Een Lierzang. Spannende klopjacht te Aerdenhout Een tweede affaire Koetjepof Pasmunt. belangrijkste KHELIM'S 55e JAARGANG Nd. Ï6642 Vërscïujnï ïïagëlijlès, EeKalve op Zon- fen Feestdagen. DONDERDAG 23 SEPTEMBER 1937 HAARLEM S DAGBLAD Directie: P. W. PEEREBOOM en ROBERT PEEREBOOM Uitgave Lourens Coster Maatschappij voor Courant-Uitgave en Algemeene Drukkerij N.V. Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM ABONNEMENTENper week 0.25, per maand 1.10, per 3 maanden 3.25, franco per post 3.55, losse nrs. 0.06. Geïllustreerd Zondagsblad: per week 0.05, p. maand ƒ0.22, p. 3 mnd. ƒ0.65, franco p., post 0.72V*. BureauxGroote Houtstraat 93 DrukkerijZuider Buiten Spaarne 12 Telefoon Nos.Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600 Drukkerij: 10132, 12713 Administratie 10724, 14825 Postgiro 38810 Bijkantoor: Soendaplein 37, Haarlem-Noord, Telefoon 12230 ADVERTENTïëN 15 regels 1.75, elke regel meer 0.35. Reclames ƒ0.60 per regel. Tarieven regelabonnementen op aanvraag. Vraag en aanbod 14 regels ƒ0.60, elke regel meer ƒ0.15. Onze Groentjes zie hoofd rubriek. Gratis Ongevallenverzekering voor betalende abonnès. Levenslange ongeschiktheid ƒ2000.overlijden ƒ400.verlies van hand, voet of oog ƒ200.beide leden duim ƒ100.(tén lid duim ƒ50.alle leden wijsvinger 60.—s eén of twee leden wijsvinger 25.alle leden anderen vinger 15.één of twee leden anderen vinger f 5.arm- of beenbreuk 30enkelbreuk 15.polsbreuk f 15. Nog afzonderlijke verzekering voor abonnés op het Geïllus treerd Zondagsblad. Alles indien het gevolg van een ongeval en volgens gratis ten kantore van dit blad verkrijgbare voorwaarden. RIEDEN16 PAGINA'S. Inbreker door bewoners gegrepen. Haarlem heeft dit jaar de kunst van Frans Hals geëerd door een tentoonstelling van zijn werk die ongeëvenaard is in de historie der Frans Hals-vereering. Die tentoonstel ling heeft den schrijver en den redenaar niet alleen in Haarlem, maar overal in ons land en in vele andere landen tot geestdriftige dithyramben vervoerd. Den Meester is hulde gébracht in de velerlei vormen van schoonen stijl en welsprekendheid waarover onze tijd beschikt. Men zou zoo zeggen: geen hulde is hem onthouden. En tochhoe nuchter, hoe beheerscht, hoe rustig-verstandelijk klinkt de geestdriftigste taal van onzen tijd vergeleken met die des rederijkers uit het verleden! Een bekend Haarlemmer legde mij een oud boekje voor, behelzend een Lier zang aan Frans Hals, gedicht in 1789 1het jaar der Fransche Revolutie door A. Loos- jes Pz. en door hem voorgelezen bij gelegen heid van de uitdeeling der prijzen in de Tee kenacademie te Haarlem, in datzelfde jaar. Ziet hier vervoering in den waren zin des woords! Reeds de start des poëeten ik voel dat dit woord „start" een heilloos modernis me is, maar helaas, ik kan het niet laten sleurt ons omhoog' naar de toppen der dich terlijke bezieling. De inspiratie gewordt hem, zet zijn ziel in gloed, en met trillende gan zenveer pent hij de volgende strofen neder: Waarheen? Waarheen? Vergoode Maagd Die 't hart door hemelsch vuur doet blaaken, Daar lauw'ren om uw schedel kraaken, Uw zagte hand de cyther draagt, Bespannen met gewijde snaaren; Waar toch, langs zulk een reeks van jaar en, Voert gij mijn teed're zangster heen? Zij acht zich op uw voetspoor veilig: Dat haar uw louwerschaduw heilig; Dat haar uw aanblik moed verleen'. De onrast die uit deze reég'len spreekt blijkt niet ongegrond, want des dichters teed're zangster wordt gevoerd naar „een ruwe grot, vol grouwzaamheden",. dewelke blijkt te zijn „de grot der diersche Onweetend- heid", waarin ,.':et stikziend Bijgeloof, met zijn dikbeëelten voet, de Wetenschappen en Kunsten op het hart zal trappen, zoo niet een Engel haar behoedt". Gelukkig vertoeft zij slechts kort in deze benauwenissen. Weldra is des dichters zang ster bevrijd. Een Engel daalt dan neder, de Spaansche trots valt, als een ceder, wanneer de bliksem kraakt door 't bladmet de overheersching is het gedaan. De Vrijheid is „den stouten Geus op zij geschooten" en „Kuscht in Alva's overwinnaars haar teder ste en getrouwste minnaars". De Gouden Eeuw breekt aan: „Nauw waagt de Nederlandsche Faam Van vrije haardsteen en altaar en, Of eene stroom van kunstenaaren Vloeit uit elk oord in Neerland t'zaam". Dan zijn wij er bijna. Nog is er spanning over de vraag wie de gesneefde helden, „die leeuwenwelpen fier van moed", aan de ver getelheid zal onttrekken. „Wat poogt gij, dui zenden van pennen, ons de eed'le vaders te doen kennen?".... „De grafzerk zal hun lijkbus dekken, ons eeuwig hun gelaat ont trekkenHoe immer dat verlies gdboet?" Frans Hals voorkomt dit. Wat zeg ik dit nu weer nuchter-20ste eeuwsch. A. Loosjes Pz. doet het gansch anders schallen: Frans Hals! gij luister van mijn lied, Gij schept, gij maalt die meesterstukken. Der dood durft gij een prooi ontrukken, Schoon zij vergifte pijlen schiet. Vereeuwigend door kunstvermogen Het gloeyend vuur dier heldenoogen, Belacht gij 't grimmig woên der dood; Daar gij 't gelaat der grootste mannen, De vijanden van aartstyrannen, Ja elks gestalte stout vergoodt. De schutters-stukken zijn aan de beurt. „Gij maalt; daar aan den gullen disch De boog der zorgen ligt ontspannen, Den kring van vaderlandsche mannen, Die starren der geschiedenis: Gij maalt hun, daar ze als Colonellen Zich aan de spits der Burg'ren stellen. Wier moed geen Spaanschen hoon verkropt. Wie kan, wie kan die strijd'bre vaadren Met dierelijke koelheid naad'ren, Als in zijn hart iets menschelijks klopt? Des dichters bezieling stormt nu voort in bladzijden vol pathos: „Zijn stout, zijn Goddelijk penceel, Door een geheime kragt gedreeven, Schenkt aan de verven geest en leeven, Bezielt de beelden op 't pene^l. Verrukking deedt mijn zangster gloeyen. Deedt woorden van de lippen vloeyen Dier helden: daar elks beeldtenis, Tot heden voor verdelging veilig, (De Rijksmunt zal in 1938 voor Indië en Nederland voor meer dan 91/'2 millioen nieuioe -pasmunt ma ken, van kwartjes tot halve centen.) De krant staat weer vol op het punt van het geld, Ik kies vandaag een van die punten, Er wordt, meer of minder met nadruk, gemeld: 's Rijks Munt gaat weer rijk doen met munten. Aan dubbeltjes slaat men voor vijf millioen pop, Aan kwartjes voor drie millioen gulden, En stuivers en centen, het kan haast niet op, De halfjes zelfs blijft men nog dulden. Zoo gaat dan weer blinkend en rinklend een vloed Van gloednieuw klein geld aan het rollen," Dat eenzaam gestopt wordt, of vriendjes ontmoet, In ledige zakken of volle. In dolle dans gaan ze in d' Oost of ons land, Hun ruilverkeersplichten vervullen, Door knoestige vuist of door sierlijke hand, Voor kostelijk eten of prullen. Voor krant of sigaren, voor tramgeld of fooi. Voor snoepgoed in variëteiten, Voor kerkezak, spaarpot een eindloos emplooi, Totdat ze per slot gaan verslijten. Maar of nu het beeld er nog glanzend op prijkt, Of practisch eraf is gewreven, Dat is een finesse, waar niemand naar kijkt, Dat is den ontvanger om 't even. Een leger van kleingeld komt weer in 't gevecht, Ik zal er mijn deel weer in wenschen. Een noodzaak (helaas zegt de wijsgeer- terecht) In leven en streven ider menschen. P. GASUS. Het hart van eiken burger heilig, Mijn oog, mijn hart een wellust is. Maar tot de helden kan des dichters geest drift zich niet bepalen. In onzen nuchteren tijd zouden wij zooiets zeggen als: hij gaat catalogiseeren. Ik keur zoo'n term niet goed. Ik keur haar af en vraag u: verstomt zij niet op uw lippen bij de lezing dezer verzen? „Ligt speelt de kunst haar toverspel In 't weeld'rig rijk der dart'le zinnen, Maalt zij de bloem der aartsgodinnen, Wier zege lacht op poezel vel; Daar beurtlings roos en lelie zwichten Voor 't coloriet der aangezigten; Daar de onuitbluschb're liefdegloed, Door 't kwijnend oog verspreid op kaaken, Die door een zedig purper blaaken, Den kilsten boezem gloeyen doet. Maar, Hals, gewoon langt 't hobb'ligst pad De r.ts der kunsteer op te stijgen; Welke aandrift doet uw grijsheid hijgen, Daar zij palet en maalstok vat? Gij gunt aan tijd en tegenspoeden Op 't vrouw'lijk aangezïgt te woeden; Dat hier ligtzinnigheid verstomm'; Gij maalt in grijze kruisheldinnen, Die boven de aard den hemel minnen, De schoonheid van den ouderdom." Dit is nog 't einde niet. Maar een haastige tijd als de onze moet zich immer/ bepalen tot resumeeren als het de breedsprakigheid der voorvaderlijke rederijkers geldt. Zij is niet alleen gezwollen en hier en daar wonderlijk van beeld en taal, maar ook lang. Toch strekke zij ons tot voorbeeld, van geestdrift voor de Kunst. En haar slot, waarin de vervoerde maar n iettemin echt-Hollan dsch-moralise erende dichter zich tot de leerlingen der Teeken academie richt, zou ook voor dezen tijd kun nen gelden. Want A. Loosjes Pz adviseert hem het kunsteloos penseel liever terzijde te wer pen als zij bij het aanschouwen van Hals' werken ,,'t hart door geen heil'ge rilling voe len beven". Maar hij raadt hen tevens het te „blijven voeren als zij voelen hoe het bloed hun ziedt" bij dit schouwspel, en eindigt met de woorden: „Dat dwaaling nooit uw smaak vervalsch' Geen waan moge ooit uw geest verwild'ren, Zoek waarheid, zoek natuur te schild'ren En win de onsterflijke eer van Hals". Aldus A. Loosjes Pz., in den jare 1789. Onze stijl en redekunst zijn er wel bleek jes bij R. P. Uitbreiding Arr. Rechtbank. Op de Justitie-begrooting voor 1938 is een post uitgetrokken voor uitbreiding van het aantal substituut-griffiers bij rechtbanken in den lande. Onder deze behoort ook de recht bank te Haarlem. De benoeming dezer substi tuut-griffiers zal niet vóór 1 Juli van het vol- ,gend jaar geschieden. „Vaklieden" aan hef werk. Woensdagavond werd de vredige rust van de omgeving van de Zonne bloemlaan wreed verstoord door het geknal van pistoolschoten en het ge rucht van stemmen, geloop en gedraaf en kreten van vechtenden. Een sen- sationeele klopjacht door de buurt bewoners op een inbreker, die bij zijn werk gestoord was door de thuiskomst van den bewoner bracht de gemoede ren in beweging en vormde nog uren lang het onderwerp van het gesprek. Toen de heer J. Schaaper gisteravond met zijn auto aan zijn woning op den hoek Zand- voortschelaan-Zonnebloemlaan arriveerde, zag hij tot zijn verbazing dat er licht brand de. Daar hij zeker wist, dat niemand van de huisgenooten thuis kon zijn, begreep hij on middellijk dat er onraad was. Hij reed voor zichtig terug en alarmeerde enkele buren, die de omgeving van het huis afzetten. Ook op de brug over de Vondelkade werd een manne tje geplaatst, die een eventueele ontvluch tingspoging langs het water moest beletten. Vervolgens begaf de heer S. zich weer naar zijn woning, waar hij nu op de bovenverdie ping een donkere schim zag bewegen. Door het gerucht, dat de afzetting echter onver mijdelijk moest maken, waren de inbrekers zooals later is gebleken moeten hier twee „nachtridders" aan het werk zijn geweest blijkbaar gealarmeerd, want toen de heer S. het tuinpad opliep kwam plotseling een ge daante op hem toestormen, die zich evenwel onmiddellijk afwendde en tusschen de hees ters in den tuin verdween. Onmiddellijk be gon de heer S. de achtervolging. Het bezoek van Mussolini aan Duitschland. De spanning te Muenchen neemt toe. Onze Berlijnsche correspondent telefoneert ons heden uit München: „De spanning te Miinchen neemt toe; Mocht het weer niet op het laatste nippertje omslaan dan zal Mussolini te München Zaterdagoch tend met stroomenden regen worden begroet. Niet slechts de algemeene stemming, maar nog veel meer de rood fluweelen gordijnen, waar mede alle officieele gebouwen zijn versierd, hebben hieronder sterk te lijden. Daar komt nog bij, dat de opvallend strenge controle der politie een zekere nervositeit heeft teweeg gebracht. Naar wij hebben vastgesteld, zijn er te München een paar duizend Italianen woon achtig, waaronder zich tallooze anti-fascisten bevinden. Vooral op hen is de controle der po litie gericht, maar minstens evenzèer op de duizenden gasten, die uit alle landen van Europa naar de stad zijn gekomen, om het kortstondige bezoek van den Duce bij te- wonen. Hierbij is de buitenlandsche pers toonaan gevend. Want alleen uit Italië zijn ongeveer 120 speciale correspondenten overgekomen, die allen in hotel Astoria hun intrek heb ben genomen. Ook de Fransche, Engelsche en Amerikaansche pers is sterk vertegenwoor digd. Van de meest vooraanstaande publicis ten noemen wij: Ward Price en Jules Sauer- wein. Tijdens de ontvangst van staatsminister Adolf Wagner in het huis der Duitsche kunst, waar Zaterdagmiddag ter eere van Mussolini een grootsche receptie zal plaats vinden, legde deze er den nadruk op, dat de Duce te München in de eerste plaats de partij komt bezoeken. De leider van het fascisme bezoekt den leider van het Nationaal-ySocia- lisme. En daarom staat de ontvangst te' Mün chen geheel in het teeken van de N.S.D.A.P. De minist ers van het Rijk en van de Sta ten worden in de eerste plaats als lid der partij aan den Duce voorgesteld. Te Berlijn daaren tegen zal het bezoek het karakter dragen van een officieele staatsaangelegenheid. Nadat men te Belijn opzettelijk de Herfst- vacantie heeft vervoegd om de schooljeugd in staat te stellen aan de publieke huldiging van Mussolini deel te nemen, heeft de Beier- sche Staatsminister Wagner thans bepaald, dat ook te München Zaterdag 25 September alle scholen gesloten blijven. Voorts moeten alle ambtenaren in dienst van Staat en ge meente zooveel mogelijk in de gelegenheid worden gesteld, den glorieuzen intocht van den Duce bij te wonen. Met opvallend dikke letters publiceert, de Duitsche pers heden een oproep van Dr. Göbbels van Mussolini's bezoek: Van Maan dag 27 tot en met Woensdag 29 Septem ber moet de Rijkshoofdstad in één vlaggen- zee worden herschapen. Overal moet de rood- wit-groene vlag van Italië naast de Haken- kruisvlag worden ge'neschen. Heel Berlijn zal de mannen huldigen, die uit de heffe des volk,? afkomstig zijn en thans waarachtige leiders van het volk zijn geworden. In het Olym- pia-Stadion zullen Dinsdag 28 September zoowel Hitier als Mussolini op het z.g. Mei veld, tot de volksmassa te spreken. iVz millioen Berlijners zullen in de gelegenheid worden ge steld, om bij deze historische betooging var. het bondgenootschap tusschen Italië en Duitschland tegenwoordig te zijn." Ook de post op de brug had inmiddels alarm geslagen en toen de vluchteling, wadende door het langs den kant ondiepe water van de Vondelkade trachtte den naastliggenden tuin te bereiken, werd hij daar opgewacht door een der buurjongens, die hem een flin- ken tik op het hoofd gaf. De vluchteling liet zich hierdoor evenwel niet afschrikken, maar waadde door het water naar den volgenden tuin, waar hij zich door een heg een uitweg trachtte te banen. Doch ook hier waren de achtervolgers op hrur post. Een der buren wist geassisteerd door zijn zoon, den man te grij pen, waarop een verwoede strijd ontbrandde. De inbreker verweerde zich geducht en beet den jongeman in een vinger, terwijl diens bril later in de heg werd teruggevonden. Het mocht den inbreker echter niet gelukken te ontkomen, want de inmiddels gewaarschuw de politie verscheen eveneens op het terrein. Er werden enkele schoten iri de lucht gelost en weldra werd de vluchteling door de politie overgenomen, waarna hij naar het politie bureau werd overgebracht. Onmiddellijk werd een onderzoek ter plaat se ingesteld, waarbij twee fietsen werden ge vonden, die op een verborgen plaatsje waren neergezet. Hieruit mag worden afgeleid, dat er ook nog een tweede inbreker moet zijn ge weest, die blijkbaar kans heeft gezien, zich ongemerkt uit de voeten te maken. Vakmenschenaan het werk. Dat men hier met „vakmenschen" te doen had mag wel hieruit blijken, dat de voordeur van de woning van den heer S. aan de bin nenzijde gegrendeld was. Was de heer S. dus niet met zooveel overleg te werk gegaan, doch had hij getracht onmiddellijk zijn woning binnen te dringen, dan hadden de inbrekers waarschijnlijk door de achterdeur het hazen pad gekozen en het zou dan wel heel moeilijk geweest zijn hen in deze buurt met de open bebouwing en de tallooze dichtbegroeide tui nen. terug te vinden. Hetgeen ook al blijkt uit het spoorlooze verdwijnen van den tweeden inbreker. Bij het onderzoek in de woning bleek, dat de inbrekers blijkbaar nog geen tijd hadden gehad, het geheele huis te doorzoeken. De be nedenverdieping hadden zij met rust gelaten, doch de bovenverdieping was geheel door zocht. Alle kasten waren onderste boven ge haald, waarbij de ongenoode bezoekers zich niet hebben ontzien enkele fraaie antieke meubelstukken te vernielen. Verschillende gou den en zilveren sieraden worden vermist. De arrestant bleek te zijn de 46-jarige H. uit Amsterdam. Bij fouilleering werden een gouden horloge en een pistool op hem gevon den. De politie tracht nu den tweeden inbre ker op te sporen. In verband met de vondst, van een pistool op den arrestant H. kunnen wij nog mede- deelen, dat de heer Schaaper ons een houder met vijf scherpe patronen toonde, die hij in den tuin gevonden had. Het is echter nog niet bekend of deze afkomstig is van één der politiemannen dan wel van den inbreker. De naam „Walther" op den houder zou op het eerste wijzen, daar dit merk pistolen bij de Bloemendaalsche politie in gebruik is. Moorddadige uitwerking van Japanscli bombardement. President der Russische Oud-strijde rs vereen iging in Frankrijk verdwenen In hinderlaag gelokt? PARIJS, 23 September. De vrien- den van generaal Miller, de president van de Vereeniging van Russische oud-strijders, die ivoonde in Rue Jean Baptiste Clément 3 bis te Boulogne, hebben het commissariaat van politie aan de Porte Dauphine medegedeeld, dat generaal Miller sinds gistermiddag uitlijn woning is verdwenen. Generaal Miller had zijn kantoor in de Rue du Colisée te Parijs. Het geval brengt de verdwijning in herinnering van Miller's voorganger generaal Koetjepof, die in Januari 1931 onder raadselachtige omstandig heden verdween. Generaal Miller heeft naar Havas meldt een brief achtergelaten, waarin hij mededeelde een afspraak te heb ben met generaal Skobline. die hem in verbinding zou brengen met een Duit- schen officier, den militairen attaché bij een der grenslanden. De generaal verklaarde, dat hit dezen brief achter liet, omdat hij voor een hinderlaag vreesde. Skobline, die gisteravond ondervraagd werd, heeft verklaard, dat hij niet wist wat dat wilde zeggen. Havas verneemt thans dat generaal Skobline op zijn beurt verdweiien is. Ten huize van generaal Miller heeft men het blad „Paris Midi" de volgende verklaring willen verstrekken: „De generaa! heeft zich gisterochtend naar zijn kantoor begeven, vanwaar hij om half een 's middags vertrok. Hij had medegedeeld voor nemens te zijn er 's middags terug te komen en daarbij nog gezegd, dat hij eenige bood schappen te doen had. Sindsdien heeft men hem niet teruggezien en de generaal is ook niet verschenen in een bijeenkomst, welke hij gisteravond zou bijwonen. Dat is alles, wat voor het oogenblik kan worden gezegd". (Adv. Ingez. Med.) Dili zenden slachtoffers te Kanton. Verwoesting in de armenbuurten der stad. KANTON, 23 September (Reuter- A.N.P.) Het aantal personen, dat vandaag als slachtoffer is gevallen bij den Japanschen luchtaanval overtreft verre het aantal te Nanking om het leven gekomenen en zelfs dat van de bloedige gebeurtenissen, welke zich Zaterdag te Sjanghai hebben voor gedaan. Uit Shameen komende vreemdelingen dee- leri mede, dat het in deze wijk betrekkelijk rustig is. Zij zwijgen evenwel over de ver- schrikkmgen der ontzettend bloedige toonee- len, welke zich in de Chineezen-stad hebben afgespeeld. In zekere kringen verwondert men zich over den aard der Japansche doelen, daar geen enkel regeeringsvaartuig of een militair ge bouw getroffen werd. Deze kringen meenden gisteren, dat de spoorweg Kanton-Hankau het voornaamste doel was. De correspondent van Reuter heeft een be zoek gebracht aan de verwoeste wijken van Kanton, na de Japansche luchtaanvallen. Hij zag, dat geheele straten in de armenbuurten volkomen verwoest waren als gevolg van de ontploffing der vliegtuigbommen. De correspondent heeft een groot aantal vrouwen gadegeslagen, die probeerden door ouin bedolven familieleden te redden. De correspondent schat het aantal dooden en gewonden op duizenden, doch het zal dagen, miss'-h'e-» weken duren aleer de slachtoffers geïdenti ficeerd zullen zijn. Spannende klopjacht op inbreker te Aer denhout. 1 Dc president der Russische Oud-strijders- vereeniging in Frankrijk is verdwenen. 1 Bij een verkeersongeluk te Noordwijk- Binncn zijn een vader en zijn zoon ge dood; een andere zoon werd levensge vaarlijk gewond. 3 De regeering wil het aantal Nijverheidscon sulenten uitbreiden. 3 Nanking en Kanton zijn opnieuw heftig gebombardeerd. 4 Amerika dient te Tokio een scherp pro test in tegen de jongste bombarde menten 4 Op de begrooting van sociale zaken is een bedrag van f 450.000 uitgetrokken voor distributie van meer producten aan werkloozen. 4 Ook prof. Valckenier Kips verlaat de N. S. B. 4 Verslag van de vergadering van den Haar lemsehen gemeenteraad. 6 De uitgaven van het landbouwcrisisfonds zijn sterk gedaad. 7 ARTIKELEN, ENZ. R. P.: Een lierzang. 1 Tijdgcnooten: Van Lanschot. 3 K. Andr.: Een parlement met twee mil lioen leden. g II. D. Vertelling; Moordzaak. Willemse. 8 Voor de Vrouw 10 M. W. B.: Schrijvende gevangen in Polen 11 Van onzen Londenschen correspondent: Een sociale taak voor den hertog van Windsor. jj Bram v. S.: Boomen in Haarlem's Plant soenen. 11 De Burgerlijke Stand van Haarlem is op genomen op PERZISCHE TAPIJTEN In uitgelezen collectie! Zichtzending op aanvr. KUNSTHANDEL REEKER Wagenweg 102 Telefoon 14011

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1937 | | pagina 1