Nationaal Monument hersteld
Nieuwe kerk te Delft
wordt weer opengesteld
Geronselde Haarlemmer.
Een beeld voor de Moerdijkbrug.
r>IV SDAG 7 SEPTEMBER 1937
HAARLEM'S DAGBLAD
2
Eén der meest indrukwekken
de kerkgebouwen van ons
land en zooal niet het be
langrijkste, dan toch meest
bekende uit nationaal oogpunt be
zien, de Nieuwe Kerk te Delft zal
na een restauratie, die in haar
phasen ruim vijftien jaren heeft ge
duurd, opnieuw in gebruik worden
genomen.
De plaats waar het mausoleum der
Oranjes is, een in en door de historie
gewijde ruimte, heeft wederom een
weidsch aanzien gekregen, passend
bij zijn bestemming, en als bedehuis
èn als nationaal gedenkteeken.
Een voorgeslacht, dat helaas weinig aan
dacht schonk aan den toestand, waar het
gebouw in- en uitwendig ging verkeeren,
verzuimde tijdig de maatregelen te nemen,
om ernstig verval tegen te gaan. Moeilijke
tijdsomstandigheden verhinderden, toen de
gewenschte aandacht wél werd betoond, om
aanstonds tot zoo hoog noodige verbeterin
gen over te gaan en inmiddels zette het
verval door.
Nederland was bezig een zijner waarde
volste nationale bezittingen te verliezen, toen
ter elfder ure een reveil werd gehoord, dat
gelukkig algemeenen weerklank vond. Wat
rampen in vroeger eeuwen en de tand des
tijds vernielden, kon nog worden hersteld,
indien onmiddellijk werd ingegrepen. Dit ge
schiedde in 1922 zij het voorloopig nog op
bescheiden schaal met de restauratie van
't Mausoleum, dat. hersteld in Sept. van het
volgende jaar, met zijn naaste omgeving, het
fraaie koor, kon worden overgedragen als
een geschenk aan H.M. de Koningin bij haar
25-jarig Regeeringsjubileum. Een aantal
bijkomstige werkzaamheden, die in verband
met het voorgaande niet konden worden
gemist, besloten in 1925 de eerste phase der
restauratie.
Ongeveer 5 jaren verliepen, eer het herstel
opnieuw kon worden opgevat. Het benoodig-
de geld was welisw'aar nog niet bijeenge
bracht of gevoteerd, maar het voortgaand
verval liet langer wachten niet toe en zoo
verschenen in Januari 1931 de werklieden
weer in het gebouw, dat met steigers werd
gevuld, waar hamer en troffel werden ge
hanteerd.
Het groote dwarsschip kwam nu onder
handen en terwijl dit langzaam in zijn
ouden schoonen vorm werd teruggebracht,
werd tevens een onderzoek ingesteld naar
den toestand van het schip met de zijbeuken
wat een zeer verontrustend resultaat ople
verde. Het werk kwam in verband hiermede
op Yeel breeder voet, want om het eene te
redden, kon het andere niet worden ge
mist.
Na een jaar moest het werk helaas voor.
naar het leek, onbepaalden tijd worden on
derbroken. wegens het niet tijdia- gereed
komen der financieele regeling. Maar een
steen die uit een der hooge schipramen viel.
maande tot spoed. Tevergeefs echter, de
restauratie bleef wachten en inmiddels
moest het kerkbestuur ertoe overgaan, om
de diensten in het schip te doen staken en
dit te ontruimen.
Er moest worden ingegrepen, Het
heilige vuur. dat een oogenblik op
geflikkerd was, werd opnieuw ge
wekt en het was de toenmalige pre
sident-kerkvoogd, de heer van Woer
den. die zich aan deze zaak gaf. Ziin
enorme inspanning had succes. Er
kwam beweging in Nederland voor de
nationale taak die daar in Delft te
verrichten viel. Het werk kon op
nieuw en nu voorgoed d.w.z. tot zijn
voltooiing, worden aangevat.
Zoowel in- als uitwendig ging van nu af
het herstel in krachtig termpo voort. Tegen
den Zuidgevel werd een gewaoend betonnen
versterking aangebracht. Alle kolommen
van het schip werden vernieuwd, een zeer
belangrijk en ook gevaarlijk werk, dat ge
lukkig zonder ongevallen kon worden ver
richt. Daarbij voegden zich vele andere werk
zaamheden, de plaatsing o.a. van de nieuwe
gebrandschilderde ramen, aan welker tot
standkoming geheel Nederland zijn mede
werking gaf.
Bijna onherkenbaar geworden.
TT én dezer dagen hebben wij onder
deskundig geleide al deze werk
zaamheden, welke onder leiding van
den architect Herm. v. d. Kloot Mey-
burg werden uitgevoerd, kunnen be
kijken. Aan het in- en exterieur wordt
thans de laatste hand gelegd en wie
nu het bedehuis betreedt, herkent dit
ternauwernood. Hiermede is geen
overdreven uitspraak gedaan, want er
is niet alleen gerestaureerd in dien zin,
dat wat zwak en vervallen was, ver
sterkt en vernieuwd werd, maar er is
tevens opruiming gehouden onder
latere, meerendeels zeer leelijke, blj-
bouwsels, als de galerijen in een der
zijbeuken en de afdekking van de
oorspronkelijke zoldering met een
houten „plafond", dat indertijd aan
gebracht werd om de versterking van
den verzwakten zuid gevel te maskee-
ren, doch tegelijkertijd het fraaie
tongewelf aan het oog onttrok en de
kerk binnenwerks eenige meters lager
en daardoor onharmonisch van ver
houding maakte.
Uit de handen van den kundigen architect,
die met zeer veel gevoel voor zijn taak. zijn
werk verrichtte, is het interieur schooner dan
ooit voor den dag gekomen.
Het sublieme monument, dat Hendrik de
Keyzer schiep boven het mausoleum van ons
vorstenhuis, komt nu tot nieuwen luister in
het prachtige koor, aansluitend bij het ma
jestueuze middenschip.
Gevolgen van den brand van 1536.
npoen bij het koor het steigerwerk was ge-
plaatst en kolommen en muren konden
worden schoongemaakt, bleek alras dat de
brand, die in 1536 het kerkgebouw teisterde,
groote schade had aangericht. Het bleek nood
zakelijk vrijwel alle kolommen opnieuw te
ommanteien, van nieuwe basementen en groo-
tendeels nieuwe kapiteeleh te voorzien. Ook
aan de bogen en gewelven, balustrade en lijst
werken. moest veel worden vernieuwd terwijl de
muren en ramen alsmede de kappen voorzie
ning behoefden.
Constructieve moeilijkheden deden zich bij
deze restauratie niet voor, evenmin als bij
het herstel van het dwarsschip. Deze kwamen
eerst naar voren toen de restauratie van het
schip werd ter hand genomen.
Het bleek, dat de hooge Zuidgevel van het
middenschip die sterk naar buiten overhelde,
op bedenkelijke wijze was versterkt. Het des
tijds tot dit doel gemaakte schijngewelf en de
hulpconstructie werden verwijderd, zoodat de
oorspronkelijke ton-vormige overwelving. zoo
karakteristiek voor onze Hollandsche gothische
kerkgebouwen, weer in eere kon worden her
steld. Het gevaar was n.l. niet denkbeeldig, dat
deze ongeveer 70 c.M. overhellende muur zou
kunnen omvallen. Voor schraging van dezen
muur, alsmede voor de kap, is boven de Zui-
der zijbeuk een schoorsteenconstructie aange
bracht van gewapend beton. Deze constructie
is echter niet meer zichtbaar en verraadt zich
alleen door de drie zware steunberen tegen
den buitengevel van de Zuider zijbeuk.
Een zeer moeilijk werk veroorzaakte
het herstel der kolommen van het
middenschip. Deze bleken zoo zwaar
beschadigd te zijn dat een nieuwe om-
manteling, zooals bij het koor, niet
mogelijk was. Een algeheele vernieuw-
wing kon niet uitblijven. Om den zwa-
ren bovenbouw te schragen werd in de
boogopening ter weerszijde van een
kolom een ijzeren hulpconstructie ge
plaatst die het gewicht van den bo
venbouw kon overnemen. Daarna werd
de kolom afgebroken en vernieuwd.
Dit sloopen vereischte niet veel inspan
ning: enkele mokerslagen en de kolom
viel als puin uiteen!
Afgezien van deze twee constructieve pro
blemen leverde de restauratie geen bijzondere
moeilijkheden op. De muren werden, waar
noodig. ingeboet en alle ramen vernieuwd,
waarbij de groote dichtgemetselde Westramen
wederom werden geopend. Door het atelier
van den heer Kerling werden de glas in lood
ramen in het schip en zijbeuken voorzien van
nieuw glas, van een glassoort, die voor dit
doel werd vervaardigd.
Belangrijke verbetering in
de ruimtewerking.
"IP en belangrijke verbetering in de ruimte
werking werd verkregen doordat de in
de Zuider zijbeuk naast den toren inge
bouwde kerkeraadskamer met kosterskamer,
bergzolder en berghokken kon wor
den verwijderd. Door een gewijzigde
indeeling der banken kon niette
min hetzelfde aantal zitpltatsen worden ver
kregen, alle gericht op den kansel, die even
wel niet als. vroeger tegen een kolom is be
vestigd. doch tusschen twee kolommén is ge
plaatst. Mede in verband met de eischen der
acoustiek is achter den ouden kansel een
schotwerk opgericht.
Het steekwerk aan de palen van het in
gangshekje voor de doopruimte en de hoofd-
baluster van het trapje naar den kansel is
van de hand van den beeldhouwer Altorf, de
beeldhouwers Beisterveld en van Lunteren
verzorgden ander beeldhouwwerk
Het kerkgebouw is voorzien van een lucht-
verwanning, waartoe in den Noorderarm van
de dwarsbeuk een kelder is gemaakt De
schoorsteen is met de beide hoeksteunberen
tot een geheel gebracht zoodat deze zoo min
mogelijk stoort.
Voor de electrische installatie werd de me
dewerking verkregen van den raadgevend in
genieur G. Sax en van de firma Philips voor
de geluidversterkingsinstallatie.
De wijze waarop een electrische
avond-verlichting in de kerk zou
moeten worden aangebracht, was
een moeilijk op te lossen probleem.
Hoe de kerk in de middeleeuwen
verlicht werd. kon niet meer wor
den nagegaan. Hoogstwaarschijnlijk
geschiedde dit door middel van oud-
Hollandsche kaarsenkronen of door
candelabres met vetkaarsen beves
tigd aan de kerkbanken, doch deze
zijn in den loop der tijden verloren
gegaan.
Na verschillende proefnemingen
werd in overleg met de Rijks Com
missie voor de Monumentenzorg be
sloten tot het doen aanbrengen van
een „directe" verlichting bestaande
uit pendellampen, opgehangen aan
het gewelf in de lengte-as van de
kerk.
Het is gelukt daarvoor een eenvoudig ver-
lichtings-ornament met licht geel getint
glaswerk te verkrijgen, hetwelk, na een klei
ne verandering in hoofdzaak aan de gestelde
eischen voldeed.
Daarnevens is een noodverlichting tevens
nog in de kerk een z.g. ..loopverlichting" aan
gebracht. bestaande uit kleine lampen, ge
monteerd op de kapiteelen van eenige ko
lommen.
Behalve een installatie voor hardhoorenden
en een aansluiting voor radiouitzending, wer
den op verschillende plaatsen in de kerk
luidsprekers aangebracht, waardoor het ge
sprokene van den kansel af duidelijk kan
worden verstaan.
Tegen mogelijk brandgevaar zijn uitge
breide maatregelen getroffen.
Tot zoover de details der restauratie. Prof.
dr. H. B. Dorgelo, president-kerkvoogd, die
het gezelschap journalisten voor de bezich
tiging ontving, maakte daarbij met groote
dankbaarheid gewag van het werk van ar-
i chitect van der Kloot Meijburg en diens me
dewerkers. o.w. in de eerste plaats de aan-
neemster van het groote werk. de firma
Naaktgeboren en Zoon te Delft; de beeldhou
wers tot wie ook nog de heeren H. M. Hage-
doorn te Scheveningen. N. v. d. Schaft te
Rijswijk en P. van Dongen te Leiden behoo-
ren; de adviseurs en allen die verder aan de
restauratie hun medewerking gaven.
De begrooting van het geheele werk werd
niet overschreden. Er zal nog een overschot
blijven.
Woensdag a.s. is het de groote dag. waar
op de kerk. in nieuwen luister aan haar be
stemming zal worden teruggeven. Voor deze
plechtigheid ziin alle beschikbare 1400
zitplaatsen reeds bezet.
De minister van Onderwijs, prof. dr. J. R.
Slotemaker de Bruine zal de groote inwij
dingsrede uitspreken.
De Bilt voorspelt:
Matigen tot zwakken Westelijken tot
Zuidwestelijken wind, gedeeltelijk be
wolkt, weinig of geen regen, iets warmer.
BAROMETERSTAND
Hoogste 768.6 m.M. te Zurich.
Laagste 734.2 m.M. te Jan Mayen.
De IJsland-depressie trok Oost-Noor doos t-
waarts. het centrum ligt thans tusschen IJs
land en de Noorsche kust, een nieuwe secun
daire ligt weer bewesten Ierland. De hooge
luchtdruk hield over het vasteland van West-
Europa stand, in het Zuidwesten van het
waarnemingsgebied steeg de luchtdruk. De
geheele Noordelijke helft van het waarne
mingsgebied bevindt zich onder invloed van
de depressie. Er waaien krachtige plaatselijk
stormachtige winden rond het depressiecen
trum. De lucht is zwaar bewolkt tot betrokken
met plaatselijk regen. In het afgeloopen et
maal is in het Noorden veel regen gevallen,
Seydisfjord had 34, Thorshavn 24 m_M. In het
Zuidelijk deel van het waarnemingsgebied is
het meest windstil of waaien zwakke winden,
de lucht is er licht tot half bewolkt. Op IJs
land en op het Noorden van de Britsche eilan
den en in Noord-Scandinavië trad eenige af
koeling' in, overigens steeg de temperatuur
nog.
De invloed van de depressie verwijdert zich
thans van onze omgeving en daar ook niet
verwacht wordt dat de nieuwe secundaire
haar invloed vóór morgenavond zal doen ge
voelen is de weersverwachting voor morgen
gunstig. De wind zal West tot Zuidwest blijven
en in kracht vermoedelijk iets afnemen. De
lucht zal gedeeltelijk bewolkt blijven met
waarschijnlijk droog weer. Verwacht wordt
voorts dat de temperatuur nog iets zal stijgen.
BAROMETERSTAND
Vorige stand 765 m.M.
Stand van heden 765 m.M.
Neiging: Vooruit.
Opgave van:
Fa. KEIP. Opticiens
Gr. Houtstr. 137 Tel. 11640
HOOG WATER TE ZANDVOORT
Woensdag v.m. 5.41 uur; n.m. 18.07 uur.
Strand berijdbaar van 11.0016.00 uur.
Belangrijke telefoonnummers
Politie: 11850.
Brandweer: 15333.
Ongevallendienst (Brandweerkazerne)
Ged. Oude Gracht: 14141.
H. van Steenwijck overleden.
In den ouderdom van 73 jaar over
leed hedenmorgen de bekende Haar-
lemsche kunstschilder H. van Steen-
wijek.
Van Steenwijck ontving zijn eerste lessen
van professor Wij de veld op de avondklas van
de Academie.
Dat Van Steenwijck op de Academie mocht
komen was op advies van den Amsterdam-
schen schilder J. R. Rust.
Overdag werkte Van Steenwijck op de de
coratie-ateliers van het Paleis voor Volksvlijt
onder Grootveld.
In die Amsterdamsche jaren had vooral de
schilder J. Zürcker een grooten invloed op
Van Steenwijck. Met hem heeft Van Steen
wijck een tijd lang op kamers gewoond en men
mag hem veilig een van de eerste „onafhanke-
lijken" noemen. Ook met den literator Ary
Prins heeft Van Steenwijck veel samenge
werkt.
Na eenigen tijd verhuisde Van Steenwijck
naar Londen om later in Den Haag op te dui
ken in een tijd dat ook daar een soort reveil
der jongeren plaats had. Hier werd
Van Steenwijck al spoedig opgenomen in den
kring van Jan Toorop, Thorn Prikker en
Théophile de Bock.
Van Steenwijck was een historisch, schich
tige figuur die telkens opduikt en weer ver
dwijnt. Zich steeds achteraf houdt en zijn
roem niet soigneert.
Later (1892) duikt Van Steenwijck weer op
bij een expositie van Goudeket op het Rokin.
Hij exposeert daar tegelijk met Van Daalhoff
enVan Gogh.
Ongeveer 23 jaar geleden vond Van Steen
wijck te Haarlem een rustpunt voor zijn
tochten. Vooral het Noorsche werk dat Van
Steenwijck indertijd op initiatief van oud
minister Cremer maakte, trok sterk de aan
dacht.
De kring van waardeering die rondom zijn
figuur getrokken is, ontstond zonder vreemde
hulp uit en door hem zelf en zijn arbeid. Bij
zijn jubileum, in October 1934 is wel ondub
belzinnig gebleken hoezeer zijn werk en zijn
figuur in breeden kring werden gewaardeerd.
(Vervolg van pag. 1.)
Naar het front
Met automobielen werden we verder naar
het front vervoerd. Joop en ik liepen voort
durend op een kansje te loeren om te ont
snappen, want we voelden er niets voor, om
te gaan vechten, Die kans kwam pas, toen
het ook hoog tijd was. We waren toen nog
maar op 20 K.M. van het front verwijderd,
in een stadje, waar we erg veel bekijks had
den. Terwijl al die menschen naar ons troep
je stonden te kijken, heeft Joop zijn koffer
gepakt, waarna we heel rustig weggewan
deld zijn. Natuurlijk waren we doodsbang,
dat er iemand achter ons aan zou komen,
maar niemand lette op ons. Onmiddellijk
sloegen we een zijstraatje in en toen zorg
den we wel, dat we weg kwamen.
We hebben een langen zwerftocht door
Spanje gemaakt, te voet. op auto's en per
trein. Dat laatste ging nogal gemakkelijk,
want we gingen maar gewoon in den trein
zitten. Als er dan een controleur kwam, zei
den we dat we bij de internatonale brigade be
hoorden, en dan was het verder goed. Toch
hebben we heel wat moeilijkheden moeten
overwinnen. We moesten tusschen schild
wachten doorsluipen en bovendien konden
we nergens eten krijgen. Koopen kon je niets,
en de boeren waren allemaal regeeringsge-
zind, dus daar hoefden we ook niet aan te
komen. Tot Barcelona hébben we dan ook
haast niets gegeten. Toch ging alles tot daar
toe prachtig.
Het loopt mis.
Maar daar in Barcelona liep het mis. Er
kwamen daar politie-beambten in den trein,
die naar onze papieren vroegen. Maar die
hadden we natuurlijk niet meer. Die had
men ons immers meteen al afgenomen.
Natuurlijk ging het toen mis, vooral ook.
omdat we ons niet verstaanbaar konden ma
ken. We werden naar een kasteel bij Bar
celona gebracht, dat op een rots lag. heele-
maal omringd door water. Daar hebben we
een vreeselijken tijd doorgemaakt. We waren
daar met nog ongeveer tweeduizend gevan
genen. Overdag mochten we vrij rondloopen
binnen het kasteel, maar aan ontsnappen
viel niet te denken.
De behandeling was er slecht. We werden
er mishandeld, en den geheelen tijd leefden
we in angst, dat we gefusilleerd zouden wor
den. Dat was daar aan de orde van den dag.
Er werd zelfs verteld, dat er daar gedurende
den burgeroorlog hondderdduizend men
schen gefusilleerd zijn.
In de gevangenis.
Eiken dag werden er namen afgeroepen.
Dan ging er een groepje gevangenen naar
buiten. Men vertelde dan, dat zij vrijgela
ten zouden worden, maar op de binnenplaats
werden zij zonder vorm van proces neerge
schoten. De slachtoffers werden dan, dood
of niet, op een stapel gegooid. Daar ging een
vat petroleum over en dan werd alles in
brand gestoken. Den volgenden dag werden
ons dan de verkoolde resten getoond. Dat
was bedoeld als een waarschuwend voor
beeld, maar u begrijpt wel. wat voor indruk
dat op ons maakte.
De kleinste vergrijpen werden op beest
achtige wijze gestraft. Er was een jonge
Spanjaard, die een horloge en een paar
schoenen had gestolen De jongen werd toen
„onder handen genomen" door een aantal
officieren, die hem afranselden met stokken
en met de zware rijlaarzen in den maag
trapten. Half bewusteloos werd hij in een cel
gegooid. Daar liet men hem twee dagen lig
gen, waarna men hem vertelde, dat hij zou
worden losgelaten. Maar zoodra hij buiten
kwam. knalden de schoten
Er was een muur van ongeveer eei^ meter
dikte. Daar werden de gevangenen tegen ge
zet, die gefusilleerd werden. Zoo vaak was
dat gebeurd, dat er heele brokken uit den
muur geschoten waren.
Eiken dag verwachtten we, dat wij aan de
beurt zouden komen.
Die spanning was ondragelijk. Bovendien
waren er voortdurend bomaanvallen en tel
kens vreesden we dat het kasteel getroffen
zou worden. Maar tenslotte werd het ons
onverschillig, dood moesten we toch, dachten
we. Maar eindelijk is het ons gelukt weg te
komen, dank zij de tusschenkomst van den
Nederlandschen consul. Ook mijn moeder had
daar al eens heen geschreven, maar wij had
den daar niets van gehoord.
Een der gevangenen, een Spanjaard die een
beetje Duitsch sprak, heeft ons tenslotte ge
holpen. Daarmee waagde hij zijn eigen leven.
Hij heeft eerst een brief naar buiten gesmok
keld, maar toen we daarvan nog niets hoor-
De beeldhouwer T. J. van Hal heeft in op
dracht van de Kamers van Koophandel van
steden die nauw betrokken zijn met de ver
binding over den Moerdijk, bovenstaand
beeld vervaardigd dat tegen het einde dezer
maand op de brug geplaatst zal worden.
Momenteel is het beeld in bewerking in de
bronsgieterij van den heer Binder te Haarlem.
Het beeld zal op den Moerdijkbrug worden
bevestigd en door een bijzondere constructie
zal het mogelijk zijn dat ook wanneer de
stijlen uitzetten wat gebeurt indien zware
wagens over den brug komen het beeld
meeschuift.
Het gedenkteeken dat een allegorische voor
stelling vormt van de verbinding tusschen
Noord- en Zuid-Nederland bevat de wapens
van de Kamers van Koophandel van Den
Haag, Rotterdam, Den Bosch, Breda, Tilburg,
Maastricht. Venlo, Waalwijk, Dordrecht,
Vlaardingen, Delft en Eindhoven.
Onder het beeld komt de plaquette waarop
het volgende onderschrift staat:
„Bij de voltooiing door den Rijkswaterstaat
van de verbinding tusschen Noord en Zuid
hebben de twaalf daarbij naast betrokken
Kamers van Koophandel dit gedenkteeken
opgericht".
den en hij slotte naar het front zou gaan,
waardoor hij wat meer vrijheid kreeg, is hij
persoonlijk naar den consul gegaan.
Dat hielp. Wij werden naar een gevange
nis in de stad overgebracht, waar het eten
ook wel slecht was, doch waar we niet meer
mishandeld werden. Woensdag 1 September
kwam de consul ons persoonlijk op zoeken.
Wij kregen toen weer een beetje hoop en
werkelijk, 3 September werd ik 's morgens om
zes uur al uit mijn cel gehaald. Eerst was ik
nog bang, dat ik toch nog gefusilleerd zou
worden. Maar dat was gelukkig niet zoo. Ik
werd op een auto geladen en later ging het
met een autobus verder.
Ons gezelschap bestond ongeveer uit twin
tig personen, waaronder ook een paar vrou
wen. Eigenlijk konden we nog niet goed geloo-
ven, dat we heusch naar huis terug gingen,
en het had maar weinig gescheeld, of we
waren er nooit gekomen. Want in de Pyre
neeën is onze auto, die zeer hard reed, in een
wel tien meter diep ravijn gestort. De chauf
feur was er slecht aan toe en later werd ver
teld, dat hij gestorven is. Wij hadden allemaal
min of meer ernstige verwondingen opgeloo-
pen. Zelf had ik een paar ontvellingen ge
kregen en een flinke buil op mijn hoofd.
Maar eindelijk kwamen we toch in Per-
pignan aan, van waar ik op kosten van de
Nederlandsche regeering verder ben gereisd.
Zondagmorgen kwam ik in Roosendaal aan,
en ik had dan ook Zondagmiddag al thuis
kunnen zijn, als ik maar papieren had gehad.
Tenslotte ben ik Maandag naar Haarlem
gebracht, waar ik eerst nog door de politie
verhoord werd. Toen kon ik eindelijk naar
huis, en u zult wel begrijpen, hoe blij ik was,
weer thuis te zijn.
Daan's moeder is inmiddels binnen geko
men en heeft een oogenblikje met een glim
lach die een mengeling is van geluk en me
delijden naar zijn verhaal zitten luisteren.
Bij de laatste woorden van haar zoon zegt
ze: ,.Ja nu hebben we hem gelukkig weer te
rug. U zult wel voelen, hoe we in angst ge
zeten hebben, al wist ik nog niet eens. hoe
erg het eigenlijk wel was. Maar hij heeft nu
een goede les gehad en morgen gaat hij bij
mijn zoon aan het werk. Dan ben ik tenmin
ste weer gerust".
,.En de vriend, wanneer komt die nu te
rug", is onze laatste vraag.
Het gezicht van Daan betrekt. „Ja, na
tuurlijk vond ik het erg naar. dat Joop niet
mee kon. Maar die is meerderjarig, en dan
schijnen er wat meer formaliteiten te moe
ten worden vervuld. Maar hij zit nu ook in
die andere gevangenis, en daar is hij be
trekkelijk veilig, omdat de consul een wa
kend oog op hem houdt. Misschien dat hij
in den loop van de volgende week terug
komt, tenminste, dat hopen we nu maar".
In elk geval weet ik nu, dat al die
verhalen over een goede betrekking
leugens zijn. Dat zijn allemaal val-
sche voorspiegelingen. Het is een
goede les voor mij geweest, en ik
hoop. dat het ook een waarschuwing
voor anderen zal zijn.
Ronselaar gearresteerd.
Aangezien hier een minderjarige jongen
geronseld is, heeft de politie onmiddellijk een
onderzoek ingesteld. Aan het politierapport
vernemen we daaromtrent het volgende:
Maandagmiddag twaalf uur heeft de ma-
réchaussée te Roosendaal de 19-jarige D. C.
Dollé. naar Haarlem op transport gesteld, die
vermoedelijk naar Spanje geronseld is.
In verband hiermede is door de Haarlem-
sche politie de 35-jarige varensgezel C. van S.,
wonende te Haarlem, aangehouden, die ver
dacht wordt zich aan deze ronselarij te heb
ben schuldig gemaakt. Hij ontkent dit even
wel hardnekkig. Maandag is hij in verzeker
de bewaring gesteld en heden zou hij aan
den Officier van Justitie worden voorgeleid.
Vermoedelijk zal Van S. ook vervolgd worden
terzake van het uitlokken van valschheid in
geschrifte. Hij heeft namelijk den minder
jarigen Dollé overgehaald een bewijs van Ne-
'derlandschap op naam van zijn broer te ha
len.
COMlTé KINDERVREUGDE VAN DE
TRANSPORTARBEIDERS.
Op 1 Januari 1938 zal het 20 jaar geleden
zijn dat de Centrale Bond van Transportar
beiders uit vijf verschillende transportar
beidersbonden werd samengesteld. Dit feit
wenscht een aantal vrouwen van de leden
niet onopgemerkt voorbij te laten gaan. Zij
hebben zich tot een Comité gevormd, ge
naamd: „Kindervreugde", welk comité zich
ten doel stelt onder alle leden een inzameling
te houden door een drietal maanden in de
gezinnen der leden een spaax'busje te plaat
sen onder het motto: „Iedere week wat voor
het kind".
Het aldus bijeen gebrachte geld zal op den
jubileumsdag aan het hoofdbestuur vaxx den
Transportarbeidersboxxd worden aangeboden
met het verzoek, hiervoor in den zomer 1938
eexi zoo groot mogelijk aantal kinderen een
vacaxitieweelc ixi een kamp of iets dergelijks
te geven. Het hoofdbestuur heeft met sympa
thie van dit plan kennis genomen en besloten
ook een bedrag disponibel te stellen voor dit
mooie plan
AGENDA
DINSDAG 7 SEPTEMBER
Groote Kerk: Orgelbespeling 8.159.15 uur.
Gebouw „De Nijvex*heid": Psychometrische
séance „Harmonia", 8,15 uur.
Gem. Concertgebouw: Bouwmeester's Re
vue „Knal".
Palace Filmac: 115 uur: Doorloopend 50
minuten wereldnieuws.
Frans Hals Theater: Adèle Sandrock in
..Het kind van de rekening", 2.30, 7 en 9.15
uur.
Cinema Palace: Jenny Jugo ixi „De ge
vaarlijke leugen". 7 en 9.15 uur.
Rembrandt Theater: Paul Robeson hi „De
mijxien van koning Salomon", 2.30, 7 en 9.15
uur.
Luxor Sound Theater: „Born to Daxice" met
Eleanor Powell. 2.30, 7 en 9.15 uur.
Frans Hals Museum: Fx*ans Hals Tentoon
stelling 1017 uur.
Teyler's Museum, Spaarne 16. Geopend op
werkdagen van 11—3 uur. Behalve 's Maan
dags. Toegang vry.
WOENSDAG 8 SEPTEMBER
Groote Kerk: Concert 8.15 uur.
Remonstrantenhuis, Wilhelminastraat 22,
Psychometrische avond. 8.15 uur.
Gem. Concertgebouw: Bouwmeester's Re
vue „Knal".
Palace Filmac: 11—5 uur: Doorloopend 50
minuten wereldnieuws.
Bioscoopvoorstellingen 's middags en des
avonds.
Frans Hals Museum: Frans Hals Tentoon
stelling 1017 uur.
