Chên sbib miao
pu kb yen.
Kent U „Rijno" Tomatensap al
Chineezen bieden feilen tegenstand
Japansch offensief verloopt moeilijk
Dobbelmann
lekker.» man!
Thijs Ijs enOomMopperniet gaan weerverder!
Landbouw, nijverheid en verkeer op
de Dusseldorfsche tentoonstelling.
DONDER O AG 9 SEPTEMBER 1937
HAARLE M'S DAGBLAD
4
it de inlichtingen, die van verschillende zijden te Sjanghai zijn
binnengekomen over de operaties der twee laatste dagen,
zou naar Havas verneemt blijken, dat het Japansche
offènsief, dat beoogt, een aaneensluiting tot stand te brengen van de
twee fronten van Sjanghai en Woesoeng langs de Wangpoe, moeilijk
verloopt. De Chineesche strijdkrachten bieden met succes tegen
stand en gaan soms tot tegenaanvallen over.
Volgens sommige berichten zou het Japansche opperbevel met het
reeds een week aangekondigde groote offensief wachten tot de
ontscheping der versterkingen geëindigd is. Het zal dan de beschik
king hebben over ongeveer 80.000 man, die zich geplaatst zullen zien
tegenover 150.000 man Chineezen, die gesteund worden door aan
zienlijke reserves, samengetrokken tusschen Soetsjau en Sjanghai.
Uit Sjanghai ziet men Japansch vliegtuigen opstijgen van het vlieg
veld, dat tusschen Sjanghai en Woesoeng, nabij de grens der neder
zetting, is ingericht. Waarnemers hebben de ontscheping vastgesteld
van Japansche tanks en ander' gemotoriseerd materiaal, doch des
kundigen betwijfelen het nut hiervan in een gebied, dat door tallooze
kanalen met steile oevers wordt doorsneden.
Reuter meldt, dat de Japanners, die van
tanks gebruik maken, verklaren de Chinee
zen verjaagd te hebben van de renbaan van
Jangtsepoe, gelegen op geringen afstand van
de buitenlandsche concessies De Japanners
zijn overigens niet geslaagd in hun poging
de Chineesche troepen uit hun stellingen te
verdrijven,
De Chineezen zijn thans volkomen meester
van Yuehpoe. Van Chineesche zijde wordt
dan ook tegengesproken, dat het Japansche
offensief bevredigende vorderingen zou ma
ken, integendeel, zoo wordt gezegd, de Ja
panners vorderen in het geheel niet.
Trein met vluchtelingen
gebombardeerd.
Volgens het Chineesche nieuws
agentschap Central News ls een uit
Sjanghai komende trein met vluch
telingen door Japansche vliegtuigen
bij het station Soeng Kiang gebom
bardeerd.
Vijf wagens werden vermeld. Er
zijn 300 dooden en 400 gewonden.
Muiterij onder de
Mandsjoerijsche troepen?
Central News deelt voorts mede, dat on
danks de strenge censuur, door de Japanners
ingesteld, berichten binnenkomen van mui
terij onder de Mandsjoekwo-troepen in Jehol
en Moekden. Den 7sten September kwamen
de soldaten van twee regimenten van het
Sjanghaipin-leger in Jehol in opstand en
dooden hun Japansche officieren. Dienzelfden
dag kwamen nog twee regimenten in opstand
terwijl den derden September te Takoesjan
een regiment muitte. De opstandelingen heb
ben niet ver van Moekden de spoorlijn Sze-
pingkai-Taonan beschadigd en het verkeer
gedurende drie dagen onderbroken. Dagelijks
komen nog' berichten binnen over moordaan
slagen door soldaten op Japansche officie
ren, beschadiging van verbindindingsmidde-
len desertie en brandstichtingen.
Chineesche raadgeving aan de
bziitenlandsche scheepvaart.
Het Chineesche ministerie van buitenland
sche zaken heeft den vertegenwoordigers der
mogendheden een nota doen toekomen, waarin
verklaard wordt, dat de Chineesche lucht
macht in verband met de Japansche blokkade
gedwongen zal zijn een actie tegen de Japan
sche oorlogsschepen langs de kust te onder
nemen. China verzoekt den oorlogs- en koop
vaardijschepen der bevriende mogendheden er
zorg voor te dragen, dat zij op zekeren afstand
vaii Japansche oorlogsschepen en transporten
blijven, zoodat zij buiten gevaar zijn. Buiten
landsche schepen, die van China komen wordt
verzocht qp de brug de nationale kleuren te
voeren.
China ernstig door de blokkade
getroffen.
Uit Sjanghai, 8 Sept. Hoewel practisch
van geen invloed op het internationaal han
delsverkeer van China, dat geheel door buiten
landsche schepen wordt onderhouden, brengt
de Japansche blokkade aan het economisch
leven van China een zwaren slag toe. De blok
kade heeft n.l. een einde gemaakt aan de vaart
Japansche vlag op de Pratas-
eilanden.
Chineesche bevolking' gedwongen te
vertrekken.
Het D.fijB. meldt uit Tokio, 8 September:
De bezetting der Pratas-eilanden door de
Japansche marine, wordt door de vuurtoren
wachters der eilandengroep bevestigd. Vol
gens hun mededeelingen heeft een torpedo-
bootjager een afdeeling aan land gezet, waar
na de Japansche vlag werd geheschen. De
Chineesche bewoners moesten de eilanden
verlaten. De Japanners waren voorzien van
machinegeweren en vlakkebaangeschut. In
Britsche kringen te Tokio vermoedt men, dat
Japan een luchtbasis op de groep wil inrich
ten
Fransch vliegtuig hoven Asturië
neergeschoten.
Piloot vond den dood in de vlammen.
Uit Bayonne wordt naar Havas meldt,
vernomen, dat een verkeersvliegtuig
van de Fransche maatschappij Air
Pyrenees", aan boord waarvan zich al
leen de Fransche piloot Abel Guidez
bevond en dat het vliegveld Parme bij
Biarritz Dinsdag om 16 uur 50 had
Verlaten, door een rechtsch escadrille
achtervolgd is, toen het in het gezicht
Van Gijon was aangekomen. Onder het
vuur der machinegeweren stortte het
Fransche toestel brandende neer nabij
het plaatsje Riba de Cella. De piloot
kwam in de vlammen om.
Een officieel communiqué van het
ministerie van defensie te Valencia be
vestigt, dat Dinsdag boven Asturië een
Fransch verkeersvliegtuige door een
jachtvliegtuig der opstandelingen is
beschoten en nabij Llanes is neerge
stort.
van talrijke jonken en 700 stoombooten, die
onder Chineesche vlag varen, en waarvan de
totale tonnage op 180.000 ton wordt geschat.
Millioenen visschers zijn tot ellende verval
len en 25.000 zeelieden zijn hun broodwinning
kwijt.
Ook de buitenlandsche belangen zijn getrof
fen, o.a. te Hongkong, waarvan de haven het
vorig jaar bezocht werd door bijna 20.000 Chi
neesche schepen, hoofdzakelijk groote jonken.
Duitschland
Geruchten omtrent aftreden van
dr. Schacht.
Gisteravond werd te Neurenberg wederom
gesproken over het aftreden van dr. Schacht.
Eenige dagen geleden heeft dr. Schacht in
zijn tijdschrift „Der Deutsche Volkswirt" een
ernstige waarschuwing laten hooren en aange
toond, dat de economische moeilijkheden van
Duitschland dagelijks toenemen ten gevolge
van de buitengewoon groote uitgaven van het
regime onoverkomelijk gingen worden.
Een opmerkelijk feit was. aldus het agent
schap Havas. dat er geen officieele tegen
spraak van het aftreden van dr. Schacht te
verkrijgen viel.
België
Kamer spreekt haar vertrouwen
in de regeering uit.
De Kamer heeft gisteren een motie
van vertrouwen in het kabinet Van
Zeeland aangenomen met 130 tegen
34 stemmen en 21 onthoudingen.
Voordat de motie .was aangenomen heeft
Vandervelde nog een redevoering uitgespro
ken, waarin hij er prijs op stelde deh nadruk
te leggen op de integriteit van den eersten
minister.
De tekst van de vervolgens aangenomen
motie van vertrouwen luidt: „De Kamer, ken
nis nemende van de verklaringen van den eer
sten minister en den minister van financiën,
brengt hulde aan de integriteit en de belan
geloosheid van den premies. Zij neemt kennis
van de maatregelen, welke vastgesteld zijn
met het oog op een verbetering der procedure
voor de benoemingen voor de posten in de
directie der Nationale bank en de manier van
belooning der directieleden. Zij rekent op de
waakzaamheid der regeering om de function-
neering van de circulatie der bank te verzeke
ren, beschut tegen iedere critiek, en gaat over
tot de orde van den dag".
Rusland
Leiding der }.lichte industrie
vervangen.
Naar Havas uit Moskou méldt heeft het
Centraal Uitvoerend Comité behalve Ljoebi-
mof, den commissaris van de lichte industrie,
de onder-commissarissen van deze industrie,
Mychkof en Jeremin, van hun ambt ontheven.
Het commissariaat van de lichte industrie was
aanzienlijk ten achter bij het productieplan
voor het eerste halfjaar.
Thans is het hooge personeel, dat de leiding
heeft over de Sovjet Russische industrie vrij
wel geheel vernieuwd.
De beweging tot verjonging van het kader
duurt nog steeds voort. Van de zeventien
volkscommissarissen, die in het diplomatieke
jaarboek van 1936 voorkomen, zijn er nog
slechts acht in functie.
Paraguay
Regeering toch den toestand
meester.
Havas verneemt uit Asuncion, dat
de regeering onder leiding van Payva
de macht weer in handen genomen
heeft. De regimenten, die op weg
waren naar Asuncion om de regee
ring bij te staan, zijn naar hun garni
zoenen teruggekeerd. Krachtige maat
regelen worden genomen om nieuwe
onlusten te vermijenden.
Loyale troepen hebben de prefec
tuur van politie te Asuncion bezet
en de oudstrijders, die zich hiervan
meester hadden gemaakt, ontwapend.
Uit Buenos Aires wordt nog gemeld,
dat kolonel Rafael Franco, de oud
president van Paraguay, per vliegtuig
van Buenos Aires naar Asuncion was
vertrokken, onkundig van de wen
ding die de gebeurtenissen hebben
genomen.
Naar het D.N.B. nader meldt heeft staats
president Payva zijn functies hervat.
Kolonel Franco, die per vliegtuig op weg
was naar Asuncion, heeft te Parolibres (Ar
gentinië) zijn reis onderbroken, gezien het
falen der beweging, welke hem in de macht
zou hebben moeten herstellen.
Kolonel Ramos, de prefect der politie, heeft
verklaard, dat thans in het geheele land rust
heerscht.
De opstandige beweging werd onderdrukt.
Haar leiders zijn gearresteerd.
-ï JÉ*"! '"vk. V'ifi
zeggen ze in Singapore.
Het beteekent„Won
derbaarlijk heerlijk".
Ze zeggen dat in Sin-
gapore van een mooi
meisje, 'van een heer
lijken maannacht, van
een bloem, een sterren-
hemel, muziek
Degenen, die in. Singa
pore IBIS SHAG
kennen,'zeggen daarvan
dan ook: „Chên shih
miao p u k'o yen!"
(Adv. Ingez Med.)
ONZE DACELIJKSCHE KINDERVERTELLING
Nou mag je lang of kort praten, zei oom Mopperniet,
maarwel, wat zie ik daar nou Ik geloof.ja, heusch, het is
zoo, Thijs, daar staat een huisje! Kom, laten we eens gaan kijken,
wie er in dat huis woont!
Thijs keek met verbaasde oogen om zich heen. Ja, nu ik goed
kijk, zie ik het ook, oom. Het is een huis. Laten we maar gauw eens
gaan kijken, of daar eindelijk eens wat te eten valt!
En snel liepen ze op het huisje toe. Geen tien minuten later ston
den ze ervoor.
Nu is het maar zaak, binnen te komen, vond Thijs, terwijl
hij om zich heen keek.
Er is niemand thuis, dat heb ik al gezien! zei oom Mop
perniet.
(Adv. Ingez. Med.)
IRECT tegenover dezen modernen
bouw staat een hal, waarin wel een
van de meest typeerende tentoon
stellingen is ondergebracht, name
lijk Altsto ff-Rohstoff (afval-grondstofeen
der hoeksteenen van het vier jaren plan. De
meest uiteenloopende dingen vindt men
daar van oud papier, lompen, metaalafval
tot soepbeenen toeOverzichtelijk wordt hier
getoond hoe uit al deze afval grondstof
wordt gefabriceerd die dringend noodig is
ter verwezenlijking van het vierjaren-plan.
Wanneer men langs het enorme hoofd
restaurant wandelt naar hal 35, dan heeft
men daar een hoogst leerzame en interes
sante inzending „Land en Volk in den loop
der tijden". Langs kleederdrachten, rijke
sieraden en hoofdbedekkingen, plaquettes en
maquettes van belangrijke oude bouwwerken
en vestingen komt men tot de hoofdinzen
ding die in twee deelen is gesplitst; landbouw
handel en verkeer aan den eenen kant, toe
komstige opbouw van den staat anderzijds.
Op buitengewoon duidelijke, wijze wordt
uitgebeeld hoe de verschillende grondsoor
ten zijn ontstaan door de inwerking van zee,
wind. water en vulkanen; hoe planten, rot
sen en woestijnen hebben veroverd en hoe
dieren den bodem los hebben gemaakt en
omgewoeld. Overal zijn bodem-doorsneden
achter glasplaten tegen de wanden aange
bracht, samengesteld op schaal uit de
natuurlijke grondsoorten zelf, wat begrijpe
lijker en levendiger is dan teekeningen en
die dan ook. veel interesse trekken. Microsco
pische opnamen toon en aan hoeveel bacte-
rieën de bodem bevat (1 gram bouwgrond
bevat 50—190 milliöen foacterieën).
Nu volgt een overzicht van de wijze waar
op de mensch den grond heeft verbeterd,
verzorgd en ontgonnen, alles met een ten-
denz naar het huidige regime. Via het pri
mitieve ploegen, mesten en zaaien komen we
tot de modernere methoden met foto's van
verkeerde en juiste toepassingen, van zuinig
en ordelijk beheer en van slordige bedrijven,
waar veel verloren gaat- Een wandplaat
beeldt uit wat er bij een boerderij in- en uit
gaat. Zinnebeeldig wordt dit voorgesteld met
de boerderij als middelpunt van een cirkel
loop van af- en aangevoerde producten. Al
les wijst steeds weer op verplichte zuinig
heid, noodzakelijkheid van grondstoffen en
op de leuze, dat de gemeenschapszin boven
het individueele moet uitgaan. Een statistiek
wil aantoonen hoe politieke onafhankelijk te
bereiken is door eigen voedselvoorziening.
Na den landbouw komt de waterbouwkun
de aan het woord met de spreuk „Wasser-
wirtschaft ist das Kennzeichen höchter Kul-
t"'* eines Volkes" (waterbouwkunde is het
kenteeken van hoogste beschaving van oen
volk). Kaarten en maquettes verduidelijken
de beteekenis van het water voor volks- en
staatscultuur, voor de voortbrengselen van
den grond, bevolking, industrie, scheepvaart
en opwekking van energie voor mechanische
bedrijven.
Naast bodem en water heeft oo:k de lucht
aandeel in het leven van alle organismes
door haar watergehalte, temperatuur, licht,
wind en luchtdruk. Als draagster van het
luchtverkeer wordt ze ook niet onderschat
en hier wordt niet alleen gedoeld op» het
verkeer doch ook op het luchtwapen in tij
den van oorlog'.
Industrie en handel vragen nu hun
plaats en ook hier weer is het wachtwoord
..Kampf dem Verderb" (Bestrijd het bederf).
Voorbeelden worden gegeven van opslag
plaatsen, die zooveel mogelijk het bederven
van waren voorkomen.
Tot besluit van deze afdeeling wordt het
verkeer te water, op het land en in de lucht
behandeld, waarna een afdeeling over de
verdeeling der bevolking den overgang
vormt tot afdeeling B. den opbouw van den
staat. Op een wandkaart is voorgesteld hoe
de staat van de bevolking er over zestig jaar
moet uitzien. Tegenover de industriegebie
den moeten natuurlandschappen in stand
gehouden blijven, zoodat het iedereen mo
gelijk zal zijn zich in de vrije natuur te
ontspannen. Modellen van dorpen en van
een kleine stad zijn gebouwd, zooals de re
geering ze als ideaal ziet en wil trachten te
verwezenlijken. Steden als Düsseldorf en
Kassei worden als voorbeeld genoemd van
stedenbouw in den „liberalen tijd. toen er
zonder interesse voor volksgezondheid en
volksbelang gebouwd werd met alle daaraan
verbonden nadeelen".
Maouettes geven weer hoe men zich een
oplossing voorstelt van deze problemen. En
dan komt men vanzelf tot, het vraagstuk van
de omgeving, die in de afbeeldingen van
tuinen en parken uit alle tijden en van
iedere soort zijn beantwoording vindt.
^LWas dit een uiteenzetting van datgene wat
er aan natuurlijke producten uit Duitsch
land te verkrijgen is wanneer ieder burger
bereid is om mee te werken en zich op het
oogenblik offers te getroosten die hem, vol
gens het vierjarenplan, later ruimschoots
worden vergoed en die zijn kinderen in een
onafhankelijk land zullen doen leven, wan
neer het plan uitvoerbaar zal blijken te zijn
in een volgende hal ziet men wat op het
oogenblik gefabriceerd kan worden uit cel
lulose. eiwit, kalk, kolen, water en lucht.
Het synthetische caoutchouc (Buna), dat
Het feestplein met op den achter
grond het hoofdrestaurant. Op den
voorgrond de Rijn. Duidelijk ziet
men de groote tentoonstellingshallen.
Rechts op den achtergrond de voor
stad.
uit kolen wordt gemaakt, is op verschillende
wijzen aangewend en tegenover het natuur
product gesteld blijkt het, dat het de ver
gelijking uitstekend kan doorstaan, in som
mige opzichten zelfs superieur is.
Heel interessant is het ook om de berei-
dir te zien van de Zeliwolle, wol bereid uit
cei -se. Zacht en vlokkig komt het uit de
machine te voorschijnt om dan verwerkt te
worden in de meest uiteenloopende fabrika
ten. Kant, zijden, tricot, prachtige zijden
weefsels voor kleeding, meubelstoffen, vloer-
kleeden alles treft men er aan in rijke sor
teering, uitstekend waschbaar en bestand
tegen vocht en weersinvloeden.
Een heele hal is gewijd aan producten van
glas en keramiek. Op een toonbank staat een
verzameling flesschen, gewone gebruiksfles-
schen zijn het, maar hoe mooi van kleur en
vorm! Tegen den achterwand staat een ma
chine opgesteld, beschut door een glazen
wand. Groene stukken glas, dobbelsteenen
gelijk, zijn hier het ruwe materiaal dat om
gewerkt wordt tot watten! Het zijn wel
geen watten, die als verband kunnen,dienen,
maar wit en wollig is het en doordat het
geen vocht opneemt vormt het een prachtig
isoleermiddel en wordt reeds ijverig gébruikt
voor isolatie tusschen huismuren, bij den
aanleg van leidingen en ketels, evenals bij
het fabriceeren van reinigingsfilters en bij
textielbewerking zooals voor zakken, dweilen,
stofdoeken enz. In een smeltoven wordt het
glas bij 1390 graden gesmolten; de vloeibare
massa wordt door ragfijne platte buisjes ge
perst en tot dunne glasdraadjes gesponnen,
die met een snelheid van 3600 K.M. op een
draaiende wals geslingerd worden en ten
slotte als gesponnen draad worden gespoeld.
In duizenden variaties ziet men hier de
van glas en keramiek gemaakte voorwerpen
staan, van de fijnste buisjes, kunstvoorwer
pen. steengoed en porcelein tot enorme iso
latoren toe.
Van heel anderen aard is de luchtvaartten
toonstelling. Een groot portaal geeft er toe
gang toe. In dit portaal wordt een overzicht
gegeven over de geheele Duitsche luchtvaart
en vooral voor de jeugd wordt hier een enor
me propaganda gemaakt. De geheele ten
toonstelling geeft eigenlijk weer hoe een jon
gen, spelend met zweefvliegtuigjes, opgroeit
tot een luchtvaartenthousiast, hetzij als vak
arbeider, hetzij als luchtvaart-Ingenieur. Uit
gebreid wordt aangegeven op welke wijze de
opleiding plaats vindt en welke voordeel zij
biedt.
In aparte afdeelingen waar men niet mag
fotografeeren zijn het luchtwapen. de lucht
afweer en het luchtverkeer ondergebracht.
Men krijgt hier een blik in het leven en de
loopbanen van manschappen en officieren
van het luchtwapen; de vorderingen en de
maatregelen van de luchtafweer en in de or
ganisatie en de prestaties van het Duitsche
luchtverkeer Zoo volledig de tentoonstelling
overigens is, geloof ik niet dat zij op het
punt van het luchtwapen en de afweer die
zelfde openhartigheid heeft betracht De in
zending was niet uitgebreid en zag er onge
vaarlijker uit dan bij de moderne techniek
waarschijnlijk lijkt.
Behalve die inzendingen, die in verband
met het vierjarenplan de tentoonstelling
is er één groote reclame voor en de in
Duitschland gevolgde -politiek wel tot de be
langrijkste behooren. zijn er natuurlijk groo
te hallen waar de groot-industrie vertegen
woordigd is. Henkei (Persil) is er op een im
posante wijze aanwezig; de Demag (Deutsche
Maschinenbau A.G.) heeft een indrukwek
kende inzending gestuurd. Voor de hal staat
een natuurgetrouwe afbeelding van een
walsmachine die liefst 385.000 K.G. zwaar is.
De Mannesmann buizen fabriek heeft een
mooie en interessante stand waar men het
ruw materiaal kan volgen tot het geheel
klaar is voor den afnemer. Er is een kunst
tentoonstelling; Duitsch handwerk in iedere
verscheidenheid; een belangrijke uitbeelding
van het boschwezen dat van groot belang is
voor het vierjarenplan door de cellulose dis
uit het hout wordt bereid. De posterijen too-
nen, hoe het moderne bedrijf wordt geleid
met alle hulpmiddelen der techniek en zelfs
is er een televisie-apparaat, dat door het
publiek gebruikt mag worden en waarbij men
met een telefoonjuffrouw „televisioneeren"
kan
De spoorwegen ontbreken natuurlijk even
min en zij toonen. dat zelfs een trein met
een politieke richting mee kan gaan door
hun „Vier-Jahresplan-D-Zugwagen"; ook
wegenbouw en riiksautoweg ziin vertegen
woordigd om te getuigen dat ook op dit ge
bied veel is gedaan sinds de tegenwoordige
regeering aan het bewind kwam: verder gas
bedrijf electricïteit en alles wat bij een mo
derne tentoonstelling past, in ieder geval
veel te veel om te noemen.
HELEN DE BALBIAN VERSTER.
