Blokkade aan Chineesche kust uitgebreid Stalin zweert de bolsjewistische idealen af Thijs IJs heeft een raar avontuur Doel: herzieningvan China's politiek Hoe staat Rusland tegenover het conflict in het verre oosten? f MAAN DAG 6 SEPTEMBER 1937 HAARDE M'S DAGBEAD 4 Het Japansche departement van buitenlandsch zaken en de admiraliteit hebben gis teren een bijna gelijkluidende verklaring uitgegeven, betreffen de de uitbreiding van het „ver keersverbod voor de Chineesche wateren". De verklaring van het departement van buitenlandsche zaken luidt„Teneinde spoedig de huidige affaire te regelen en de stabiliteit van den toestand te herstellen, heeft de Japansche regeering reeds eerder een deel van de kust van Midden- en Zuid- China gesloten voor Chineesche vaartuigen. Thans heeft zij beslo ten dit gebied uit te breiden en voor Chineesche schepen van 5 September af de rest van de Chi neesche kust te sluiten voor Chi neesche vaartuigen ,te weten van 40 graden Noorderbreedte en 119 graden 54 minuten Oosterlengte tot 21 graden 33 minuten Noor derbreedte en 108 graden 3 mi nuten Oosterlengte. Hierbij zijn niet inbegrepen Tsingtau en de pachtgebieden van derde mo gendheden.Aangezien deze maat regel alleen bestemd is tot het verkrijgen van een spoedige her ziening van haar houding door de Chineesche regeering zal de Ja- pansche regeering de verschul digde eerbied betoonen aan den vreedzamen handel van derde mogendheden, ten opzichte waarvan zij niet het, voornemen heeft tusschenbeide te komen." Chineesch schip getorpedeerd. Uit Sjanghai wordt aan Domei gemeld, dat op grond van het «besluit tot het invoeren van een blokkade langs de Chineesche kust een japansch oorlogsschip een Chineesch schip, dat zich in verboden zone bevond, bevel heeft gegeven bij te draaien. De Chineezen ant woordden hierop met het vuur te openen. Zij doodden een Japanschen luitenant en een matroos. Het Japansche oorlogsschip heeft daarop het Chineesche schip gebombardeerd en in den grond geboord. In zijn voor beide Huizen uitgesproken re devoering zeide de eerste minister, Prins Konoje, dat de fundamenteele politiek van Japan jegens China er in bestaat te streven naar een herziening van de houding der Chi neesche regeering en naar een afstand doen door China van zijn anti-Japansche politiek, teneinde, te komen tot een wederaanpassing tot in de grondslagen van de betrekkingen tusschen Japan en China. Deze politiek heeft nooit eenige wijziging ondergaan. De Ja pansche regeering heeft getracht den toe stand te redden door te verhinderen, dat het incident verscherpte en door zijn omvang te beperken. De premier laakte China wegens wat hij noemde een gebrek aan begrip voor de ware bedoelingen van Japan en wegens zijn toegevendheid jegens verachting en op positie tegen Japan. „Japan," aldus Konoje verder, „is van zins een zoo noodlottigen slag toe te brengen aan het Chineesche leger, dat het volledig de lust tot vechten vergaat. Wanneer China echter in gebreke blijft zijn houding te herzien en in plaats daarvan vol hardt in koppige oppositie tegen Japan, is Japan-volkomen voorbereid op langdurige vijandelijkheden. De minister van Buitenlandsche zaken, Hi- rota, zeide o.a. dat de Japansche regeering streeft naar een stabilisatie in Oost-Azië door verzoening en samenwerking tusschen Japan, Mandsjoekwo en China, ten behoeve van de gemeenschappelijke voorspoed en welvaart. Met betrekking tot het Britsche voorstel tot terugtrekking der Chineesche en Japan sche strijdkrachten zei hij, dat de Japansche regeering hierop had geantwoord, dat de vijandelijkheden te Sjanghai slechts tot een 'einde gebracht kunnen worden door terug trekking van de geregelde Chineesche troe pen uit de verboden zone en het korps tot behoud van den vrede, van de frontlinies. Een soortgelijk antwoord was aan Frankrijk en de Vereenigde Staten gegeven. Soegijama, de minister van Oorlog, gaf een beschrijving van de ontwikkeling van het „Chineesche incident". Het is niet mogelijk, aldus Soegijama ver der. de toekomstige ontwikkeling te voor spellen van het Chineesche incident. Het le ger echter is grimmig vastgesloten recht vooruit te gaan en het doel te bereiken, nl. een bestraffing van de brutale Chineesche troepen door alle moeilijkheden te'boven te komen en zich te wijden aan den dienst van den staat bij het uitvoeren van het keizerlijk edict. Zelfs wanneer China langdurige vijandelijkheden in den zin heeft, zal het Japansche leger nooit, den strijdbijl begraven voordat het de Chineesche troepen drastisch zal hebben gestraft en hun de lust tot strijd en anti-Japannisme zal hebben ont nomen, t De minister van Marine. Jonai, gaf een uit eenzetting van de maatregelen, die door de Japansche vloot genomen waren voor de bescherming van de Japansche onderdanen in China en zeide. dat de anti-Japansche ge voelens en ODeraties in China van dien aard waren, dat de Japansche regeering gedwon gen was bevel te geven tot terugtrekken van alle Japansche inwoners van Hankau en an dere punten langs de rivier de Jangtse. De krijgsverrichtingen in Sjanghai worden zeer belemmerd door den internationalen aard van de City. waar ook een groot aantal Japansche onderdanen wonen. Verder gaande gaf de minister uitdruk king aan zijn spijt over de omstandigheid, dat de Britsche ambassadeur gewond is op 26 Augustus. Wat de blokkade van de Chineesche kust betreft, zeide de minister, dat het verkeers verbod in de Chineesche zee alleen betrek king heeft op Chineesche schepen. De Japan sch vloot zal volkomen de vreedzame handel schepen van derden respecteeren. Ook de minister van Marine gaf het Huis de verzekering, dat de vloot als één hechte eenheid zal strijden tot het einde, totdat een drastische bestraffing is toegediend aan de Chineesche troepen. Ruim drieduizend dooden bij lucht- raids op Tsjangsjoe. Uit Sjanghai, 4 Sept. Volgens Amerikaansche zendelingen, die hier uit Tsjangsjoe zijn aangekomen, zijn in den loop van twee Japansche lucht aanvallen meer dan drieduizend in woners van deze ten n.w. van Sjang hai gelegen stad gedood. Een regen van bommen en mitrailleurkogels daalde op de dichtbevolkte straten neer. Van de 100.000 inwoners van deze vreedzame stad zijn de meesten in radeloozen angst naar het platte land gevlucht Argemtmaë. Samenzwering ontdekt. De politie deelt mede, dat een samenzwe ring tegen het leven van president Justo en de ministers, benevens tegen verscheidene Engeland. Frankrijk, Italië, Joego-Slavië (Zuid-Slavië) Turkije en Griekenland zijn de mogendheden, die het meeste belang bij de Middellandsche Zee conferentie hebben. Op de kaart ziet men het EngeLsch bezit (met zwarte pijlen weergegeven) waarvan Gi braltar en Cyprus twee voorname sleutelpo sities zijn. Deze beveiligen voor Engeland den weg naar Indië, terwijl Malta als tus- schenbasis drenst doet; verder bezit Enge land nog vrije aanloophavens in Griekenland en heeft te Alexandrië in Egypte een oorlogs haven. Frankrijk, de tweede groote mogend heid, beveiligt zijn gebied in de Middelland sche Zee tusschen Algerië, Tunis en eigen land (zie de witte pijlen op de kaart). Italië de derde groote mogendheid (met een dikke zwarte lijn aangegeven) bezit bij de kust van Turkije de eilandengroep „Dodekanesos" en aan de Noord-Afrikaansche kust Libye. De overige Middellandsche Zeelanden bevei ligen hun eilanden van eigen land uit. De kaart geeft tevens een goed beeld van de ligging van Spanje ten opzichte van de om ringende landen gelegen in de Middelland sche Zee. persoonlijkheden ontdekt is. Bovendien zou den aanvallen gedaan worden op de kazer nes van marine en leger, evenals op het de partement van politie. Vier individuen zijn gearresteerd. Bommen, springstoffen en handgranaten zijn in beslag genomen. Belcliile „wit" of „rood*'? Generaal Queipo de Llano heeft in een radio-toespraak verklaard, dat Belchite nog altijd in handen der rechtschen is. Aan het front in Asturië hebben de van Santander oprukkende rechtsche troepen de haven Lla- nes bezet en meer dan 500 gevangenen ge maakt. De val van Llanes is door de regeering van Valencië erkend. In tegenspraak met het bo venstaande wordt echter de bezetting van Belchite door de regeeringstroepen volge houden. Overal in het kamp der regeering heerscht hierover groote vreugde. De strijd om deze stad, die voor den burgeroorlog 3500 inwoners telde, is bijzonder hevig geweest. Vrijwel het geheele garnizoen is bij den aan val vernietigd. Trein met pelgrims ontspoord. Ongeluk bij Neuss eischt veertien dooden. Zondagmorgen om kwart over acht is een trein, die van Rommerskirchen naar Kevelaer reed, op het station Holzheim bij Neuss ontspoord. De locomotief en drie wagens vielen om, drie der wagens werden totaal ver nield. Uit de overblijfselen werden de ontzielde lichamen van 12 passagiers te voorschijn gehaald. Van de 18 zwaar gewonden zijn later twee over leden, zoodat het totaal aantal doo den 14 bedraagt. De verongelukte trein, die geheel met pelgrims bezet was, was door den pastoor van Rommerskirchen besteld voor de reis naar de bedevaartplaats Kevelaer. „Wij geven de voorkeur aan Courantenreclame". „Wij geven de voorkeur aan couranten reclame boven andere reclame-middelen, omdat wij daardoor onze reclame beter kunnen richten. Couranten geven ons ook veel beter resultaten. Onze rappor ten betreffende reclame-resultaten heb ben ons definitief aan couranten- reclame doen gelooven als het snelst resultaten gevende, het meest produc tieve en het best te controleeren recla me-middel," zei onlangs Sir George Schuster, de president van den Engel- schen theehandel met wereldnaam Thomas J. Lipton Inc. (Van onzen Russischen correspondent). In Rusland heeft een bloedige ommekeer en afrekening, plaats gevonden, die slechts met de revolutionnaire troebe len van 191718 vergeleken kunnen wor den. Alleen al in het Roode Leger zijn vijf corpscommandanten, twee brigade-generaals, meer dan honderd oversten en ongeveer twee duizend officieren terechtgesteld. Daarbij komt een nog veel grooter aantal burgerlijke ambtenaren, diplomaten, industrieele leiders, directeuren van trusts, vooraanstaande corpo ratie-organisatoren, enz., die van het tooneel verdwenen zijn; voor een deel zijn zij achter slot en grendel gezet, voor een deel aan de ijzige eenzaamheid van het Noorden ofwel aan den beul overgeleverd. Dat al déze slachtoffers landverraders zouden zijn geweest is zeer onwaarschijnlijk en wordt ook tegengesproken door de gebeurtenissen, die wij hieronder zul len beschrijven. Wel hebben echter scherpe meeningsverschillen over de Russische poli tiek bestaan. Terwijl zulke verschuivingen in het politiek ideaal in democratische landen het uitschrijven van nieuwe verkiezingen en de vorming van een nieuw kabinet tengevolge hebben, kent men in autocratische staten geen ander middel, dan de oppositie door een bloedbad uit te roeien. In den zomer van het jaar 1934 moest Hitier zijn eigen strijdmakkers, die een meer radicale Richting voor stonden dan de „Führer" voor ge- wenscht hield, bij honderden laten fusilleeren. In den zomer van 1937 heeft Stalin zijn eigen medestrijders, de oude garde van Lenin, en verschei- denen van zijn medewerkers op de binnenplaatsen der gevangenissen om laten brengen. In deze tegenstel lingen tusschen terechtgestelden en den dictator kan Stalin er niet op roemen als zou hij de bolsjewistische idealen tegen verraders verdedigd hebben. Integendeel! Stalin heeft zelf de bolsjewistische idealen verra den en inplaats van den socialisti- schen ideaalstaat, zooals Lenin zich dien gedacht had, een fascistische dictatuur ingesteld. Wie dezen ommekeer voorvoelde en het er niet mee eens was of haar zelfs wilde tegen gaan, werd gewelddadig uitgeschakeld. Het is zeer karakteristiek, dat de scherpzinnige Lenin Stalins despotisme heeft voorzien en zijn meest vertrouwde medewerkers voor hem gewaarschuwd heeft. Lenin heeft dan ook den Georgiër Dzjoegaswili den bijnaam Stalin d.i. staalmensch, gegeven en als Stalin staal- mensch zal hij naast Iwan den Verschrikke- lijken zijn plaats in de Russische geshiedenis bekleeden. Daar één enkel mensch de regeering en de hervorming van zoo'n reuzen rijk als Rusland niet kan bewerkstelligen, heeft men altoos in teresse gehad voor de meest directe medewer kers van Stalin. Tot nu toe is de oorlogs- eommissaris Worosjiloff zijn krachtige steun geweest. Daarom treft als een verrassing het bericht, dat Worosjiloff ongesteld geworden is en de post van voorzitter van het Comité, dat met de zuivering van het Roode Leger belast is, opgegeven heeft. Voor den voormaligen metaalbewerker Worosjiloff, die in een eer lijken strijd voor de rechten der industrie arbeiders trapsgewijze tot den hoogsten rang in het Roode Leger gestegen is, moest de ver nietiging van de bolsjewistische idealen en van hun kampioenen, zooals dat stelselmatig door Stalin geschiedt, onaanvaardbaar zijn. Het oogenblik is gekomen waarop Worosji loff bij zichzelf zeide: „Tot hiertoe en niet verder". Wederom is een oude en beproefde revolutionnair van het tooneel verdwenen. Voor het Commissariaat van Buitenland sche zaken te Moskou zijn nieuwe richtlijnen vastgesteld en zoodra Stalin ze bekrachtigd heeft, worden de belangrijkste posten in Mos kou zelf en op de buitenlandsche gezantschap pen van Rusland door anderen bezet. De re volutionnaire bedrijvigheid van de diploma tieke vertegenwoordigers in het buitenland is onvereenigbaar gebleken met de werkelijke belangen van de Russische politiek. Zoo is b.v. de bedrijvige en fanatieke bolsjewist Zasser- mann, die de functie van legatie-secretaris op het Russische gezantschap vervulde naar Moskou terug geroepen. Hoewel Zassermann in het gezantschapsgebouw woonde en na den oproep te hebben ontvangen streng bewaakt werd, gelukte het hem toch te onvluchten. Zulke blamages moeten in de toekomst ver meden worden en de Russische gezantschap pen moeten van alle revolutionnaire elemen ten gezuiverd worden. De Russische buiten landsche politiek zal een uitgesproken natio- nalen koers inslaan. Een uitvloeisel van deze koersverandering in de buitenlandsche politiek is de likwidatie van de Komintern en de ontbinding van de Derde Internationale. De Commissaris van Binnen- landsche Zaken en chef van de Gepeoe Jes- hoff is tot „controleur" der beide hierboven genoemde organisaties benoemd. Hij zal de Komintern reorganiseeren, den naam wijzigen en haar tot een onderafdeeling van de Gepeoe maken. De secretaris van de Derde Interna tionale Dimitroff heeft alle macht ingeboet. Zijn ster bewoog zich reeds lang in dalende lijen zal straks wel geheel van den politie- ken hemel verdwijnen. De Fin Kuusinen, die in de Komintern de Noard-Europeesche poli tiek leidde, is uit zijn ambt ontzet. De invloed rijke functionarissen der Komintern Lenski, Lestsjin, Wolf, Erlcoli, Nunuilski e.a. hebben van Jeshoff bevel ontvangen hun werkzaam heden te staken. Deze maatregelen moeten voor de buitenlandsche communistische orga nisaties, welk met de Komintern samenwerk ten, als een donderslag bij helderen hemel' zijn. De heele wereld moet weten* dat Mos kou de hoop op een wereldrevolutie heeft la ten varen. Buitenlanders zullen voortaan geen invloed meer op de buitenlandschè politiek van Rusland mogen uitoefenen. De leuze „Proletariërs aller landen vereenigt U" vindt in Moskou geen weerklank meer. Deze verrassende heroriëntatie van Mos kou zal de grootste gevolgen voor de geheele wereld mede brengen, gevolgen, die voorloo- pig nog niet op hun juiste waarde geschat kun nen worden, maar die zich al zeer spoedig zullen laten gelden. Hoe zal zich voortaan, nu de hoofdaanstichter Dimitroff van het too neel verdwenen is. de Russische belangstel ling voor Spanje uiten? Zullen Frankrijk, Tsjecho-Slowakije en Roemenië, die een soort beveiligingsverbond hebben gesloten, de on derlinge samenwerking voortzetten of be ëindigen en hoe? Hoe zal de houding van de beide autocraten in Europa, Hitler en Mus solini, tegenover den dictator Stalin zijn nu hij het bolsjewisme heeft afgezworen en een zuiver nationalistische politiek wil gaan voe ren? Zullen zij hem, Stalin, de hand reiken en gezamenlijk hun strijd tegen de Joden en het Marxisme voeren? Zal de ommkeer in Moskou ook eenigen indruk maken op Japan en tot voorzichtigheid in den Chïneesehen strijd manen? Al deze vragen kan men zich op dit oogenblik voorleggen, zonder te weten wat daarop het antwoord zal zijn, maar spoedig zal men de uitwerking van de bloedige revo lutie in Moskou, die Stalin in den zomer van 1937 ontketend heeft, en waarin niet alleen véle menschen, doch ook de bolsjewistische idealen ten offer vielen, in de brandende vraagstukken der Europeesche politiek be speuren. Het is echter volkomen foutief dezen nieu wen koers door Moskou ingeslagen, als een voorteeiken te beschouwen, dat Stalin plannen koestert om in het Japansch-Chineesche con flict in te grijpen. Natuurlijk, Rusland is waakzaam en is voorbereid op alle mogelijk heden. Bij de grens van Mandsjoerije wor den groote manoeuvres gehouden, welke in de Russische dagbladen als verzwaarde militaire oefeningen worden beschreven. Van alle dienstplichtigen, die onder normale omstan digheden naar huis gezonden zouden zijn, heeft men de verloven ingetrokken, teneinde nieuwe weercorpsen te kunnen samenstellen. Door dezen maatregel worden de Russische strijdkrachten in het Verre Oosten met ruim 90.000 man versterkt. Bovendien zijn de lich tingen van de tweede helft van 1915, de ge heele lichting van 1916 en nog enkele oudere lichtingen, wier opkomst in werkelijken dienst tot nu toe verschoven is geworden, tegen 1' September van dit jaar opgeroepen. Men rekent, dat in den loop van dit jaar nog on geveer 800.000 nieuwe recruten zullen worden ingelijfd. Hoe sterk deze cijfers den lezer ook mogen imponeeren, zoo zijn zij toch niet in staat een eventueelen oorlog voor Rusland te, winnen. Aan menschenmateriaal heeft het Rusland nooit ontbroken en in cijfers is Rus land altijd sterker dan zijn tegenstanders ge weest. Maar het zwakke punt in Rusland is altijd het ontoereikende verkeersapparaat. In den Krimoorlog 1854 verloor Rusland Sebastopol en den veldtocht, omdat het niet in staat was zijn met vei*beten moed strijden de troepen voldoende te verzorgen en te on dersteunen. Vijftig jaar later verloor Rus land den Russisch-Japanschen oorlog, omdat 't slechts een enkelen spoorweg naar het krijgs- veld had en op sommige punten b.v. aan het Baikalmeer deze ook zelfs nog miste. En hoe staat het er thans voor met de spoorwegen in Rusland? Naar één der jongste berichten in de Oost-Siberische „Prawda", welke in 3r- koetsk verschijnt, zijn 72 hooge ambtenaren bij het spoorwegwezen in Siberië ter dood ver oordeeld, omdat het aan hen te wijten zou zijn geweest, dat zich hier verschillende ern stige spoorwegrampen hebben voorgedaan, waarbij tal van memschenlevens verloren gin gen. In het Verre Oosten zijn in de zomer maanden 306 spoorbeambten terechtgesteld. „Daily Herald" weet te melden, dat in geheel Rusland in den laatsten tijd ongeveer drie duizend hoogere ambtenaren wegens ongeval len bij de spoorwegen zijn gearresteerd en ver oordeeld. Het straffen van de spoorwegbeambten iijfct ons echter niet rechtvaardig. Wanneer' de dwarsliggers verrot, de rails versleten en het rollend materiaal totaal verouderd is, als de dijken sedert 1914 niet meer zijn vernieuwd, noch versterkt, dan zijn spoorwegongelukken onvermijdelijk en een enkele spoorwegambte naar kan dat niet voorkomen. Met zulke ge brekkige transportmiddelen kan men geen oorlog in het Verre Oosten voeren en wanneer Rusland toch in den JapanschChineeschen chaos wordt betrokken dan zal het aan het kortste einde trekken en een smadelijken vrede moeten sluiten, zooals Alexander n in 1854 en Nikolaas II in 1905. KARL TIANDER. Ook een vrijbuiter in Algerijnsclie havenstad. Met groote lading oorlogstuig onverwacht vertrokken. Uit Bone in Algerije wordt aan de Ita- liaansche bladen gemeld, dat aldaar sinds eenige dagen de aan de zijde van Valencia staande Spaansche mailboot „Mar Nigro" voor anker lag, gereed om te vertrekken. De kapi tein van het vaartuig, die zich naar Algiers had begeven, keerde in Bone terug met eenige aanhangers van Franco. Deze maakten ge bruik van de afwezigheid van de helft der be manning om, onder bedreiging van degenen die aan boord waren, het anker te lichten en met het schip er van door te gaan. De „Mar Nigro" voerde een groote lading gevechtswa gens en vliegtuigen. Weer een schip tot zinken gebracht. Na ontploffing in brand gevlogen. Uit Tunis 5 September: Volgens visschers van Kelibia is in den nacht van eergisteren ter hoogte van Kaap Bon een schip door een torpedo of een kanonskogel in brand gescho ten en gezonken. De visschers vertelden, dat zij hevige ontploffingen hoorden, waarna het schip in brand vloog. Na een half uur doofde het vuur plotseling. Het aanvallende schip deed gedurende eenige minuten een krachtig zoeklicht over het water schijnen. Men heeft geen wrak en geen menschen gevonden. Valencia en Salamanca als oorlogvoerende partijen. Voorstel van Uruguay door Amerika en Bolivia afgewezen. De regeering der Vereenigde Staten heeft de uitnoodiging van de regeering van Uru guay om aan generaal Franco en de regeering van Valencia de rechten van belligerenten toe te kennen, van de hand gewezen. Ook Bolivia heeft weigerend geantwoord op het voorstel van Uruguay. ONZE DACELIJKSCHE KINDERVERTELLING Kom, dan gaan we maar terug. Kijken wat er van de auto is over gebleven. Dag, Vreeskouniet, dag hoor! En handenwuivend bleven de Eskimo's achter, terwijl Thijs met stevige passen naast oom Mopperniet voortstapte. Nou begrijp ik ook, waarom die Pierel zoo oud was, en hij ver telde oom Mopperniet zijn wonderlijke avontuur. Jij houdt wel van avonturen, niet Thijs? lachte oom Mopper niet. Dat zou ik denken, oom! Ik geloof zeker, dat ik binnenkort weel een avontuur heb! En geloof maar, kinderen, dat hij gelijk heeft, hoor. Maar daar begin ik dan morgen mee. Let maar goed op, want het wordt een spannend avontuur voor hem. Tot morgen dan, £oor! Dagl

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1937 | | pagina 4