Marconi is gestorven.
Marconi overleden.
Marconi, f
Hef belangrijkste
55e JAARGANG Nö. '16586
Vérscfiijnf 8ageliiks, fieHalve "op Zon- en Feestdagen.
DINSDAG 20 JULI 1937
HAARLEM S DAGBLAD
Directie :P.W. PEEREBOOM en ROBERT PEEREBOOM
Uitgave Lourens Coster Maatschappij voor
Courant-Uitgave en Algemeene Drukkerij N.Vi
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
ABONNEMENTEN per week 0.25, per maand 1.10, per 3 maanden
ƒ3.25, franco per post 3.55, losse nrs. ƒ0.06. Geïllustreerd Zondagsblad:
per week 0.05, p. maand 0.22, p. 3 mnd. 0.65, franco p. post 0.72Vc.
BureauxGroote Houtstraat 93 DrukkerijZuider Buiten Spaame 12
Telefoon Nos.Directie 13082 Hoofdredactie 15034 Redactie 10600
Drukkerij: 10132, 12713 Administratie 10724, 14825 Postgiro 38810
Bijkantoor: Soendaplein 37, Haa rl em - N oo rd, Telefoon 12230
ADVERTENTTëN 15 regels 1.75, elke regel meer 0.35. Reclames
ƒ0.60 per regel. Tarieven regelabonnementen op aanvraag. Vraag en
aanbod 14 regels ƒ0.60, elke regel meer ƒ0.15. Onze Groentjes zie
hoofd rubriek.
Gratis Ongevallenverzekering voor betalende abonnès. Levenslange ongeschiktheid 2000.overlijden f 400.verlies van hand, voet of oog 200.beide leden duim 100.één lid duim 50.-
één of twee leden wijsvinger ƒ25.alle leden anderen vinger ƒ15.één of twee leden anderen vinger ƒ5.arm- of beenbreuk ƒ30enkelbreuk ƒ15.polsbreuk ƒ15.
Nog afzonderlijke verzekering voor aixmnés op het Geïllus treerd Zondagsblad. Alles indien het gevolg van een ongeval en volgens gratis ten kantore van dit blad verkrijgbare voorwaarden.
alle leden wijsvinger ƒ60
HEDEN: 10 PAGINA'S.
De groote uitvinder van de draadlooze tele
grafie is op drieënzestig jarigen leeftijd ge
storven. Het is al tweeënveertig jaar geleden
dat hij zijn eerste groote en tevens beslissende
vinding deed: de zender-antenne waardoor
het voor het eerst mogelijk werd, hoogfre
quente trillingen over groote afstanden over
te brengen. Dat was dus in 1895 en hij was
toen pas éénentwintig. Maar zijn ontdekking
was geen toeval en natuurlijk had de jonge
Guglielmo Marconi voortgebouwd op de vin
dingen van groote ontdekkers die hem waren
voorgegaan. Hij had de naar Hertz genoemde
theorie der electrische golven bestudeerd, hij
had den „cohaerer" van Branly, door Popow
met een antenne verbonden om draadlooze
signalen over eenige kilometers over te
brengen, gebruikt. Maar hij bracht, ook in
de verdere ontwikkeling van zijn werk, door
een heele reeks ontdekkingen de draadlooze
tot practische bruikbaarheid over geweldige
afstanden. Anderen hebben later eveneens
hun namen verbonden aan een der geweldig-
ste-ontdekkingen van onzen tijd en natuur
lijk is er wel eens over getwist of Marconi te
midden van de groep, dié een fantastisch-
schijnend denkbeeld tot zulk een ontzaglijke
verwerkelijking bracht, inderdaad wel de eere
plaats verdiende. Zulke twisten zijn vanouds
bekend. Zij worden voornamelijk door natio
nalistische bekrompenheden beïnvloed en
eeren de wetenschap niet. Maar zij zijn men-
schelijke zwakheden en als zoodanig voor ons
allen begrijpelijk. Door het getwist heen heeft
Marconi intusschen zijn eereplaats behouden;
deze uitkomst wekt op zichzelf vertrouwen in
zijn recht erop. Het is trouwens bekend dat de
kleinste hondjes zich bij voorkeur onbehoor
lijk gedragen jegens de grootste standbeelden,
maar daar is nog nooit een standbeeld door
van zijn voetstuk gevallen. En de zee- en
luchtschepen varen met marconisten aan
boord, de vliegtuigen vliegen met marconisten
aan boord, de naam Marconi is tot in de klein
ste uithoekjes der wereld bekend als het sym
bool van de draadlooze.
Van den man zelf, van zijn persoonlijkheid
en zijn karakter, is minder bekend geworden
dan van eenig ander groot man van onzen
■tijd. Men is anders biografisch (en autobiogra
fisch) genoeg. Persoonlijkheden van kunste
naars en staatslieden, ook wel van groote fi
guren op wetenschappelijk gebied zooals
Nobel, Edison, Einstein, Freud, en van in-
dustriëele magnaten zooals Ford, Rockefeller
en anderen zijn ons te kust en te keur in dik
ke boekwerken opgediend. Maar Marconi
schijnt altijd wat terughoudend geweest te
zijn. Zeker zullen na zijn dood de biografieën
wel loskomen, hetgeen niet zeggen wil dat zij
veel zullen weten.
En er zal een ware vloed van posthume eer
bewijzen over hem heengaan, die reeds in
1909 den Nobelprijs voor natuurkunde won en
in hetzelfde jaar door den koning van Italië
met een senatorschap werd begiftigd. Zeer
waarschijnlijk zal de twist over zijn al of niet
overheerschende beteekenis ook wel herleven.
Maar het is voor de menschheid als geheel
van geen enkel werkelijk belang of de groote
ontdekker een Italiaan, Engelschman, Ameri
kaan, Franschman, Duitscher of Nederlander
was. Het is maar jammer dat de menschh^id-
als-geheel zoo weinig besef van haar bestaan
en gemeenschappelijk belang heeft, en zelfs
niet schijnt op te merken dat de groote man
nen in haar heden en verleden door de Voor
zienigheid met opvallende onpartijdigheid
over haar aangebeden nationaliteiten verdeeld
zijn. Geen volk of het heeft zijn groote man
nen voortgebracht. Maar deze statistiek
schijnt men liever niet op te maken. Zij zou
als geheel een stuk synthese van het mensch-
dom vormen en ook op andere gronden ver
bazend leerrijk zijn.
Evenals andere groote vindingen op het
gebied der techniek heeft ook die van Mar
coni het lot ervaren, dat zij deels voor oorlog
en vernietiging gebezigd werd. Maar terwijl
zooveel andere daarvoor in hoofdzaak sche
nen te moeten dienen heeft deze onmisken
baar groote diensten aan de menschheid be
wezen. Zij heeft niet alleen talloozen die in
nood verkeerden het leven gered maar ook,
in haar verdere ontwikkeling, zoo veler leed
verzacht, zoo velen gesteund in de beproe
ving der eenzaamheid. In het algemeen heeft
zij nieuwe vreugde in de wereld gebracht al
leidde zij in sommige uitingen ook tot over
drijving en opschroeverij. Maar uitwassen
kunnen het wezen eener groote zaak nimmer
te niet doen.
Bij Marconi's heengaan moeten wij zijn
werk dus zeker in dankbaarheid herdenken.
En dat zal dan ook ongetwijfeld de overheer
schende toon in de herdenking zijn.
R. P.
EXAMENS HOOFDAKTE.
Haarlem, 19 Juli.
Geëxamineerd 4 vr. en 4 m. Candida ten.
Geslaagd mej. A. A. Wester Bergen IN.H.)
de heer L. W. J. Berns Haarlem.
Gecompliceerde autobotsing.
Door gladheid van den weg.
Vanmorgen zes uur is een zeswielige vracht
auto, bestuurd door een 19-jarigen chauffeur
uit Santpoort, op den hoek van de Kenne-
merstraat en de Schoterstraat wegens de
gladheid van de rails geslipt, waardoor de 62-
jarige wielrijder W. B., bloemistknecht, van
de achterzijde van de auto een klap kreeg,
met het gevolg dat hij op het trottoir gewor
pen werd. Hij kreeg schaafwonden en een
bloeduitstorting in het linkerbeen. Door leden
van den Ongevallendienst werd hij behandeld,
waarna hij per taxi naar zijn woning werd
vervoerd.
Vervolgens raakte de geslipte auto een
straatlantaarn, die bij den grond afknapte.
Een kwartier later reed' op denzelfden hoek
een vierwielige vrachtauto met aanhangwa
gen, waarvan de bestuurder, de 22-jarige K.
uit Hillegom, de bocht te snel nam; wegens
de gladheid van het plaveisel slipte de aan
hangwagen naar rechts weg en botste tegen de
stilstaande zeswielige vrachtauto, waardoor
beide wagens beschadigd werden. Hierbij had
den geen persoonlijke ongelukken plaats. Te
gen den chauffeur uit Hillegom werd proces
verbaal opgemaakt.
Het verkeer op de Groote Markt.
Nieuwe vluchtheuvel voor de
„links-affers"
Ook seinlichten voor de wandelaars.
Het publiek staat nu nog een beetje onwen
nig tegenover den nieuw geschapen verkeers-
toestand op de Groote Markt, maar als men
eenige dagen verder is zal het wel blijken, dat
de nieuwe regeling uitstekend voldoet.
Om het rij verkeer nog meer te beveiligen is
op het trottoir tegenover het perceel van de
firma Kreymborg een kleine vluchtheuvel ge
plaatst, zoodat het rijverkeer, dat uit de rich
ting Smedestraat langs de gebouwen van Café-
Restaurant Bfinkmann nadert en naar links
in de richting Koningstraat moet, aan een
vaste baan gehouden is. Het mag nu niet
meer, zooals tot dusver vaak gebeurde, met
een wijden boog langs het Stadhuis gaan,
zoodat het rijverkeer, dat rechtuit naar de
Zijlstraat moet niet gehinderd kan worden.
Een uitstekende maatregel.
Ook aan meer veiligheid voor den wande
laars is nu gedacht. Voor hen, die uit de Bar-
teljorisstraat komen en naar het Stadhuis
willen oversteken, is aan het einde van de
Zijlstraat ook een driekleurig, maar kleiner
lichtsein aangebracht. Zoo gauw de groene
kleur verschijnt, kunnen de wandelaars rus
tig oversteken. Op dien hoek staat een politie
agent, die de aandacht van de voorbijgangers
er op vestigt.
De werkloosheid in onze stad.
Het aantal werkloozen, dat volgens de vorige
opgave 5191 was, is nu 5215. Zooals wij de vo
rige week zeiden, vertoont Juli hier altijd
eenige schommeling op de arbeidsmarkt. Toch
is er nog een gunstig verschil met verleden
jaar op denzelfden tijd, toen het getal 6191
was en ook met hetzelfde tijdvak van 1935.
toen het 5290 bedroeg.
Nederlandsch-Ts jechoslowaak-
scke handelsbesprekingen.
Enkele verdragseontingenteeringen verruimd.
Dezer dagen zijn besprekingen over
de handelsbetrekkingen tusschen
Nederland en Tsjecho-Slowakije, die
sinds eenigen tijd in Den Haag wer
den gehouden, beëindigd. Over en
weer zijn enkele verdragseontingen
teeringen verruimd.
Het Middelbaar Onderwijs te
Haarlem.
De Commissie van Toezicht en de
Lycenmquacstie.
Aan het verslag omtrent de toestand van
het Middelbaar Onderwijs te Haarlem over
1936 is het volgende ontleend.
Het afgeloopen jaar is een rustig jaar
geweest, dat zich niet gekenmerkt heeft
door wijzigingen in de organisatie. Wel is
een adx-es van directeur en leeraren van de
le H.B.S. B in behandeling geweest, i^aarin
aan B. en W. werd verzocht .te bevorderen,
dat tot herstel van de Litt.-Economische af-
deeling aan deze school zou worden over
gegaan.
Hieromtrent is door genoemd College het
advies der Commissie gevraagd. Aanleiding-
tot het verzoek was de omstandigheid, dat
de toelating van leerlingen tot deze school
zich sedert de opheffing van genoemde af-
deeling in dalende lijn bewoog.
De Commissie was niet overtuigd, dat
deze daling als een constant verschijnsel te
beschouwen was en adviseerde, de ontwik
keling van den toestand in het oog te
houden, teneinde, wanneer de ervaring zou
bevestigen, dat de daling blijvende zou zijn.
ernstig te overwegen een proef te nemen
met het weder oprichten van een litt. eco
nomische afdeeling aan deze school.
Sindsdien is bij de aangifte van nieuwe
leerlingen voor den cursus 19361937 geble
ken, dat deze aangiften belangrijk hooger
waren dan die van het voorafgaande jaar.
B. en W. hebben daarop besloten voors
hands geen stappen te doen tot het weder
oprichten van genoemde afdeeling aan de
le H.B.S. B., doch een afwachtende houding
aan te nemen.
Aangezien de Commissie het van groot
algemeen belang acht, dat bij de vervulling
van vacatures zooveel mogelijk rekening zal
worden gehouden met de wenschelijkheid
om jonge werklooze leerkrachten hiervoor
in aanmerking te doen komen, is de bijzon
dere aandacht van B. en W. hierop geves
tigd.
De ontwerpen van programma's en boe
kenlijsten voor de verschillende scholen wer
den door de Commissie om advies ontvangen.
Daarbij werd aan B. en W. verzocht, te be
vorderen, dat de opneming van nieuwe
boeken zooveel mogelijk van een toelichting
zou vergezeld zijn en dat wijziging in de
boekenlijsten, ter besparing van kosten voor
de ouders van de leerlingen, niet dan in zeer
noodzakelijke gevallen zou plaats vinden.
Nog een poging tot opsporing van
Amelia Earhart?
HONOLOELOE, 20 Juli (A.N.P.) Naar
verluidt hebben namens den echtgenoot van
Amelia Earhart, George Putman, optreden
de agenten getracht een overeenkomst aan
te gaan met kapitein Bill Anderson, die
groote ervaring heeft in het bevaren van
het midden van den Stillen Oceaan. Zij
trachten- hem over te halen zich te belasten
met het verder opsporen van de beroemde
a via trice, die thans reeds sedert 2 Juli j.l.
vermist wordt en die officieel reeds is op
gegeven.
HAAGSCHE NOTARIS WEGENS
VERDUISTERING VEROORDEELD.
Wegens verduistering van een aanzienlijk
bedrag aan geld en geldswaardige papieren,
tot een totaal bedrag van circa f 55.000, ge
pleegd als notaris en als bewindvoerder,
stond de vorige week voor de Haagsche
rechtbank terecht de 57-jarige notaris H. M.
J. J., te 's Gravenhage, thans gedetineerd.
De officier eischte een gevangenisstraf van
2Yz jaar.
De rechtbank wees heden vonnis. Zij ver-
oordeeelde den verdachte ter zake van ver
duistering, meremalen gepleegd en wegens
verduistering als bewindvoerder over goede
ren welke hij onder zich had. tot een ge
vangenisstraf van 1 jaar en 3 maanden.
Een van de grooten is gestorven,
Groot op 't gebied der wetenschap,
Hij heeft zich op den hoogsten trap
Der kennis wereldroem verworven.
Hij heeft het wonder uitgevonden,
Dat heel de menschheid heeft verbaasd
En waarvoor alle menschen haast
Ook nu nog staan met open monden.
Dit wonder bracht op onze aarde
Het huidig draadlooze verkeer,
Welhaast geen vinding bracht ons meer.
Op velerlei gebied, aan waarde.
Een van de grootsten is verscheiden,
Als nietig mensch die sterflijk is,
Zijn naam zal de geschiedenis
Onsterflijk houden door de tijden.
Haarlem's Bloei.
Copieën van Halsen worden het gemeente
bestuur aangeboden.
Ook in den vacantistijd werkt de Stichting
„Haarlem's Bloei" voort.
Van de verschillende gebeurtenissen die
onder de auspiciën van Haarlem's Bloei in
onze stad zullen plaats hebben, kunnen wij
thans reeds melding maken van een plan
tot aanbieding aan het gemeentebestuur van
vier of vijf copieën van thans ter gelegenheid
van de Frans Halstentoonstelling in het
Frans Halsmuseum aanwezige Halsen.
Het ligt in de bedoeling, dat aan verschil
lende Haarlemsche notabelen de voor het
maken van de copieën benoodigde gelden ge
vraagd zullen worden. Haarlem's Bloei zal
een Schenkings-Comité vormen, dat de co
pieën aan het gemeentebestuur zal aanbie
den, zoodat er in Haarlem een blijvende her
innering aan die bijzondere gebeurtenis, de
Frans Halstentoonstelling, zal zijn.
Natuurlijk zullen het goede copieën moe
ten zijn en het werk zal dan ook aan bij uit
stek vakkundigen worden opgedragen. Bij
wijze van uitzondering omdat de copieën
in handen der overheid zullen komen en
blijven zullen deze werken op ware grootte
mogen vervaardigd worden, hetgeen anders
nooit het geval is.
Het staat nog niet geheel vast, welke stuk
ken van Hals zullen worden uitgezocht, om
te copiëeren hiervoor zullen deskundigen
nog advies uitbrengen maar het is wel
zeer waarschijnlijk, dat als de meest typische
werken van Frans Hals, er toe zullen behoo-
ren de Nar, de Mulat, en Malle Babbe.
Waar de copieën een plaats zullen vinden
is nog niet bepaald, maar het is wel te ver
wachten. dat zij in het stadhuis zullen wor
den opgehangen.
Aantal begunstigers stijgende.
Het is een verheugend feit, dat het aantal
begunstigers der Stichting „Haarlem's Bloei"
nog steeds stijgende is.
De loterij ten bate van
Haarlem's Bloei.
Wij vernamen bovendien nog. dat de lote
rij-commissie van Haarlem's Bloei met haar
voorbereidende werkzaamheden weldra ge
heel gereed zal zijn, zoodat nu spoedig met
de loterij ten bate der Stichting „Haarlem's
Bloei" zal begonnen kunnen worden.
Zooals bekend, ligt het in de bedoeling voor
dat doel jaarlijks een loterij te houden. De
zeer mooie en degelijke prijzen worden ge
kocht in Haarlemsche zaken. De prijs der
loten is niet hoog en begunstigers van Haar
lem's Bloei" zullen, met dezelfde trekkings
kans, loten kunnen krijgen tegen den halven
prijs. Er zullen 10.000 loten zijn.
NEDERLAND OP DE LEIPZIGER MESSE.
Naar wij veimemen zal Nederland aan de
van 29 Augustus tot 2 September te houden
Leipziger Najaars-Messe met een collectieve
inzending deelnemen. Deze Nederlandsche
tentoonstelling zal plaats hebben in het groote
„Rings-Messhaus" Tröndlinring 9, onder de
auspiciën van den Economischen Voorlich
tingsdienst van het Departement van Handel,
Nijverheid en Scheepvaart
Kranten van stroo.
Proefneming in Duitschland.
De bekende uitvinder Marconi is hedennacht op 63-jarigen leeftijd overleden.
Hierboven ziet men hem proeven nemen op zijn jacht „Electra". Voor uitvoerige
levensbijzonderheden zie aien pag. 4.
BERLIJN, 20 Juli (Reuter). Teneinde den
invoeor. van buitenlandsche grondstoffen zoo
veel mogelijk te beperken worden thans proe
ven genomen met het drukken van dagbladen
op uit stroo vervaardigd papier. Voorts heeft
men een methode uitgewerkt om een witten
vezel te ver vaardigen uit stroo. Deze vezel zou
tot textielproducten kunnen worden verwerkt.
Reeds is men zoo ver gevorderd, dat een ge
mengde vezel, bestaande uit 50 pet. „stroo-
wol" industrieel verwerkt kan worden. Het ge
vonden proces, aldus wordt verklaard, werkt
zoo economisch, dat niets verloren gaat. Zelfs
het,afval is nog bruikbaar, daar het een goede
meststof vormt.
Het woord is aan
d' Yzarn-Freyssinet:
Men trekt minder aan door
groote deugden dan door
kleine.
Dader van den aanslag op kolonel
Koe bekend?
Naar Havas uit Warschau meldt schijnt het
thans vast te staan, dat de dader van den
aanslag op kolonel Adam Koe, de werklooze
bouwvakarbeider Wojczek Bieganek is, ge
boren in het gebied Pozen in 1908 en lid van
de Nationaal Democratische Partij, de groote
rechtsche oppositie-partij. Hij was de zoon
van een gezeten boer.
De reden van den aanslag is nog steeds niet
bekend, doch men vermoedt, dat het toetreden
van enkele leden van de nationaal-democra-
tische-partij tot de Nationale Unie van kolo
nel Koe niet vreemd is aan deze daad.
Velen hebben kolonel Koe geluk gewenscht
met het ontsnappen aan dezen aanslag.
Japansche garnizoen morgen
officieel in actie?
Bombardement op Wang Ping.
.(Zie ook pag. 4)
TOKIO. 20 Juli (Havas) De ka
binetsraad zal vanochtend bijeenko
men om te beslissen over de tegen
over Noord-China aan te nemen hou
ding. Hoewel prins Konoye, de mi
nister-president, reeds sinds den aan
vang der incidenten lichtelijk onge
steld is, zal hij aan de beraadslagin
gen deelnemen.
Men denkt, dat de nieuwe Chineesche
stap de aangekondigde actie van het
Japansche garnizoen in Noord-China
met ingang van Dinsdagochtend 3
uur GMT. zal veroorloven.
Over het aLgemeen welingelichte kringen
verklaren, dat de door het leger geëischte
maatregelen gedurende de dagelij ksche bij
eenkomsten van het kabinet worden bespro
ken.
Zij bevestigen, dat de besluiten omtrent
een actie van het Japansche garnizoen te
Tientsin geheel onder controle staan van de
regeering.
Uit Shanghai, 20 Juli: Volgens alhier ont
vangen berichten zouden de Japansche troe
pen begonnen zijn met een bombardement
van Wang Ping. De desbetreffende uit Peiping
door het Japansche telegraaf-agentschap Do
mei geseinde berichten melden dat 't bom
bardement om 14 uur 27 geopend is.
Nadere berichten van Japansche zijde mel
den. dat de Chineesche batterijen te Wang
Ping tot zwijgen zijn gebracht, maar dat
levendig geschutvuur wordt gewisseld met een
andere ^groep Chineesche troepen, die nabij
Wang Ping geconcentreerd zijn.
verbodig geworden bezittingen moet
men niet jarenlang nutteloos op zolder
laten staan. Een ander zou er veel ple
zier van kunnen hebben en er graag wat
voor geven.
Het contact met dien ander wordt op
de goedkoopste en eenvoudigste wijze
bereikt door het plaatsen van een
Groentje in Haarlem's Dagblad.
Enkele verdragscontingenten met Tsje-
clio Slowakije zijn verruimd. 1
De nieuwe rijwielplaatjes zijn met ingang
van 22 Juli verkrijgbaar. 3
Gisteren is een militair vliegtuig van 70
meter hoogte neergestort; de twee in
zittenden werden slechts licht gewond. 3
De Frans Hals-tentoonstelling is reeds
door meer dan 10.000 personen bezocht. 3
Bri'--'landen worden
altijd per luchtpost verzonden als het
bespoediging geeft. 3
De uitvinder der draadlooze telegrafie,
Guglielmo Marconi, is op 63-jarigen
leeftijd overleden. 4
Japan verwerpt het Chineesche memo
randum. 4
ARTIKELEN. ENZ.
- R. P.; Marconi is gestorven.
Van onzen Londensehen correspondent:
„Remise" in den Ierschen Vrijstaat. 2
Jhr. dr. J. C. Mollerus: Over den Zuide
lijken Atlantischen Oceaan. 3
T. Vacantie-begin. 3
H. D. Vertelling: John bestijgt een vul
kaan. 5
K. de Jong: Opera-coneert der H. O. V. 6
G. Voet: De buitenplaats Waterland. 7
De Burgerlijke Stand van Haarlem is op
genomen 0« 1
