drie
jarig kind door de ouders aan een afgeleef-
den grijsaard verkocht, de echtgenoote be
schouwd als een „onrein" schepsel, de doch
ter „voor vreemden grootgebracht", dit alles
maakte het leven van de barbaarsche vrouw
tot een hel.
Als met de Octoberrevolutie de nieuwe tijd
aanbreekt worden de vrouwen plotseling met
geweld uit haar slavernij bevrijd. Hoogst
merkwaardig is de beschrijving van den strijd
tegen de kalym (bruidkoop), tegen het kin
derhuwelijk, de afschaffing van den sluier,
die met .hevig verzet van de zijde der man
nen gepaard ging.
De plaatsruimte ontbreekt helaas, om dit
alles ook maar slechts in vogelvlucht aan te
stippen.
Thans bouwt de vrouw uit het Oosten, als
volkomen gelijke van den man, mee aan het
maatschappelijk leven. Langzaam maar zeker
verandert haar levenssfeer. Veel vertelt dr.
Halle nog van eigen reizen door de uitgestrek
te gebieden van Midden-Azië en Kaukasië:
boeiende, kleurrijke ontmoetingen met ex-
haremvrouwen, thans „stormarbeidsters", met
vrouwelijke burgemeesters, ingenieurs, avia-
trices. En met een reeks zeer fraaie foto's van
Oostersche vrouwen in haar nieuw bestaan
sluit deze hoogst belangwekkende studie.
Een knap en opwekkend boek!
R. DE RUYTER-v. d. FEER
Verwijder vlekken zorgvuldig
Bloeraenvlekken komen nog al eens voor op
blouses en ceintuurs bij gelegenheden, dat de
dames bloemen op japon of blouse steken. Be
handel die vlekken als volgt. Leg onder de vlek
een badhanddoek. Spons de vlek af met
schoon lauw water, klop met een leeren lap
daarna het overtollige water er uit. Is de vlek
nog niet geheel verdwenen, doe dan een
scheutje mierenzuur door het water en her
haal de bewerking. Klop de plek weer zoo
droog mogelijk en bedek deze met een laagje
magnesia, wat na een goed uur, als de plek
geheel droog is. verwijderd kan worden.
Vlekken van gras worden op dezelfde manier
behandeld.
flE
Elegante costuumpjes
voor zee- en zonnebad
Asjeblieft
Moeder.
Ikkanbestnogzoo'n kruipbroek
gebruiken. Die is zóó gebreid
van 1 knot Everlasting en ik
hoef niet bang te zijn dat-ie
vuil wordt. Dan stopt II 'm
maar weer in de wasch, daar
kan-ie tegen. Voor babykleer
tjes is Everlasting ideaal, want
ze krimpt niet, verschiet niet
en blijft heerlijk zacht.
en tevens een gezellh
handwerkje voor moeder
De heerlijke zonnestralen beginnen weer te
lokken en te trekkende eerste, vroege
vacantiegangers en bovenal de weekend-
gasten brengen reeds drukte en vroolijkheid
aan onze stranden. Als straks ook uw tijd ge
komen is, zorgt u er natuurlijk voor, dat u
niet alleen van de schoone omgeving geniet,
maar ook de omgeving van uw schoonheid en
elegance, zoowel in zee als daarbuiten.
Een zonnebadcostuumpje van een aan
trekkelijk en „toepasselijk" patroon is gauw
en gemakkelijk zelf te maken. Het linksche
figuurtje op de teekening laat duidelijk zien,
hoe het in elkaar zit: diep rug-decolleté, vast
gehouden door gekruiste koorden, die door een
schuif om den hals worden getrokken. Dé stof
I is een stevig bedrukt katoentje of zijde-achtig
linnen. De koorden worden gekozen in een
der kleuren van de stof. Een lange, elegante
badmantel kan men zeer goed van hetzelfde
materiaal vervaardigen: ons model, met de
breede revers en wijde kopmouwen, afgezet
met wit piqué, ziet er al zeer smaakvol uit.
De jongedame rechts draagt een eenvoudig
badcostuum met hierover heen een bolero'tje
en shorts van marineblauwe wollen stof of
katoen.
Zoo'n „strandcomplet" is uitnemend ge
schikt voor sport en spel, vooral op koelere
dagen. Een bijpassende hoofddoek voltooit
het costuumpje.
- Heb je 't al gehoord, ze maken bij Jansen
een daktuin.
Weet je 't laatste nieuwtje, mevrouw Pie-
tersen is gevallen, ze heeft een hersenschud
ding, en ook nog haar pols gebroken.
Stel je voor, die oude meneer Hendriksen
werkt de nieuwe dienstbode in en de oude
mevrouw kijkt nergens naar om.
Heb jij soms ook gehoord hoe het met het
huwelijk van de Van Puffelens staat, het huis
is al een maand gesloten en je ziet hém er
iedere keer in zijn eentje komen, dat is vast
niet in orde.
Bij onze overburen hadden ze gisteravond
zóó'n ruzie, hun stemmen schalden door de
open ramen over straat.
De waarheid van dit alles is echter:
dat bij Jansen het dak alleen maar wordt
gerepareerd.
dat mevrouw Pietersen niet méér heeft op-
geloopen bij haar val dan een paar blauwe
plekken.
dat de oude meneer Hendriksen het nieuwe
meisje heeft ingewijd in de geheimen van de
schuur en deszelfs inhoud, omdat mevrouw
te verkouden was om buiten te komen.
dat mevrouw van Puffelen naar de Veluwe
is om aan te sterken en dat meneer die bij
menschen logeert, iedere dag de post komt na
kijken.
en dat de overburen de radio hadden inge
schakeld op een hoorspelletje waarin een
echtelijke ruzie voorkwam.
Ziedaar alles wat er van de praatjes over
blijft, die worden gelanceerd. Onbelangrijk,
zult u zeggen, wat al die menschen doen en
hoe daarover gepraat wordt. Dat is inderdaad
waar, maar even waar is het, dat heel wat
minder onschuldige praatjes ook op die wijze
worden rondgestrooid en dat het moeilijker
is om een rondgaand praatje de kop in te druk
ken, dan om een nieuw bij velen ingang te
doen vinden.
Daarbij komt bovendien nog, dat een praatje
dat wordt rondgestrooid, nooit in omvang af
neemt, maar integendeel altijd grooter wordt.
Want de menschen die ze zoo grif rondvertel
len, vinden mr' (al dat er best nog een schep
je bovenop kan. dat maakt het geval nog in
teressanter.
De betreffende merkt in de meeste gevallen
heelemaal niets. Wanneer het onschuldig ge
zeur is, als dat meneer zoo onder de plak zit,
of dat mevrouw zoo ij del is en zooveel japon
nen heeft, of dat de oudste zoon iedere avond
stiekem een heele kaars opbrandt omdat hij
zooveel leest in bed, dan doet het er ook niet
zoo erg veel toe of de betreffenden dat weten
of niet, beter zelfs maar niet.
Maar erger wordt het, wanneer een poging
wordt gedaan om een reputatie aan te tas
ten, warneer er intimiteiten worden bepraat
en bec; .cerd die scheef worden voorgesteld;
en omdat ieder die een hond wil slaan, wel
een stok kan vinden, is het niet moeilijk om
een eenmaal rondgestrooid praatje voedsel te
geven.
Dan zijn er ook altijd dadelijk hulpvaar
dige geesten, die de slachtoffers willen waar
schuwen, ook een vorm van praatjes rond
strooien, die nog een tintje van medeleven en
goedheid heeft. Alleen de meest intieme,
vrienden zijn in staat, zulke praatjes aan de
betrokkenen op een voorzichtige en kiesche
manier mee te deelen; als ik naar een opper
vlakkige kennes zou stappen en zou zeggen:
er wordt van je verteld dat je je kinderen slaat
en uitscheldt, maar ik weet dat er geen woord
van waar is, en ik wil je alleen maar even
waarschuwen dan is de eerste opwelling van
die kennis, om mij bij mijn arm de deur uit
te zetten en te zeggen: bemoei je met je eigen
zaken
Het is een uiterst precair geval, om een an-
der voor kletspraat te waarschuwen, en daar-
jm kan dit alleen tusschen menschen die el-
'caar heel goed kennen en van eikaars goede
bedoelingen volkomen overtuigd zijn. Doen
anderen dit, dan moet het zeker den indruk
vekken dat men zelf meedoet aan die praat
jes, en de goede bedoeling raakt in het ge
drang.
Veel zuiverder is het om de kletspraat niet
te gelooven, en ze dan natuurlijk ook niet ver-
i der te vertellengeen mensch ter wereld is
er ooit minder van geworden, wanneer hij
praatjes over anderen niet geloofde en niet
overtelde, integendeel, het kan zijn dat hij de
stroom daarmee heeft gekeerd en zelfs heeft
doen ophouden.
E. E. J—P.
Zondag:
Juliennesoep.
Gekookte ossetong.
Tomatensaus.
Aardappelen.
Spercieboonen.
Frambozenbavax-oise
Maandag:
Groentesoep (van
bouillon van de tong.)
Gehakt.
Bloemkool.
Aardappelen.
Vruchten.
Dinsdag:
Biefstuk.
Peulen.
Aardappelen.
Maizexxapudding. -
Bessexx en frambo
zen-compote.
Woensdag:
Kropsla en tomaten-
sla
Aardappelen.
Eieren.
Botei'saus.
Flensjes.
Donderdag:
Gepaneerde kalfs-
lappen.
Doperwten.
Aardappelen.
Warwe gx-iesmeel-
pudding.
Aardbeiensaus.
Vrijdag:
Magere tomatexisoep
Gebakken bot.
Aardappelen.
Botersaxxs.
Kropsla.
Koude vanillerijst.
Zaterdag:
Macaroni met ham
en kaas.
Rollade.
Capucijners.
Aardappelen
Vruchten.
1 Gebakken eieren.
Macaroni.
Gestoofde tomaten
Flensjes met
aardbeien.
2 Gebakken kaas-
broodjes.
Spercieboonen.
Aardappelen.
Bruine boter.
Koude vruchten-
gruel.
3 Groentesoep.
Wortelen.
Nieuwe aardappelen
in vuurvaste schotel
Kropsla
Wentelteefjes met
Bessenjam.
4 Bloemkool met to
maten en dop-
ei-wten.
Aai'dappelen.
Botersaus.
Vanillevla met
bessen en frambo-
zencompöte.
Beschuit met kaas
Vruchten.
Tomatensoep met room.
Benoodigd: V/z pond tomaten, 1 L. bouil
lon, 30 gr. boter. 1 laurierblad, stukje foelie,
Vz ui, thym, peper en zout, 20 gr. maizena, 1
d.L. room.
Op de gewone manier bouillon trekken en
deze zeven. De ui met de kruiden in de boter
fruiten, zorgen dat ze lichtgeel blijft. De
gewasschen, klein gesneden tomaten toevoe
gen en alles gaar koken pl.m. 20 minuten.
Daarna doorroeren en bij de bouillon voegen.
De soep aan den kook brengen en binden met
de aangemengde maizena.. De soep door laten
koken en afmaken met peper en zout, de room
en wat citroensap. Bij het opdienen in elk
bord een lepel geslagen room doen.
Kersenschoteltje.
Benoodigd: 1 pond kersen, 2 groote be
schuiten. 2VZ d.L. melk, 80 gr. suiker, 2 eiwit
ten, 25 gr. boter.
De melk koken, boter, suiker er door men
gen en de beschuiten er in fijn maken. De
pap vermengen met het stijfgeklopte eiwit, wat
citroensap en de ontpitte kersen. De schotel
ruim '/2 uur in een matig warme oven zetten.
Koud of warm opdienen.
Bloemkoolschotel met doperwten en
tomaten.
Benoodigd: 1 bloemkool, 6 a 8 tomaten, 2
pond doperwten, 60 gr. boter, zout.
De bloemkool en de doperwten op de gewone
manier gaarkoken. De tomaten overgieten
met kokend water en schillen. In een klein
beetje boter gaar smoren.
Op een verwarmde schotel in het midden de
bloemkool leggen, en deze afwisselerxd gar-
neeren met dorperwten en tomaten. Gesmol
ten boter er over heen gieten. Over de dop
erwten gehakte peterselie strooien.
Wit in combixiatie met allerlei bonte tinten,
is tegenwoordig zeer in de mode, ook op 't
gebied der kinderkleeding.
Daarom zal een jonge moeder, die wat
vrijen tijd tot haar beschikking heeft, er goed
aan doen, dit fleurige jurkje te borduren voor
haar vier- tot zesjarig dochtertje. De stof is
sterk wit of naturel linnen; het borduur-
katoen wordt in helle kleuren en vooral
waschecht gekozen!
Vrouwenbeweging
in Britsch-Indië
Alhoewel men in het algemeen van oor
deel is. dat Britsch-Indië nog ten achter staat
wat de vrouwen-emancipatie betreft, is de
vrouwenbeweging sedert de invoering der
nieuwe wetten geweldig vooruitgegaan en
hebben de vrouwen percentsgewijze in grooter
getale dan de mannen aan de verkiezingen
deelgenomen. Een aantal vrouwen werd in de
vertegenwoordigende lichamen gekozen en
zelfs heeft een vrouw 70 pet. meer stemmen
gehaald dan een zeer bekende mannelijke
leider in de liberale partij.
Alvorens de vrouwen aan de verkiezingen
deelnemen, moeten zij zich persoonlijk aan
melden om haar formulier af te halen, het
geen zij alleen ontvangen als zij bewijzen te
kunnen lezen en schrijven. De vrouwen van
Madras hebben hiertegen heftig geprotes
teerd, omdat deze maatregel niet voor de
mannen wordt toegepast, maar alleen voor
de vrouwen.
Kruisbessensaus.
Benoodigd: 1 K.G. onrijpe kruisbessen, pl.m.
125 gr. suiker, 1 lepel sago.
De kruisbessen wasschen en opzetten met
een klein beetje water (pl.m. 1 d.L.) Ze gaar
laten koken, dan doorroeren en binden met de
aangemaakte sago. Op smaak met suiker af
maken. Deze saus geven bijmaizenapudding,
griesmeelpudding, enz. Ook op boterham.
Geestig garnituurtje
voor een zomerblouse
Bij alle lieve, „zachte blousetjes", die we dit
seizoen kunnen koopen, zal het pittige exem
plaar, dat u op deze teekening ziet, stellig een
welkome afwisseling vormen. Het is versierd
met een garnituur van wit piqué, gegarneerd
met donkerblauw koord. Ook de knoopen zijn
van dezelfde koord gedraaid.
Wanneer men er voor zorgt, kraag en man
chetten vooral niet te klein te maken, zal dit
garnituur alleraardigst staan op eexx eenvou
dige witte blouse.
Probeert u 't maar eensl
